[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.03,0:00:09.59,Default,,0000,0000,0000,,İmparatorluklardan ve krallıklardan önce,
Dialogue: 0,0:00:09.59,0:00:11.76,Default,,0000,0000,0000,,çömlekçilikten ve yazarlıktan önce,
Dialogue: 0,0:00:11.76,0:00:14.30,Default,,0000,0000,0000,,metal aletler ve silahlardan önce -
Dialogue: 0,0:00:14.30,0:00:16.09,Default,,0000,0000,0000,,peynir vardı.
Dialogue: 0,0:00:16.09,0:00:18.97,Default,,0000,0000,0000,,M.Ö. 8000 yılında,
Dialogue: 0,0:00:18.97,0:00:23.04,Default,,0000,0000,0000,,Bereketli Hilal'de yaşayan \Nilk Neolitik çiftçiler
Dialogue: 0,0:00:23.04,0:00:25.47,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse medeniyetin \Nkendisi kadar eski olan
Dialogue: 0,0:00:25.47,0:00:29.18,Default,,0000,0000,0000,,peynir yapımını miras \Nbırakmaya başladı.
Dialogue: 0,0:00:29.18,0:00:33.20,Default,,0000,0000,0000,,Tarımın yükselişi, dönemdeki çiftçilerin \Nsüt ihtiyacını karşılaması adına
Dialogue: 0,0:00:33.20,0:00:36.11,Default,,0000,0000,0000,,evcil koyun ve keçilerin \Noluşmasını sağladı.
Dialogue: 0,0:00:36.11,0:00:39.54,Default,,0000,0000,0000,,Ancak birkaç saat sıcak\Nkoşullarda bırakıldığında,
Dialogue: 0,0:00:39.54,0:00:42.16,Default,,0000,0000,0000,,taze süt ekşimeye başladı.
Dialogue: 0,0:00:42.16,0:00:47.74,Default,,0000,0000,0000,,Laktik asitler, proteinin pıhtılaşmasını,\Nyumuşak kümeler gibi bağlanmasını sağladı.
Dialogue: 0,0:00:47.74,0:00:50.52,Default,,0000,0000,0000,,Bu tuhaf dönüşümü keşfettikten sonra,
Dialogue: 0,0:00:50.52,0:00:53.15,Default,,0000,0000,0000,,çiftçiler kalan sıvıyı boşalttı –\N-
Dialogue: 0,0:00:53.15,0:00:54.76,Default,,0000,0000,0000,,sonra peynir altı suyu adı verildi-
Dialogue: 0,0:00:54.76,0:01:01.51,Default,,0000,0000,0000,,ve sarı topakların yumuşak ve sürülebilir \Nbiçimde, taze hâlde yenebileceğini buldu.
Dialogue: 0,0:01:01.51,0:01:05.94,Default,,0000,0000,0000,,Bu topaklar ya da lorlar, \Npeynirin yapı taşı oldu
Dialogue: 0,0:01:05.94,0:01:10.60,Default,,0000,0000,0000,,ve bekletildi, baskı uygulandı, \Nolgunlaştırıldı
Dialogue: 0,0:01:10.60,0:01:15.12,Default,,0000,0000,0000,,ve çok farklı ve fazla türde \Nsüt ürünlerini oluşturdu.
Dialogue: 0,0:01:15.12,0:01:19.73,Default,,0000,0000,0000,,Peynirin keşfi Neolitik insanlara muazzam \Nbir hayatta kalma avantajı sağladı.
Dialogue: 0,0:01:19.73,0:01:24.47,Default,,0000,0000,0000,,Süt, gerekli proteinler, yağlar \Nve mineraller bakımından zengindi.
Dialogue: 0,0:01:24.47,0:01:28.15,Default,,0000,0000,0000,,Ama aynı zamanda yüksek miktarda \Nlaktoz içeriyordu
Dialogue: 0,0:01:28.15,0:01:33.42,Default,,0000,0000,0000,,ve laktoz eski ve modern birçok mide \Nyapısında işlenmesi zor bir şeker tipi.
Dialogue: 0,0:01:33.42,0:01:39.13,Default,,0000,0000,0000,,Bununla birlikte, peynir, sütteki tüm \Navantajları daha az laktozla sağlayabilir.
Dialogue: 0,0:01:39.13,0:01:42.09,Default,,0000,0000,0000,,Ve peynir korunup depolanabildiği için,
Dialogue: 0,0:01:42.09,0:01:44.48,Default,,0000,0000,0000,,bu temel besinler, kıtlıklar
Dialogue: 0,0:01:44.48,0:01:48.43,Default,,0000,0000,0000,,ve uzun kışlar boyunca yenilebilir.
Dialogue: 0,0:01:48.43,0:01:52.56,Default,,0000,0000,0000,,Türkiye'de bulunan M.Ö. 7. bin yıl önceden\Nkalma çanak çömlek parçaları
Dialogue: 0,0:01:52.56,0:01:57.29,Default,,0000,0000,0000,,hâlâ içerisinde peynir ve \Ntereyağından kalan sofra artıkları içerir.
