WEBVTT

00:00:03.801 --> 00:00:08.391
Benim adım Canwen, piyano
ve keman çalıyorum.

00:00:09.253 --> 00:00:14.691
Amacım gelecekte doktor olmak ve
en sevdiğim ders kalkülüs.

00:00:15.332 --> 00:00:17.411
Annem ve babam aşırı disiplinli ve

00:00:17.483 --> 00:00:19.364
arkadaşlarımda kalmama izin vermiyorlar

00:00:19.364 --> 00:00:23.703
ama bunu her gün en sevdiğim
yemeği yaparak telafi ediyorlar.

00:00:24.338 --> 00:00:25.488
Pilav.

00:00:26.041 --> 00:00:28.336
Üstelik, çok da kötü araba kullanıyorum.

00:00:31.575 --> 00:00:33.298
Şimdi size soracağım soru ise,

00:00:33.298 --> 00:00:36.038
"Bütün bunların şaka olduğunu
anlamanız ne kadar sürdü?"


00:00:36.038 --> 00:00:38.013
(Gülüşmeler)

00:00:38.703 --> 00:00:41.702
Muhtemelen tahmin ettiğiniz üzere,
bugün ırk üzerine konuşacağım

00:00:41.865 --> 00:00:44.760
ve konuşmama size bir
Asyalı Amerikan olarak büyüme hikâyemi

00:00:44.760 --> 00:00:47.024
anlatarak başlayacağım.

00:00:47.264 --> 00:00:50.070
ABD'ye yerleştiğimde iki yaşımdaydım,

00:00:50.075 --> 00:00:53.958
dolayısıyla neredeyse tüm hayatım
iki kültürün bir karışımı oldu.

00:00:54.425 --> 00:00:56.358
Makarnayı yemek çubuklarıyla yiyorum.

00:00:56.647 --> 00:01:00.694
Portakallı tavuğun hastasıyım ve
çocukluk kahramanım Yao Ming idi.

00:01:01.693 --> 00:01:04.947
Gel gör ki Kuzey ve Güney Dakota
ve Idaho gibi ırksal çeşitliliğin

00:01:04.971 --> 00:01:07.695
inanılmaz derecede az olduğu
eyaletlerde büyüdüğüm için,

00:01:08.324 --> 00:01:12.790
sözüm ona egzotik Çinli köklerim ile
genelgeçer Amerikan benliğim arasında

00:01:12.818 --> 00:01:14.728
bir denge bulmak zor oldu.

00:01:15.546 --> 00:01:17.824
Ortamdaki tek Asyalı olmaya alıştığımdan,

00:01:18.284 --> 00:01:21.474
insanların her şeyden önce
beyaz olmadığımı fark ettiğinin

00:01:21.530 --> 00:01:23.130
bilincine sahiptim.

00:01:23.448 --> 00:01:26.051
Çocuk olarak önümde iki seçenek

00:01:26.075 --> 00:01:28.608
olduğunun çabucak farkına vardım.

00:01:28.845 --> 00:01:31.884
Benden beklenen kalıpların içine girmek

00:01:31.884 --> 00:01:35.547
ya da çevremi saran
beyazlığa uyum sağlamak.

00:01:35.872 --> 00:01:37.472
İkisinin arası yoktu.

00:01:38.314 --> 00:01:42.095
Benim için, bu her zaman Matematik'te
iyi olmaktan mahcubiyet duymaktı,

00:01:42.124 --> 00:01:45.210
çünkü insanlar bunun aslında
çok çalıştığım için değil,

00:01:45.210 --> 00:01:47.157
Asyalı olduğum için olduğunu düşünürdü.

00:01:47.821 --> 00:01:49.971
Ne zaman bir erkek bana çıkma teklif etse

00:01:50.027 --> 00:01:52.336
aslında benden hoşlandığı için değil,

00:01:52.353 --> 00:01:54.819
"sarı humması" olduğu için demekti.

00:01:55.785 --> 00:01:57.876
Kişiliğimin çok uzun süredir,

00:01:57.876 --> 00:02:01.157
farklı olmam gerçeği etrafında
var olduğu anlamına geliyordu.

