1
00:00:14,941 --> 00:00:34,917
<b>Κώστας Βάρναλης
Η αληθινή απολογία του Σωκράτη</b>

2
00:00:38,654 --> 00:00:41,668
<b>Το πώς γεννήκανε τα πραμματα</b>

3
00:00:41,838 --> 00:00:43,642
Όσο μιλούσαν οἱ κατηγόροι

4
00:00:43,642 --> 00:00:46,646
(ο Μέλητος με την ψιλή φωνή
και τα γυναικίστικα κουνήµατα,

5
00:00:46,646 --> 00:00:48,175
νεβρικὸς σαν ἀηδόνι

6
00:00:48,175 --> 00:00:51,380
ο Άνυτος με τα μεγάλ᾽ ἀφτιὰ καὶ τὰ
ρουθούνια γιοµάτα τρίχες·

7
00:00:51,380 --> 00:00:54,256
ο Λύκων με τα στενά κροτάφια
και τη θολή ματιά),

8
00:00:54,256 --> 00:00:58,601
οι δικαστάδες καθισµένοι κατάχαµα,
σταβροπόδι κι ἀνακούρκουδα,

9
00:00:58,601 --> 00:01:02,849
μασουλούσανε πασατέµπο και φτιούσανε
τα τσόφλια στο σβέρκο του µπροστινού.

10
00:01:03,295 --> 00:01:06,941
Οι πιὸ πολλοί ξαπλωμένοι δίπλα και
κάνοντας µαξιλάρι τὰ παπούτσια τους

11
00:01:06,941 --> 00:01:08,660
ρουχαλίζανε ρυθμικά.

12
00:01:08,942 --> 00:01:12,119
Κι ο Σωκράτης κοίταζε ψηλὰ τὸν ἀνοιξιάτικο
οὐρανό

13
00:01:12,119 --> 00:01:15,949
και κάπου κάπου σιγότριβε το ζερβί του
γόνα, που τόνε σουγλοῦσε.

14
00:01:15,949 --> 00:01:21,222
Μ᾽ όλο το σούσουρο, που γινότανε, μ᾿ όλη
τη βόχα, που βγάζανε τόσα ξαναµένα κορμιά

15
00:01:21,222 --> 00:01:25,092
και χαλασμένα στοµάχια, τα κατάφερνε
ν᾿ ἀκούει τα χαρούμενα πουλιά,

16
00:01:25,092 --> 00:01:29,354
που τιτιβίζανε στα τριγυρινά πέφκα
και να ὀσμίζεται τὸ µυρωδιὰ τηςς ρετσίνας,

17
00:01:29,354 --> 00:01:32,980
του σκίνου και τοῦ θυμαριού,
που ανάδινεν η χέρσα Γῆς.

18
00:01:36,607 --> 00:01:40,642
Άμα τελειώσαν οἱ κατήγροι,
γίνηκε μεμιάς βαθύτατη σιωπή,

19
00:01:40,912 --> 00:01:44,239
λες και βούλιαξε ο τόπος με τα κοτρώνια,
τὰ δέντρα και τοὺς ἀνθρώπους

20
00:01:44,239 --> 00:01:48,460
µέσα σε μιαν ατέλειωτη πηγάδα και
τους σκέπασε όλους το νερό, δυο µπόγια.

21
00:01:49,858 --> 00:01:53,548
Κρατώντας όλοι την ἀνάσα τους καρφώσανε
τὰ μάτια πάνου στο Σωκράτη

22
00:01:53,759 --> 00:01:58,110
περίεργοι να ἰδούνε μὲ τί τσαλίµια
θὰ προσπαθούσε νὰ τουµπάρει τὸ Νόμο.

23
00:01:58,832 --> 00:02:02,101
Άμα σταματήσει ο μύλος τα μεσάνυχτα,
ξυπνάει ὁ µυλωνάς.

24
00:02:02,637 --> 00:02:06,460
Ο Σωκράτης, μ᾿ όλη τη σιωπή, που τον
έσφιξε µονοκόµατη κι ἀπό παντού,

25
00:02:06,460 --> 00:02:08,462
µήτε ξύπνησε, µήτε κουνήθηκε.

26
00:02:09,198 --> 00:02:14,796
Κάποιος τότε μαθητὴς τόνε τράβηξε από το
µανίκι: «Δάσκαλε η σειρά σου».

27
00:02:15,801 --> 00:02:20,610
Μονάχα τότε ο Δάσκαλος γύρισε κ᾿ είδε
σαστισµένος όλο κείνο τ᾽ ἀνθρωπομάνι.

28
00:02:20,522 --> 00:02:24,639
Δυσκολέφτηχε νὰ θυμηθεί, πὼς πεντακόσια
θεριά τον είχανε ζώσει αγριεμένα.

29
00:02:25,267 --> 00:02:30,001
Χαμογέλασε πειραχτικά µέσα στα πηχτά του
τα γένια, µισοσηκώθηκε μια στιγμή

30
00:02:30,001 --> 00:02:32,706
και κοιτάζοντας απάνου στο τραπέζι
τα δυο τσουκάλια

31
00:02:32,706 --> 00:02:37,422
(το ένα χαλκωματένιο και τ άλλο ξύλινο)
σοβαρά και τα δυο και κατσουφιασμένα,

32
00:02:37,422 --> 00:02:41,112
λες κ᾿ είχανε ψυχή και τόνε µισούσανε
κι ἀφτά, μουρμούρισε:

33
00:02:41,802 --> 00:02:45,506
«Κ’ ἐγὼ περίμενα σεις, ω άντρες᾿Αθηναίοι,
ν᾿ἀπολογηθείτε.

34
00:02:46,428 --> 00:02:49,947
Ξανακάθισε κι άρχισε πάλε
να τρίβει το ζερβί του γόνα.

35
00:02:51,994 --> 00:02:54,814
Οι δικαστάδες θυμώσανε
με τ᾽ άπρεπο φέρσιμο

36
00:02:54,814 --> 00:02:57,509
και κοιταχτήκανε γρήγορα γρήγορα
συναμεταξύ τους.

37
00:02:58,019 --> 00:03:01,684
Τους ζεµάτιζε τόσες ώρες
ο κατάκορφος ήλιος με την ἐλπίδα,

38
00:03:01,684 --> 00:03:05,049
το πὼς θα γουστάρανε στο τέλος
μ᾿ ἀφτόνε το γερογρουσούζη.

39
00:03:05,481 --> 00:03:07,443
Θα τόνε βλέπαν άσοφο και ταπεινωµένο

40
00:03:07,443 --> 00:03:10,779
μπροστά στο Νόμο
τον αψηλομέτωπο και παντογνώστη.

41
00:03:11,071 --> 00:03:13,240
Και να τώρα που τους χαλούσε το κέφι.

42
00:03:13,785 --> 00:03:17,302
Μα πιό πολύ περιφραχτήκανε, πού
καταφρόνεσε τέτοιαν ώρα

43
00:03:17,302 --> 00:03:22,317
το μεγαλύτερο αγαθό της δημοκρατίας: πρώτα
ν᾿ἀπολογιέσαι κ’ ύστερα νὰ σὲ κόβουνε.

44
00:03:22,751 --> 00:03:25,404
Κι όπως, άμα δέρνεις ένα παιδί
κι ἀφτὸ δεν κλαίει,

45
00:03:25,404 --> 00:03:29,516
πεισματώνεσαι και το δέρνεις περισσότερο,
έτσι κι ἀφτοὶ πεισµατωθήκανε

46
00:03:29,516 --> 00:03:31,795
και για να τον κάνουνε να νιώσει
τη δύναμη τους,

47
00:03:31,795 --> 00:03:36,126
τόνε βγάλανε με την πρώτη τους ψηφοφορία
φταίχτη και στα τρία κακουργήματα,

48
00:03:36,126 --> 00:03:38,749
που τον κατηγόρησαν
οι τρεις πολεμάρχοι της ᾿Αρετής.

49
00:03:39,512 --> 00:03:42,994
Ο Σωκράτης, σαν άκουσε την απόφαση τους,
έκανε: χμ.

50
00:03:43,574 --> 00:03:46,672
Κι άμα τόνε ρωτήξανε κατόπι
(σύµφωνα με το Νόμο),

51
00:03:46,672 --> 00:03:51,839
ποιάν τιμωρία διαλέγει, θάνατο γιὰ εξορία,
κούνησε τη φαράκλα του δώθε κείθε

52
00:03:51,839 --> 00:03:53,426
και δεν απάντησε τίποτα.

53
00:03:53,984 --> 00:03:58,120
Τότες ο κλητήρας ζύγωσε και του το
ξαναφώναξε δυνατά µέσα στ᾽αφτιά του.

54
00:03:58,802 --> 00:04:04,322
Ο Σωκράτης, θέλοντας και μη, σηκώθηκε
πάλε βαριεστισµένα και τους είπε: «Δε λέω,

55
00:04:04,322 --> 00:04:08,849
κ'οἱ δυο σας τιμωρίες είναι και δίκαιες
και συφερτικές για μένα και για σας.

56
00:04:08,849 --> 00:04:11,478
Όμως ἐγώ θα προτιμούσα μιαν τρίτη».

57
00:04:12,248 --> 00:04:15,509
«Ποιάνε; ποιάνε;» φώναξαν ούλοι χαρούμενα.

58
00:04:15,509 --> 00:04:18,460
«Είτε σας εβεργέτησα είτε σας ζήμιωσα

59
00:04:18,460 --> 00:04:21,525
να με βάλετε τώρα, που γέρασα,
στο Τεμπελχανιὀ.

60
00:04:21,891 --> 00:04:25,928
Έτσι και σεις θ'ασφαλιστείτε από µένα
κ’ εγώ θα ξεκουραστώ από σάς.

61
00:04:26,396 --> 00:04:28,413
Και ν᾿ἀφήνετε κάθε πρωί στην πόρτα µου

62
00:04:28,413 --> 00:04:30,828
(χωρίς να με βλέπετε
και χωρίς να σας βλέπω)

63
00:04:30,828 --> 00:04:34,124
ζεστές κι αφράτες εκείνες
τις ωραίες µελόπιτες,

64
00:04:34,124 --> 00:04:37,552
που δίνετε τόσους αἰώνες ἐβλαβικά
στο άγιο φίδι τού Ηρεχθείου,

65
00:04:37,552 --> 00:04:39,390
τον γιό της Παρθένας.

66
00:04:39,524 --> 00:04:43,880
Γιατί θαρρώ, πως εγώ σας έκανα
και περισσότερο καλό και λιγότερο κακό

67
00:04:43,880 --> 00:04:46,713
παρὰ κάθε λογής θεϊκό ζωντόβολο».

68
00:04:49,116 --> 00:04:53,524
Οι δικαστάδες, απελέκητοι χωριάτες, που
με το παραµικρό βλαστημούσανε τα θεία,

69
00:04:53,524 --> 00:04:55,237
γελάσανε μ᾿όλη την καρδιά τους,

70
00:04:55,237 --> 00:04:57,883
σαν ακούσανε τ᾽αναπάντεχο τούτο χωρατό
του Σωκράτη.

71
00:04:58,286 --> 00:05:01,755
Και περιμέναμε να τους πει κι άλλα. 
Και κείνος σε λίγο:

72
00:05:02,345 --> 00:05:05,041
«Κι ἀφού κάνω τη σωστότερη,
καθώς φαίνεται, κρίση,

73
00:05:05,043 --> 00:05:08,198
εγώ ταιριάζει να πάρω και τους μιστούς
ὁλωνώνε σας».

74
00:05:08,697 --> 00:05:12,931
Πωπώ! τι γένηκε τότες!
Οἱ δικαστάδες λυσσάξανε.

75
00:05:13,231 --> 00:05:16,176
Άλλοι σηκώσανε τα μπαστούνια,
άλλοι αρπάξανε πέτρα

76
00:05:16,176 --> 00:05:19,716
κι άλλοι χυμήξανε πάνου στα κάγκελα
με τα δέκα νύχια μπροστά

77
00:05:19,716 --> 00:05:22,282
για να τον ξεσκίσουνε
κι όλοι φωνάζανε µαζί,

78
00:05:22,282 --> 00:05:23,952
ποὺ δεν ξεχώριζες λέξη.

79
00:05:24,401 --> 00:05:28,573
Ακούς εκεί ναν τους ζητάει
τους τρεις οβολούς, τον τίµιο κόπο τους.

80
00:05:29,018 --> 00:05:32,370
Γι' ἀφτὸ λοιπόν αφήσανε τις δουλειές τους
νοικοκυρέοι ανθρώποι

81
00:05:32,370 --> 00:05:35,328
και χασοµερίσαν όλη µέρα
για να διαφεντέψουνε την πατρίδα;

82
00:05:36,024 --> 00:05:39,500
Και δεν είτανε δα για τα λεφτά... 
μα τους ζητούσε νὰ παρανομήσουν.

83
00:05:39,981 --> 00:05:41,972
Και να θέλανε, δεν είχανε µήτε ἀφτοὶ

84
00:05:41,972 --> 00:05:46,235
το δικαίωμα να χαρίσουνε το µιστό τους,
µήτε κ᾿η πολιτεία να τους τόνε στερήσει...

85
00:05:46,535 --> 00:05:52,313
Μωρέ τούτος είναι μπιτ ξετσίπωτος
κι άθεος και προδότης! Καλά και θα ιδεί!

86
00:05:53,020 --> 00:05:56,777
Για τούτο, μια κι ο ίδιος ο Σωκράτης
δε διάλεγε το είδος της τιμωρίας του,

87
00:05:56,777 --> 00:06:00,305
τόνε καταδικάσαν αφτοί,
με τη δεύτερη Ψηφοφορία τους

88
00:06:00,305 --> 00:06:03,227
(πάλε σύµφωνα με το Νόμο)
να πιει το φαρμάκι.

89
00:06:04,428 --> 00:06:08,253
Τότες ίσα ίσα λαμποκόπησε ὁλάκερος
από κέφι και δύναμη.

90
00:06:08,413 --> 00:06:11,830
Απλός και σβέλτος, καθὼς τόνε ξέραν
οἱ περισσότεροι στα µεθύσια του,

91
00:06:11,830 --> 00:06:14,883
στους καβγάδες και στον πόλεμο,
στάθηκε στέρεα στο βήμα

92
00:06:14,883 --> 00:06:18,606
και µισοκλείνοντας τα πονηρά του μάτια
τους είπε σιγά σιγά τούτα,

93
00:06:18,606 --> 00:06:20,595
που μέλλει ν'ακουσετε παρακάτου.

94
00:06:23,195 --> 00:06:26,599
Οι τάχατες «απολογίες», που του γράψανε,
φίλοι και µαθητάδες,

95
00:06:26,739 --> 00:06:31,010
όλες είναι πλάσματα της φαντασίας τους,
µικρόλογες προσπάθειες ν᾿ ἀποδείξουνε,

96
00:06:31,010 --> 00:06:33,963
πως ο Σωκράτης είταν ἀθώος,
ο Νόμος είτανε δίκαιος

97
00:06:33,963 --> 00:06:38,020
κ' οι δικαστάδες ντόµπροι και τίµιοι
Αθηναίοι,που κάνανε... λάθος·

98
00:06:38,588 --> 00:06:43,462
και µονάχοι φταίχτες οἱ τρείς παλιανθρώποι
που τόνε κατατρέξανε το ζάβαλη.

99
00:07:17,735 --> 00:07:30,526
<b>Η αληθινή απολογία του Σωκράτη
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ</b>

100
00:07:31,146 --> 00:07:34,254
ΤΙ ΩΡΑ είναι;… Περασμένο μεσημέρι!…

101
00:07:35,516 --> 00:07:38,158
Έξι σωστές ωρούλες
και δεν άκουσα τίποτα!

102
00:07:38,627 --> 00:07:41,106
Τα χρόνια, βλέπετε, μου βαρύνανε την ακοή…

103
00:07:41,932 --> 00:07:43,716
Αν ο Δυσσέας είχε το κουσούρι μου,

104
00:07:43,716 --> 00:07:46,527
δε θα κόπιαζε να καλαφατίσει
τ’ αυτιά του με κερί

105
00:07:46,527 --> 00:07:48,551
και να δεθεί στο κατάρτι
για να μην ακούσει

106
00:07:48,551 --> 00:07:50,364
το ηδονικό τραγούδι του θανάτου.

107
00:07:51,205 --> 00:07:55,283
Αγκαλά (μια και το ’φερε η κουβέντα)
ο θάνατος αντιλάλησε βαθύτερα

108
00:07:55,283 --> 00:07:58,435
μέσα στην ψυχή του, κι ύστερα τον άκουγε
σ’ όλη του τη ζωή.

109
00:07:58,953 --> 00:08:03,614
Μα και να ’χα δέκ’ αφτιά κι όλα γερά,
πάλε δε θα μπορούσα ν’ ακούσω

110
00:08:04,109 --> 00:08:07,391
Τα ’χασα μπροστά στο μεγάλο
και φανταχτερό σας πλήθος.

111
00:08:07,784 --> 00:08:10,044
Μου φαινότανε πως ήμουνα στον άλλον κόσμο

112
00:08:10,044 --> 00:08:13,276
και με δικάζανε πεθαμένον
πεντακόσοι Πλούτωνες.

113
00:08:13,714 --> 00:08:15,909
Γι’ αυτό και χαμογελούσα ταπεινά.

114
00:08:16,397 --> 00:08:19,405
Ήταν από φόβο, σαστισμάρα και βλακεία!

115
00:08:19,774 --> 00:08:24,344
Α!… νιώθω να λαχταρίζει μέσα στην ψυχή μου
το πατριωτικό μου φιλότιμο.

116
00:08:24,735 --> 00:08:27,069
Έχω κι εγώ τις μεγάλες αυτές αρετές!

117
00:08:27,458 --> 00:08:29,981
Κι αληθινά, όπου ριζοβολήσει
τούτ’ η Τριάδα

118
00:08:30,321 --> 00:08:32,193
(βλακεία, σαστισμάρα και φόβος)

119
00:08:32,193 --> 00:08:35,676
εκεί κι ο Νόμος έχει δύναμη
κι ο λαός είν’ ευτυχισμένος.

120
00:08:36,269 --> 00:08:40,279
Λοιπόν, δεν άκουσα τίποτα,
γιατί ’χε σταματήσει το μυαλό μου.

121
00:08:40,471 --> 00:08:44,868
Άλλοτε συνήθιζε να ταξιδεύει πολύ μακριά,
σε μια χώρα ξωτική,

122
00:08:44,868 --> 00:08:47,736
που μήτε πουλί μήτε πλεούμενο
τηνε ζύγωσε ποτές,

123
00:08:47,736 --> 00:08:49,535
γιατί δεν υπάρχει πουθενά.

124
00:08:49,998 --> 00:08:53,501
Εκείθες ματαγύριζε πάντα
γιομάτο βουητά και θάμπη

125
00:08:53,501 --> 00:08:55,241
και πόνους αβάσταγους.

