0:00:06.876,0:00:12.132
၁၉၄၂ ဖေဖော်ဝါရီ မှာ[br]မက်စီကိုလယ်သမား Dionisio Pulido က

0:00:12.132,0:00:15.962
မိုးခြိမ်းသံကို ပြောင်းဖူးခင်းဆီက[br]ကြားလိုက်ရတယ်လို့ ထင်ခဲ့တယ်

0:00:15.962,0:00:19.740
ဒါပေမဲ့ အသံက ကောင်းကင်ပေါ်က[br]လာတာမဟုတ်ခဲ့ပါဘူး

0:00:19.740,0:00:25.440
ကျောက်ခဲတွေပြိုကျပြီး ဓာတ်ငွေ့ထွက်နေတဲ့ [br]အက်ကွဲကြောင်းကြီးဆီကနေပဲ ဖြစ်ပါတယ်

0:00:25.440,0:00:29.560
ဒီ အပေါက်ကြီးကို Paricutin[br]မီးတောင်လို့သိလာကြပြီး

0:00:29.560,0:00:36.706
နောက် ၉နှစ်လောက်ထိ ချော်ရည်နဲ့ပြာတွေက[br]၂၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာလောက် ဖုံးနေခဲ့တယ်

0:00:36.706,0:00:39.056
ဒါပေမဲ့ ဒီ မီးတောင် အသစ်ကြီးက[br]ဘယ်က ထွက်လာတာလဲ

0:00:39.056,0:00:43.160
ပြီးတော့ ဒီလိုခန့်မှန်းရခက်တဲ့ [br]ပေါက်ကွဲမှုမျိုးက ဘယ်လို အစပျိုးခဲ့တာလဲ

0:00:43.160,0:00:46.690
မီးတောင်တိုင်းရဲ့ ဇာတ်လမ်းက[br]ချော်ရည်တွေက စတင်တာပါ

0:00:46.690,0:00:50.820
ပင်လယ်ရေ သမုဒ္ဒရာမှာဖြစ်တည်တဲ့[br]အရည်ပျော်နိုင်တဲ့ကျောက်ခဲက

0:00:50.820,0:00:56.094
ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်အလွှာတွေထဲကိုစိမ့်ဝင်ပြီး[br]အရည်ပျော်မှတ်ကိုလျော့ကျစေပါတယ်

0:00:56.094,0:01:00.114
ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ အချက် သုံးခုရဲ့ [br]သိမ်မွေ့တဲ့ ဟန်ချက်ကြောင့််

0:01:00.114,0:01:04.226
ကျောက်ရည်ပူတွေကို ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်[br]အောက်မှာ ပုံမှန် ဆက်ရှိန​ေစေတာပါ။

0:01:04.226,0:01:06.859
ပထမဆုံးတစ်ချက်ကတော့[br]lithostatic ဖိအား ပါ

0:01:06.859,0:01:11.780
ဒါက ကမ္ဘာ့အပေါ်ယံလွှာအလေးချိန်က[br]အောက်မှာရှိတဲ့ ချော်ရည်ကိုတွန်းနေခြင်း ပါ

0:01:11.780,0:01:16.570
ဒုတိယ အချက် Magmastatic ဖိအားအဖြစ်[br]ချော်ရည်က အပေါ်ကိုပြန်လည်တွန်းကန်ပါတယ်

0:01:16.570,0:01:20.500
ဒီ ဖိအားနှစ်ခုတိုက်ပွဲ ရဲ့တင်းမာမှုက[br]တတိယ အချက်ကို ဖြစ်တည်ပါတယ်

0:01:20.500,0:01:23.696
ကမ္ဘာ့ မျက်နှာပြင်[br]ကျောက်လွှာ မာကျောမှုပါ

0:01:23.696,0:01:26.846
အများအားဖြင့် ကျောက်လွှာတွေရဲ့[br]လေးလံ မာကျော နိုင်စွမ်းက