Dialogue: 0,0:01:57.29,0:01:58.99,Default,,0000,0000,0000,,Tunç Çağı'nın sonunda,
Dialogue: 0,0:01:58.99,0:02:02.05,Default,,0000,0000,0000,,peynir, Doğu Akdeniz'de deniz ticaretinde
Dialogue: 0,0:02:02.05,0:02:04.48,Default,,0000,0000,0000,,standart bir üründü.
Dialogue: 0,0:02:04.48,0:02:07.70,Default,,0000,0000,0000,,Mezopotamya'nın yoğun nüfuslu \Nşehirlerinde,
Dialogue: 0,0:02:07.70,0:02:11.25,Default,,0000,0000,0000,,peynir, mutfak ve dini yaşamın \Ntemelini oluşturdu.
Dialogue: 0,0:02:11.25,0:02:13.25,Default,,0000,0000,0000,,Bilinen en eski yazılardan bazıları,
Dialogue: 0,0:02:13.25,0:02:16.34,Default,,0000,0000,0000,,Mezopotamya üzerindeki peynir \Nkotalarının idari kayıtlarını
Dialogue: 0,0:02:16.34,0:02:20.44,Default,,0000,0000,0000,,ve farklı ayinler ve topluluklar \Niçin çeşitli peynirlerin
Dialogue: 0,0:02:20.44,0:02:22.22,Default,,0000,0000,0000,,listelenmesini içermektedir.
Dialogue: 0,0:02:22.22,0:02:27.34,Default,,0000,0000,0000,,Türkiye yakınındaki medeniyetlerden gelen \Nkayıtlar peynir mayasını da içermektedir.
Dialogue: 0,0:02:27.34,0:02:31.34,Default,,0000,0000,0000,,Bazı memelilerin midelerinde üretilen \Nbu hayvansal yan ürün,
Dialogue: 0,0:02:31.34,0:02:35.50,Default,,0000,0000,0000,,pıhtılaşmayı hızlandırabilir ve \Nkontrol edebilir.
Dialogue: 0,0:02:35.50,0:02:40.22,Default,,0000,0000,0000,,Sonunda bu sofistike peynir yapım \Naracı dünyaya yayıldı,
Dialogue: 0,0:02:40.22,0:02:44.18,Default,,0000,0000,0000,,geniş yelpazede yeni, daha sert\Npeynirlerin oluşumunu sağladı.
Dialogue: 0,0:02:44.18,0:02:48.24,Default,,0000,0000,0000,,Ve bazı muhafazakâr yiyecek kültürleri\Nsüt ürünlerini reddetmiş olsa da,
Dialogue: 0,0:02:48.24,0:02:54.10,Default,,0000,0000,0000,,çok daha fazlası peyniri sahiplendi ve \Nhızla kendi yerel lezzetlerine ekledi.
Dialogue: 0,0:02:54.10,0:03:00.88,Default,,0000,0000,0000,,Göçebe Moğollar, sert, güneşte kuruyan \NByaslag dilimi için yak sütünü kullandı.
Dialogue: 0,0:03:00.88,0:03:07.29,Default,,0000,0000,0000,,Mısırlılar keçi sütü peynirinin peyniraltı\Nsuyunu kamış paspaslarıyla süzdüler.
Dialogue: 0,0:03:07.29,0:03:11.62,Default,,0000,0000,0000,,Güney Asya'da süt çeşitli gıda \Nasitleriyle pıhtılaştırıldı,
Dialogue: 0,0:03:11.62,0:03:14.63,Default,,0000,0000,0000,,limon suyu, sirke veya yoğurt gibi
Dialogue: 0,0:03:14.63,0:03:18.30,Default,,0000,0000,0000,,ve daha sonra paneer somunlarına \Nkurumaya bırakıldı.
Dialogue: 0,0:03:18.30,0:03:22.22,Default,,0000,0000,0000,,Bu yumuşak peynir, köri ve \Nsoslara eklenebilir
Dialogue: 0,0:03:22.22,0:03:25.90,Default,,0000,0000,0000,,veya çabuk hazırlanan bir vejetaryen \Nyemeği olarak kolayca kızartılabilir.
Dialogue: 0,0:03:25.90,0:03:29.90,Default,,0000,0000,0000,,Yunanlılar kalıp hâlde tuzlu, salamura \Nedilmiş beyaz peyniri üretti,
Dialogue: 0,0:03:29.90,0:03:34.56,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda bugünün pecorino romano'suna \Nbenzer, sert bir çeşidi de ürettiler.
