1
00:00:00,508 --> 00:00:03,088
Podsumujmy to, co wiemy
o linii budżetowej.

2
00:00:03,188 --> 00:00:05,686
Załóżmy, że zarabiam
20 dolarów miesięcznie.

3
00:00:05,786 --> 00:00:08,614
Mój miesięczny dochód
to 20 dolarów.

4
00:00:08,714 --> 00:00:10,390
Załóżmy, że miesięczny.

5
00:00:10,956 --> 00:00:16,439
Mój… Cena czekolady to
1 dolar za tabliczkę…

6
00:00:16,539 --> 00:00:18,134
1 dolar za tabliczkę,

7
00:00:18,234 --> 00:00:21,462
a cena owoców to
2 dolary za funt.

8
00:00:21,562 --> 00:00:23,382
2 dolary za funt.

9
00:00:23,580 --> 00:00:27,144
Robiliśmy to już.
Narysuję linię budżetową.

10
00:00:27,474 --> 00:00:30,796
Na tej osi niech będzie
ilość czekolady…

11
00:00:30,896 --> 00:00:32,573
Można wybrać dowolną.

12
00:00:32,673 --> 00:00:36,385
…a na tej osi niech będzie
ilość owoców.

13
00:00:36,485 --> 00:00:39,756
Nie „ilość 4” tylko „ilość owoców”.

14
00:00:39,856 --> 00:00:44,075
Jeśli wydam wszystko na czekoladę,
mogę kupić 20 tabliczek miesięcznie.

15
00:00:44,273 --> 00:00:47,140
Tu mamy 20, tu 10…

16
00:00:47,240 --> 00:00:51,548
Jeśli zaś wydam cały dochód
na owoce, kupię 10 funtów miesięcznie.

17
00:00:51,648 --> 00:00:53,126
Tu jest 10.

18
00:00:53,226 --> 00:00:55,737
Drugie 10 funtów – i mamy 20.

19
00:00:55,837 --> 00:00:58,322
Linia budżetowa przebiega tak.

20
00:00:58,422 --> 00:01:00,957
Nasza linia budżetowa
przebiega tak.

21
00:01:01,057 --> 00:01:03,937
Równanie tej linii
budżetowej ma postać…

22
00:01:04,037 --> 00:01:06,989
Napiszmy je:
mój budżet – 20 dolarów –

23
00:01:07,089 --> 00:01:11,159
równa się cena czekolady,
wynosząca 1 dolara,

24
00:01:11,259 --> 00:01:13,239
razy ilość czekolady,

25
00:01:13,339 --> 00:01:15,547
czyli 1 razy ilość czekolady.

26
00:01:15,819 --> 00:01:19,171
dodać cena owoców,
wynosząca 2 dolary,

27
00:01:19,271 --> 00:01:21,470
razy ilość owoców.

28
00:01:21,570 --> 00:01:23,323
razy ilość owoców.

29
00:01:23,423 --> 00:01:26,975
Teraz trzeba zrobić z tego
wzór na ilość czekolady,

30
00:01:27,075 --> 00:01:30,809
bo umieściłem ją na osi pionowej,
czyli osi wartości zależnych.

31
00:01:31,009 --> 00:01:34,243
Wystarczy odjąć „2 razy
cena owoców” od obu stron,

32
00:01:34,343 --> 00:01:37,368
wyrażenie nam przeskoczy
i uzyskamy: ilość czekolady

33
00:01:37,468 --> 00:01:42,001
równa się 20 odjąć
2 razy ilość owoców.

34
00:01:42,101 --> 00:01:44,254
To równanie tej linii budżetowej.

35
00:01:44,354 --> 00:01:47,179
Wiemy już też,
co to jest krzywa obojętności.

36
00:01:47,279 --> 00:01:50,813
Załóżmy, że jesteśmy
w jakimś punkcie linii budżetowej,

37
00:01:50,913 --> 00:01:52,394
w którym…

38
00:01:52,494 --> 00:01:56,464
konsumuję, powiedzmy,
18 czekolad i 1 funt owoców.