126
00:08:55,780 --> 00:08:58,847
Ήταν η χώρα των Ιδεών, ω άντρες Αθηναίοι!

127
00:08:59,220 --> 00:09:02,929
Κι όποιος μπει σ’ αυτήνε μια φορά
παθαίνει το δυστύχημα του Τειρεσία,

128
00:09:02,929 --> 00:09:07,025
που είδε την Παλλάδα κατάγυμνη.
Στραβώνεται για πάντα!

129
00:09:08,051 --> 00:09:11,602
Μα τώρα τελευταία το μυαλό μου
φέρνεται σαν τα μουλάρια

130
00:09:11,602 --> 00:09:14,265
που βρίσκονται ξαφνικά μπροστά
σ’ ολόρθο γκρεμόν

131
00:09:14,265 --> 00:09:16,337
ή πάνου σε σάπιο γεφύρι.

132
00:09:16,617 --> 00:09:19,515
Κωλώνει, καρφώνεται, πεισματώνει

133
00:09:19,515 --> 00:09:22,632
και δε θέλει να κάνει μισή πιθαμή
πέρ’ από τη μύτη μου.

134
00:09:22,919 --> 00:09:26,156
Και μ’ αναγκάζει να σκύβω
να κοιτάζω τη μύτη μου!

135
00:09:26,492 --> 00:09:31,539
Ολάκερος κόσμος! Απεραντοσύνη
της ασκήμιας, ήγουν της αλήθειας!

136
00:09:31,941 --> 00:09:36,737
Με πιάνει ζάλη και τα μελίγγια μου
χτυπάνε σα σφυριά. Παράξενο πράμα!

137
00:09:37,063 --> 00:09:41,423
Βλέπουμε θεούς, ιδέες, ονείρατα,
περασμένα, μελλούμενα,

138
00:09:41,544 --> 00:09:44,822
και δε βλέπουμε τη μύτη μας,
ω άντρες Αθηναίοι!

139
00:09:45,201 --> 00:09:47,979
Τώρα καταλαβαίνω πως αληθινά σοφός είναι

140
00:09:47,979 --> 00:09:51,238
εκείνος που καταφέρνει να τηνε ιδεί
και να την καταλάβει.

141
00:09:51,685 --> 00:09:54,709
Κι εγώ μήτε την είχα ποτές υποψιαστεί
πως υπάρχει,

142
00:09:54,976 --> 00:09:57,752
κι ας με πειράζαν όλοι
πως ήτανε πλατσουκωτή

143
00:09:57,752 --> 00:09:59,654
σαν της μαϊμούς και του τράγου.

144
00:10:00,099 --> 00:10:04,080
Δεν άκουσα το λοιπόν τίποτα,
γιατί όλες αυτές τις ώρες

145
00:10:04,080 --> 00:10:06,705
μελετούσα τη μύτη μου για να γίνω σοφός.

146
00:10:07,943 --> 00:10:11,536
Βέβαια τα παραλέω.
Δεν μπορεί να μην άκουσα τίποτα!

147
00:10:11,536 --> 00:10:15,759
Άρπαζε και μένα κάπου κάπου τ’ αυτί μου
καμιά βρισιά των κατηγόρων

148
00:10:15,759 --> 00:10:17,678
ή καμιά βλαστήμια δική σας.

149
00:10:18,008 --> 00:10:21,898
Και γελούσα μέσα μου με τις κοροϊδευτικές
απάντησες που μου ερχόντανε.

150
00:10:22,350 --> 00:10:24,680
Μα δεν μπορούσα ναν τις πω
κείνη τη στιγμή·

151
00:10:25,078 --> 00:10:28,096
ο νόμος απαγορεύει να διακόψεις το ρήτορα.

152
00:10:28,246 --> 00:10:31,815
Έτσι, κρατιόμουνα κι εγώ, για να σας τα πω
μια και καλή στο τέλος,

153
00:10:31,815 --> 00:10:35,590
καθώς σφίγγεται, κρατιέται κι αναβάλλει
κανείς τις χειμωνιάτικες νύχτες,

154
00:10:35,590 --> 00:10:39,546
σα βρέχει και φυσάει χιονιάς,
να βγει στην αυλή προς νερού του.

155
00:10:40,025 --> 00:10:44,151
Μα σαν ήρτε κι η σειρά μου να μιλήσω,
ξέχασα τί θα σας έλεγα

156
00:10:44,481 --> 00:10:46,319
και βαρέθηκα νάν τα θυμηθώ.

157
00:10:47,511 --> 00:10:51,324
Μα κείνο που άκουσα καλύτερα ήταν
η θανατική σας απόφαση.

158
00:10:51,700 --> 00:10:54,844
Την ήξερ’ από τα πριν,
γιατί ’χα πλέρια μπιστοσύνη

159
00:10:54,844 --> 00:10:56,432
στον ξεπεσμό του καιρού μας.

160
00:10:56,683 --> 00:11:00,320
Μα και να μην την ήξερα,
δε θα ’τανε δύσκολο να την καταλάβω.

161
00:11:00,533 --> 00:11:04,609
Τα νυσταγμένα μάτια σας και τα χασμουρητά
σας το μαρτυρούσανε καθαρά.

162
00:11:04,822 --> 00:11:07,672
Δεν ήτανε λοιπόν ανάγκη
να βάλετε κοτζάμ τελάλη

163
00:11:07,672 --> 00:11:09,698
να μου το γκαρίξει μέσα στ’ αυτιά μου.

164
00:11:09,888 --> 00:11:13,230
Μα και να μη νυστάζατε,
πάλε θα με θανατώνατε.

165
00:11:13,524 --> 00:11:15,042
Κοιτάξτε τους κατηγόρους!

166
00:11:15,271 --> 00:11:18,913
Ωραίοι, πλούσια ντυμένοι,
σπουδαία προσώπατα!

167
00:11:19,125 --> 00:11:24,145
Πατριώτες με πατέντα! Κοτσαμπασήδες,
ήλιοι της Δημοκρατίας!…

168
00:11:24,870 --> 00:11:28,063
Γιά κοιτάχτε κι εμένα! Σουλούπι μια φορά!

169
00:11:28,531 --> 00:11:32,366
Κουρελής, κακοσούσουμος,
γρουσούζης, ανιπρόκοπος,

170
00:11:32,366 --> 00:11:36,660
σωστός κοπρίτης
κι «ἀνδρῶν ἁπάντων σοφώτατος!».

171
00:11:37,153 --> 00:11:40,139
Πού να κρυφτώ!
Ν’ ανοίξ’ η γης να με καταπιεί!…

172
00:11:40,464 --> 00:11:42,110
Κι εγώ να ’μουνα στη θέση σας,

173
00:11:42,110 --> 00:11:44,645
θα ντρεπόμουν να μην καταδικάσω
τον εαυτό μου

174
00:11:44,645 --> 00:11:47,440
και σε θάνατο και σ’ ανελέητο στειλιάρι,

175
00:11:47,440 --> 00:11:50,646
και θα τα θεωρούσα και τα δυο
μεγάλη μου τιμή.

176
00:11:51,562 --> 00:11:55,790
Η ψυχή τους όμως ξεπερνάει πολύ
την όψη τους και το ντύσιμό τους

177
00:11:55,790 --> 00:11:57,334
σ’ ομορφιά και πλούτο!

178
00:11:57,840 --> 00:12:00,702
Γιατί καταδεχτήκανε να ζητήσουνε
το θάνατο μου;

179
00:12:00,974 --> 00:12:03,144
Για το καλό της πολιτείας!

180
00:12:03,499 --> 00:12:06,487
Αυτοί δεν κερδίζουνε τίποτα,
κι αν πεθάνω κι αν ζήσω.

181
00:12:06,685 --> 00:12:08,238
Μήτε τα χωράφια, που δεν έχω,

182
00:12:08,238 --> 00:12:10,650
θέλανε να μου τα τσεπώσουνε φτηνά
στη δημοπρασία·

183
00:12:10,650 --> 00:12:14,851
μήτε να μ’ αναγκάσουνε νάν τούς δώσω λεφτά
για να πάρουνε πίσω τη μήνυση

184
00:12:14,851 --> 00:12:19,610
(πού να τα βρω;)· μήτε βέβαια βιάζονται
να χηρέψ’ η γριά Ξανθίππη,

185
00:12:19,610 --> 00:12:23,265
για να μου τηνε παντρευτεί κάποιος
από τους τρεις (χαρά στο πράμα!).

186
00:12:24,053 --> 00:12:27,344
Θέλαν, ω άντρες Αθηναίοι,
με το δικό μου πέσιμο

187
00:12:27,344 --> 00:12:30,839
να στηρίξουνε μέσα στην ψυχή σας
την Αρετή, που τρεκλίζει.

188
00:12:31,165 --> 00:12:34,622
Του λαού μπροστάρηδες,
αν δεν ήτανε τίμιοι και καθαροί,

189
00:12:34,622 --> 00:12:37,559
θα ’ταν αυτοί κατηγορουμένοι
κι εγώ κατήγορος.

190
00:12:38,264 --> 00:12:41,945
Ποιός δε θαμπώνεται μπροστά
στο μεγαλοδύναμο ταμπάκη τον Άνυτο;

191
00:12:42,198 --> 00:12:44,039
Ο γενναίος στρατηγός!

192
00:12:44,518 --> 00:12:47,794
Τονε στείλατε με τριάντα καράβια
να σώσει το Νιόκαστρο

193
00:12:47,794 --> 00:12:52,054
κι αυτός κρύφτηκε δώθες από τον κάβο Μαλιά
(ενάντιος άνεμος),

194
00:12:52,054 --> 00:12:55,270
ώσπου να πέσει το κάστρο
και να γλιτώσει το πετσί του.

195
00:12:55,615 --> 00:12:59,385
Το ζαναέτι, βλέπεις, τον κάνει να
λογαριάζει πιότερο τα πετσιά

196
00:12:59,385 --> 00:13:01,498
κι απ’ τον «ὑπέρ πατρίδος» θάνατο.

197
00:13:01,498 --> 00:13:06,132
Κι όταν ύστερα δικάστηκε για προδότης,
έδειξε πόσο στρατηγικός ήτανε!

198
00:13:06,334 --> 00:13:09,106
Αυτός, που φοβάται τη ζωή του
για τα χρήματα,

199
00:13:09,106 --> 00:13:11,435
δε φοβήθηκε τα χρήματα για τη ζωή του.

200
00:13:11,868 --> 00:13:15,956
Έτσι, οι τοτεσινοί δικαστάδες
τον αθωώσανε καταπώς ταίριαζε

201
00:13:15,956 --> 00:13:18,576
και σ’ αυτόνε
και στα συνήθεια της δημοκρατίας

202
00:13:18,576 --> 00:13:21,687
και στον ενάντιον άνεμο,
που του στάθηκε τόσο βολικός.

203
00:13:22,711 --> 00:13:27,757
Δεν του συχωρνάω μονάχα που πλήρωσε μιαν
ολάκερη μνα στον Πολυκράτη το δικολάβο

204
00:13:27,757 --> 00:13:31,252
ναν του γράψει την κατηγορία,
που σας απάγγειλε σα θεατρίνος.

205
00:13:31,569 --> 00:13:35,477
Και δεν ερχότανε σε μένα ο χριστιανός
ναν του σκαρώσω μιαν καλύτερη

206
00:13:35,477 --> 00:13:38,511
(τουλάχιστο ξυπνότερη)
και με τα μισά λεφτά;

207
00:13:39,005 --> 00:13:41,513
Αφού με τα δυο λόγια που σας είπα
για υπεράσπισή μου

208
00:13:41,513 --> 00:13:44,606
κατάφερα να σας λυσσάξω
και να με καταδικάσετε σε θάνατο,

209
00:13:44,606 --> 00:13:48,618
θαν τα κατάφερνα πολύ περισσότερο
κατηγορώντας ο ίδιος τον εαυτό μου,

210
00:13:48,618 --> 00:13:50,179
όπως θαν το κάνω τώρα.

211
00:13:50,780 --> 00:13:54,064
Κι αυτά τα λεφτά μου χρειαζόντανε
για ν’ αγοράσω το φαρμάκι,

212
00:13:54,064 --> 00:13:55,515
την καλύτερη μάρκα,

213
00:13:55,515 --> 00:13:58,100
και να φτιάξω και το κιβούρι μου
από καρυδόξυλο,

214
00:13:58,100 --> 00:14:02,427
έτσι να σκάσ’ η κυρά Σωκράταινα,
που δε μ’ είχε ποτέ της σε υπόληψη!

215
00:14:03,968 --> 00:14:05,815
Αμ’ ο Λύκων ο ρήτορας;

216
00:14:05,968 --> 00:14:09,436
Είδατε ποτέ σας ρήτορα
που να ’ναι μονάχα «δημοπίθηκος»;

217
00:14:09,700 --> 00:14:11,589
Γι’ αυτό και σεις τονε κάνατε στρατηγό

218
00:14:11,589 --> 00:14:14,059
και του μπιστεφτήκατε
να φυλάξει τον Έπαχτο.

219
00:14:14,687 --> 00:14:17,320
Μα τούτος, ξέροντας
τί θα πει πατριωτισμός,

220
00:14:17,320 --> 00:14:20,154
πούλησε το κάστρο στους οχτρούς
«ἀντί ἀργυρίου».

221
00:14:20,559 --> 00:14:22,099
Κι ύστερα πιστέψατε κι αυτόνε,

222
00:14:22,099 --> 00:14:24,839
πως δεν μπόρεσε να κάνει τίποτες
ενάντια στη Μοίρα,

223
00:14:24,839 --> 00:14:27,785
που κι οι θεοί τής υποτάζονται,
αντίς να πει:

224
00:14:27,785 --> 00:14:30,760
ενάντια στο χρήμα,
που κυβερνάει και τη Μοίρα!

225
00:14:31,436 --> 00:14:35,940
Κι αυτός ο δοξασμένος σωτήρας
κάνει νόμους που διαφεντεύουνε τη ζωή,

226
00:14:35,940 --> 00:14:39,244
την τιμή και την περιουσία του λαού,
δηλαδή τη δικιά του

227
00:14:39,484 --> 00:14:44,371
και που σκοτώνουνε τους προδότες, δηλαδή
τους ανάξιους να πουλάνε την πατρίδα!

228
00:14:45,648 --> 00:14:49,729
Κι αν ετούτ’ οι δυο καυκιούνται πως είναι
με το δίκιο τους «εραστές της πόλης»,

229
00:14:49,892 --> 00:14:52,347
είναι κι ο τρίτος «ερωμένος της πόλης»:

230
00:14:52,456 --> 00:14:57,748
«Μέλητος Μελήτου Πιτθιεύς Σωκράτει
Σωφρονίσκου Ἀλωπεκῆθεν…

231
00:14:58,046 --> 00:14:59,696
Τίμημα θάνατος!».

232
00:15:00,210 --> 00:15:05,520
Ο μυρωδάτος Μέλητος, άγνωστος ποιητής
και διάσημος «τέτοιος».

233
00:15:05,979 --> 00:15:07,850
Όμως αληθινό παλικάρι.

234
00:15:07,850 --> 00:15:11,756
Δέχτηκε για λίγα κατοστάρικα
να υπογράψει αυτός την κατηγορία

235
00:15:11,756 --> 00:15:15,826
και ν’ αντικρύσει μοναχός του τον κίντυνο
σαν τύχαινε και μ’ αθωώνατε,

236
00:15:15,826 --> 00:15:20,185
να καταδικαστεί σε «ατιμία»
— σα να ’χε τίποτα να χάσει το παιδί.

237
00:15:21,066 --> 00:15:24,169
Μπροστά σ’ αυτούς, εγώ δεν έκανα
τίποτα για την πατρίδα.

238
00:15:24,469 --> 00:15:27,654
Μήτε το Νιόκαστρο πρόδωσα,
μήτε τον Έπαχτο πούλησα,

239
00:15:27,654 --> 00:15:32,252
μήτε στα ρέματα του Κηφισού παραδόθηκα
στα μυστήρια της αρσενικής Αφροδίτης!

240
00:15:32,252 --> 00:15:35,440
Κι όσες φορές μου φορτώσατε με το ζόρι
κανέν’ αξίωμα,

241
00:15:35,440 --> 00:15:38,112
πάγαινα κόντρα με τις συνήθειες
των άλλων αρχόντων

242
00:15:38,112 --> 00:15:39,721
και με τα γούστα του λαού,

243
00:15:39,721 --> 00:15:42,921
πες γιατί ’μουνα στραβόξυλο,
πες γιατί ’μουν άνθρωπος ίσιος.

244
00:15:43,915 --> 00:15:46,514
Και πριν να δοξαστείτε σεις
θανατώνοντάς με,

245
00:15:46,514 --> 00:15:49,937
παρά τρίχα να πάθαινα τρεις άλλες φορές
το ίδιο αστείο,

246
00:15:50,233 --> 00:15:54,334
δυο στα καλά χρόνια της δημοκρατίας
και μια με τους τριάντα τυράννους.

247
00:15:54,775 --> 00:15:58,298
Μα κι αν δεν ήτανε τόσο μεγάλα
τα μπόγια των κατηγόρων

248
00:15:58,298 --> 00:15:59,837
και τόσο μικρούλι το δικό μου,

249
00:15:59,837 --> 00:16:03,539
θα ’φτανε η δική σας σοφία κι αλαθοσύνη
για νά καταδικαστώ.

250
00:16:03,942 --> 00:16:08,876
Είσαστε διαλεμένοι με το κουκί
— άσπρο, μαύρο! Ένας κι ένας.

251
00:16:08,876 --> 00:16:10,077
«Διὸς κριταί!».

252
00:16:10,476 --> 00:16:12,280
Μοναχά ψυχή και μυαλό.

253
00:16:12,280 --> 00:16:15,136
Χωρίς φαντασία και χωρίς
μάταια ψιλολογήματα.

254
00:16:15,136 --> 00:16:16,706
Μια κι όξω!

255
00:16:16,706 --> 00:16:21,295
Γι’ αυτό και βγάζετε τη θανατικήν απόφαση
με την ίδια ευκολία που βγάζετε

256
00:16:21,295 --> 00:16:24,458
τη μύξα σας με τα δάχτυλα
και την κολλάτε κει που κάθεστε.

257
00:16:25,837 --> 00:16:27,871
Νά τος ο Πανάρετος από την Πλάκα,

258
00:16:27,871 --> 00:16:30,780
πρόεδρος του συλλόγου
για την προστασία της Ηθικής,

259
00:16:30,780 --> 00:16:33,876
που δεν αφήνει δυο σκυλιά
ν’ ανταμώσουνε στο δρόμο,

260
00:16:33,876 --> 00:16:36,856
μα παραδίνει κρυφά τη γυναίκα του
στους αγαπητικούς του

261
00:16:36,856 --> 00:16:38,438
— κι αυτός βλέπει!

