WEBVTT

00:00:05.093 --> 00:00:07.678
Ky problem qëndron për më shumë se 400 vjet.

00:00:07.678 --> 00:00:11.770
Si mundet Alice të gjejë një kod që fsheh gjurmët e saj,

00:00:11.770 --> 00:00:14.497
keshtu, duke ndaluar carjen në informacion.

00:00:14.497 --> 00:00:18.135
Përgjigja është hamendja.

00:00:18.135 --> 00:00:21.210
Imagjinoni që Alice të hedh një zar 26 faqësh

00:00:21.210 --> 00:00:23.525
në mënyrë që të gjenerojë një listë të zhvendosjeve të rastësishme,

00:00:23.525 --> 00:00:27.042
dhe që tëndajë këtë me Bob, në vend të një fjale koduese.

00:00:27.042 --> 00:00:28.893
Dhe tani, për të koduar mesazhin e saj,

00:00:28.893 --> 00:00:31.987
Alice përdor listen e zhvendosjeve të rastësishme.

00:00:31.987 --> 00:00:35.890
është me rëndësi që lista e zhvendosjeve të jetë poaq e gjatë sa edhe mesazhi

00:00:35.890 --> 00:00:38.628
në mënyrë që të shmang përsëritjen.

00:00:38.628 --> 00:00:41.093
Pastaj, dërgon atë tek Bob, i cili dekodon mesazhin

00:00:41.093 --> 00:00:45.148
duke përdorur të njëjtën listë të zhvendosjeve që ajo i kishte dhënë atij.

00:00:47.025 --> 00:00:48.574
Tani Eva do të ketë një problem,

00:00:48.574 --> 00:00:50.875
sepse mesazhi i koduar

00:00:50.875 --> 00:00:53.509
do të ketë dy veti mjaft të fuqishme:

00:00:53.509 --> 00:00:57.175
Një, zhvendosjet nuk përcjellin ndonjë model përsëritjeje

00:00:59.083 --> 00:01:03.874
dhe Dy, mesazhi i koduar do të ketë shpërndarje uniforme të frekuencave

00:01:03.874 --> 00:01:06.208
sepse nuk do të ketë ndryshueshmëri tek frekuencat

00:01:06.208 --> 00:01:08.172
dhe prandaj nuk do të ketë carje,

00:01:08.172 --> 00:01:11.206
është e pamundur për Even që të thyej kodin.

00:01:14.052 --> 00:01:17.668
Kjo është metoda më e mirë e mundshme e kodimit,

00:01:17.668 --> 00:01:21.586
e cila u zhvillua nga fundi i shekullit 19,

00:01:21.586 --> 00:01:24.198
dhe është e njohur si Blloku Një Përdorimësh.

00:01:25.767 --> 00:01:29.229
Në mënyrë që të vizualizojmë fuqinë e bllokut një përdorimësh,

00:01:29.229 --> 00:01:34.784
duhet të ne dukuptojmë kombinacionet e përdorura.

00:01:34.784 --> 00:01:38.917
Për shembull, kodi i Cezarit zhvendos secilën shkronjë për një numër të njëjtë zhvendosjesh

00:01:38.917 --> 00:01:42.960
që është një numër nga 1 deri në 26.

00:01:42.960 --> 00:01:45.008
Pra, nëse Alice do të kodonte emrin e saj,

00:01:45.008 --> 00:01:48.384
do të kishte nga 1 deri në 26 kodime të mundshme,

00:01:48.384 --> 00:01:52.251
numër i vogël i mundësive, dhe e lehtë që të kontrollohen të gjitha,

00:01:52.251 --> 00:01:54.834
e njohur si kërkim me forcë.

00:01:54.834 --> 00:01:56.844
Krahasojeni këtë me bllokun një përdorimësh,

00:01:56.844 --> 00:01:58.990
në të cilin secila shkronjë duhet të zhvendoset

00:01:58.990 --> 00:02:01.808
nga një numër i ndryshëm nga 1 deri në 26.

00:02:01.808 --> 00:02:03.934
Mendoni që tash, numri i kodimeve të mundshme

00:02:03.934 --> 00:02:07.908
do të jetë 26 i shumëzuar 5 herë me vetvetën,

00:02:07.908 --> 00:02:09.920
që është pothuaj 12 milion.

00:02:09.920 --> 00:02:12.884
Nodnjëherë është e vështirë të vizuelizohet.

00:02:12.884 --> 00:02:15.949
Kështuqë, imagjinoni sikur ajo shkruan emrin e saj në një copë letër,

00:02:15.949 --> 00:02:20.854
dhe në krye të faqes të vendos secilin kodim të mundshëm.

00:02:20.854 --> 00:02:24.505
Sa i vështirë mendoni që do të jetë?

00:02:24.736 --> 00:02:28.869
Me pothuaj 12 milion vargje 5 shkronjëshe të mundshme,

00:02:28.869 --> 00:02:32.032
kjo copë e letrës do të jetë jashtëzakonisht e gjatë,

00:02:32.032 --> 00:02:35.241
më shumë se një kilometër.

00:02:35.241 --> 00:02:38.103
Kur Alice kodon emrin e saj duke përdorur metodën e bllokut një përdorimësh,

00:02:38.103 --> 00:02:42.375
do të jetë e njëjtë sikurse zgjedhja e rastësishme e njërës nga këto faqe

00:02:42.375 --> 00:02:44.663
nga perspektiva e Evës, kodthyesit,

00:02:44.663 --> 00:02:47.397
secila nga e pesta shkronjë e koduar që do të marrë

00:02:47.397 --> 00:02:51.578
është barabartë e mundshme sikurse secila fjalë e vendosur në copën e letrës.

00:02:51.578 --> 00:02:54.645
Pra, kjo është fshehtësia perfekte e këtij veprimi - (Ariana Gojani)