0:01:26.846,0:01:28.916
ချော်ရည်ကိုနေရာတကျရှိစေပါတယ်

0:01:28.916,0:01:34.701
ဒါပေမဲ့ ဒီဖိအားနှစ်ခု ဟန်ချက်ပျက်သွားတာနဲ့[br]အကျိုးဆက်တွေက ပေါက်ကွဲမှုတွေဖြစ်လာပါတယ်

0:01:34.701,0:01:37.421
မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုအဖြစ်အများဆုံး[br]အကြောင်းရင်းထဲကတစ်ခုက

0:01:37.421,0:01:40.320
magmastatic ဖိအားများလာခြင်းကြောင့်ပါ

0:01:40.320,0:01:43.590
ချော်ရည်မှာ ဒြပ်စင် ဒြပ်ပေါင်း[br]အမျိုးမျိုးပါဝင်ပြီး

0:01:43.590,0:01:46.740
အများစုဟာ ကျောက်ရည်ပူတွေအဖြစ်ကို[br]ပျော်ဝင်သွားပါတယ်

0:01:46.740,0:01:53.067
မြင့်မားတဲ့ ဒြပ်ပါဝင်မှုတွေမှာ ရေ(သို့) [br]ဆာလဖာလို ဒြပ်ပေါင်းတွေဟာ မပျော်ဝင်တော့ပဲ

0:01:53.067,0:01:56.887
အဲဒါအစား ဖိအားမြင့်[br]ဂတ်စ်ပူဖောင်းလေးတွေဖြစ်လာပါတယ်

0:01:56.887,0:01:59.122
အဲဒီပူဖောင်းတွေကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်ဆီ[br]ရောက်လာတဲ့အခါ

0:01:59.122,0:02:02.320
သေနတ်ဖောက်သလို ပြင်းအားနဲ့[br]ပေါက်ကွဲနိုင်ပါတယ်

0:02:02.320,0:02:05.950
သန်းများစွာရှိတဲ့ပူဖောင်းတွေ[br]တပြိုင်တည်းပေါက်ကွဲတဲ့အခါ

0:02:05.950,0:02:10.200
သူ့ရဲ့ပြင်းအားက ကမ္ဘာ့လေထုဒုတိယအလွှာထိ[br]ပြာမှုန့်ထုကြီးကို ပို့ပေးနိုင်ပါတယ်

0:02:10.200,0:02:15.495
ဒါပေမဲ့ သူတို့မပေါက်ကွဲခင် လှုပ်ခါထားတဲ့[br]ဆိုဒါထဲက CO2 ပူဖောင်းတွေလိုလုပ်ဆောင်ပါတယ်

0:02:15.495,0:02:18.355
သူတို့ရဲ့တည်ရှိမှုက ချော်ရည်ရဲ့[br]သိပ်သည်းဆကိုလျော့ကျပြီး

0:02:18.355,0:02:23.098
ဖော့ဂုဏ်သတ္တိအားများလာတာကြောင့်[br]အပေါ်ယံအလွှာကို တွန်းနေသလိုဖြစ်စေပါတယ်

0:02:23.098,0:02:28.191
မက်ဆီကို က Paricutin မီးတောင်ပေါက်မှုက[br]ဒီဖြစ်စဉ်ကြောင့်လို့ ဘူမိဗေဒပညာရှင်တွေ

0:02:28.191,0:02:30.011
ယုံကြည်ကြပါတယ်

0:02:30.011,0:02:33.518
ဖော့ဂုဏ်ရှိပူဖောင်းတွေမှာ[br]လူသိများတဲ့ သဘာဝဖြစ်စဉ် ၂ခုရှိပါတယ်

0:02:33.518,0:02:36.688
တစ်ခါတစ်လေ မြေအောက်[br]ပိုနက်တဲ့နေရာက ချော်ရည်အသစ်တွေဟာ

0:02:36.688,0:02:40.658
အငွေ့ပါတဲ့ အပိုဆောင်းဒြပ်ပေါင်းတွေကို[br]နဂိုချော်ရည်ထဲသို့ယူဆောင်လာပါတယ်