39
00:01:56,900 --> 00:02:00,915
Łatwo zweryfikować ten punkt:
18 dolarów dodać 2 to 20.

40
00:02:01,015 --> 00:02:03,495
Załóżmy więc,
że jesteśmy w tym punkcie.

41
00:02:03,840 --> 00:02:06,865
18 funtów…
18 tabliczek czekolady…

42
00:02:06,965 --> 00:02:08,782
Tu jednostka to „tabliczki”.

43
00:02:08,882 --> 00:02:10,907
…i 1 funt owoców miesięcznie.

44
00:02:11,008 --> 00:02:13,379
Tu jest 1, a jednostki to „funty”.

45
00:02:13,479 --> 00:02:16,105
Funty… Tu mamy czekoladę…

46
00:02:16,205 --> 00:02:19,157
tu czekoladę, a tu mamy owoce.

47
00:02:19,484 --> 00:02:21,864
Mówiliśmy o krzywej obojętności,

48
00:02:21,964 --> 00:02:25,371
pokazującej obojętne dla nas
kombinacje czekolady i owoców

49
00:02:25,471 --> 00:02:28,569
– czyli mające tę samą
całkowitą użyteczność.

50
00:02:28,669 --> 00:02:30,785
Nanieśmy te obojętne punkty.

51
00:02:30,885 --> 00:02:33,238
Zrobię to na biało.
Wygląda to tak.

52
00:02:33,338 --> 00:02:35,800
Naszkicuję ją najpierw,
będzie mi łatwiej.

53
00:02:35,900 --> 00:02:37,308
Albo spróbuję.

54
00:02:37,580 --> 00:02:40,397
Jest mi obojętne,
w którym z tych…

55
00:02:40,497 --> 00:02:42,541
w którym z tych punktów…

56
00:02:42,641 --> 00:02:45,539
w którym z tych punktów jestem.
Spróbuję lepiej.

57
00:02:45,639 --> 00:02:49,409
Jest mi obojętne,
w którym z tych punktów jestem.

58
00:02:49,509 --> 00:02:52,479
Na przykład mógłbym
mieć 18 tabliczek czekolady

59
00:02:52,579 --> 00:02:54,423
i 1 funt owoców,

60
00:02:54,523 --> 00:02:57,312
albo mógłbym mieć…

61
00:02:57,412 --> 00:03:00,383
powiedzmy, 4 tabliczki czekolady

62
00:03:00,483 --> 00:03:05,307
i… popatrzmy, 4 tabliczki czekolady
i jakieś 8 funtów owoców.

63
00:03:05,506 --> 00:03:08,922
Jest mi to obojętne,
bo mam tę samą całkowitą użyteczność.

64
00:03:09,195 --> 00:03:14,028
I teraz: czy w którymś z tych punktów
maksymalizuję moją użyteczność?

65
00:03:14,246 --> 00:03:18,388
Wiemy już, że cały obszar
leżący nad krzywą obojętności,

66
00:03:18,488 --> 00:03:20,732
nad tą białą krzywą…
Może ją opiszę.

67
00:03:20,832 --> 00:03:24,021
To jest krzywa obojętności.

68
00:03:24,121 --> 00:03:27,237
Cały ten obszar nad krzywą
obojętności jest pożądany.

69
00:03:27,337 --> 00:03:29,646
Użyteczność całkowita jest większa.

70
00:03:29,746 --> 00:03:31,234
Zakoloruję go.

71
00:03:31,334 --> 00:03:35,604
Cały ten obszar nad krzywą
obojętności jest pożądany.

72
00:03:35,704 --> 00:03:37,775
Te punkty w środku linii budżetowej

73
00:03:37,875 --> 00:03:41,009
– a nawet te pod linią,
gdzie zostają nam pieniądze –

74
00:03:41,109 --> 00:03:43,610
są zatem pożądane.
Więc żaden…

75
00:03:43,710 --> 00:03:47,518
Żaden z tych punktów nie maksymalizuje
nam użyteczności całkowitej.