00:02:01.428 --> 00:02:04.975
Asyalı olmanın kendimle ilgili tek
özel şey olduğunu düşünmeye başladım.

00:02:06.523 --> 00:02:09.499
Yaşadığım yerler bahsettiğim bu
etkileri daha da görünür kıldı.

00:02:09.499 --> 00:02:10.584
Beni yanlış anlamayın.

00:02:10.584 --> 00:02:13.818
İnsanların çok küçük bir
bölümü gerçekten ırkçıydı,

00:02:13.858 --> 00:02:15.721
hatta uçta ırkçı bile denebilir,

00:02:15.961 --> 00:02:19.628
ama büyük çoğunluk birazcık cahildi.

00:02:20.305 --> 00:02:23.269
Şu an, "Aradaki fark ne ki?"
diye düşündüğünüzü biliyorum.

00:02:23.269 --> 00:02:24.954
O zaman size bir örnek vereyim.

00:02:25.661 --> 00:02:29.303
Irkçı olmayan şöyle olabilir,
"Ben beyazım, sen değilsin."

00:02:30.120 --> 00:02:31.586
Irkçı olan ise, "Ben beyazım,

00:02:31.866 --> 00:02:35.416
sen değilsin ve bu beni senden daha
üstün kılar".

00:02:36.612 --> 00:02:38.882
Cahil olan ise şöyle olabilir,

00:02:38.882 --> 00:02:42.902
"Ben beyazım, sen değilsin ve bu konuda
ne yapacağım hakkında bir fikrim yok."

00:02:43.101 --> 00:02:45.061
Bu cahil insanların yine de

00:02:45.092 --> 00:02:48.532
iyi niyetli harika bireyler
oldukları konusunda

00:02:48.557 --> 00:02:49.814
hiçbir şüphem yok.

00:02:49.839 --> 00:02:54.772
Ancak öyle sorular soruyorlar ki
bir süre sonra sinir bozucu olabiliyorlar.

00:02:55.132 --> 00:02:56.849
Birkaç örnek vereyim.

00:02:57.860 --> 00:03:01.637
"Aman tanrım demek Çinlisin. Benim de
Çinli bir arkadaşım var, belki tanırsın."

00:03:01.797 --> 00:03:04.042
(Gülüşmeler)

00:03:05.273 --> 00:03:06.423
"Hayır.

00:03:06.678 --> 00:03:07.918
Arkadaşını tanımıyorum.

00:03:08.591 --> 00:03:11.857
Çünkü senin gerçek dışı
beklentilerinin aksine,

00:03:12.226 --> 00:03:16.877
dünya üzerinde yaşayan 1 milyar
350 milyon Çinlinin her birini

00:03:16.902 --> 00:03:18.568
tek tek tanımıyorum."

00:03:20.203 --> 00:03:21.803
İnsanlar aynı zamanda

00:03:21.878 --> 00:03:23.878
"İsmin nereden geliyor?"
diye de soruyorlar

00:03:23.902 --> 00:03:26.305
ve ben gerçekten ne cevap
vereceğimi bilmiyorum.

00:03:26.305 --> 00:03:28.353
Bu yüzden genellikle gerçeği söylüyorum.

00:03:28.353 --> 00:03:30.173
"İsmimi annem ve babam koydular.

00:03:30.447 --> 00:03:32.422
Ya seninki nereden geliyor?"

00:03:32.447 --> 00:03:33.597
(Gülüşmeler)

00:03:35.153 --> 00:03:36.923
İnsanların beni kaç defa

00:03:36.947 --> 00:03:41.645
başka bir Asyalı ile
karıştırdığını sormayın bile.

00:03:42.161 --> 00:03:44.272
Mesela bir keresinde, birisi yaklaşıp

00:03:44.272 --> 00:03:46.469
"Angie, senin sanatına
bayılıyorum!" dediğinde

00:03:46.469 --> 00:03:48.151
o kadar şaşırdım ki,

00:03:48.176 --> 00:03:50.776
sadece teşekkür ettim ve uzaklaştım.