262
00:16:38,951 --> 00:16:43,317
Νά κι ο Χοιρέας από τη Λεψίνα,
καταστρόγγυλος μπροστά και πίσου,

263
00:16:43,317 --> 00:16:47,051
κι ολάσπρος μέσα κι όξω,
που ξηγάει τα μυστήρια της θεάς,

264
00:16:47,051 --> 00:16:52,127
μα δεν ξηγάει και το πώς γενήκανε φαμελικά
του τα χωράφια και τα λιοστάσια της.

265
00:16:52,691 --> 00:16:56,087
Νά κι οι τρανοί σταρέμποροι
και καραβοκυραίοι του Περαία,

266
00:16:56,087 --> 00:16:59,902
τα καλαδέρφια οι Σαρανταδάχτυλοι
(όνομα και πράγμα!),

267
00:16:59,902 --> 00:17:03,091
που τα καταφέρνουνε και γίνονται
κάθε χρόνο «σιτοφύλακες»

268
00:17:03,091 --> 00:17:05,681
για να κανονίζουν αυτοί την τιμή
των γεννημάτων,

269
00:17:05,681 --> 00:17:09,646
των αλευριών και του ψωμιού
και να κοντρολάρουνε τα ζύγια των αλλωνών,

270
00:17:09,646 --> 00:17:11,342
μπας κι είναι ξύκικα!

271
00:17:11,932 --> 00:17:15,052
Νά κι ο τοκογλύφος ο Ξηνταβελόνης
από την Κηφισιά,

272
00:17:15,052 --> 00:17:18,676
που ρήμαξε τη φτωχολογιά, μα χτίζει
βωμούς στον Έλεο και,

273
00:17:18,676 --> 00:17:22,736
τρώγοντας όλο κριθαρόψωμο
και σάπιες ελιές, βγάνει βουζούνους

274
00:17:22,736 --> 00:17:26,979
και ξύνεται κει που του ταίριαζε
να βγάλει κέρατα και να φοράει τη ζέβγλα.

275
00:17:27,546 --> 00:17:31,680
Νά κι ο Παρθενίας από τον Κολωνό,
μυγιάγγιχτος καλλωπιστής,

276
00:17:31,680 --> 00:17:33,033
λουσμένος στ’ αρώματα

277
00:17:33,033 --> 00:17:36,540
μα ταχτικός αγοραστής κάθε χρόνο
του πορνικού φόρου,

278
00:17:36,540 --> 00:17:39,658
που του τονε πλερώνουνε
κι ο αδερφός του κι η τσάτσα του.

279
00:17:39,738 --> 00:17:42,213
Νά κι ο μέγας ορφανοφάγος Πονόψυχος,

280
00:17:42,213 --> 00:17:44,505
που πέταξε στο δρόμο
τα παιδιά τ’ αδερφού του

281
00:17:44,505 --> 00:17:47,110
κι ύστερα κλαίγεται πως αυτά
τονε φτωχύνανε.

282
00:17:47,588 --> 00:17:51,858
Νά κι ο Θρασέας, ο μπράβος του Κλέωνα,
που έκανε καρτέρι μ’ άλλους δεκαπέντε

283
00:17:51,858 --> 00:17:55,514
για να δείρουν ή να σκοτώσουν ένανε,
και τώρα, που αλλάξανε τα πράματα,

284
00:17:55,514 --> 00:17:58,930
τον έπιασε τρεμούλα και λέει πως μετάνιωσε
και θα καλογερέψει,

285
00:17:58,930 --> 00:18:00,333
για να σώσει την ψυχή του !

286
00:18:00,714 --> 00:18:03,654
Νά κι ο φημισμένος ψευτομάρτυρας Αληθίων,

287
00:18:03,654 --> 00:18:06,114
που για να προφταίνει
στις πολλές δουλειές του,

288
00:18:06,114 --> 00:18:11,041
άνοιξε γραφείο στη γειτονιά
των δικαστηρίων με δέκα βοηθούς… Νά κι ο…

289
00:18:12,221 --> 00:18:17,667
Μεγάλος σαματάς έγινε εκείνην την ώρα,
με φοβέρες και φωνές: “Κάτου! Κάτου!”

290
00:18:18,885 --> 00:18:21,922
Τι «κάτου» και «ξεκάτου»!
Μη βραχνιάζετε τζάμπα!..

291
00:18:21,922 --> 00:18:25,037
Έχετε καιρό να θυμώσετε,
γιατί θα σας ψάλω χειρότερα.

292
00:18:25,484 --> 00:18:28,102
Φοβηθήκατε μην ξεσκεπάσω
καθενού σας χωριστά

293
00:18:28,102 --> 00:18:29,823
τις μπομπές και τα μασκαραλίκια.

294
00:18:30,097 --> 00:18:33,209
Συχάστε… Δε βλέπω παραπέρ’
από τις δυο πρώτες σειρές.

295
00:18:33,507 --> 00:18:35,991
Ύστερα, πού να σας ξέρω κι ολουνούς
με τ’ όνομα…

296
00:18:36,416 --> 00:18:41,092
Αν βαραίνουνε την ψυχή καθενού σας
από δέκα μονάχα (βάλε τρεις!) ατιμίες,

297
00:18:41,255 --> 00:18:42,939
η σούμα τους θα ’τανε χιλιάδες!

298
00:18:43,190 --> 00:18:45,392
Ποιός θα μπορούσε νάν τις πει μια μια;

299
00:18:45,822 --> 00:18:50,368
Εμένα μου κολλήσανε τρεις όλο όλο
και χρειαστήκαν έξι ολάκερες ώρες

300
00:18:50,368 --> 00:18:52,822
για να σας τις ιστορήσουνε
και ναν τις πιστέψετε!..·

301
00:18:53,316 --> 00:18:57,028
Και το κάτου της γραφής,
τί χολοσκάνετε με το ξεσκέπασμά σας;

302
00:18:57,255 --> 00:19:01,170
Είσαστε σεις ο Νόμος, —
ο Νόμος χτες και σήμερα κι αύριο…

303
00:19:01,460 --> 00:19:03,154
Ένας σας να ’τανε καθαρός,

304
00:19:03,154 --> 00:19:06,341
ο Νόμος θα γκρεμιζότανε χάμου
θρύψαλα και κουρνιαχτός.

305
00:19:08,673 --> 00:19:11,876
Μη μου πείτε: «Νά τος!
Τόσα χρόνια γλωσσοκοπανούσε

306
00:19:11,876 --> 00:19:14,559
πως το πνέμα κυβερνάει την ύλη
κι η ψυχή το σώμα·

307
00:19:14,559 --> 00:19:17,957
πως δε λογάριαζε τη γνώμη του μπουλουκιού
μα μονάχα των φιλοσόφων

308
00:19:17,957 --> 00:19:20,817
(δηλαδή τη δική του·
όλ’ οι ρέστοι σοφιστάδες!).

309
00:19:21,224 --> 00:19:24,839
Και τώρα, μόλις τα βρήκε σκούρα,
τα ξέχασε όλα και παραφέρνεται,

310
00:19:24,839 --> 00:19:26,264
παρακαλεί και βρίζει».

311
00:19:26,971 --> 00:19:29,457
Μα δε βρίζω και δεν παινώ τίποτα!

312
00:19:29,708 --> 00:19:34,442
Μήτε λυπάμαι που πεθαίνω των αδίκων άδικα,
μήτε θα ντρεπόμουν αν πέθαινα δίκια.

313
00:19:34,913 --> 00:19:37,917
Δε με νοιάζει που ξεμπερδεύω σήμερα
με την μπαμπεσιά των νόμων,

314
00:19:37,917 --> 00:19:40,145
όπως δε θα μ’ ένοιαζε
να σας άδειαζα τη γωνιά

315
00:19:40,145 --> 00:19:43,189
μετά λίγους μήνες ή χρόνια
με το θέλημα της Φύσης.

316
00:19:43,674 --> 00:19:45,305
Σας χρωστάω και χάρη…

317
00:19:45,631 --> 00:19:49,986
Φεύγοντας με παράτα και σάλπιγγες από
το να Τίποτα για τ’ άλλο το πιο Τίποτα,

318
00:19:49,986 --> 00:19:53,047
κάνω γούστο να κοροϊδεύω
και σας και τον εαυτό μου.

319
00:19:53,457 --> 00:19:56,612
Τί τα θέλετε! Κρίνω θα πει κοροϊδεύω.

320
00:19:57,697 --> 00:20:00,467
Και σα συλλογιέμαι πως
σκυλιάζετε μ’ αυτά που σας λέω,

321
00:20:00,467 --> 00:20:03,702
μα δεν μπορείτε να μου κάνετε τίποτα
μήτε και να φύγετε αποδώ,

322
00:20:03,702 --> 00:20:08,070
γιατί θα χάσετε τους τρεις οβολούς,
χοροπηδάω από κέφι και χαιρεκάκια.

323
00:20:08,881 --> 00:20:12,341
Σας αγαπάω και μου ’ρχεται
να σας αγκαλιάσω και να σας φιλήσω,

324
00:20:12,341 --> 00:20:14,671
όπως κάνουν οι μεθυσμένοι κλαουρίζοντας…

325
00:20:15,226 --> 00:20:19,774
Εσείς θα τρομάζατε πιο πολύ μοναχά να
φανταζόσαστε τον εαυτό σας στη θέση μου.

326
00:20:20,090 --> 00:20:24,732
Γιά πείτε πως σας δέσανε πρώτα κι ύστερα
σας ποτίσανε με το ζόρι το φαρμακοζούμι!

327
00:20:24,970 --> 00:20:28,639
Νά! Κι άρχισαν οι πόνοι κι οι σπασμοί,
το γυάλωμα των ματιών

328
00:20:28,639 --> 00:20:30,239
και τ’ άφρισμα του στομάτου·

329
00:20:30,239 --> 00:20:33,733
το κρουστάλλιασμα των ποδιών
ανεβαίνει γλιστρώντας λίγο λίγο

330
00:20:33,733 --> 00:20:37,204
και μπήγει τα νύχια του πρώτα
στο στομάχι κι ύστερα στην καρδιά…

331
00:20:37,671 --> 00:20:39,068
Κι αυτό ήταν όλο!…

332
00:20:40,785 --> 00:20:43,912
Μην πασπατεύετε τις κοιλιές σας
ω άντρες Αθηναίοι.

333
00:20:44,265 --> 00:20:46,075
Καίνε σαν τις πλάκες του φούρνου.

334
00:20:46,395 --> 00:20:48,471
Εκεί μέσα, κανένα φαρμάκι δε δουλεύει,

335
00:20:48,471 --> 00:20:52,184
μα χορεύουν (ή σε λίγο θα χορέψουν)
όλα τα καλά του Θεού:

336
00:20:52,607 --> 00:20:57,201
τράγιο συκώτι ψημένο στη θράκα,
παλαμίδα σαλαμούρα της Μαυροθάλασσας,

337
00:20:57,201 --> 00:21:00,008
χοιρινά λουκάνικα με μπόλικο πιπέρι
και σκόρδο,

338
00:21:00,008 --> 00:21:05,051
καρύδια, σταφίδα, κρασί (πολύ κρασί!)
κι άνεμος μουσικός!

339
00:21:05,754 --> 00:21:07,629
Είσαστε αθάνατοι!

340
00:21:07,879 --> 00:21:10,208
Και θα ’σαστε να πούμε αθανατότεροι,

341
00:21:10,208 --> 00:21:12,864
αν η Μοίρα σάς γεννούσε
με μιαν αλογήσιαν ούρα

342
00:21:12,864 --> 00:21:16,133
που να σαλεύει μοναχή της
ζερβά δεξιά σα βεντάγια

343
00:21:16,133 --> 00:21:19,427
και να διώχνει τις μύγες που σας τσιμπάνε
την ώρα που κοιμάστε

344
00:21:19,427 --> 00:21:23,237
και την ώρα που δικάζετε,
— σα δικάζετε κοιμάμενοι!…

345
00:21:35,937 --> 00:21:45,560
<b>Η αληθινή απολογία του Σωκράτη
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ</b>

346
00:21:45,974 --> 00:21:49,396
Σαν είδα τον εαφτό μου καργαρισμένον
απάνου στο σανιδοκρέβατο

347
00:21:49,396 --> 00:21:52,100
με την κωμικήν επισημότητα
πόχουν τα λείψανα,

348
00:21:52,420 --> 00:21:56,047
και γύρα μου θλιμένες Μαγδαληνές
τον πατριωτισμό των κατηγόρων,

349
00:21:56,047 --> 00:21:59,057
τη δική σας αγαθοσύνη
και την παρθενιά των νόμων,

350
00:21:59,242 --> 00:22:00,754
γέλασα με την καρδιά μου.

351
00:22:01,090 --> 00:22:04,562
Γιατί, καθώς το ξέρετε, οι ψείρες
φέβγουν από τους πεθαμένους

352
00:22:04,562 --> 00:22:05,973
και πάνε στους ζωντανούς.

353
00:22:06,434 --> 00:22:10,356
Και σαν κοίταξα και σας και τους ζωντανούς
από πάνω ως κάτου να βρομάτε

354
00:22:10,356 --> 00:22:12,119
σαν ψοφίμια δέκα μερών

355
00:22:12,391 --> 00:22:17,125
(άλλος να χει θέρμες, άλλος σπάσιμο και
άλλος μαγιασίλι..., ψώρα..., χτικιό...)

356
00:22:17,425 --> 00:22:20,842
κι ωστόσο να χετε την όρεξη
να βγάλετε το μάτι του πλαγινού σας,

357
00:22:20,842 --> 00:22:22,723
πήγε ο νους μου στα ζώα :

358
00:22:23,331 --> 00:22:26,840
όσα τρώνε τ' άλλα νομίζουνε
τον εαφτό τους αθάνατο˙

359
00:22:27,108 --> 00:22:29,428
κι όσα τρώγονται δεν μπορεί
να μην ελπίζουνε,

360
00:22:29,428 --> 00:22:32,291
πως θ' αναστηθούνε μια μέρα
σε καλύτερη ζωή.

361
00:22:33,758 --> 00:22:36,592
Κι ύστερα σκέφτηκα : αντίς, μωρέ Σωκράτη,

362
00:22:36,592 --> 00:22:40,148
να στέκεσαι πάνω στο βήμα
"και όμμασι και σχήμασι φαιδρός"

363
00:22:40,148 --> 00:22:44,323
ναν τους κοροϊδέβεις, αν είχανε μπροστά
τους ξαπλωμένο το κουφάρι σου,

364
00:22:44,323 --> 00:22:48,656
για ναν το δικάσουν, όπως δικάζουν
οι εφέτες στο "επί Πρυτανείω" δικαστήριο

365
00:22:48,656 --> 00:22:53,348
τ' άψυχα πράματα : τα τούβλα, τις
πεπονόφλουδες, τα χασάπικα τσιγκέλια...,

366
00:22:53,348 --> 00:22:54,911
ξέρεις τι θα γινότανε ;

367
00:22:55,423 --> 00:22:59,719
Θα μαζεβόντανε γύρα σου, θα σκύβανε
να σε κοιτάξουνε κάμποσην ώρα,

368
00:22:59,719 --> 00:23:03,068
θα κουνούσανε λυπητερά
το κεφάλι τους κι ύστερα θα λέγανε:

369
00:23:03,467 --> 00:23:07,540
"Καλός είταν ο κακομοίρης!...
Για ιδές πώς ομόρφηνε πεθαμένος!

370
00:23:07,898 --> 00:23:11,700
Κλείσανε τ' αλεπουδίσια μάτια του,
λιγοστέψανε τα πρησμένα χείλια του,

371
00:23:11,700 --> 00:23:14,675
στένεψε και μάκρυνε
η πλατσουκωτή του μύτη...

372
00:23:14,992 --> 00:23:16,389
Έγινε μια χαρά!...

373
00:23:17,030 --> 00:23:18,469
Θυμόσαστε τι γούστο που είχε,

374
00:23:18,469 --> 00:23:21,632
σαν αλουποτίναζε τους σοφιστάδες
και τους κάλπηδες!...

375
00:23:21,882 --> 00:23:23,721
Έκανε μεγάλο καλό στην πολιτεία.

376
00:23:23,975 --> 00:23:27,094
Γι' αυτό δεν είδε χαΐρι...
Έζησε και πέθανε στην ψάθα...

377
00:23:27,871 --> 00:23:29,671
Και ναν τα λέμε συναμεταξύ μας,

378
00:23:29,671 --> 00:23:33,505
όποιος ζημιώνεται με τα λόγια και
τις πράξεις του μπορεί να ναι κουτός,

379
00:23:33,505 --> 00:23:34,838
μα κατεργάρης δεν είναι˙

380
00:23:35,055 --> 00:23:38,017
κι όποιος κερδίζει με τις πράξεις του
και με τα λόγια του

381
00:23:38,017 --> 00:23:40,506
αφτουνού βρωμάνε κ' οι φούχτες
κ' η ψυχή του...

382
00:23:41,008 --> 00:23:45,121
Ξέρεις τι λέω; Ναν του κάνουμε
την κηδεία του "δημοσία δαπάνη".

383
00:23:45,121 --> 00:23:47,537
Χρειάζονται παραδείγματα
για τα παιδιά μας".

384
00:23:48,943 --> 00:23:52,149
Μα τώρα, που δεν είμουνα τυχερός
να χω πεθάνει μοναχός μου,

385
00:23:52,149 --> 00:23:55,068
με σκοτώνετε σεις... πάλε για παράδειγμα.

386
00:23:55,390 --> 00:23:56,943
Σας χρειαζόταν ένα θύμα...

387
00:23:56,943 --> 00:24:00,083
όχι για να μάθουνε τα παιδιά σας
ν' αγαπάνε την αρετή,

388
00:24:00,284 --> 00:24:02,564
μα για να φοβούνται την δημοκρατία!

389
00:24:02,995 --> 00:24:05,326
Σας χρειαζόταν ένα θύμα πολύ μεγάλο,

390
00:24:05,605 --> 00:24:08,484
για να πλερώσει τα κακουργήματα
της χτεσινής τυραννίας

391
00:24:08,484 --> 00:24:11,052
και να φράξει το δρόμο
του ξαναγυρισμού της.

392
00:24:11,297 --> 00:24:13,758
Αφού το σκάσαν οι φταίχτες, πιάσατ' εμένα,

393
00:24:13,758 --> 00:24:16,768
το δάσκαλο του Κριτία
και του Θηραμένη του κόθορνου,

394
00:24:16,768 --> 00:24:21,242
τον αρνητή της οχλοκρατίας, την Αλογόμυγα,
που σας έμπαινε στα ρουθούνια...

395
00:24:21,948 --> 00:24:23,942
Το κορμί μου (κόκαλα και σάρκες)

396
00:24:23,942 --> 00:24:26,523
δε βαραίνει βέβαια
μέσα στην παλάντζα της Νέμεσης,

397
00:24:26,523 --> 00:24:29,930
όσο τα χίλια πεντακόσια κορμιά
των σκοτωμένων από τους τυράννους˙

398
00:24:30,191 --> 00:24:33,371
όμως βαραίνει τ' όνομά μου κ' η ψυχή μου!