0:02:40.658,0:02:44.806
ဒါပေမဲ့ ချော်ရည်တွေစတင်အေးခဲလာရင်လည်း[br]ပူဖောင်းလေးတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်

0:02:44.806,0:02:50.149
သူ့အရည်ပျော်မှတ် မှာတော့ ချော်ရည်ဟာ[br]ဓာတ်ငွေ့တွေ ပျော်နေတဲ့သတ္တုတွေ အရောတခုပါ

0:02:50.149,0:02:55.621
ကျောက်ရည်ပူတွေ မာလာရင် သတ္တုဒြပ်ရော[br]တချို့က သလင်းကျောက်ပုံ အခဲဖြစ်လာကြတယ်

0:02:55.621,0:02:59.621
ဒီဖြစ်စဉ်မှာ ပေါက်ကွဲမှုပူဖောင်းတွေ[br]ဖြစ်စေတဲ့

0:02:59.621,0:03:02.912
ဒြပ်ပေါင်းတွေရဲ့ ပြင်းအားမြင့်စေတဲ့

0:03:02.912,0:03:06.362
ပျော်ဝင်ဓာတ်ငွေ့တွေ မပါဝင်ပါဘူး

0:03:06.362,0:03:10.332
ပေါက်ကွဲမှုတိုင်းက magmastatic ဖိအား[br]မြင့်လာခြင်းကြောင့် မဟုတ်ပါဘူး

0:03:10.332,0:03:15.062
တစ်ခါတစ်ရံ အပေါ်ကကျောက်ခဲတွေက[br]အန္တရာယ်ရှိလောက်အောင် နိမ့်ကျလာပါတယ်

0:03:15.062,0:03:20.231
တောင်ပြိုကျတာ ကချော်ရည်အကန့် အပေါ်က[br]ကျောက်ခဲထုအများကြီးကို ဖယ်ထုတ်ပေးနိုင်တယ်

0:03:20.231,0:03:25.201
ဒါက lithostatic ဖိအားကိုလျော့ကျစေပြီး[br]ပေါက်ကွဲမှုတစ်ခု ချက်ချင်းဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်

0:03:25.201,0:03:27.921
ဒီလို ဖြစ်စဉ်ကို Unloading လို့ခေါ်ပြီး

0:03:27.921,0:03:30.822
၁၉၈၀ က Mount St.Helens ရဲ့[br]ရုတ်တရက်ပေါက်ကွဲမှုလိုမျိုး

0:03:30.822,0:03:35.544
ပေါက်ကွဲမှုအများစုရဲ့ အဓိက အချက်ဖြစ်ပါတယ်

0:03:35.544,0:03:39.114
မြေတိုက်စားခံရမှုတွေနဲ့ ရေခဲပြင်[br]အရည်ပျော်မှုတွေကြောင့်

0:03:39.114,0:03:41.762
unloading ဖြစ်စဉ်က ကြာမြင့်တတ်ပါတယ်

0:03:41.762,0:03:45.232
တကယ်တော့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့်[br]ရေခဲပြင်အရည်ပျော်ခြင်းက

0:03:45.232,0:03:49.722
မီးတောင်ရဲ့ဖြစ်စဉ်တွေကိုများလာနိုင်သဖြင့်[br]ဘူမိဗေဒပညာရှင်တွေကစိုးရိမ်ကြပါတယ်

0:03:49.722,0:03:54.295
နောက်ဆုံး...အောက်ကချော်ရည်ကိုထိန်းထားဖို့[br]ကျောက်လွှာတွေ မမာကျောသောကြောင့်လည်း

0:03:54.295,0:03:56.735
မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုတွေက ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်