76
00:03:47,618 --> 00:03:52,092
Większą użyteczność dają nam punkty
leżące między nimi na linii budżetowej.

77
00:03:52,292 --> 00:03:54,963
Aby zmaksymalizować
naszą użyteczność,

78
00:03:55,063 --> 00:03:58,142
musimy znaleźć punkt
na linii budżetowej,

79
00:03:58,242 --> 00:03:59,723
który tylko styka się…

80
00:03:59,823 --> 00:04:03,127
który tylko… który dotyka
dokładnie w jednym punkcie

81
00:04:03,227 --> 00:04:05,563
jedną z naszych krzywych obojętności.

82
00:04:05,664 --> 00:04:09,353
Możemy mieć wiele krzywych
obojętności, na przykład taką.

83
00:04:09,453 --> 00:04:11,206
Albo taką.

84
00:04:11,306 --> 00:04:14,513
Mówią one jedynie,
że te punkty są dla nas równo cenne.

85
00:04:14,613 --> 00:04:19,317
Istnieje więc krzywa obojętności,
która styka się z linią budżetową

86
00:04:19,418 --> 00:04:21,599
dokładnie w jednym punkcie.

87
00:04:21,699 --> 00:04:25,160
Istnieje więc krzywa obojętności
przebiegająca tak.

88
00:04:25,260 --> 00:04:28,467
Narysuję ją jaskrawym kolorem.
Purpurowym.

89
00:04:28,957 --> 00:04:32,101
Istnieje więc taka krzywa obojętności.

90
00:04:32,337 --> 00:04:36,134
Jest styczna do linii budżetowej;
dotyka jej w jednym punkcie.

91
00:04:36,234 --> 00:04:40,495
I w związku z tym jej nachylenie,
czyli krańcowa stopa substytucji,

92
00:04:40,595 --> 00:04:43,038
jest dokładnie takie samo,
jak nachylenie…

93
00:04:43,138 --> 00:04:46,572
jak nachylenie
naszej linii budżetowej,

94
00:04:46,672 --> 00:04:49,143
oznaczające, jak już wiemy,
względną cenę.

95
00:04:49,243 --> 00:04:51,978
Ten punkt jest zatem optymalną…

96
00:04:52,078 --> 00:04:55,303
optymalną alokacją na naszej
linii budżetowej.

97
00:04:55,720 --> 00:04:58,827
Ten punkt jest optymalny.
A dlaczego jest optymalny?

98
00:04:58,927 --> 00:05:03,088
Bo żaden punkt linii budżetowej
nie leży dalej w prawo i w górę od niego.

99
00:05:03,188 --> 00:05:05,150
Wszystkie pozostałe punkty…

100
00:05:05,250 --> 00:05:09,947
Wszystkie pozostałe punkty leżą na lewo
i w dół od tej krzywej obojętności.

101
00:05:10,047 --> 00:05:14,544
Żaden z pozostałych punktów
linii budżetowej nie jest więc pożądany.

102
00:05:14,644 --> 00:05:18,505
Pamiętajmy: cały obszar leżący
poniżej krzywej obojętności,

103
00:05:18,605 --> 00:05:21,085
ten zacieniowany obszar…
Wezmę inny kolor.

104
00:05:21,185 --> 00:05:24,936
Krzywa obojętności jest nam obojętna,
ale wszystko pod tą krzywą,

105
00:05:25,036 --> 00:05:27,153
cały ten zielony obszar

106
00:05:27,253 --> 00:05:29,224
jest niepożądany.