399
00:24:33,756 --> 00:24:38,265
Κι όλοι σας ίσαμ' εκατό γενιές να μπαίνατε
στο να τάσι της παλάντζας,

400
00:24:38,265 --> 00:24:40,561
πάλε εγώ θα βάραινα περισσότερο...

401
00:24:41,619 --> 00:24:45,146
Θα βρεθούν ύστερ' από πολλά χρόνια
και φίλοι κι αρνητάδες μου,

402
00:24:45,146 --> 00:24:48,376
και ντόπιοι και ξένοι,
και συγκαιρινοί και μελλούμενοι,

403
00:24:48,376 --> 00:24:51,008
που θα κάνουνε ντόρο μεγάλο
γύρα στο θάνατό μου.

404
00:24:51,386 --> 00:24:55,472
Θα με πούνε "των Ελλήνων το άριστον",
"αηδόνα Μουσών",

405
00:24:55,472 --> 00:25:00,376
"τον δικαιότατον", "τον φρονιμώτατον",
"κορώνα της Ελλάδος".

406
00:25:00,827 --> 00:25:04,580
Τα παιδιά σας θα μου χτίσουν εκκλησιά,
το "Σωκρατείον",

407
00:25:04,580 --> 00:25:07,814
και θα μου κάνουνε θυσίες
κάθε χρόνο, την άνοιξη...

408
00:25:08,113 --> 00:25:09,824
Θα με προσκυνάνε για θεό

409
00:25:10,200 --> 00:25:13,815
(σε μένα δεν επιτρέψατε νάχω
μήτε μιας πεντάρας δαιμόνιο....

410
00:25:14,315 --> 00:25:15,642
και για ποιό λόγο;)

411
00:25:15,967 --> 00:25:18,771
Οι πρώτοι για να κολλήσουνε τ' όνομά τους
δίπλα στο δικό μου

412
00:25:18,771 --> 00:25:20,156
και ν' ακούγονται μαζί μου˙

413
00:25:20,370 --> 00:25:23,683
κ' οι δέφτεροι για να δείξουνε,
πως αν εζούσα στα χρόνια τους,

414
00:25:23,683 --> 00:25:26,065
θα με καταλαβαίνανε και θα με τιμούσαν!...

415
00:25:26,591 --> 00:25:27,884
Μπόσικα πράματα.

416
00:25:27,884 --> 00:25:32,129
Και κείνοι και τούτοι θα παραφουσκώνουνε
την αξία μου και θ' αδικούν εσάς˙

417
00:25:32,471 --> 00:25:35,008
θα λένε ψέματα και θα πιστέβουνε ψέματα...

418
00:25:35,396 --> 00:25:37,995
Εσείς κι ο Νόμος κάνατε το χρέος σας.

419
00:25:38,264 --> 00:25:41,455
Μονάχα που δε με τιμωρήσατε
γιατί παρέβηκα το Νόμο,

420
00:25:41,455 --> 00:25:45,267
μα γιατί στάθηκ' ανίκανος να πατήσω
απάνου του και να περάσω!...

421
00:25:45,863 --> 00:25:52,056
"Αδικεί Σωκράτης ασθενής ων,
άτε πένης... Τίμημα θάνατος!!"

422
00:25:52,658 --> 00:25:54,902
Αφτό θα πρεπε να λέγ' η μήνυση.

423
00:25:56,099 --> 00:26:01,063
Αν με δικάζατ' ένας ένας χωριστά,
ω άντρες Αθηναίοι, θα μ' αθωώνατε˙

424
00:26:01,630 --> 00:26:03,346
τόσοι πολλοί δεν μπορείτε...

425
00:26:03,619 --> 00:26:07,123
Όσο πιότεροι κολλάνε συναμεταξύ τους
και κάνουνε πλήθος,

426
00:26:07,123 --> 00:26:10,322
τόσο λιγότερ' η κρίση τους
και πιότερ' η κάκητα.

427
00:26:10,615 --> 00:26:13,315
Κι αν είσαστε κολλημένοι
πεντακόσιοι διαλεχτοί σοφοί

428
00:26:13,315 --> 00:26:17,524
(Σωκράτηδες να πούμε, δε θα κάνετε
μισό Μπερτόλδο˙

429
00:26:17,524 --> 00:26:20,493
όχι τώρα, που σαστε
πεντακόσιοι Μπερτόλδοι!...

430
00:26:20,831 --> 00:26:23,032
Πλήθος, Δημόσια Γνώμη,

431
00:26:23,032 --> 00:26:27,029
- τεράστιο Κοπρόσκυλο δεμένο,
στο παλούκι μέσα στον ήλιο.

432
00:26:27,706 --> 00:26:32,258
Όλο τον καιρό κοιμάται, ξύνει την ψώρα του
και χυμάει λυσσασμένα,

433
00:26:32,258 --> 00:26:35,587
μόλις θελήσει κανείς ναν το βγάλει
απ' τα συνήθεια του,

434
00:26:35,587 --> 00:26:37,382
να του λύσει την αλυσίδα.

435
00:26:37,822 --> 00:26:41,284
Έτσι κι εσείς, μόλις σας μηνύσανε
πως χαλάω τη Θρησκεία,

436
00:26:41,284 --> 00:26:45,547
τα παιδιά και τη Λογική, πεταχτήκανε
πάνου στις χιλιάδες τα ποδάρια σας

437
00:26:45,547 --> 00:26:48,958
κι αρχίσατε να χτυπάτε τις Συμπληγάδες
τα σαγόνια σας,

438
00:26:48,958 --> 00:26:50,858
για να με λιώσετε κει μέσα...

439
00:26:51,839 --> 00:26:56,392
Αν έτρωγα φλόγες και κατάπινα σπαθιά,
σαν τους σαλτιμπάγκους των πανηγυριών,

440
00:26:56,705 --> 00:26:59,220
δε θα παραξενεβόσαστε,
γιατί θα πιστέβατε,

441
00:26:59,220 --> 00:27:02,224
πως αληθινά καταπίνω τα σπαθιά
και τρώω τις φλόγες.

442
00:27:02,595 --> 00:27:06,717
Κι αν είμουνα κομπογιαννίτης να σας
μπουκώνω κάτουρα και μαγαρισιές,

443
00:27:06,717 --> 00:27:09,377
θα πιστέβατε, πως σ' εμένα
χρωστάτε τη ζωή σας.

444
00:27:09,731 --> 00:27:12,008
Θα καταλαβαίνατε και θα με πλερώνατε.

445
00:27:12,358 --> 00:27:16,761
Μα τώρα μ' ακούγατε να λέω συχνά
χαμογελώντας, πως δεν "ξέρω τίποτα".

446
00:27:17,071 --> 00:27:21,092
Δεν ξέρω τίποτα!...
Αφτό δεν το καταλαβαίνετε

447
00:27:21,512 --> 00:27:24,182
Το λοιπόν είμαι σωστός ο οξαποδώ,

448
00:27:24,182 --> 00:27:26,821
ένας τέτοιος όλα μπορεί να τα κάνει.

449
00:27:27,766 --> 00:27:31,309
Έβαζα και τους άλλους να λένε το ίδιο
και να πιστέβουνε πραγματικά,

450
00:27:31,309 --> 00:27:35,856
πως ό,τι ξέρουν είναι ψέματα!... 
Και να ψάχνουνε να βρίσκουνε την αλήθεια.

451
00:27:36,259 --> 00:27:40,779
Μα σεις, ω άντρες Αθηναίοι, πρώτα
ανησυχήσατε κι ύστερα αγριέψατε...

452
00:27:41,376 --> 00:27:43,384
Ως πού θα πήγαινε τούτ' η δουλειά;

453
00:27:43,384 --> 00:27:47,498
Ξέρετε, πως όσο λιγότερο σκέφτεται,
τόσο πιο μυαλωμένος ο πολίτης

454
00:27:47,753 --> 00:27:50,482
κι όσο λιγότερο μιλά, τόσο πιο λέφτερος.

455
00:27:50,956 --> 00:27:55,108
Αν έξαφνα και στα καλά καθούμενα
με το ψάξε ψάξε ο Γνάθων έβρισκε

456
00:27:55,108 --> 00:27:57,683
πως είναι σωστότερο να τρώει
παρά να νηστέβει;

457
00:27:57,992 --> 00:28:01,586
Κι αν δεν του φτανε τούτ' η τρέλα,
μα κι άρχιζε να το ξεφωνίζει;

458
00:28:01,836 --> 00:28:03,940
Προτού λοιπόν ξεσπάσ' η φουρτούνα,

459
00:28:03,940 --> 00:28:06,463
θελήσατε να σταματήσετε
τους κακούς ανέμους.

460
00:28:06,885 --> 00:28:11,780
Μα τους κακούς ανέμους (τους... καλούς!),
τους είχανε φέρ' οι σοφιστάδες.

461
00:28:12,153 --> 00:28:14,520
Εγώ τότες σαν ελεεινή Δημόσια Γνώμη,

462
00:28:14,520 --> 00:28:16,772
τους γάβγιζα και τους δάγκωνα
τις άντζες...

463
00:28:17,196 --> 00:28:19,898
Όμως για να με ξεκάνετε,
μου κολλήσατε τη ρετσινιά,

464
00:28:19,898 --> 00:28:24,099
πως είμουν εγώ των σοφιστάδων
ο σοφιστής!... Μακάρι να είμουνα!...

465
00:28:24,412 --> 00:28:28,036
Και για να με ξεκάνετ' εφκολότερα,
μου κολλήσατε κι άλλη ρετσινιά:

466
00:28:28,036 --> 00:28:31,239
πως είμουν άθεος!... Μακάρι να είμουνα!...

467
00:28:31,628 --> 00:28:36,000
Την αθεΐα την έχετε για το πιο σίγουρο
μέσο να ερεθίζετε το Σκύλο

468
00:28:36,000 --> 00:28:40,189
και να τον ξεσηκώνετε να διαφεντέβει με τα
δόντια του τα υλικά σας διάφορα.

469
00:28:40,690 --> 00:28:44,100
Τους οχτρούς της εφτυχίας σας
τους κάνετε πολύ σοφά

470
00:28:44,100 --> 00:28:45,948
προσωπικούς οχτρούς του Σκύλου.

471
00:28:46,357 --> 00:28:50,873
Για να ξεφορτωθείτε τον Αλκιβιάδη,
που τον αγαπούσε και τόνε θάμαζε ο λαός

472
00:28:50,873 --> 00:28:53,981
για την ομορφιά του, για τα πλούτη του
και τη μουρνταροσύνη του,

473
00:28:53,981 --> 00:28:55,591
τον κατηγορήσατε γι' άθεο.

474
00:28:55,985 --> 00:28:58,929
Και ο λαός, ο Σκύλος,
ξέχασε τις αγάπες του

475
00:28:58,929 --> 00:29:00,963
και τον κυνήγησε στην άκρη του κόσμου.

476
00:29:01,202 --> 00:29:04,342
Γιατί τόνε μάθατε να περιμένει
την εφτυχία του από τον ουρανό

477
00:29:04,587 --> 00:29:06,429
και να μην τήνε ζητάει από σας!

478
00:29:06,842 --> 00:29:10,687
Άμα λοιπόν του πάρεις την ελπίδα
του τίποτα, του παίρνεις το παν!

479
00:29:10,999 --> 00:29:12,397
Και σε ξεσκίζει!

480
00:29:13,660 --> 00:29:17,488
Αν ερχόσαστε στο σπίτι μου, θα βλέπατε
στο σπίτι μου κρεμασμένες εικόνες,

481
00:29:17,488 --> 00:29:21,033
την καντήλ' αναμένη, τα στέφανά μας
μέσα στην τενεκεδένια θήκη τους.

482
00:29:21,315 --> 00:29:24,585
Και στην εκκλησιά θα με βλέπατε
να φιλάω τη χέρα του παπά.

483
00:29:24,984 --> 00:29:26,536
Δε σας φτάνανε τούτα;

484
00:29:26,690 --> 00:29:29,065
Τι σας έμελε κι αν πίστεβα ή δεν πίστεβα;

485
00:29:29,326 --> 00:29:31,201
Φτάνει που φαινόμουνα θρήσκος...

486
00:29:31,535 --> 00:29:36,047
Αληθινά, μη θέλοντας καβγάδες με την
Ξανθίππη και με το Σκύλο, το Πλήθος,

487
00:29:36,047 --> 00:29:38,671
την άφηνα και μασκάρεβε
τα ντουβάρια με εικόνες.

488
00:29:39,221 --> 00:29:42,587
Φιλούσα και τη χέρα του παπά
μπροστά στους άλλους, για να τόνε σκάσω:

489
00:29:42,971 --> 00:29:47,060
"Μπρε, με ξεπεράει ο θεομπαίχτης, έλεγε,
στον ταρτουφισμό!"

490
00:29:49,049 --> 00:29:52,109
Έλεγα, πως υπήρχε μέσα μου κάποιο
δαιμόνιο, που μ' οδηγούσε.

491
00:29:52,579 --> 00:29:55,933
Έπρεπε ναν το λέω, για να ξηγάνε
κάπως οι απλοϊκοί,

492
00:29:55,933 --> 00:29:58,969
γιατί το δικό μου μυαλό ξεπερνούσε
το μυαλό των αλλωνών!...

493
00:29:59,553 --> 00:30:01,913
Δε θα πει πως μ' αφτό
χαλούσα τη θρησκεία!

494
00:30:02,291 --> 00:30:04,823
Υπάρχουνε τόσοι μικροί θεοί
(μερμήγκια!...)

495
00:30:04,823 --> 00:30:08,263
που μήτε τους μετρήσαμε ποτές
μήτε τα ονόματά τους ξέρουμε...

496
00:30:08,653 --> 00:30:11,623
Κι αν σε κάθε βρύση, σε κάθε δέντρο,
σε κάθε τρύπα

497
00:30:11,623 --> 00:30:15,876
φωλιάζει και ένας μικρός θεός, γιατί
να μη φωλιάζει και μέσα στο Σωκράτη,

498
00:30:15,876 --> 00:30:20,548
που ναι για θεούς αξιότερη μονιά κι από
μια κοτρόνα κι από μια γούβα νερό

499
00:30:20,548 --> 00:30:23,676
κι από να κούτσουρο της σόμπας
- κι από κάθε τρύπα;

500
00:30:24,111 --> 00:30:27,782
Κι αν μέσα σε κάθε τρελό μπαίνει
κάποιος θεός, που τόνε τρελαίνει,

501
00:30:27,959 --> 00:30:32,234
γιατί να μη μπει και μέσα στο σοφό
Σωκράτη, για να τόνε κάνει σοφότερο;

502
00:30:32,629 --> 00:30:36,936
Κι αν όλες οι αρρώστιες κι αν το μεθύσι
κι αν ο ύπνος και τ' όνειρο

503
00:30:36,936 --> 00:30:40,898
κι ο θάνατος κι αν ακόμα
το φτάρνισμα κι ο βήχας είναι θεοί,

504
00:30:41,190 --> 00:30:43,303
γιατί να μην είναι κ' η Κοροϊδία;

505
00:30:44,535 --> 00:30:47,470
Ας δεχτούμε, πως είτανε το δαιμόνιό μου
καινούριο θεόπουλο...

506
00:30:47,868 --> 00:30:52,232
Εδώ κάθε μουνουχισμένος παπάς
από την Ανατολή φέρνει και σας πασσάρει

507
00:30:52,232 --> 00:30:56,464
κι από έναν ξετσίπωτο θεό σαν τον Σαβάζιο,
την Κοτυτώ και τον Αφρόδιτο

508
00:30:56,464 --> 00:30:59,156
και σεις τους δέχεστε και τους προτιμάτε
μετά χαράς.

509
00:30:59,626 --> 00:31:03,971
Κι αν για τέτιους θεούς φοραίνετε
φουστάνια και νταντελένια παντελονάκια

510
00:31:03,971 --> 00:31:07,481
και χορέβετε μανιασμένοι, κουνώντας
την κοιλιά σας και τα καπούλια σας,

511
00:31:07,481 --> 00:31:10,115
σα γυναίκες˙ κι αν βρίσκετε θεάρεστο πράμα

512
00:31:10,115 --> 00:31:13,784
να τάζετε τις σκλάβες και τους
σκλάβους σας και τα κορίτσια σας,

513
00:31:13,784 --> 00:31:18,428
ακόμα και τον ίδιο τον εαφτό σας
στην Αφροδίτη, στην Αθηνά, στον Απόλλωνα

514
00:31:18,428 --> 00:31:21,898
και να παραδίνεστε
"σώματα ιερά" στους μερακλήδες,

515
00:31:21,898 --> 00:31:26,213
για να πενταρολογούνε και να χαραμοτρώνε
οι Κήρυκες, οι Ευμολπίδαι

516
00:31:26,213 --> 00:31:27,789
και τ' άλλα παπαδόσογα,

517
00:31:27,789 --> 00:31:32,167
τι σας έφταιξε το ταπεινό μου δαιμόνιο,
που καθότανε μέσα μου φρόνιμα

518
00:31:32,167 --> 00:31:35,660
και συμαζεμένα και μ' ορμήνεβε τάχα
να βρίσκω το σωστό,

519
00:31:35,660 --> 00:31:38,947
χωρίς να βγάζει δίσκο
και να θέλει ναούς και θυσίες;

520
00:31:39,487 --> 00:31:42,347
Μήτε σας υποχρέωνε να ξεβρακώνεστε
για χατίρι του.

521
00:31:42,803 --> 00:31:47,052
Και το κάτου της γραφής άμα θα πέθαινα,
θα φεβγε κι αφτό μαζί μου,

522
00:31:47,052 --> 00:31:50,767
για να μην ξαναγυρίσουμε ποτές πια
στην καταραμένη χώρας σας!

523
00:31:53,210 --> 00:31:56,056
Να τι λένε τώρα μέσα τους
οι πιο νοικοκύρηδες από σας:

524
00:31:56,621 --> 00:32:00,257
Γιορτάζω τρακόσες μέρες το χρόνο˙
μεθοκοπάω, κυλιέμαι στη λάσπη,

525
00:32:00,257 --> 00:32:03,799
δέρνω τη γυναίκα μου, κλέβω το κουτί
της εκκλησιάς, κάνω κοντραμπάντο,

526
00:32:03,799 --> 00:32:08,026
πουλώ ξύκικα, παίρνω ψέφτικους όρκους,
σπιουνέβω και δεν πειράζω κανένανε!

527
00:32:08,026 --> 00:32:10,708
Δεν πάω να διδάξω στους άλλους την αθεΐα!

528
00:32:10,708 --> 00:32:13,091
Εγώ μπορεί να μην πιστέβω,
μα το πλήθος;...

