Tutalım bizə 5 verilib və soruşulur ki,
5 - in üzərinə neçə gəlsək, 0 edər.
Artıq cavabı bilirsiz,
amma mən yenə də izah edəcəm.
Belə bir ədəd oxu çəkək.
0 - ı burada qeyd edək.
5 burada olacaq.
5 - dən 0 - a getmək üçün 5 vahid sola
addımlamalıyıq.
Və əgər biz 5 vahid sola gediriksə,
bu o deməkdir ki, biz - 5 əlavə edirik.
Beləliklə, əgər buraya - 5 əlavə etsək,
0 - a çatacağıq.
0 - a, yəni buraya.
Böyük ehtimalla artıq bunu bilirsiz.
Riyaziyyatda bu qaydanın
xüsusi adı var.
Toplamanın
tərs xassəsi.
Buraya yazıram.
Həqiqətən belə asan bir ifadə üçün
xüsusi bir qayda tətbiq olunması qəribədir.
Yazıram, toplamanın tərs xassəsi.
Bu xassə onu bildirir ki, əgər əlimizdə
hər hansı bir ədəd varsa, və biz onu
tərsi ilə, yəni
mənfisi və ya müsbətiylə toplayırıqsa,
yəni tərsini üzərinə gəliriksə,
biz cavabda 0 alacağıq. Çünki bir-birinin
tərsi olan bu rəqəmlər eyni böyüklükdədir.
İkisi də 5 böyüklüyündədir amma müsbət
olan sağ,
mənfi olan isə sol tərəfdə qeyd olunur.
Başqa nümunəyə baxaq.
Ədəd oxunu çəkirəm. - 3 - ü burada
qeyd ediriksə,
- 3 - ü burada qeyd ediriksə,
deməli, artıq 3 vahid sol tərəfdəyik.
Bəs - 3 - dən 0 - a doğru getmək üçün
nə əlavə etməliyik?
Sağa doğru 3 vahid getsək, cavabı
taparıq.
Və bu 3 vahid sağ, müsbət tərəfə doğru
olacaq.
Belə ki, mən müsbət 3 əlavə etməliyəm.
Əgər mən müsbət 3 əlavə etsəm, 0 alacam.
Deyək ki, əlimizdə bir ədəd var, məsələn,
1,725,314. Bu ədədə nə əlavə etsək,
0 alınar?
Öyrəndiklərimizə görə tərs tərəfə
getməliyik.
Mən sol tərəfə gedəcəm, çünki ədəd
müsbətdir.
Yəni eyni ədədi çıxacam ya da toplama
qaydasına görə, tərsini, yəni mənfi versiyasını
əlavə edəcəm.
Bu isə, ədədə
- 1,725,315 əlavə etməklə eynidir.
Bəs indi 0 almaq üçün mənfi 7 - ə
neçə əlavə etməliyik?
- 7 - dəyəm və 0 almaq üçün sağa doğru
getmək,
yəni müsbət 7 əlavə etmək lazımdır.
- 7 + 7 = 0.
Və bunların hamısı yuxarıdakı qaydaya
əsaslanır.
5 üstəgəl mənfi 5, 5 üstəgəl 5 - in
mənfisi,
5 üstəgəl 5 - in tərsi, bunlar hamısı
eynidir.
Sadəcə - 5 - in müxtəlif deyilişləridir.
Əlimizdə bir şeydən 5 dənə
varsa, və bu 5 -in hamısını çıxsaq,
0 qalacaq.