Dialogue: 0,0:03:34.56,0:03:37.18,Default,,0000,0000,0000,,Bu rendelenmiş peynir Sicilya'da üretildi
Dialogue: 0,0:03:37.18,0:03:41.16,Default,,0000,0000,0000,,ve tüm Akdeniz boyunca \Nyemeklerde kullanıldı.
Dialogue: 0,0:03:41.16,0:03:45.30,Default,,0000,0000,0000,,Roma yönetimi uyarınca, “kuru peynir” \Nveya “caseus aridus”
Dialogue: 0,0:03:45.30,0:03:46.86,Default,,0000,0000,0000,,Roma İmparatorluğu'nun
Dialogue: 0,0:03:46.86,0:03:53.40,Default,,0000,0000,0000,,geniş sınırlarını koruyan yaklaşık 500.000\Nasker için önemli bir pay hâline geldi.
Dialogue: 0,0:03:53.40,0:03:56.24,Default,,0000,0000,0000,,Ve Batı Roma İmparatorluğu çöktüğünde,
Dialogue: 0,0:03:56.24,0:03:58.31,Default,,0000,0000,0000,,Ortaçağ Avrupa kırsalı yaşanan köşklerde
Dialogue: 0,0:03:58.31,0:04:02.39,Default,,0000,0000,0000,,peynir yapımcılığı gelişmeye devam etti.
Dialogue: 0,0:04:02.39,0:04:06.36,Default,,0000,0000,0000,,Avrupa’ya dağılmış yüzlerce \NBenediktin manastırında,
Dialogue: 0,0:04:06.36,0:04:10.87,Default,,0000,0000,0000,,Ortaçağ rahipleri sayısız deneyleri\Nfarklı peynir türleriyle,
Dialogue: 0,0:04:10.87,0:04:12.22,Default,,0000,0000,0000,,peynir yapım uygulamalarıyla
Dialogue: 0,0:04:12.22,0:04:14.97,Default,,0000,0000,0000,,ve günümüz popüler peynirlerinin çoğunu\N
Dialogue: 0,0:04:14.97,0:04:17.20,Default,,0000,0000,0000,,oluşturan olgunlaştırma \Nsüreçleriyle yaptı.
Dialogue: 0,0:04:17.20,0:04:20.96,Default,,0000,0000,0000,,Parmesan, Rokfor, Munster ve \Nbirkaç İsviçre tipi peynirlerinin tamamı,
Dialogue: 0,0:04:20.96,0:04:26.08,Default,,0000,0000,0000,,bu peynir yapımcı din adamları \Ntarafından kusursuzlaştırılmıştır.
Dialogue: 0,0:04:26.08,0:04:29.82,Default,,0000,0000,0000,,Alpler'de İsviçre peynirlerinin yapımı \Noldukça başarılı geçti -
Dialogue: 0,0:04:29.82,0:04:32.90,Default,,0000,0000,0000,,ve sayısız inek sütü peyniri üretildi.
Dialogue: 0,0:04:32.90,0:04:34.74,Default,,0000,0000,0000,,14. yüzyılın sonunda,
Dialogue: 0,0:04:34.74,0:04:39.73,Default,,0000,0000,0000,,İsviçre'nin Gruyere bölgesinde üretilen \NAlp peyniri çok kârlı olmuştu
Dialogue: 0,0:04:39.73,0:04:43.10,Default,,0000,0000,0000,,ve bu nedenle komşu bir devlet\NGruyere yaylalarını istila etti,
Dialogue: 0,0:04:43.10,0:04:46.51,Default,,0000,0000,0000,,tek amaç, büyüyen peynir ticaretini \Nkontrol altına almaktı.
Dialogue: 0,0:04:46.51,0:04:49.24,Default,,0000,0000,0000,,Peynir Rönesans’ta popülerliğini sürdürdü
Dialogue: 0,0:04:49.24,0:04:52.98,Default,,0000,0000,0000,,ve Endüstri Devrimi üretimi \Nmanastır dışına alıp makine ile
Dialogue: 0,0:04:52.98,0:04:54.59,Default,,0000,0000,0000,,peyniri elde etti.
Dialogue: 0,0:04:54.59,0:04:59.65,Default,,0000,0000,0000,,Bugün Dünya yılda yaklaşık \N22 milyar kilogram peynir üretiyor,
Dialogue: 0,0:04:59.65,0:05:02.33,Default,,0000,0000,0000,,bu peynirler tüm dünyaya \Ndağıtılıyor ve tüketiliyor.
Dialogue: 0,0:05:02.33,0:05:05.10,Default,,0000,0000,0000,,İcadından 10.000 yıl sonra bile,
Dialogue: 0,0:05:05.10,0:05:10.38,Default,,0000,0000,0000,,yerel çiftlikler hâlâ Neolitik atalarının \Nayak izlerini takip ediyorlar,
Dialogue: 0,0:05:10.38,0:05:14.46,Default,,0000,0000,0000,,insanlığın en eski ve en sevdiği \Nyiyeceklerden birini hazırlamak için.