00:03:52.199 --> 00:03:54.572
Ama bütün bu sorular arasında favorim

00:03:54.596 --> 00:03:58.090
hâlâ en klasik olanı, "Nerelisin?".

00:03:58.170 --> 00:04:00.647
Şu ana kadar birçok yerde yaşadığım için

00:04:00.647 --> 00:04:03.074
konuşma genellikle şöyle gerçekleşiyor.

00:04:04.170 --> 00:04:05.436
"Nerelisin?"

00:04:05.464 --> 00:04:07.331
"Boise, Idaho'luyum."

00:04:08.250 --> 00:04:11.634
"Anladım, ama gerçekte nerelisin?"

00:04:12.250 --> 00:04:14.903
"Bir süre de Güney Dakota'da yaşadım."

00:04:15.464 --> 00:04:17.157
"Peki, ya ondan önce?"

00:04:17.512 --> 00:04:19.846
"Kuzey Dakota'da da yaşamıştım."

00:04:20.122 --> 00:04:23.092
"Pekâlâ, lafı daha fazla
dolandırmadan sadede geleyim,

00:04:23.092 --> 00:04:24.603
sanırım söylemek istediğim,

00:04:24.603 --> 00:04:27.067
daha önce hiç buradan
uzaklarda, insanların biraz

00:04:27.067 --> 00:04:29.518
farklı konuştuğu bir yerde yaşadın mı?"

00:04:30.277 --> 00:04:34.138
"Ah, nereden bahsettiğini anladım.
Evet, eskiden Teksas'ta yaşıyordum."

00:04:34.138 --> 00:04:36.182
(Gülüşmeler)

00:04:38.039 --> 00:04:41.337
Sonrasında genellikle pes ediyor
ve kendi kendilerine benim neden

00:04:41.337 --> 00:04:44.933
Jeremy Lin ya da Jackie Chan gibi
havalı Asyalılardan olmadığımı soruyorlar

00:04:44.933 --> 00:04:48.125
ya da gereksiz şakalaşmayı
atlayıp direkt olarak

00:04:48.189 --> 00:04:49.923
"Ailen nereli?" kısmına geçiyorlar.

00:04:49.935 --> 00:04:54.602
Bu yüzden bilginiz olsun,
en sağlam taktik bu.

00:04:55.332 --> 00:04:57.795
Yaşadığım bu etkileşimler
ne kadar eğlenceli olsa da

00:04:57.836 --> 00:05:00.486
çoğu kez kendi kültürümü
yadsıma raddesine getirdiler,

00:05:00.542 --> 00:05:03.142
çünkü bunun alışmama
yardımcı olduğunu düşündüm.

00:05:03.848 --> 00:05:06.498
Kendi ırkımı küçük düşürerek
ve matematikten

00:05:06.498 --> 00:05:09.527
nefret ediyormuş gibi yaparak
kendimi Asyalı olmaktan

00:05:09.527 --> 00:05:11.647
mümkün olduğunca uzak tuttum.

00:05:12.237 --> 00:05:14.557
Kötü olan tarafı ise, işe yaramasıydı.

00:05:16.121 --> 00:05:20.304
Çinli kimliğimi reddettikçe
popülerliğim arttı.

00:05:20.970 --> 00:05:24.364
Akranlarım beni daha çok sevdi,
çünkü artık onlara daha çok benziyordum.

00:05:25.143 --> 00:05:29.286
Kendime güvenim arttı, çünkü
onlara daha çok benzediğimin farkındaydım.

00:05:31.269 --> 00:05:33.536
Ne var ki daha çok Amerikalılaştıkça,

00:05:34.148 --> 00:05:36.522
aynı zamanda kendimden,
asla geri alamayacağım

00:05:36.522 --> 00:05:38.608
bir şeyler kaybetmeye başladım

00:05:38.640 --> 00:05:41.055
ve her ne kadar Amerikalı
sınıf arkadaşlarım ile

00:05:41.055 --> 00:05:43.818
aynıymışım gibi davransam da,

00:05:44.363 --> 00:05:45.303
aynı değildim.