107
00:05:29,324 --> 00:05:32,895
Wszystkie inne punkty
linii budżetowej są niepożądane

108
00:05:32,995 --> 00:05:36,635
w porównaniu z tym punktem,
bo to jedyny punkt…

109
00:05:36,735 --> 00:05:40,471
Inaczej: wszystkie punkty
linii budżetowej są niepożądane

110
00:05:40,571 --> 00:05:43,069
w porównaniu z punktami
krzywej obojętności,

111
00:05:43,169 --> 00:05:46,140
a zatem także
w porównaniu z tym punktem,

112
00:05:46,240 --> 00:05:49,120
bo leży na krzywej obojętności.

113
00:05:49,265 --> 00:05:51,209
Pomyślmy teraz, co się stanie…

114
00:05:51,609 --> 00:05:56,224
Pomyślmy, co się stanie,
jeśli cena owoców spadnie.

115
00:05:56,324 --> 00:06:00,257
Cena owoców spada z 2 dolarów

116
00:06:00,357 --> 00:06:01,892
do 1 dolara.

117
00:06:01,992 --> 00:06:04,273
Do 1 dolara za funt.

118
00:06:04,545 --> 00:06:07,180
Jeśli cena owoców
spadnie z 2 do 1 dolara,

119
00:06:07,280 --> 00:06:09,632
to nasza linia budżetowa
zmieni się.

120
00:06:09,732 --> 00:06:12,876
Nowa linia budżetowa
– niebieska – będzie biegła tak.

121
00:06:12,976 --> 00:06:15,265
Za nasz dochód
możemy kupić 20 czekolad,

122
00:06:15,365 --> 00:06:17,863
a jeśli wydamy go
na owoce w nowej cenie,

123
00:06:17,963 --> 00:06:20,080
to kupimy 20 funtów owoców.

124
00:06:20,334 --> 00:06:22,024
Zatem nowa linia budżetowa…

125
00:06:22,124 --> 00:06:25,312
nasza nowa linia budżetowa
będzie wyglądać tak.

126
00:06:25,876 --> 00:06:27,892
Będzie wyglądać tak.

127
00:06:27,992 --> 00:06:30,073
To nowa linia budżetowa.

128
00:06:30,491 --> 00:06:33,343
Nowa linia budżetowa.

129
00:06:33,797 --> 00:06:35,342
Nowa linia budżetowa.

130
00:06:35,442 --> 00:06:39,012
Gdzie teraz leży punkt
optymalnej alokacji naszych dolarów,

131
00:06:39,112 --> 00:06:40,883
najlepsza kombinacja dóbr?

132
00:06:40,983 --> 00:06:43,118
Powtarzamy poprzednie kroki.

133
00:06:43,218 --> 00:06:48,232
Przyjmujemy, że mamy dane na poparcie
tych wszystkich krzywych obojętności.

134
00:06:48,333 --> 00:06:51,458
Wybieramy tę, która jest dokładnie styczna

135
00:06:51,558 --> 00:06:53,257
do nowej linii budżetowej.

136
00:06:53,357 --> 00:06:54,801
Załóżmy, że…

137
00:06:54,901 --> 00:07:00,052
Załóżmy, że to jest punkt styku
z jakąś naszą krzywą obojętności.

138
00:07:00,615 --> 00:07:05,285
Na przykład taką krzywą obojętności.

139
00:07:06,102 --> 00:07:08,809
Więcej precyzji.
Niech będzie tak.

140
00:07:08,909 --> 00:07:10,572
Niech będzie tak.

141
00:07:10,672 --> 00:07:12,461
Zależnie od tego, jak cena…

142
00:07:12,561 --> 00:07:16,786
Załóżmy, że mamy w naszych danych
bardzo wiele krzywych obojętności.

143
00:07:16,886 --> 00:07:19,947
Możemy teraz stwierdzić,
zależnie od tego, jak cena…

144
00:07:20,047 --> 00:07:23,472
przy stałych innych czynnikach,
jak zmiana ceny owoców

145
00:07:23,817 --> 00:07:26,597
zmieniła naszą wielkość
popytu na owoce.