0:03:56.735,0:03:59.942
ချော်ရည်မှထွက်လာတဲ့[br]အက်စစ်အငွေ့တွေနဲ့ အပူတွေက

0:03:59.942,0:04:04.568
hydrothermal alteration ဖြစ်စဉ်ကိုဖြတ်ပြီး[br]ကျောက်ခဲတွေကို ပျက်စီးစေပြီး

0:04:04.568,0:04:08.448
တဖြည်းဖြည်း မာကျောတဲ့ကျောက်ကို[br]ပျော့ပျောင်းတဲ့ရွံ့ အဖြစ်ပြောင်းလဲစေပါတယ်

0:04:08.448,0:04:12.088
ကျောက်လွှာတွေက ကမ္ဘာ့မြေလွှာ[br]လှုပ်ရှားမှုကြောင့် အားနည်းလာပါတယ်

0:04:12.088,0:04:16.777
ငလျင်တွေက အက်ကွဲရာတွေ ဖန်တီးနိုင်ပြီး[br]မျက်နှာပြင်ပေါ် ချော်ရည်ပူတွေထွက်လာစေပါတယ်

0:04:16.777,0:04:19.789
ပြီးတော့ ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်လွှာကိုလည်း[br]ပါးလွှာအောင်ဆွဲဆန့်ပြီး

0:04:19.789,0:04:23.267
တိုက်ကြီးများရဲ့မြေကျောက်လွှာကို[br]တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ဝေးကွာစေပါတယ်

0:04:23.267,0:04:26.217
ကံမကောင်းစွာနဲ့ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်စေတဲ့[br]အရာတွေကိုသိထားခြင်းက

0:04:26.217,0:04:28.617
သူတို့ကို ခန့်မှန်းလွယ်အောင်[br]မပြုလုပ်ထားပါဘူး

0:04:28.617,0:04:31.837
သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင်[br]လွှာရဲ့အလေးချိန်နဲ့ခံနိုင်အားကို

0:04:31.837,0:04:33.227
အကြမ်းဖျင်း သတ်မှတ်နိုင်ပေမဲ့

0:04:33.227,0:04:37.007
ချော်ရည်အကန့်ရဲ့ အနက် နဲ့ အပူတွေက [br]magmastatic ဖိအားအတွင်း

0:04:37.007,0:04:40.387
တိုင်းတာဖို့ အလွန်ခက်ခဲပါတယ်

0:04:40.387,0:04:44.297
ဒါပေမဲ့ မီးတောင်ပညာရှင်တွေက[br]ဒီကျောက်တောင်ကြီးကိုအနိုင်ရဖို့အတွက်

0:04:44.297,0:04:46.844
နည်းပညာအသစ်ကို ရှာတွေခဲ့ပါတယ်

0:04:46.844,0:04:49.749
အပူခံအာရုံစနစ်များတိုးတက်လာမှုက[br]သိပ္ပံပညာရှင်တွေကို

0:04:49.749,0:04:52.409
မြေအောက်လွှာ ထူးခြားဖြစ်စဉ်တွေကို [br]စစ်ဆေးခွင့် ရစေတယ်။

0:04:52.409,0:04:55.839
Spectrometers က ထွက်လာတဲ့ချော်ရည်ထဲက[br]ဓာတ်ငွေ့ကို လေ့လာဆန်းစစ်နိုင်ပါတယ်

0:04:55.839,0:05:02.103
လေဆာတွေက မီးတောင်ပုံစံအတိုင်း မြင့်[br]လာတဲ့ချော်ရည်ကို တိကျစွာခြေရာခံနိုင်တယ်

0:05:02.103,0:05:06.595
ဒီကိရိယာတွေက ပေါက်ကွဲမှုတွေ[br]အကြောင်းကိုကျွန်တော်တို့ ပိုနားလည်အောင်

0:05:06.595,0:05:08.801
ကူညီပေးမယ်လို့မျှော်လင့်ပါတယ်