529
00:32:13,513 --> 00:32:17,272
Οι σαχλές σκουληκαντέρες των χωραφιών,
οι λαδωμένοι ποντικοί των λιμανιών,

530
00:32:17,272 --> 00:32:19,243
οι ξενηστικωμένοι σκύλοι του παζαριού,

531
00:32:19,243 --> 00:32:22,093
άμα χάσουνε την πίστη στο θεό,
ποιος θα τους συγκρατήσει;

532
00:32:22,596 --> 00:32:26,379
Ας μορφωθούνε πρώτα!... Για σήμερις
είναι πρόωρα πράματα!...

533
00:32:26,833 --> 00:32:30,223
Η θρησκεία, που λες, είναι το θεμέλιο
της πατρίδας και της ηθικής.

534
00:32:30,482 --> 00:32:33,383
Ο λαός χωρίς το φόβο του Θεού
θα χυθεί ν' αρπάζει

535
00:32:33,383 --> 00:32:36,291
τους παράδες και τα χτήματα,
τους "κόπους" των αλλωνών

536
00:32:36,291 --> 00:32:38,826
και να παλουκώνει τους φυλακάτορές του!...

537
00:32:39,710 --> 00:32:42,952
Δε συμφέρει, δε θέλετε
να σας μιμηθεί κι ο λαός.

538
00:32:43,452 --> 00:32:46,769
Του πετάτε λοιπόν μπροστά στα πόδια του
τ΄άθλιο κουφάρι μου,

539
00:32:46,769 --> 00:32:50,635
για να μην ξεχνά, πως η αθεΐα είναι
το μεγαλύτερο φταίξιμο...

540
00:32:51,608 --> 00:32:56,459
Μα χαλούσα και την ηθική!
Ξεμάβλιζα τα παιδιά! Ποια παιδιά;

541
00:32:56,804 --> 00:32:59,703
Ούλ' οι μαθητάδες μου
τα χανε περασμένα τα σαράντα...

542
00:33:00,087 --> 00:33:02,733
Και δεν είτανε "μαθητάδες" μου,
είτανε φίλοι μου...

543
00:33:03,440 --> 00:33:06,862
Αν τα παιδιά με παίρνανε το κατόπι,
θα μπορούσα και ναν τα διώξω...

544
00:33:07,351 --> 00:33:09,348
Τα παιδιά θέλουν αστεία και γέλια...

545
00:33:09,348 --> 00:33:13,445
Φιλοσοφίες και τέτια δεν τα χωνέβουνε,
κοροϊδέβουνε το δάσκαλο,

546
00:33:13,445 --> 00:33:15,800
βαριεστίζουνε και το σκάνε
από το σκολειό!...

547
00:33:16,116 --> 00:33:18,459
Τα δασκάλεβα, λέτε, πως έχουνε το δικαίωμα

548
00:33:18,459 --> 00:33:20,768
να δένουνε και να δέρνουνε
τους πατεράδες τους

549
00:33:20,768 --> 00:33:23,473
όταν αφτοί μπεκρολογούνε
και χαλάνε τα λεφτά τους

550
00:33:23,473 --> 00:33:26,782
στο τζόγο και στις γυναίκες
κι όταν ξεμωραθούν ή τρελαθούνε.

551
00:33:27,130 --> 00:33:31,130
Αφτά δεν τα λεγα στα παιδιά˙ 
τα λεγα στους πατεράδες!

552
00:33:31,517 --> 00:33:33,327
Είναι, θαρρώ, κάποια διαφορά.

553
00:33:34,618 --> 00:33:39,626
Θα μου πείτε : "Και τον Αλκιβιάδη;
Δεν τον είχες μαθητή τον Αλκιβιάδη;"

554
00:33:40,173 --> 00:33:42,281
Και ποιος θα βαστούσε να μην τον είχε!

555
00:33:42,527 --> 00:33:47,990
Ωραίο παιδί, πλούσιο, ζωερό, πρώτο τζάκι,
λιγάκι παλαβό και πεισματάρικο

556
00:33:47,990 --> 00:33:52,137
κι αδάμαστο, μα τετραπέρατο
- το ξυπνότερο παιδί της Αθήνας!

557
00:33:52,680 --> 00:33:55,211
Α! πολύ πιο δυνατός από μένα !...

558
00:33:55,473 --> 00:33:58,458
Γύμναζα κοντά του την ψυχή μου
να νικά τα πάθη της...

559
00:33:58,458 --> 00:34:01,857
να μην ταράζεται μπροστά στον πλούτο,
στην ομορφιά και στα νιάτα...

560
00:34:02,370 --> 00:34:05,762
Λοιπόν, εγώ είμουνα μαθητής του
κι όχι αφτός δικός μου.

561
00:34:06,166 --> 00:34:10,219
Κι έφτασα να πιστέψω και να το διαλαλήσω,
πως ο πνευματικός έρωτας,

562
00:34:10,219 --> 00:34:14,097
δηλαδή ο αφύσικος, καθαρίζει
την ψυχή και κατεβάζει ιδέες!...

563
00:34:14,329 --> 00:34:17,412
Γι αφτό και φώναζα, πως πρέπει
να κλείσουν οι ταβέρνες

564
00:34:17,412 --> 00:34:18,951
κ' οι ναοί της Αφροδίτης.

565
00:34:19,270 --> 00:34:23,803
Αι! τότε θύμωσαν οι δημόσιοι ταμίες
και τα παπαδόσογα,

566
00:34:23,803 --> 00:34:26,245
γιατί θα λιγοστέβανε τα εισοδήματά τους.

567
00:34:26,561 --> 00:34:30,883
Και με κατηγορήσανε, πως θέλω να χαλάσω
την... ελληνική οικογένεια!...

568
00:34:31,632 --> 00:34:34,713
Τι; Είμουνα επικίντυνος στη Δημοκρατία!

569
00:34:35,056 --> 00:34:37,869
Επικίντυνος εγώ, και σεις δημοκρατία!...

570
00:34:38,836 --> 00:34:42,210
Μα τους επικίντυνους, ω άντρες Αθηναίοι,
δεν τους δικάζουνε.

571
00:34:42,210 --> 00:34:46,010
Τους προσκυνάνε ραγιάδικα
ή τους δολοφονούνε μπαμπέσικα.

572
00:34:46,271 --> 00:34:48,678
Κι όσους μπορεί να γίνουν επικίντυνοι
μια μέρα,

573
00:34:48,678 --> 00:34:52,755
γιατί τους εχτιμάει το πόπολο
προλαβαίνετε και τους εξοστρακίζετε.

574
00:34:53,233 --> 00:34:57,174
Αν είμουνα επικίντυνος, θα βάζατε
μερικούς χασικλήδες να με μαχαιρώσουνε˙

575
00:34:57,454 --> 00:34:59,360
θα ξαγοράζατε τους μαγέρους μου

576
00:34:59,360 --> 00:35:02,984
να ρίξουνε σουλιμά στο φαγί μου,
στο κρασί μου, στον καφέ μου...

577
00:35:03,343 --> 00:35:06,516
Ένας επικίντυνος μήτε δικάζεται
μήτε κι απολογιέται...

578
00:35:06,742 --> 00:35:08,455
Δικάζει και θανατώνει.

579
00:35:08,455 --> 00:35:10,101
Γιατί κατέχει την εξουσία!

580
00:35:10,386 --> 00:35:13,869
Και μοναχά σαν τήνε χάσει,
τότε μπορεί να τόνε δικάσατε,

581
00:35:14,282 --> 00:35:17,293
αν σας βαστάει... κι αν τόνε πιάσετε!

582
00:35:18,066 --> 00:35:22,832
Επικίντυνος είταν ο Πεισίστρατος και
τα παιδιά του, ο Αλκιβιάδης, οι Τριάντα.

583
00:35:23,111 --> 00:35:27,621
Θα γινότανε κι ο Κύλων, αν κατάφερνε
ν' αρπάξει την εξουσία, κι ο Αριστείδης,

584
00:35:27,621 --> 00:35:30,714
αν είτανε λιγότερο "δίκαιος"
και περισσότερο παλιάνθρωπος.

585
00:35:31,086 --> 00:35:34,170
Οι τέτιοι σας κλέβουνε, σας σκοτώνουνε,
σας εξορίζουν,

586
00:35:34,170 --> 00:35:35,796
σας λένε και "προδότες".

587
00:35:35,796 --> 00:35:36,968
Και σεις μιλιά!

588
00:35:37,475 --> 00:35:39,963
Κι αν εγώ, αντίς να αεροκοπανάω
στο παζάρι,

589
00:35:39,963 --> 00:35:43,897
σκότωνα καμιά σαρανταριά χιλιάδες από σας
και θρόνιαζα τους οντρούς στο Τατόι,

590
00:35:43,897 --> 00:35:46,985
για ν' αρπάζουνε τα ζωντανά σας, να
κόβουνε τα λιόδεντρα

591
00:35:46,985 --> 00:35:49,084
και τ' αμπέλια σας,να καίνε τα χωράφια σας

592
00:35:49,084 --> 00:35:52,876
και σεις να ψοφάτε κλεισμένοι μέσα
στο Κάστρο κι από πείνα κι από λοιμική˙

593
00:35:52,876 --> 00:35:56,807
κι αν εξόριζα μερικές χιλιάδες
από σας, τους πιο πλούσιους,

594
00:35:56,807 --> 00:36:01,205
για να βουτήξω την περιουσία σας˙ κι αν
ανοίγοντας τις πόρτες τις πολιτείας

595
00:36:01,205 --> 00:36:05,532
έμπαζα μέσα τους Παλιομωραΐτες,
τους Ατζέμηδες κι όποιον άλλον κερατά,

596
00:36:05,532 --> 00:36:08,132
για να με καθίσουνε στο σβέρκο σας
για σωτήρα,

597
00:36:08,373 --> 00:36:11,845
ποιος θα τολμούσε να κάνει κιχ!
- όχι να με δικάσει;

598
00:36:12,414 --> 00:36:16,531
Όλ' οι τυχοδιώκτες θα τρέχανε δίπλα μου
και θα γινόντανε λιβανιστάδες μου.

599
00:36:16,531 --> 00:36:19,896
Κ' οι "καλοί πατριώτες" θα χτυπούσανε
το ξερό τους στον τοίχο,

600
00:36:19,896 --> 00:36:22,138
που δεν προλάβανε να κάνουν
αφτοί χειρότερα

601
00:36:22,138 --> 00:36:23,840
για να πλουτήνουνε περισσότερο.

602
00:36:24,644 --> 00:36:27,278
Όχι! Δε φοβηθήκατε το Σωκράτη,

603
00:36:27,278 --> 00:36:30,124
μα θελήσατε να φοβίσετε τους άλλους
με το θάνατό του.

604
00:36:30,477 --> 00:36:33,663
Η δημοκρατία σας δε στέκεται καλά
στα πόδια της.

605
00:36:33,663 --> 00:36:37,011
Τα μακροτείχια της Αθήνας και του Περαιά
κοίτουνται χάμου,

606
00:36:37,011 --> 00:36:37,860
ναν τα κλαις.

607
00:36:38,243 --> 00:36:39,755
Καράβια δεν έχετε.

608
00:36:39,983 --> 00:36:43,477
Συμμάχους να πλερώνουνε
χαράτσι να τρώτε, δεν έχετε.

609
00:36:43,886 --> 00:36:47,376
Μεταξύ σας μ' όλους τους σκοτωμούς
και τις εξορίες που κάνατε,

610
00:36:47,376 --> 00:36:50,351
κρύβονται πολλοί που νοσταλγούνε
τον καλό καιρό της τυραννίας˙

611
00:36:50,716 --> 00:36:53,132
γιατί χάνουνε τώρα τα όσα κερδίζανε τότες,

612
00:36:53,132 --> 00:36:57,192
όπως και σεις προσπαθείτε να ξαναβγάλετε
τώρα τα όσα χάσατε τότες.

613
00:36:58,489 --> 00:37:00,925
Όποιος είναι στα πράματα
φοβάται την αλλαγή˙

614
00:37:00,925 --> 00:37:04,549
κι ο πεσμένος την αποθυμάει
και την ετοιμάζει με κάθε τρόπο.

615
00:37:05,248 --> 00:37:08,089
Ο κοσμάκης στέκεται στη μέση
και πλερώνει τα σπασμένα˙

616
00:37:08,540 --> 00:37:12,155
το ίδιο δυστυχεί και με τα παράνομα
και με τα νόμιμα καθεστώτα

617
00:37:12,155 --> 00:37:14,606
και με την τυραννία και με τη λεφτεριά.

618
00:37:15,257 --> 00:37:17,625
Για να μην καταλαβαίνει
και να μην αντιστέκεται,

619
00:37:17,625 --> 00:37:19,837
του λέτε ψέματα και τόνε φοβερίζετε.

620
00:37:20,247 --> 00:37:24,113
Είναι λαοί, που ζούνε στα δάση, δεν έχουνε
νόμους, τρώνε τις ψείρες τους,

621
00:37:24,113 --> 00:37:27,681
όμως αγαπάνε τη λεφτεριά τους.
Βάρβαροι λαοί!

622
00:37:28,148 --> 00:37:30,675
Εμείς ζούμε στην ωραιότερη πολιτεία
του κόσμου,

623
00:37:30,836 --> 00:37:34,002
έχουμε τους σοφότερους νόμους,
δεν τρώμε τις ψείρες μας

624
00:37:34,260 --> 00:37:36,988
κι αγαπάμε τους κατεργαρέους
που μας τρώνε.

625
00:37:38,661 --> 00:37:41,661
Οι Τριάντα σκοτώνανε κι αρπάζανε
δίχως προσκήματα.

626
00:37:41,661 --> 00:37:46,638
Καταργήσανε νόμους, δικαστήρια, λαοσύναξες
- την κυριαρχία του λαού!

627
00:37:46,808 --> 00:37:50,432
Και κάνανε βουλή δικιά τους από μπράβους
και μαχαιροβγάλτες.

628
00:37:50,782 --> 00:37:53,906
"Και τούτον ημείς θανατούμεν!"
- μια κι όξω.

629
00:37:54,325 --> 00:37:56,825
Ξέρανε, πως θα μένουνε λίγο
και βιαζόντανε.

630
00:37:57,209 --> 00:38:01,155
Σεις θέλετε να μείνετε για πάντα
και μεταχειρίζεστε κάποια προσκήματα.

631
00:38:01,431 --> 00:38:04,847
Και γι αφτό σκεφτήκατε να περιορίσετε
τα πολιτικά δικαιώματα

632
00:38:04,847 --> 00:38:07,861
μονάχα σ' όσους έχουνε χτήματακ'
είναι κι από σόι,

633
00:38:07,861 --> 00:38:11,636
για να κρατήσετε μακριά από το Ταμείο
χιλιάδες φτωχούς.

634
00:38:12,249 --> 00:38:16,403
Κείνοι μποδίσανε τη λεφτεριά του λόγου
και τη διδασκαλία της ρητορικής˙

635
00:38:16,403 --> 00:38:19,364
εσείς πάτε να μποδίσετε
τη λεφτεριά της σκέψης

636
00:38:19,364 --> 00:38:21,410
και τη διδασκαλία της φιλοσοφίας.

637
00:38:21,599 --> 00:38:24,888
Από κείνους επήρατε το φτηνό
και σύντομο θανατικό μέσο,

638
00:38:24,888 --> 00:38:27,207
το βρωμόχορτο, που με ποτίζετε σήμερα.

639
00:38:27,688 --> 00:38:31,880
Η δημοκρατία σας είναι, καθώς βλέπετε,
μασκαρεμένη τυραννία.

640
00:38:33,816 --> 00:38:37,217
"Εμείς δεν ξέρουμε δικολαβίες.
Εφαρμόσαμε τους νόμους",

641
00:38:37,217 --> 00:38:39,215
ακούω κάποιονε που φωνάζει.

642
00:38:39,575 --> 00:38:43,855
Κ' εγώ σας λέω : μονάχ' αν παραβαίνατε
το νόμο, δε θα μ' αδικούσατε!

643
00:38:43,855 --> 00:38:47,403
Γιατί σκοπός των νόμων δεν είναι να
τιμωρούνε τους φταίχτες,

644
00:38:47,403 --> 00:38:48,709
μα τους αδικημένους,

645
00:38:48,709 --> 00:38:51,857
και να μποδίζουνε τους κλεμένους
να κλέψουνε κι αφτοί.

646
00:38:52,115 --> 00:38:55,826
Νόμος θα πει θέληση των δυνατών
κι αδυναμία των άβουλων.

647
00:38:56,799 --> 00:39:01,247
"Δίκαιον ουκ άλλο τι
ή το του κρείττονος συμφέρον".

648
00:39:01,899 --> 00:39:04,458
Έτσι πανου κάτου το χα μυριστεί
και μοναχός μου,

649
00:39:04,458 --> 00:39:09,360
μα πρόλαβε και το διαλάλησε κείνος ο Πώλος
και μ' ανάγκασε να τόνε κοντραστάρω.

650
00:39:09,772 --> 00:39:13,057
Και στη γλώσσας μας "κρείττων"
θα πει δυνατότερος.

651
00:39:13,480 --> 00:39:15,999
Κι ο Σόλων δε δυσκολέφτηκε να παινεφτεί,

652
00:39:15,999 --> 00:39:19,110
πως έφερε την τάξη
στην τρικυμισμένη πολιτεία:

653
00:39:19,511 --> 00:39:23,182
"κράτει νόμου βίην
τε και δίκην συναρμόσας".

654
00:39:23,491 --> 00:39:26,571
Μ' άλλα λόγια σιγουράρησε με τη βία
το δίκιο,

655
00:39:26,571 --> 00:39:29,220
ήγουν το συφέρο των δυνατότερων.

656
00:39:30,240 --> 00:39:31,923
Και ποιοι ναι οι δυνατότεροι;

657
00:39:32,309 --> 00:39:35,814
Μήτε κείνοι πόχουνε τα πιο γερά
και γυμνασμένα κορμιά :

658
00:39:36,136 --> 00:39:39,164
οι πεχλιβάνηδες, ο Μίλων, ο Ηρακλής,

659
00:39:39,164 --> 00:39:42,823
ο πετεινόμυαλος Ηρακλής, που
μ' όλα τ' ατσαλένια μπράτσα του

660
00:39:42,823 --> 00:39:46,460
γίνηκε κλωτσοσκούφι μιας γκόμενας
και κοκόνα με ρόκα και φουστάνια.

661
00:39:47,024 --> 00:39:50,217
Μήτε κείνοι πόχουνε τα πιο γερά
κι ανωφέλεφτα μυαλά :

662
00:39:50,576 --> 00:39:54,981
φιλόσοφοι, σατυρικοί ποιητάδες κι ούλ'
οι μισάνθρωποι κ' οι γεροπαράξενοι.

663
00:39:55,331 --> 00:39:58,307
Μήτε κείνοι πόχουνε τις πιο γερές ψυχές:

664
00:39:58,599 --> 00:40:02,519
ένας Προμηθέας, ένας Λεωνίδας,
ένας Κυναίγειρος

665
00:40:02,930 --> 00:40:06,916
- μυθικά προσώπατα, πλάσματα
της φαντασίας των φοβιτσιάρηδων.

