0:00:07.034,0:00:09.594 İmparatorluklardan ve krallıklardan önce, 0:00:09.594,0:00:11.764 çömlekçilikten ve yazarlıktan önce, 0:00:11.764,0:00:14.304 metal aletler ve silahlardan önce - 0:00:14.304,0:00:16.094 peynir vardı. 0:00:16.094,0:00:18.974 M.Ö. 8000 yılında, 0:00:18.974,0:00:23.044 Bereketli Hilal'de yaşayan [br]ilk Neolitik çiftçiler 0:00:23.044,0:00:25.474 neredeyse medeniyetin [br]kendisi kadar eski olan 0:00:25.474,0:00:29.184 peynir yapımını miras [br]bırakmaya başladı. 0:00:29.184,0:00:33.200 Tarımın yükselişi, dönemdeki çiftçilerin [br]süt ihtiyacını karşılaması adına 0:00:33.200,0:00:36.110 evcil koyun ve keçilerin [br]oluşmasını sağladı. 0:00:36.110,0:00:39.540 Ancak birkaç saat sıcak[br]koşullarda bırakıldığında, 0:00:39.540,0:00:42.160 taze süt ekşimeye başladı. 0:00:42.160,0:00:47.740 Laktik asitler, proteinin pıhtılaşmasını,[br]yumuşak kümeler gibi bağlanmasını sağladı. 0:00:47.740,0:00:50.520 Bu tuhaf dönüşümü keşfettikten sonra, 0:00:50.520,0:00:53.150 çiftçiler kalan sıvıyı boşalttı –[br]- 0:00:53.150,0:00:54.760 sonra peynir altı suyu adı verildi- 0:00:54.760,0:01:01.510 ve sarı topakların yumuşak ve sürülebilir [br]biçimde, taze hâlde yenebileceğini buldu. 0:01:01.512,0:01:05.942 Bu topaklar ya da lorlar, [br]peynirin yapı taşı oldu 0:01:05.942,0:01:10.602 ve bekletildi, baskı uygulandı, [br]olgunlaştırıldı 0:01:10.602,0:01:15.122 ve çok farklı ve fazla türde [br]süt ürünlerini oluşturdu. 0:01:15.122,0:01:19.728 Peynirin keşfi Neolitik insanlara muazzam [br]bir hayatta kalma avantajı sağladı. 0:01:19.728,0:01:24.468 Süt, gerekli proteinler, yağlar [br]ve mineraller bakımından zengindi. 0:01:24.468,0:01:28.148 Ama aynı zamanda yüksek miktarda [br]laktoz içeriyordu 0:01:28.148,0:01:33.418 ve laktoz eski ve modern birçok mide [br]yapısında işlenmesi zor bir şeker tipi. 0:01:33.418,0:01:39.128 Bununla birlikte, peynir, sütteki tüm [br]avantajları daha az laktozla sağlayabilir. 0:01:39.128,0:01:42.088 Ve peynir korunup depolanabildiği için, 0:01:42.088,0:01:44.478 bu temel besinler, kıtlıklar 0:01:44.478,0:01:48.428 ve uzun kışlar boyunca yenilebilir. 0:01:48.428,0:01:52.560 Türkiye'de bulunan M.Ö. 7. bin yıl önceden[br]kalma çanak çömlek parçaları 0:01:52.560,0:01:57.290 hâlâ içerisinde peynir ve [br]tereyağından kalan sofra artıkları içerir. 0:01:57.290,0:01:58.990 Tunç Çağı'nın sonunda, 0:01:58.990,0:02:02.050 peynir, Doğu Akdeniz'de deniz ticaretinde 0:02:02.050,0:02:04.480 standart bir üründü. 0:02:04.480,0:02:07.700 Mezopotamya'nın yoğun nüfuslu [br]şehirlerinde, 0:02:07.700,0:02:11.250 peynir, mutfak ve dini yaşamın [br]temelini oluşturdu. 0:02:11.250,0:02:13.250 Bilinen en eski yazılardan bazıları, 0:02:13.250,0:02:16.340 Mezopotamya üzerindeki peynir [br]kotalarının idari kayıtlarını 0:02:16.340,0:02:20.440 ve farklı ayinler ve topluluklar [br]için çeşitli peynirlerin 0:02:20.440,0:02:22.215 listelenmesini içermektedir. 0:02:22.215,0:02:27.345 Türkiye yakınındaki medeniyetlerden gelen [br]kayıtlar peynir mayasını da içermektedir. 0:02:27.345,0:02:31.340 Bazı memelilerin midelerinde üretilen [br]bu hayvansal yan ürün, 0:02:31.340,0:02:35.505 pıhtılaşmayı hızlandırabilir ve [br]kontrol edebilir. 0:02:35.505,0:02:40.225 Sonunda bu sofistike peynir yapım [br]aracı dünyaya yayıldı, 0:02:40.225,0:02:44.185 geniş yelpazede yeni, daha sert[br]peynirlerin oluşumunu sağladı. 