00:05:46.387 --> 00:05:50.398
Çünkü benim yaşadığım yerlerde
yaşayan insanlar için,

00:05:50.398 --> 00:05:54.372
beyaz standarttır ve benim için de
beyaz standart oldu.

00:05:55.599 --> 00:05:58.915
On dördüncü doğum günümde
hediye olarak Sims 3 oyununu aldım.

00:05:58.915 --> 00:06:02.318
Kendi karakterlerimi yaratıp hayatlarını
kontrol edebilecektim.

00:06:02.981 --> 00:06:06.473
On dört yaşındaki ben, devasa malikânesi
ve yüzme havuzuyla birlikte

00:06:06.473 --> 00:06:10.093
o bildiğimiz kusursuz
küçük aileyi yarattı.

00:06:11.103 --> 00:06:13.394
Üç ay boyunca gece gündüz
oynadıktan sonra

00:06:13.410 --> 00:06:15.942
oyunu bir kenara attım ve
tekrar aklımdan bile geçmedi

00:06:15.942 --> 00:06:17.387
ta ki üç hafta önce

00:06:17.387 --> 00:06:19.611
aniden bir şeyin farkına varıncaya kadar.

00:06:20.240 --> 00:06:22.943
Özel olarak tasarladığım
aile beyazdı.

00:06:23.970 --> 00:06:26.970
Kendi yerime tasarladığım
karakter de beyazdı.

00:06:28.053 --> 00:06:30.319
Tasarladığım herkes beyazdı.

00:06:30.836 --> 00:06:32.741
İşin kötü tarafı ise,

00:06:32.757 --> 00:06:35.747
bu hiçbir yönüyle
bilinçli bir tercih değildi.

00:06:36.376 --> 00:06:38.154
Kendime benzeyen karakterler

00:06:38.163 --> 00:06:41.453
yaratabileceğim fikri aklımın
ucundan bile geçmedi.

00:06:42.218 --> 00:06:45.618
Farkına bile varmadan,
beyaz benim de standardım olmuştu.

00:06:48.006 --> 00:06:49.156
Gerçek şu ki,

00:06:49.250 --> 00:06:53.234
Asyalı Amerikalılar bu ülkedeki kültürel
etkileşimde tuhaf bir role sahip.

00:06:54.090 --> 00:06:56.526
Bizler örnek gösterilen azınlığız.

00:06:57.121 --> 00:07:01.252
Toplum, ırkçılığın var olmadığının ispatı
olarak, beyaz ırka mensup olmayan

00:07:01.252 --> 00:07:04.362
diğer insanlara karşı
bizim başarımızı kullanıyor.

00:07:05.624 --> 00:07:08.691
Peki bu biz Asyalı Amerikalılar
için ne ifade ediyor?

00:07:10.090 --> 00:07:13.018
Şöyle ki, toplum tarafından
kabul görecek kadar benzer değiliz

00:07:13.026 --> 00:07:15.437
ama nefret edilecek
kadar farklı da değiliz.

00:07:15.462 --> 00:07:17.102
Daimi bir gri alandayız ve toplum

00:07:17.102 --> 00:07:19.739
bizimle ilgili ne yapacağı
konusunda pek de emin değil.

00:07:20.398 --> 00:07:22.828
Bu yüzden bizi ten
rengimize göre gruplandırıyorlar.

00:07:23.576 --> 00:07:26.007
Bize, köklerimizi reddetmemizi
söylüyorlar ki

00:07:26.017 --> 00:07:27.760
kalabalığın bir parçası olabilelim.

00:07:28.533 --> 00:07:30.458
Bize, yabancılığımızın

00:07:30.483 --> 00:07:33.483
kimliğimizi belirleyen yegâne
özelliğimiz olduğunu söylüyorlar.

00:07:34.030 --> 00:07:36.694
Bizim kimliklerimizi
bir bir koparıyorlar,

00:07:36.694 --> 00:07:39.236
ta ki yabancı ama
pek yabancı değil,

00:07:39.434 --> 00:07:41.567
Amerikalı ama tam Amerikalı da değil,

00:07:42.339 --> 00:07:43.621
yalnızca etrafta

00:07:43.646 --> 00:07:47.306
anavatanımızdan başka kimse
yok iken bir birey olana kadar.