666
00:40:07,740 --> 00:40:11,465
Δυνατότεροι παντού και πάντοτες
είναι οι κλέφτες.

667
00:40:13,498 --> 00:40:14,739
"Παραμύθια;"...

668
00:40:15,739 --> 00:40:18,972
Άι λοπόν θα σας πω κ' ένα παραμύθι,
για να ξεκουραστείτε!

669
00:40:20,094 --> 00:40:23,534
Μια φορά κ' έναν καιρό οι κλέφτες
της πρώτης πολιτείας του κόσμου,

670
00:40:23,534 --> 00:40:27,591
αφού πλουτήνανε αρκετά, αποφασίσανε
να ταχτοποιήσουνε τη ζωή τους.

671
00:40:28,110 --> 00:40:30,605
Μπλοκάρανε το λοιπόν
τους φτωχούς της πολιτείας

672
00:40:30,605 --> 00:40:32,945
κι αφού τους μαζώξανε στην πλατέα,
τους είπανε:

673
00:40:33,833 --> 00:40:36,835
"Ψηλά τα χέρια! Θέλουμε το καλό σας.

674
00:40:37,239 --> 00:40:40,549
Δε θα σας πάρουμε τα φκιάρια,
τους κασμάδες, τα σκεπάρνια,

675
00:40:40,549 --> 00:40:43,011
τα δισάκια και τα ζεμπίλια σας
με το ψωμοτύρι,

676
00:40:43,011 --> 00:40:46,939
τα τρύπια σας πουκάμισα με τις ψείρες
και τις απάτωτες καλύβες σας,

677
00:40:46,939 --> 00:40:48,659
που κάνουνε νερά, σα βρέχει.

678
00:40:49,016 --> 00:40:54,196
Είσαστε λέφτεροι -- Ψηλά τα χέρια! --
λέφτεροι να ζείτε κατά το κέφι σας,

679
00:40:54,196 --> 00:40:59,228
να κερδίζετε, να κάνετε κομπόδεμα,
να μεθάτε, να χορέβετε, να γεννοβολάτε

680
00:40:59,228 --> 00:41:00,527
και να πεθαίνετε.

681
00:41:00,738 --> 00:41:03,028
Εμείς θα σας μαθαίνουμε τις... αλήθειες!

682
00:41:03,299 --> 00:41:06,525
Θα σας δώσουμε πλούσια φαντασία
κ' αισθαντική καρδιά˙

683
00:41:06,926 --> 00:41:08,930
θα σας δώσουμε κι αθάνατη ψυχή.

684
00:41:09,318 --> 00:41:12,466
Κι όποιος από σας του γουστάρει,
θα μπορεί να γράφει ποιήματα,

685
00:41:12,466 --> 00:41:14,859
να σκαρώνει θεωρίες και να δοξάζεται.

686
00:41:15,322 --> 00:41:17,901
Ο κυρίαρχος λαός θα σαστε σεις!

687
00:41:17,901 --> 00:41:20,198
Εμείς μονάχα θα σας κουμαντάρουμε.

688
00:41:20,768 --> 00:41:24,524
Θα φροντίζουμε για την ασφάλεια της ζωής,
της τιμής και της περιουσίας σας

689
00:41:24,524 --> 00:41:26,508
- μ' ένα λόγο για τη λεφτεριά σας.

690
00:41:26,860 --> 00:41:31,279
Σεις θα δουλέβετε, καταπώς θέλετε
κι ό,τι θέλετε κι όποτε θέλετε.

691
00:41:31,613 --> 00:41:34,597
Εμείς θα σας δίνουμε δουλειά,
φτάνει να βρίσκεται,

692
00:41:34,597 --> 00:41:36,689
και σεις θα μας δίνετε τα κόπια σας.

693
00:41:37,312 --> 00:41:39,730
Και για να μη θαρρέψετε πως σας αδικούμε,

694
00:41:39,730 --> 00:41:43,045
θα πλερώνουμε κ' εμείς το ίδιο δόσιμο
στο Κράτος,

695
00:41:43,045 --> 00:41:44,661
- στον εαφτό μας!

696
00:41:45,466 --> 00:41:49,411
"Κ' εσείς κ' εμείς θα χουμε πάνου από
τα κεφάλια μας τους ίδιους θεούς,

697
00:41:49,411 --> 00:41:52,422
που θα προστάζουν εσάς που δουλέβετε
και να μην τρώτε

698
00:41:52,422 --> 00:41:54,617
κ' εμάς να καθόμαστε και να τρώμε.

699
00:41:54,930 --> 00:41:58,902
Κ' εμείς κ' εσείς θα χουμε πάνου από
τα κεφάλια μας τους ίδιους νόμους,

700
00:41:58,902 --> 00:42:02,758
που εμείς θα σας τους δίνουμε κ' εσείς
θα τους ψηφίζετε σα βουλεφτάδες

701
00:42:02,758 --> 00:42:06,281
και θαν τους εφαρμόζετε σα δικαστάδες
ενάντια στον εαφτό σας.

702
00:42:07,172 --> 00:42:09,828
Και για να μην πλακώνουν
απ' άλλες στεριές και θάλασσες

703
00:42:09,828 --> 00:42:12,511
κουρσάροι και κλέφτες ν' αρπάζουνε
το υστέρημά σας

704
00:42:12,511 --> 00:42:16,174
και να παίρνουνε σκλάβους κ' εσάς
και τις γυναίκες σας και τα παιδιά σας,

705
00:42:16,174 --> 00:42:18,659
θα σας αρματώνουμε, θα σας γυμνάζουμε,

706
00:42:18,659 --> 00:42:22,309
για να μπορείτε να διαφεντέβετε
τους θεούς σας, τον εαφτό σας κ' εμάς,

707
00:42:22,309 --> 00:42:23,702
δηλαδή την πατρίδα.

708
00:42:23,942 --> 00:42:26,647
Να σκοτώνεστε σεις και να ζούμε μεις.

709
00:42:27,077 --> 00:42:30,688
Κι' επειδή μοναχοί σας δε θα μπορούσατε
να σκεφτείτε το συφέρο σας

710
00:42:30,688 --> 00:42:34,422
και να φυλάξετε τον εαφτό σας,
θα σας αναγκάζουμε με το ζόρι

711
00:42:34,673 --> 00:42:35,910
(ψηλά τα χέρια!).

712
00:42:36,738 --> 00:42:41,451
Ένα πράμα μοναχά σας απαγορέβουμε:
να κλέβει ο ένας τον άλλονα.

713
00:42:41,791 --> 00:42:44,026
Γιατί μπορεί να κλέψετε κ' εμάς".

714
00:42:46,599 --> 00:42:50,026
Έτσι λοιπόν ο λαός δούλεβε λέφτερα
και λέφτερα σκεφτότανε.

715
00:42:50,402 --> 00:42:55,019
Και τραγουδούσε χαρούμενα στις ταβέρνες
σαν τον κότσυφα στο κλαρί (στο κλουβί!).

716
00:42:55,692 --> 00:43:00,039
Κ' οι σωτήρες του ξαπλωνόντανε τ' ανάσκελα
στα ζεστά παλάτια το χειμώνα

717
00:43:00,039 --> 00:43:02,703
και κάτου απ' ανθισμένα δέντρα
το καλοκαίρι

718
00:43:02,893 --> 00:43:06,153
- και σωρό γυναικούλες όμορφες
τους ψειρίζανε το σβέρκο

719
00:43:06,153 --> 00:43:09,520
και τους χουχουλίζανε το ριζάφτι
(πολύ συντελεί!).

720
00:43:10,359 --> 00:43:13,105
Κ' η εφτυχία τους, είτανε
δύναμη της πατρίδας

721
00:43:13,105 --> 00:43:15,531
κ' η ξετσιπωσιά τους καθαρμός.

722
00:43:15,944 --> 00:43:19,160
Κι αν κάπου βαριοεστίζοντας ο λαός
τους έδιωχνε,

723
00:43:19,160 --> 00:43:21,616
ζητούσε αμέσως άλλους να τονε κλέβουνε:

724
00:43:21,989 --> 00:43:26,485
δε μπορούσε πια μήτε να ζήσει
μήτε να σκεφτεί χωρίς "σωτήρες".

725
00:43:28,076 --> 00:43:30,909
Γελάτε και με το δίκιο σας,
ω άντρες Αθηναίοι.

726
00:43:31,355 --> 00:43:34,941
Τέτια παράξενη πολιτεία μήτε γίνηκε
μήτε θα γίνει ποτές!

727
00:43:35,640 --> 00:43:37,035
Παραμύθια, βλέπετε.

728
00:43:37,308 --> 00:43:42,766
Τώρα θα μου ζητάτε κ' επιμύθιο!
Πού ναν το βρω!... Μοναχά σας λέω:

729
00:43:43,349 --> 00:43:48,054
"Αλίμονο στον αφτόδουλο πολίτη, που 
φτασμένος στα έσχατα της απελπισιάς

730
00:43:48,054 --> 00:43:51,150
παραδίνεται, για να σωθεί,
στο έλεος του Θεού

731
00:43:51,150 --> 00:43:52,992
και στους νόμους των Κλεφτών".

732
00:44:04,869 --> 00:44:11,893
<b>Η αληθινή απολογία του Σωκράτη
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΣ</b>

733
00:44:12,820 --> 00:44:16,423
Τι περιμένεις από ναν άνθρωπο σηµανδιακό,
στριµένονε και φαρμακόψυχο.

734
00:44:16,826 --> 00:44:18,959
Κοπροσιωλιάζοντας όλη την ημέρα στο παζάρι

735
00:44:18,959 --> 00:44:21,575
τα βαζε με τους άλλους,
που κοιτάγανε τη δουλειά τους.

736
00:44:21,575 --> 00:44:23,957
Τού φταίγαν εκείνοι για
τη δικιά του την κατάντια!

737
00:44:23,957 --> 00:44:25,510
Κι όλοι φέβγαν από κοντά του

738
00:44:25,510 --> 00:44:29,350
-- μήτε το διάβολο να ιδείς
μήτε το σταβρό σου να κάνεις!

739
00:44:29,525 --> 00:44:32,654
Ύστερα παινεβότανε, πως δε ζητούσε
πλερωμὴ για τη σοφία του!...

740
00:44:32,881 --> 00:44:35,765
᾿Αφτό μας έλειπε! Να μας φορτώνεται
με το στανιό

741
00:44:35,765 --> 00:44:37,476
και να τον πλερώνουμε κιόλας!...

742
00:44:37,866 --> 00:44:40,215
Τώρα του δώσαμε την πλερωμή,
που του χρειαζότανε!

743
00:44:40,618 --> 00:44:43,953
Άβριο δε θά µαστε μήτε πιό πλούσιοι
μήτε πιό φτωχοί!

744
00:44:44,210 --> 00:44:46,498
"Ὅμως θά χουμε έναν μπελὰ λιγότερο!»

745
00:44:47,576 --> 00:44:50,770
᾿Eσείς, ω άντρες ᾿Αθηναίοι,
παίρνετε τα σκιάχτρα

746
00:44:50,770 --> 00:44:53,375
γι’ αληθινοὺς ανθρώπους
καὶ τους αέρηδες για θεοὺς·

747
00:44:53,752 --> 00:44:57,456
εγὼ τους ανθρώπους για ψέφτικα σκιάχτρα
καὶ τους θεοὺς γι’ αέρηδες.

748
00:44:57,742 --> 00:44:59,897
᾿Εσείς ὀνειρέβεστε κι εγὼ βλέπω.

749
00:45:00,194 --> 00:45:02,653
Βλέπω, γιατί έχω περισσότερο µυαλὀ,

750
00:45:02,653 --> 00:45:05,397
το περισσότερο, που γένηκε ποτέ
στη χώρα σας.

751
00:45:06,100 --> 00:45:07,528
K’ επειδή μπορούσα να βλέπω,

752
00:45:07,528 --> 00:45:10,676
γι’αφτό και μου φανιζόντανε όλα
κατάµαβρα κι άσκημα.

753
00:45:10,974 --> 00:45:15,369
᾿Αφού κατάλαβα, πως οι τριγυρινοί µου
δεν είναι ψυχές και πνέµατα, μα κωλάντερα,

754
00:45:15,369 --> 00:45:18,400
κ’ η ζωὴ δεν έχει κανένα σκοπό
μα το θάνατο

755
00:45:18,779 --> 00:45:22,154
δε κυνηγούσα την εφτυχία μήτε κόπιαζα
να γίνω καλύτερος.

756
00:45:22,262 --> 00:45:23,000
Είμουνα.

757
00:45:23,360 --> 00:45:27,672
Αφηνόμούνα σιγά και μαλακάθησαν
οι αδυναμίες μου στη δύναμή μου.

758
00:45:28,243 --> 00:45:30,748
Ακαμάτης κοροϊδέβα τα σκιάθρα σας
στο φανερό

759
00:45:30,748 --> 00:45:32,375
και τον εαφτό μου στα κρυφά.

760
00:45:32,487 --> 00:45:37,439
προσπαθούσα να ξεχνώ το σήμερα, το χτες
και το άβριο· δηλαδή τον θάνατο.

761
00:45:38,106 --> 00:45:41,648
Δεν είμουν ο Απόλλωνας να σας εγδάρω
μια και καλή με το στουρνάρι

762
00:45:41,849 --> 00:45:44,253
Είμουνα γιος της μαμής, πρόστυχο σόι.

763
00:45:44,797 --> 00:45:49,153
Σας έδερνα λοιπόν κάθε μέρα
με τη σοφία μου, με την κούραλιδία

764
00:45:49,508 --> 00:45:51,186
Δε σας καλυτέρεβα σε τίποτα.

765
00:45:51,441 --> 00:45:55,187
Μοναχά σας αγρίεβα και καταλάβανε πως
τελεφταία θα με φάτε...

766
00:45:55,765 --> 00:45:57,836
Έτσι κορόιδεβα και τη σοφία μου.

767
00:45:57,847 --> 00:46:02,299
Τίποτα δεν ξέρω, ήγουν αφτά που ξέρω
δεν αξίζουνε τίποτα.

768
00:46:03,002 --> 00:46:05,538
Κι έτσι δεν έχανα και το καιρό μου
ναν τα γράφω.

769
00:46:05,804 --> 00:46:08,810
Αν τά γραφα, θα μου καίγατε τα βιβλία μου
στην πλατέα,

770
00:46:08,810 --> 00:46:11,358
καθώς κάψατε και του μεγάλου Πρωταγόρα.

771
00:46:11,358 --> 00:46:16,111
Απελπισμένος απ' όλα παραδόθηκα
να με σκοτώσετε μεταχαράς.

772
00:46:16,111 --> 00:46:19,590
Δε μεταχειρίστηκα, για να σωθώ,
μήτε την πολιτική δύναμη,

773
00:46:19,590 --> 00:46:23,363
μήτε τα χρήματα των φίλων μου
μήτε ψεφτιές μήτε κι αλήθιες.

774
00:46:23,563 --> 00:46:27,049
Κι αν μου αφήνατε την πόρτα της φυλακής
ανοιχτή, δε θά φεβγα.

775
00:46:27,427 --> 00:46:28,859
Για να ζήσω κι άλλο;

776
00:46:29,224 --> 00:46:31,863
Και δε νομίζετε, πως γεράζοντας
ακόμα περισσοτερο

777
00:46:31,863 --> 00:46:35,365
μπορούσα πάνου στο ψυχομαχητό μου
να φοβηθώ, να μετανιώσω

778
00:46:35,365 --> 00:46:39,043
και να φωνάξω τον παπά
να με ξεμολογήσει; Τι ντροπή

779
00:46:41,128 --> 00:46:43,233
«Και γιατί δεν έγδερνες πρώτα
την Ξανθίππη,

780
00:46:43,233 --> 00:46:45,287
που σου τις έβρεχε με την παντούφλα;»...

781
00:46:45,287 --> 00:46:46,672
Μα γιατί μουνα φιλόσοφος!

782
00:46:47,116 --> 00:46:48,819
Αναγνώριζα πως είχε δίκιο.

783
00:46:48,842 --> 00:46:51,613
Της άφησα της κακομοίρας
ούλα τα βάρη του σπιτιού

784
00:46:51,613 --> 00:46:55,229
κι εγώ γύριζα στους δρόμους κ'έκανα παρέα
με πλούσιους κι αρχόντους,

785
00:46:55,731 --> 00:46:59,762
με τον Αλκιβιάδη, τον Περικλή,
τον Κρίτωνα, τον Καλλία τον Πλούσιο...

786
00:47:00,109 --> 00:47:01,293
Και καλοπερνούσα.

787
00:47:01,985 --> 00:47:03,744
Τα παιδιά γυρίζανε ξυπόλυτα...

788
00:47:04,109 --> 00:47:06,139
Και κείνη τους έδινε την αναθροφή,

789
00:47:06,139 --> 00:47:09,807
που χρείαζεται για να γίνουν
«καλοί πολίτες», σαν κ'εσάς.

790
00:47:09,932 --> 00:47:14,011
Όταν βλαστημούσανε,λέγανε ψέματα και
κλέβαν από τα περιβόλια της γειτονιάς,

791
00:47:14,011 --> 00:47:14,990
δεν τά δερνε·

792
00:47:15,249 --> 00:47:18,319
κι όταν σκοντάβανε και χτυπούσανε
και σκίζανε τα ρούχα τους,

793
00:47:18,319 --> 00:47:19,510
τά σπαζε στο ξύλο.

794
00:47:19,922 --> 00:47:22,576
«Δε θα μοιάζετε στον πατέρα σας,
τον αχαΐρεφτο».

795
00:47:24,117 --> 00:47:27,769
Είχαμε βέβαια την καλύβα μας, το κοτέτσι
μας και το γουρούνι μας στημ αβλή,

796
00:47:27,769 --> 00:47:31,580
πεντακόσα κλήματα πέρα στο Γουδί
με καμιά σαρανταριά λιόδεντρα...

797
00:47:32,031 --> 00:47:34,713
Κι όλα κείνη τα φρόντιζε και τα δούλευε
μοναχή της.

798
00:47:35,059 --> 00:47:36,514
Μα δεν είτανε ζωή!

799
00:47:36,774 --> 00:47:38,676
Με τα χρόνια παάγινε η δύστυχη!

800
00:47:39,109 --> 00:47:44,603
Τσακωνότανε για τίποτα με τις γειτόνισσες
(εγώ τό στριβα νωρίς νωρίς από το σπίτι).

801
00:47:44,967 --> 00:47:47,615
Μόλις φανιζότανε στη βρύση
με τον γκαζοντενεκέ της,

802
00:47:47,615 --> 00:47:50,802
ούλες τραβιόντανε πέρα και την αφήνανε
να γεμίσει πρώτη.