146
00:07:26,697 --> 00:07:30,467
Bo teraz optymalny koszyk dóbr
to ten punkt na linii budżetowej,

147
00:07:30,703 --> 00:07:32,411
odpowiadający – na oko…

148
00:07:32,511 --> 00:07:36,445
odpowiadający w przybliżeniu
10 funtom owoców.

149
00:07:36,590 --> 00:07:39,170
A więc nagle okazało się…

150
00:07:39,270 --> 00:07:42,368
Rozpatrzmy tylko owoce.
Inne czynniki są stałe.

151
00:07:42,468 --> 00:07:43,912
A więc tylko owoce.

152
00:07:44,012 --> 00:07:46,783
Gdy ich cena wynosiła 2 dolary,

153
00:07:46,883 --> 00:07:50,417
wielkość popytu wynosiła 8 funtów,

154
00:07:50,517 --> 00:07:54,178
a teraz, przy cenie 1 dolara,
wynosi 10 funtów.

155
00:07:54,359 --> 00:07:59,610
Wygląda znajomo? Podchodzimy teraz
do znanych już pojęć z innej strony.

156
00:07:59,710 --> 00:08:03,062
Wcześniej interesowała nas
użyteczność krańcowa z dolara

157
00:08:03,162 --> 00:08:04,916
i jej maksymalizacja.

158
00:08:05,016 --> 00:08:09,731
Zmienialiśmy ceny i na tej podstawie
określaliśmy przebieg krzywej popytu.

159
00:08:09,831 --> 00:08:14,200
Teraz patrzymy na to z innej strony,
ale to wciąż te same pojęcia.

160
00:08:14,782 --> 00:08:18,742
Ale… Przyjmując, że znamy przebieg
wielu krzywych obojętności,

161
00:08:18,842 --> 00:08:22,649
możemy sprawdzić, jak zmiana ceny
wpłynie na naszą linię budżetową

162
00:08:22,749 --> 00:08:28,027
i w konsekwencji, jak zmieni się
nasz optymalny koszyk dóbr.

163
00:08:28,127 --> 00:08:32,224
Możemy również zmieniać cenę
i uzyskiwać nowe krzywe popytu.

164
00:08:32,323 --> 00:08:36,203
Mogę na przykład wykreślić
krzywą dla owoców – mamy już 2 punkty.

165
00:08:36,530 --> 00:08:38,601
Tu mamy cenę owoców,

166
00:08:38,701 --> 00:08:41,616
a tu wielkość popytu na owoce.

167
00:08:41,717 --> 00:08:44,251
Przy cenie 2 dolarów
wielkość popytu to 8.

168
00:08:44,352 --> 00:08:47,359
Przy cenie 2 wielkość wynosi 8.

169
00:08:47,459 --> 00:08:50,175
A przy cenie…
Może zrobię to inaczej.

170
00:08:50,411 --> 00:08:53,882
Gdy cena wynosi 2 dolary…
To nie jest w skali.

171
00:08:53,982 --> 00:08:56,698
…wielkość popytu to 8, zaś…

172
00:08:56,798 --> 00:08:59,278
Może tu.
To też nie jest w skali.

173
00:08:59,378 --> 00:09:03,548
…zaś gdy cena wynosi 1,
wielkość popytu to 10.

174
00:09:03,648 --> 00:09:05,819
Zatem mamy 2 i 8…

175
00:09:05,919 --> 00:09:08,852
oraz 1 i 10.

176
00:09:08,952 --> 00:09:12,850
Nasza krzywa popytu… Mamy tylko
2 punkty, ale możemy zmieniać dalej.

177
00:09:12,950 --> 00:09:15,430
Znając przebieg
wielu krzywych obojętności,

178
00:09:15,530 --> 00:09:18,900
możemy zmieniać cenę
i w końcu uzyskać krzywą popytu,

179
00:09:19,000 --> 00:09:22,680
która mogłaby wyglądać na przykład tak.