0:02:44.185,0:02:48.245 Ve bazı muhafazakâr yiyecek kültürleri[br]süt ürünlerini reddetmiş olsa da, 0:02:48.245,0:02:54.105 çok daha fazlası peyniri sahiplendi ve [br]hızla kendi yerel lezzetlerine ekledi. 0:02:54.105,0:03:00.882 Göçebe Moğollar, sert, güneşte kuruyan [br]Byaslag dilimi için yak sütünü kullandı. 0:03:00.882,0:03:07.293 Mısırlılar keçi sütü peynirinin peyniraltı[br]suyunu kamış paspaslarıyla süzdüler. 0:03:07.293,0:03:11.623 Güney Asya'da süt çeşitli gıda [br]asitleriyle pıhtılaştırıldı, 0:03:11.623,0:03:14.633 limon suyu, sirke veya yoğurt gibi 0:03:14.633,0:03:18.303 ve daha sonra paneer somunlarına [br]kurumaya bırakıldı. 0:03:18.303,0:03:22.223 Bu yumuşak peynir, köri ve [br]soslara eklenebilir 0:03:22.223,0:03:25.903 veya çabuk hazırlanan bir vejetaryen [br]yemeği olarak kolayca kızartılabilir. 0:03:25.903,0:03:29.903 Yunanlılar kalıp hâlde tuzlu, salamura [br]edilmiş beyaz peyniri üretti, 0:03:29.903,0:03:34.563 aynı zamanda bugünün pecorino romano'suna [br]benzer, sert bir çeşidi de ürettiler. 0:03:34.563,0:03:37.178 Bu rendelenmiş peynir Sicilya'da üretildi 0:03:37.178,0:03:41.158 ve tüm Akdeniz boyunca [br]yemeklerde kullanıldı. 0:03:41.158,0:03:45.297 Roma yönetimi uyarınca, “kuru peynir” [br]veya “caseus aridus” 0:03:45.297,0:03:46.857 Roma İmparatorluğu'nun 0:03:46.857,0:03:53.397 geniş sınırlarını koruyan yaklaşık 500.000[br]asker için önemli bir pay hâline geldi. 0:03:53.397,0:03:56.238 Ve Batı Roma İmparatorluğu çöktüğünde, 0:03:56.238,0:03:58.308 Ortaçağ Avrupa kırsalı yaşanan köşklerde 0:03:58.308,0:04:02.388 peynir yapımcılığı gelişmeye devam etti. 0:04:02.388,0:04:06.362 Avrupa’ya dağılmış yüzlerce [br]Benediktin manastırında, 0:04:06.362,0:04:10.872 Ortaçağ rahipleri sayısız deneyleri[br]farklı peynir türleriyle, 0:04:10.872,0:04:12.222 peynir yapım uygulamalarıyla 0:04:12.222,0:04:14.972 ve günümüz popüler peynirlerinin çoğunu[br] 0:04:14.972,0:04:17.202 oluşturan olgunlaştırma [br]süreçleriyle yaptı. 0:04:17.202,0:04:20.955 Parmesan, Rokfor, Munster ve [br]birkaç İsviçre tipi peynirlerinin tamamı, 0:04:20.955,0:04:26.085 bu peynir yapımcı din adamları [br]tarafından kusursuzlaştırılmıştır. 0:04:26.085,0:04:29.815 Alpler'de İsviçre peynirlerinin yapımı [br]oldukça başarılı geçti - 0:04:29.815,0:04:32.897 ve sayısız inek sütü peyniri üretildi. 0:04:32.897,0:04:34.737 14. yüzyılın sonunda, 0:04:34.737,0:04:39.727 İsviçre'nin Gruyere bölgesinde üretilen [br]Alp peyniri çok kârlı olmuştu 0:04:39.727,0:04:43.097 ve bu nedenle komşu bir devlet[br]Gruyere yaylalarını istila etti, 0:04:43.097,0:04:46.507 tek amaç, büyüyen peynir ticaretini [br]kontrol altına almaktı. 0:04:46.507,0:04:49.237 Peynir Rönesans’ta popülerliğini sürdürdü 0:04:49.237,0:04:52.977 ve Endüstri Devrimi üretimi [br]manastır dışına alıp makine ile 0:04:52.977,0:04:54.587 peyniri elde etti. 0:04:54.587,0:04:59.647 Bugün Dünya yılda yaklaşık [br]22 milyar kilogram peynir üretiyor, 0:04:59.647,0:05:02.327 bu peynirler tüm dünyaya [br]dağıtılıyor ve tüketiliyor. 0:05:02.327,0:05:05.097 İcadından 10.000 yıl sonra bile, 0:05:05.097,0:05:10.377 yerel çiftlikler hâlâ Neolitik atalarının [br]ayak izlerini takip ediyorlar, 0:05:10.377,0:05:14.457 insanlığın en eski ve en sevdiği [br]yiyeceklerden birini hazırlamak için.