803
00:47:51,144 --> 00:47:53,537
Τρέμανε τη γλώσσα της και τα νύχια της.

804
00:47:53,930 --> 00:47:56,898
Και δεν της έφτανε τόσο χρονώνε
βασανισμένη ζωή,

805
00:47:57,276 --> 00:48:00,735
πήγα και ξαναπαντρέφτηκα,
κοντά εξηντάρης κρεμανταλάς,

806
00:48:00,735 --> 00:48:03,548
τη Μυρτούλα, τη αγγονή
του Αριστείδη του Δίκαιου,

807
00:48:03,666 --> 00:48:07,104
καλή ψυχή σαν του παππού της
κι αξέβγαλτη παιδούλα

808
00:48:07,104 --> 00:48:08,237
που μύριζε γάλα.

809
00:48:08,989 --> 00:48:11,766
Κι αρχίζοντας με τη δροσερή λαφίνα
τα σαλιαρίσματα,

810
00:48:11,766 --> 00:48:15,410
της έκανα χωρίς κόπο δυο παιδιά --
και μάλιστα σερνικά!

811
00:48:15,832 --> 00:48:19,247
Και δε γύριζα πια να κοιτάξω
τη ξεβρωμένη την Ξανθίππη.

812
00:48:19,673 --> 00:48:21,172
Και κείνη γινότανε θεριό.

813
00:48:21,495 --> 00:48:25,800
Ξεμάλλιαζε κάθε μέρα, γρατζούνιζε και
άφηνε νηστική τη κακομοίρα τη κοπέλα.

814
00:48:25,947 --> 00:48:27,621
Κ'εγώ που να μιλήσω!

815
00:48:28,038 --> 00:48:31,263
Έτσι μαράζωσε κ'έλιωσε στα πόδια της
κι ασκήμηνε.

816
00:48:31,737 --> 00:48:34,945
Την παράτησα το λοιπόν κι αφτήνε --
δε με τραβούσε πιά.

817
00:48:35,336 --> 00:48:38,728
Και σύχναζα στης Ασπασίας, στης Θεοδότης,
στα γυμναστήρια...

818
00:48:39,954 --> 00:48:43,219
Φταίω βέβαια κ'εγώ, μα φταίει κι ὁ νόμος 
πιο πολύ,

819
00:48:43,219 --> 00:48:45,536
που μας έβαλε να πάρουμε
καὶ δέφτερη γυναίκα,

820
00:48:45,536 --> 00:48:49,671
για να δώσουμε στρατιώτες στην πατρίδα.
Τὰ δύστυχα τα πλάσματα ...

821
00:48:52,649 --> 00:48:55,197
Να δουλέβω!... Τί να δουλέβω ;

822
00:48:55,484 --> 00:48:58,560
Μια φορὰ στα νιάτα μου έκανα το μαρμαρά 
κοντὰ στὸν πατέρα μου.

823
00:48:58,800 --> 00:49:01,355
Κι όπως μ' έκαιγεν ο πόθος
του γυναίκειο κορμιού,

824
00:49:01,355 --> 00:49:05,789
κάθισα, για να μερώνω την ψυχή μου,
κ' έπλασα θεόγυμνες τις Χάριτες,

825
00:49:05,789 --> 00:49:08,009
που μαζὶ τις πίστεβα και τις αποθυμούσα.

826
00:49:08,371 --> 00:49:11,530
Κι όταν τις αποτέλειωσα, βρέθηκα
να μαι ερωτεμένος μαζί τους...

827
00:49:12,038 --> 00:49:15,192
Κι αργότερα, πολύ συχνά,
έπαιρνα τὸν ανήφορο της ᾿Ακρόπολης,

828
00:49:15,192 --> 00:49:17,659
γιὰ νὰν τὶς βλέπω καὶ να ξαναθυμούμαι
τὰ παλιά.

829
00:49:18,090 --> 00:49:21,183
Μὰ τώρα πιὰ δεν έχω τις φαγούρες 
της νιότης καὶ δεν πιστέβω

830
00:49:21,183 --> 00:49:24,019
μήτε στοὺς θεοὺς μήτε στὰ πλάσματα
της Τέχνης...

831
00:49:24,588 --> 00:49:28,042
το πολὺ θαμπορούσα ν' ανοίξω μαγαζί
στην ὁδόν ᾿Αναπαύσεως,

832
00:49:28,324 --> 00:49:32,429
γιὰ να φτιάχνω και να πουλάω μαρμαρένιους
σταβρούς κι αγγέλους για τα μνήματα...

833
00:49:32,797 --> 00:49:35,715
Ολ' αφτὰ μοναχὰ να τα κοροϊδέψω
θα μπορούσα τώρα.

834
00:49:36,026 --> 00:49:38,523
Το πολύ μυαλό, μεγάλη σκοτούρα.

835
00:49:38,779 --> 00:49:42,204
Μού δεσε τα χέρια·
δεν μπορώ πιὰ να κάνω τίποτα.

836
00:49:43,373 --> 00:49:47,140
Μήπως να «δουλέβω» σαν καὶ σας,
που σταβρώνοντας τα χέρια σας

837
00:49:47,140 --> 00:49:51,159
αγκομαχάτε ποιός θα γελάσει τὸν άλλονε
καὶ ποιός θα πουληθεί περισσότερο;

838
00:49:53,383 --> 00:49:57,060
Μιὰ φορά, σα με καλούσαν η τιμὴ της
πατρίδας κι ο κατάλογος των εφέδρων

839
00:49:57,060 --> 00:50:01,489
να σκοτώνω τους ὀχτροὺς η να σκοτωθώ,
πολεμούσα πρώτος κ' έφεβγα τελευταῖος

840
00:50:01,971 --> 00:50:04,044
καὶ κορόιδεβα μέσα μου τὸν πόλεμο.

841
00:50:04,323 --> 00:50:07,291
Συλλογιζόμουνα, πως οι συντρόφοι μου
θα χυθούνε μετὰ τη μάχη

842
00:50:07,291 --> 00:50:10,650
στα τριγυρινά χωριὰ να σφάζουνε
τὸν άμαχο πληθυσμό,

843
00:50:10,650 --> 00:50:13,572
να κλέβουν ὅ,τι λάχει
και να βιάζουνε τὶς γυναίκες.

844
00:50:15,016 --> 00:50:16,967
Στο κρασὶ δε μου παράβγαινε κανείς.

845
00:50:17,218 --> 00:50:20,155
Μπορούσα να πίνω με την κούπα
κ' είκοσι ώρες κορδόνι,

846
00:50:20,493 --> 00:50:23,776
κ' ενώ κυλιότανε η παρέα μου
μπρούμυτα κι ανάσκελα στο πάτωμα

847
00:50:23,776 --> 00:50:24,729
μέσα στα ξερατά,

848
00:50:25,006 --> 00:50:29,595
στητός εγώ κι αψηλομέτωπος χαιρετούσα
τον ήλιο, που πρόβαινε θάμα,

849
00:50:29,825 --> 00:50:34,756
καὶ ξεχνώντας όλες μου τις μιζέριες
- έφτυν αδιάφορα στὴν ὄχτο της Λήθης.

850
00:50:35,468 --> 00:50:37,630
Στὸν Έρωτα τί νὰν τα λέω ;

851
00:50:37,851 --> 00:50:41,678
Μοναχοί σας με παρανομιάσατε
θεϊκό τραγί, δηλαδή σάτυρο.

852
00:50:42,535 --> 00:50:45,312
Μονάχα στο φαγὶ δεν είμουνα
και τόσο μερακλής.

853
00:50:45,530 --> 00:50:47,505
Έτρωγα μιὰ φορά τη μέρα και λίγο.

854
00:50:47,955 --> 00:50:50,229
Είμουνα πολύ παχύς και θαμ' έβλαφτε.

855
00:50:50,401 --> 00:50:52,197
Ήθελα να χω το στομάχι μου λαφρό

856
00:50:52,197 --> 00:50:54,874
για να χω και το μυαλό μου
φρέσκο κι αλέγρο.

857
00:50:55,638 --> 00:50:57,557
Όποιος κοιμάται πολύ και τρώει λίγο:

858
00:50:57,557 --> 00:51:02,261
ζαρζαβατικά, φασόλια, θρούμπες
και κριθαρόψωμο, δεν παθαίνει σφίξη.

859
00:51:02,261 --> 00:51:04,786
Δε σκουριάζει και δεν ξυνίζει
το γαίμα του,

860
00:51:04,786 --> 00:51:07,455
δε βγάνει σπυριά, βουζούνους και ζωχάδες.

861
00:51:08,289 --> 00:51:11,307
Έπαιρνα με το πρώτο χρυσορόδισμα
τα μακρινά χωράφια.

862
00:51:11,506 --> 00:51:15,250
εκεί διάλεγα κάποια πρόσχαρη μεριὰ
στην ούγια του πεφκόδασου,

863
00:51:15,250 --> 00:51:17,988
αντίκρα στον ήλιο να τον κοιτάω
και να με θαμπώνει,

864
00:51:17,988 --> 00:51:22,341
και πρόσμενα με κατάνυξη στη Μητέρα θεά
μιὰν ὁλάκερην ἑκατόμβη...

865
00:51:22,778 --> 00:51:24,786
Κ' η θεά τό γραφε στα κατάστιχά της.

866
00:51:25,071 --> 00:51:29,674
Μου λαμπικάριζε τα μάτια, μου ακόνιζε
το μυαλό, μου δίνε κέφι κ' ὑπομονή !...

867
00:51:30,279 --> 00:51:32,945
Ά ! δε θα γινόμουνα
τόσο μεγάλος άνθρωπος,

868
00:51:32,945 --> 00:51:35,182
αν είχανε τίποτα κουσούρι τα λούκια μου.

869
00:51:35,439 --> 00:51:36,910
Είχα στομάχι κούρκου.

870
00:51:37,187 --> 00:51:40,544
Μπορούσα να καταπίνω και να χωνέβω
καρύδια με τα τσόφλια τους,

871
00:51:40,544 --> 00:51:43,046
καρφιά σκουριασμένα και φούχτες άμμο.

872
00:51:43,777 --> 00:51:45,365
Για κοιτάχτε καὶ τα δόντια μου !

873
00:51:45,734 --> 00:51:50,139
Τριανταδυό μύγδαλα - ψίχα...
Κι όμως έτρωγα λίγο.

874
00:51:50,508 --> 00:51:54,734
Μπορούσατο λοιπόν να ηὴ δουλέβω,
δηλαδή να μην πολιτέβομαι.

875
00:51:56,041 --> 00:51:59,844
Έχοντας τόσο δυνατό σκαρί και τόσα κέφια,
πώς δε σκορπούσα

876
00:51:59,844 --> 00:52:03,816
χαρά και καλοσύνη, μα σταλοβολούσα
παντου φαρμάκι και χολή;

877
00:52:04,264 --> 00:52:09,051
Γιατί 'χα μεγάλο μυαλό και σας έβλεπα
πέρα πέρα σα νά σαστε γυαλένιοι.

878
00:52:09,629 --> 00:52:13,307
Κι επειδης ἤξερα, πως δε θα σας διόρθωνα
μοναχός μου, κορόιδεβα.

879
00:52:13,695 --> 00:52:16,381
Ά ! δεν είναι τόσο έφκολο πράμα
η κοροϊδία.

880
00:52:16,381 --> 00:52:18,523
Είναι μαζί παιχνίδι και τέχνη.

881
00:52:18,749 --> 00:52:22,286
Πρέπει να χεις πολλή φαντασία
και κρίση και πείρα της ζωής.

882
00:52:22,596 --> 00:52:27,574
Και να μπορείς όλ' αφτὰ νὰν τα παίζεις
ανάλαφρα και φωτερά, δίχως προσπάθεια.

883
00:52:28,172 --> 00:52:31,825
Η κοροϊδία δεν είναι η αρχή, μα το τέλος
της φιλοσοφίας.

884
00:52:32,258 --> 00:52:34,611
Χρειάζεται να χεις περάσει πρώτα
από το δράμα

885
00:52:34,611 --> 00:52:39,170
της συλλογής και της απελπισιάς για να
φτάσεις στο γέλιο, - στο πικρόγελο.

886
00:52:39,318 --> 00:52:41,260
Κι αν μπορέσεις να φτάσεις !

887
00:52:42,544 --> 00:52:45,464
Τις περισσότερες φορές προσπαθούσα
να μη σας βλέπω.

888
00:52:45,778 --> 00:52:48,299
Πήγαινα πότε στη θάλασσα,
πότε στις παλαίστρες.

889
00:52:48,485 --> 00:52:52,220
Τὰ παιδιά με τα σφιχτοδεμένα κορμιά τους,
τα λυγερά σαν τὰ στάχια,

890
00:52:52,220 --> 00:52:55,563
με κάνανε να ξεχνιέμαι σαν εμπροστά
στην απέραντη θάλασσα

891
00:52:55,563 --> 00:52:56,919
τ' ανοιξιάτικα πρωινά.

892
00:52:57,249 --> 00:53:00,697
Γέλια, ξεφωνητά και πείσματα...
χαρούμενος αέρας,

893
00:53:00,697 --> 00:53:04,320
που με σιγομεθούσε και με βύθιζε
σε μιὰ γλυκιά μελαγχολία.

894
00:53:04,753 --> 00:53:08,318
"Ηθελα να γινόμουν άμυαλο παιδί
και μου ρχότανε να σηκωθώ κ' εγὼ

895
00:53:08,318 --> 00:53:11,121
να κυλιστώ με τ' άλλα μέσα στη σκόνη
και στον μπουχό,

896
00:53:11,457 --> 00:53:14,273
σαν τοὺς γαϊδάρους το καλοκαίρι
με το σαμάρι στην πλάτη,

897
00:53:14,557 --> 00:53:16,691
- και να γκαρίζω,να γκαρίζω !

898
00:53:17,514 --> 00:53:20,743
Αν εκείνη την ώρα με ζύγωνε κανείς,
για να μου κάνει τον έξυπνο,

899
00:53:20,743 --> 00:53:22,181
θα τον έτρωγα ζωντανό.

900
00:53:22,999 --> 00:53:24,196
Ύστερις, όταν έφεβγα,

901
00:53:24,196 --> 00:53:26,885
τραβούσα σκυφτός και συλλογισμένος
τοίχο τοίχο

902
00:53:26,885 --> 00:53:31,545
και μετρούσα τα βήματά μου... δέκα...
τρακόσια... χίλια... δυο χιλιάδες...

903
00:53:31,545 --> 00:53:34,824
Χωρίς ναν το καταλαβαίνω, βρισκόμουνα
ξαφνικά στα λιβάδια.

904
00:53:35,518 --> 00:53:41,252
Να !να! να! έδερνα με το μπαστούνι μου
τα στάχια και τά στρωνα χάμου.

905
00:53:41,606 --> 00:53:47,144
έτσι ξεθύμαινα και ξεχνούσα, πως μήτ' είγὼ
θα γίνω παιδί μήτε και σεις ανθρώποι,

906
00:53:47,896 --> 00:53:51,450
Το καλοκαίρι ! Χρυσή εποχή των φτωχών...

907
00:53:51,918 --> 00:53:55,633
Μοναχά το καλοκαίρι ζούσα πλέρια
το κορμί μου και τη σκέψη μου.

908
00:53:56,590 --> 00:54:00,079
Όλα μου το είναι βοούσε και φουρφούλιζε
χαρούμενα σα λέφκα στον ὄχτο,

909
00:54:00,079 --> 00:54:02,583
γεμάτη αστράματα
και πουλιά και τζιτζίκια.

910
00:54:03,350 --> 00:54:07,200
Και στη ρίζα κουλουριασμέν' η ψυχή μου
μὲ το κεφάλι ψηλά καρφωτό,

911
00:54:07,200 --> 00:54:10,579
πυρωνότανε στον ήλιο και κατέβαζε
πλήθιο το φαρμάκι

912
00:54:10,579 --> 00:54:12,283
στα κανάλια των δοντιών της !

913
00:54:12,482 --> 00:54:14,751
Και αλί σε κείνονε, που δάγκωνε ...

914
00:54:16,521 --> 00:54:19,500
Πήγατε λοιπόν να με καταδικάσετε
στη δόξα του καλοκαιριού,

915
00:54:19,500 --> 00:54:23,897
το Μάη με τα λουλούδια ... την ώρα,
που 'χω το πιότερο φαρμάκι ...

916
00:54:24,554 --> 00:54:26,952
Αν είτανε χειμώνας, δε θά βγαζα λέξη.

917
00:54:27,543 --> 00:54:30,441
Μα τώρα γλεντάω και φραίνομαι
να σας δαγκώνω.

918
00:54:30,441 --> 00:54:33,613
(βήχας)

919
00:54:35,388 --> 00:54:40,534
<i>Εδώ ὁ Σωκράτης ξεροκατάπιε, έβηξε
δυο τρεις φορὲς καὶ ξανακολούθησε. </i>

920
00:54:41,241 --> 00:54:44,613
<i>Διηγήθηκε στο δικαστήριο
μιὰν ημέρα της ζωης του.</i>

921
00:54:45,830 --> 00:54:50,451
Όλη τη νύχτα ξαπλωμένος στην αβλή πάνου
σε στρατιωτικές μπατανίες και τσουβάλια,

922
00:54:50,451 --> 00:54:56,840
κάτου από τ' άστρα, δεν μπορούσα να κλείσω
μάτι : σκνίπες, κοριοί κι ιδέες.

923
00:54:56,561 --> 00:55:00,300
Τις σκνίπες μου τις στέλνανε τ' άστρα,
τοὺς κοριοὺς ὁ τοίχος

924
00:55:00,300 --> 00:55:03,293
(παλιό το σπίτι, βλέπετε),
τις ιδέες η κάκητα.

925
00:55:03,636 --> 00:55:05,995
Αυτή ναι, θαρρώ,το θεϊκό μας στοιχείο !

926
00:55:06,191 --> 00:55:10,282
Το μυαλό μου δουλέβει· κι ὅταν αποκοιμηθώ,
ξακολουθεί να δουλέβει...

927
00:55:10,543 --> 00:55:14,911
᾿Αναχαράζω τις κουβέντες της ημέρας,
τις βάζω σε τάξη, τις ξεκαθαρίζω.

928
00:55:15,362 --> 00:55:17,939
Τότε βρίσκω τὶς πιό θανάσιμες αντιλογίες,

929
00:55:17,939 --> 00:55:20,379
που θαν τις ξεφουρνίσω
το πρωί στην ᾿Αγορά...

930
00:55:20,718 --> 00:55:23,892
Στάσου και θα δείς, τί έχω να σε κάνω
κύριε Τάδε...

931
00:55:24,807 --> 00:55:29,238
Λίγο λίγο γαληνέβουνε τα μέσα μου κι αργά
πολύ κλείνουνε βαριά τα μάτια μου.