00:07:49.653 --> 00:07:54.046
Keşke bu meseleler üzerine konuşacak
cesarete her zaman sahip olsaydım.

00:07:54.881 --> 00:07:57.829
Ne var ki biri insanların birbirleriyle
yüzleşmekten kaçındığı,

00:07:57.829 --> 00:08:01.362
diğeriyse ırklar üzerinden ayrışmış
iki farklı kültürden gelen biri olarak,

00:08:01.362 --> 00:08:04.199
bir yandan benliğime sadık
kalırken, diğer yandan

00:08:04.199 --> 00:08:06.479
huzuru koruma baskısıyla
nasıl başa çıkabilirim?

00:08:07.334 --> 00:08:11.347
Kabul etmekten her ne kadar nefret
etsem de, çoğu kez dile getirmiyorum,

00:08:11.347 --> 00:08:13.079
çünkü dile getirirsem,

00:08:13.079 --> 00:08:16.673
çok hassas olduğum,
çok kolay rencide olduğum

00:08:16.673 --> 00:08:18.926
veya bunu yapmaya değmeyeceği

00:08:18.926 --> 00:08:22.333
gibi şeyler duymayı göze almam gerekiyor.

00:08:23.083 --> 00:08:26.070
Ama söyleyeceğim şu ki
insanlar bunu kabullenmeye istekli mi?

00:08:26.102 --> 00:08:28.769
Evet, ırk insanlar arasında
ihtilaf yaratan bir konu.

00:08:29.557 --> 00:08:33.207
Ama işte tam da bu yüzden
üzerine konuşmak zorundayız.

00:08:35.312 --> 00:08:36.660
On sekiz yaşıma yeni girdim

00:08:36.660 --> 00:08:39.800
ve hâlâ dünya hakkında
bilmediğim birçok şey var.

00:08:39.800 --> 00:08:42.182
Ancak bildiğim bir şey var ki,
sizin ve aslında

00:08:42.182 --> 00:08:44.015
hepimizin sorunun bir parçası

00:08:44.015 --> 00:08:46.453
olduğumuzu kabullenebilmek
hiç kolay değil.

00:08:47.125 --> 00:08:49.656
Bu yüzden, size Asyalılara
karşı nasıl ırkçı olunmaz

00:08:49.673 --> 00:08:52.273
gibi bir el kitabı vermektense,

00:08:52.720 --> 00:08:55.857
bu konuşmadan ne
çıkaracağınızı size bırakacağım.

00:08:56.770 --> 00:08:58.460
Tüm yapabileceğim

00:08:58.460 --> 00:09:00.440
hikâyemi paylaşmak.

00:09:01.990 --> 00:09:05.021
İsmim Canwen,
en sevdiğim renk mor.

00:09:05.021 --> 00:09:07.973
Piyano çalabiliyorum
ama kemanı pek değil.

00:09:08.607 --> 00:09:11.582
Her zaman beni destekleyen ve
çok çalışan ebeveynlere

00:09:11.582 --> 00:09:14.062
ve on yaşında harika bir
erkek kardeşe sahibim.

00:09:15.390 --> 00:09:17.382
Kalkülüsü her şeyden çok seviyorum,

00:09:17.390 --> 00:09:20.737
pilavdan nefret ediyorum
ve korkunç derecede kötü bir sürücüyüm.

00:09:20.914 --> 00:09:24.908
Hepsinden önemlisi ise,
olduğum kişiden gurur duyuyorum.

00:09:25.660 --> 00:09:27.127
Biraz Amerikalı,

00:09:27.340 --> 00:09:28.740
biraz Çinli,

00:09:28.943 --> 00:09:30.543
en çok da her ikisi birden.

00:09:30.642 --> 00:09:31.792
Teşekkürler.

00:09:31.848 --> 00:09:33.872
(Alkışlar)