932
00:55:29,782 --> 00:55:33,956
Μόλις κοκκινίσουνε τα μάγουλα της ᾿Αβγης,
πετιέμαι ψηλά σὰν το πετεινάρι

933
00:55:33,956 --> 00:55:36,888
κι αρχίζω να λαλώ: να πειράζω
τὴν Ξανθίππη...

934
00:55:37,457 --> 00:55:41,473
Αφού μου φέρει την πρωινή μου κρασοψυχιά
μέσα σ'ένα πήλινο καφκί,

935
00:55:41,473 --> 00:55:44,316
μουρμουρίζοντας, πάει στο πηγάδι
καὶ τραβάει νερό.

936
00:55:44,927 --> 00:55:47,665
Ύστερις μου χύνει κατακέφαλα
τὸν κουβὰ γεμάτο.

937
00:55:48,157 --> 00:55:51,050
Κι ενώ σφουγγίζοµαι γρήγορα γρήγορα
μὲ τα μανίκια

938
00:55:51,050 --> 00:55:54,787
καὶ χτενίζω τα γένια µου με τα δάχτυλα...
κείνη δυναμώνει το χαβά της.

939
00:55:55,531 --> 00:55:57,734
«Δε μ᾿ άφησες ὅλην τη νύχτα να κοιμηθώ.

940
00:55:57,734 --> 00:56:01,815
Κλωτσούσες, ροχάλιζες, έτριζες τα δόντια
σου και βρωμούσες σκόρδο.

941
00:56:01,815 --> 00:56:03,873
Δε ντρέπεσαι τουλάχιστο τα παιδιά ;»

942
00:56:04,379 --> 00:56:07,999
(Ὅλοι κοιµόμαστε στην αβλή κατάχαµα,
ο ένας πλάι στον άλλονε).

943
00:56:08,304 --> 00:56:12,372
Αί τότες εγώ βγάνω φτερά,
της τσιµπάω το μπράτσο... και δρόµο !

944
00:56:12,822 --> 00:56:17,595
Αν δε με βρίσει πρωί πρωί, θα µαι
ξυνισμένος κι άκεφος όλη την ημέρα !...

945
00:56:18,579 --> 00:56:22,886
Πριν πάει μισό καλάμι ὁ γήλιος
κόβω μιὰν κορφὴ βασιλικό και ξεπορτίζω.

946
00:56:23,267 --> 00:56:26,510
Ένα ζεβγάρι σπουργίτες τροµάζουνε ξαφνικά

947
00:56:26,510 --> 00:56:28,712
καὶ χαράζουνε στον αέρα
δυό φωτεινές γραμµές,

948
00:56:28,712 --> 00:56:32,167
από την καβαλίνα του δρόμου
στην κορφή της διπλανής ροδακινιάς.

949
00:56:33,500 --> 00:56:37,602
Στρίβω δεξιά καὶ παίρνω τ᾽ ανοιχτά...
περιβόλια... ρεματιές...

950
00:56:38,130 --> 00:56:40,989
ν' ανασάνω βαθιά...να ξαλαφρώσω...

951
00:56:42,183 --> 00:56:44,407
᾿Ακούγονται μακριά στις δημοσιές
τὰ πρώτα κάρα,

952
00:56:44,407 --> 00:56:47,589
που κατεβαίνουνε στην ᾿Αθήνα γεμάτα
δροσερά λαχανικά και φρούτα.

953
00:56:48,209 --> 00:56:51,905
σε λίγο στα καλντερίµια των σοκακιών
ανακατέβονται τα πέταλα των αβασταγών

954
00:56:51,905 --> 00:56:53,578
μὲ τα χουγιαχτά των αγωγιάτηδων.

955
00:56:53,578 --> 00:56:58,106
Λεκάνες και ντενεκέδες αδειάζούυνε
σαπουνόνερα και λάντζες ὅπου τύχει.

956
00:56:58,441 --> 00:57:02,918
Γεροντικὰ βηξίµατα καὶ ρόχαλα κάνουνε
στράκες απάνου στὰ κεφάλια των Θεών...

957
00:57:03,357 --> 00:57:07,388
Τα χούφταλα ! Ξυπνώντας αξημέρωτα
πανε να δικάσουν

958
00:57:07,388 --> 00:57:10,436
η να συνεδριάσουνε στη λαοσύναξη
γιὰ τὶς δεκάρες...

959
00:57:10,709 --> 00:57:15,342
Όσο να κατέβω στο παζάρι, σύνεφα μύγες,
κουρνιαχτός, κάτουρα,

960
00:57:15,342 --> 00:57:20,128
που αχνίζουνε, κι ανθρωπήσια βαρβατίλα
μαγαρίζουνε την παρθενικὴν ημέρα.

961
00:57:21,801 --> 00:57:25,338
Κιαλάρω μαζωμένους στη στοὰ τον Κόλια,
τον Πρίφτη,

962
00:57:25,338 --> 00:57:29,603
το Δέδε,το Γκίκα,το Δεδεγκίκα... 
τοὺς μεγάλους άντρες !

963
00:57:29,900 --> 00:57:32,006
Εἶναι μαζί τους κι ο κύριος Τάδες.

964
00:57:32,218 --> 00:57:34,205
Κι αν δεν είναι, θά ρτει.

965
00:57:34,336 --> 00:57:35,846
Ζυγώνω καὶ καληµερίζω.

966
00:57:36,279 --> 00:57:40,242
Τους λέω τα σπουδαία της ημέρας :
για το γάιδαρο του Μελέτη,

967
00:57:40,242 --> 00:57:43,769
πού σπασε την τριχιά του ψὲς το βράδι
και λάκηξε κατὰ τα Τουρκοβούνια

968
00:57:43,769 --> 00:57:47,544
κυνηγώντας μια καλοθρεμένη τσακίστρα·
γιὰ το κρασί του Μπαρμπαχρίστου,

969
00:57:47,544 --> 00:57:50,279
που ξύνισε κι ο γιατρός δεν μπόρεσε
ναν το γιάνει΄

970
00:57:50,279 --> 00:57:53,576
για την Παπαλάμπραινα,
που σήκωσε τη γειτονιά στο ποδάρι,

971
00:57:53,576 --> 00:57:56,130
γιατί τ᾿ αγγούρι, που της έδωκε ψες
ὁ µανάβης,

972
00:57:56,130 --> 00:57:58,966
είτανε και μικρό και πικρό φαρμάκι !

973
00:58:00,212 --> 00:58:05,940
Και ποιός είτανε αφτός ο κ. Τάδες ;
Ο σοφιστής, ο πολιτικός, ο ποιητάκος.

974
00:58:06,254 --> 00:58:10,186
Όσοι φαντάζονται πως είναι πανήξεροι,
και τό χουνε καμάρι που λένε ψέματα.

975
00:58:10,691 --> 00:58:11,866
Τους αλάλιαζα.

976
00:58:11,866 --> 00:58:14,449
Όχι γιατί θελα να φαίνομαι
καλὐτερός τους.

977
00:58:14,449 --> 00:58:18,081
Δεν αξίζει τον κόπο νά ναι κανείς
πρώτος η τελεφταίος

978
00:58:18,081 --> 00:58:20,984
ανάμεσα σε τελεφταίους, που θαρρούνε
πως είναι πρώτοι.

979
00:58:21,623 --> 00:58:24,362
Τοὺς τσάκιζα, καθώς τσακίζουμε 
τοὺς κοριούς...

980
00:58:24,724 --> 00:58:26,900
Δε ζητάμε δηλαδή ναν τους καλυτερέψουµε

981
00:58:26,900 --> 00:58:30,312
μήτε να σώσουμε τους γειτόνους η
τις μελλούμενες γενιές των Ἑλλήνων !

982
00:58:30,635 --> 00:58:34,433
Ένας λύκος μοναχά, του ᾿Αγκούμπιο,
τα κατάφερε να καλυτερέψει,

983
00:58:34,433 --> 00:58:38,185
να γίνει θεοφοβούμενος και να μην τρώγει
κρέατα ζωντανά, µά...

984
00:58:38,185 --> 00:58:42,134
ραδίκια βραστά,που κατέβαινε καὶ
τ᾽ αγόραζε πρωί πρωί στο Λαχανοπάζαρο.

985
00:58:43,314 --> 00:58:47,830
Για την πλεμπάγια την παρακατιανή,
για σας, ένιωθα μονάχα λύπηση.

986
00:58:48,105 --> 00:58:51,279
Ο νους, η καρδιά κ᾿ η πράξη σας
δεν είναι δικά σας :

987
00:58:51,815 --> 00:58:55,602
αιστάνεστε, νογάτε και κάνετε
ό,τι συφέρνει στους Λύκους.

988
00:58:56,102 --> 00:58:59,193
Οἱ Λύκοι σας µάθανε, πως είναι και δίκιο
και θέλημα των θεών,

989
00:58:59,193 --> 00:59:04,817
αφτοὶ να τρώνε κρέας ανθρωπινό και
σεις ραδίκια βραστά -- και να βρίσκονται !

990
00:59:07,400 --> 00:59:10,218
Οἱ σοφιστάδες... Τι µεγαλείο !

991
00:59:10,535 --> 00:59:14,954
Ερχόντουσαν από πολύ µακριά. ψηλοί,
γεμάτοι, χαρούμενοι.

992
00:59:15,614 --> 00:59:19,137
Σαν κοσμογυρισµένοι, μπορούσανε
και γινόντανε σε μιὰ βδομάδα

993
00:59:19,137 --> 00:59:21,372
βέροι Αθηναίοι, γέννημα - θρέµα.

994
00:59:21,797 --> 00:59:25,523
Ντυμένοι κόκκινους μαντύες,
σπαρµένους μ'άστρα µαλαματένια,

995
00:59:25,523 --> 00:59:28,095
κατσαρωμένοι και φκιασιδωµένοι
στον καθρέφτη,

996
00:59:28,095 --> 00:59:31,759
προβαίνανε αργά και πίσηµα
με τα σκαλισµένα μπαστούνια τους

997
00:59:31,759 --> 00:59:34,225
και το φιλντισένιο μήλο, σα βασιλιάδες.

998
00:59:35,175 --> 00:59:38,881
μας περνούσανε για επαρχιώτες ---
και τάχατες δεν είμαστε ;

999
00:59:39,904 --> 00:59:44,803
'Η ξενοτοπίτισσα προφορά τους έκανε
το µίληµά τους κελαηδιστό και ζαχαρένιο.

1000
00:59:44,803 --> 00:59:47,252
Έτσι το ψέβδισµα των σπαθάτων αχειλιών

1001
00:59:47,252 --> 00:59:50,211
η τ᾽ αλαφρό αλλοιθώρισμα
των παιχνιδιάρικων ματιών

1002
00:59:50,211 --> 00:59:54,154
κάνει τὶς κοκέτες γυναικούλες πιο
τσαχπίνισσες καὶ πιο λαχταρισµένες.

1003
00:59:55,038 --> 00:59:57,535
Κάθε τους λέξη τηνε βροντούσανε
στ᾽ αφτιά σας,

1004
00:59:57,535 --> 01:00:00,317
όπως οἱ σαράφηδες τις λίρες
απάνου στην πέτρα,

1005
01:00:00,317 --> 01:00:04,601
μα εσας δε σας ένοιαζε να ξεχωρίζετε
τις αληθινές από τις κάλπικες.

1006
01:00:04,808 --> 01:00:07,938
Ο Πήγασος της ρητορείας τους
σας ανέβαζε καμαρωτός

1007
01:00:07,938 --> 01:00:09,786
στ᾽ ατέλειωτα βάθη των ὑψών,

1008
01:00:09,786 --> 01:00:12,554
κ᾿ η καρδιά σας, όπως η σπηλιά
της Πεντέλης,

1009
01:00:12,554 --> 01:00:15,256
δεφτέρωνε και τρίτωνε τ᾽ αχολογητό του.

1010
01:00:15,471 --> 01:00:19,577
Χάνοντας από τα πόδια σας τη γης,
εχάνατε στο τέλος και τον ἑαφτό σας

1011
01:00:19,577 --> 01:00:21,944
γινάµενοι σαν τους ήσκιους
του Κάτου Κόσμου.

1012
01:00:22,514 --> 01:00:24,874
Όταν λοιπόν εγώ τους αρωτούσα ξαφνικά :

1013
01:00:24,874 --> 01:00:28,208
«Έχετε πολιτικά δικαιώµατα
για να φωνάζετε τόσο ;»

1014
01:00:28,537 --> 01:00:30,704
χάλαγ᾽ εφτύς η παράσταση.

1015
01:00:30,950 --> 01:00:33,478
Καἱ σεις από τα ψηλά, που αρμενίζατε,

1016
01:00:33,478 --> 01:00:36,818
πέφτατε κατακέφαλα πάνου στα βράχια
της γης και τσακιζόσαστε

1017
01:00:36,818 --> 01:00:38,890
σαν τις χελώνες του Γεροαίσωπου.

1018
01:00:39,223 --> 01:00:41,445
Είτανε λοιπόν να μὲ χωνέβετε ;

1019
01:00:42,965 --> 01:00:47,208
Εγώ βέβαια τα πολιτικά µου δικαιώµατα τα
είχα γραμμένα στα παλιά µου τα παπούτσια.

1020
01:00:47,494 --> 01:00:50,701
Ποτές µου δεν πήγα να ψηφίσω'
να διαλέγω μοναχός µου

1021
01:00:50,701 --> 01:00:53,827
ποιός κλέφτης θα με κλέβει
και ποιός τζελάτης θα μὲ κόβει.

1022
01:00:54,472 --> 01:00:58,245
Έλεγα έτσι στοὺς σοφιστάδες,
για να θυµώνετε σεις κ᾿ εγώ να γελάω

1023
01:00:58,855 --> 01:01:02,504
Οι σοφιστάδες µοσκοπλερώνονται...
Πέντε µνές...

1024
01:01:02,840 --> 01:01:05,126
θα πει, πως η σοφία τους άξιζε τόσο.

1025
01:01:05,404 --> 01:01:08,092
Από την τιμή καταλαβαίνεις
την αξία της πραμάτειας.

1026
01:01:08,473 --> 01:01:13,265
᾿Εγώ τη φτωχή µου τη γνώση τη χάριζα
τζάμπα και κανένας δεν τηνε δεχότανε.

1027
01:01:13,613 --> 01:01:15,635
θα πει πως δεν άξιζε τίποτα.

1028
01:01:16,021 --> 01:01:19,667
Μα θα πει και κατιτίς άλλο :
για να επιμένω

1029
01:01:19,667 --> 01:01:22,673
να σας τηνε δίνω με το ζόρι
και με κίντυνο της ζωής µου,

1030
01:01:22,866 --> 01:01:26,373
κάποιος οχτρός σας θα με πλήρωνε.
Προπαγάντα !

1031
01:01:26,661 --> 01:01:31,773
Οἱ Σλάβοι με πλερώνανε να ξεβιδώσω
την ιδεαλιστική μηχανή της πολιτείας !

1032
01:01:32,451 --> 01:01:36,800
Μα για να µπορώ να ρεζιλέβω
την παντογνωσία των κοτζάµου σοφιστάδων,

1033
01:01:36,800 --> 01:01:42,108
δε θα πει πως είχα δίκιο, μα πως είμουνα
πιο πονηρός και πιο καπάτσος από δάφτους.

1034
01:01:42,443 --> 01:01:46,477
Μπορούσα να κάνω τ' άσπρο µάβρο.
Σημάδι των καιρών...

1035
01:01:46,770 --> 01:01:50,068
᾿Αφού με τις λογης αλλαξοκαθεστοσύνες
και προδοσίες

1036
01:01:50,068 --> 01:01:53,961
µαγαρίσατε κάθε νόημα δικαιοσύνης,
ρίξατε το φταίξιμο σε μένα.

1037
01:01:54,431 --> 01:01:57,181
Εγώ με τη διδασκαλία µου
και με τὶς κοροϊδίες µου

1038
01:01:57,181 --> 01:02:00,912
κλόνισα µέσα στην ψυχή των πολιτών
κάθε μπιστοσύνη στους νόμους !

1039
01:02:00,912 --> 01:02:03,854
είμουνα λοιπόν κ᾿ εγώ ένας
από τοὺς σοφιστάδες !

1040
01:02:03,854 --> 01:02:04,779
Μακάρι !

1041
01:02:04,779 --> 01:02:08,960
Τό χω βάρος στην ψυχή µου, που
κοροϊδέβοντας τη θεατρική τους ρητορεία,

1042
01:02:08,960 --> 01:02:11,759
χτύπαγα μαζί
και τὶς μεγάλες τους αλήθειες...

1043
01:02:11,759 --> 01:02:16,535
Ὅταν επιτέλους πέτυχα νὰν τοὺς διώξετε,
κάθισα και συλλογίστηκα τα λεγόμενά τους.

1044
01:02:16,873 --> 01:02:18,560
Μέσα µου τι χαλασμός !

1045
01:02:18,560 --> 01:02:22,388
Λυπάμαι πολύ, που δεν πρόλαβα
ν᾿ ανοίξω την ψυχή µου στον κόσμο,

1046
01:02:22,388 --> 01:02:26,349
πριν εσείς μου τηνε κουκουλώσετε
για πάντα με μιαν οργιά χώμα !

1047
01:02:26,800 --> 01:02:30,483
Αί ! στο τέλος της απολογίας µου
θα σας αμολήσω τα σφαλάγγια,

1048
01:02:30,483 --> 01:02:32,361
που βράζουνε µέσα µου από καιρό.

1049
01:02:35,704 --> 01:02:37,472
Να κι ὁ πολιτικός αριβάρει.

1050
01:02:37,706 --> 01:02:40,811
Μπροστά πάνε τ᾽ αστραφτερά του μάτια
και πίσου αφτός.

1051
01:02:41,056 --> 01:02:42,595
Πριχού πατήσει το ποδάρι,

1052
01:02:42,595 --> 01:02:45,890
δοκιμάζει τα γεφυροσάνιδα με τα μάτια του
σαν το µουλάρι.

1053
01:02:46,455 --> 01:02:49,261
Ξεροβήχει, για να γυρίσουμε
να τον κοιτάξουμε.

1054
01:02:49,504 --> 01:02:53,331
Μαζί µας είναι κάµποσοι φίλοι του.
Τὸν καληµερίζουµε κι αφτός ζυγώνει.

1055
01:02:53,858 --> 01:02:56,635
Σφίγγει τα χέρια µας πολύ γκαρδιακὰ
και με δύναμη.

1056
01:02:56,853 --> 01:02:59,827
Mε τέτιο δυνατό χέρι βαστάει
το τιμόνι του Καραβιού.

1057
01:03:00,096 --> 01:03:02,678
μας αγαπάει και γίνεται θυσία για μας !

1058
01:03:02,860 --> 01:03:06,492
Για χατίρι µας βουτάει το δημόσιο ταμείο,
για να δίνει σ᾿ εμάς

1059
01:03:06,492 --> 01:03:09,991
και για χατίρι µας τσαλαπατάει
τοὺς νόμους, για να μας σώζει.

1060
01:03:10,464 --> 01:03:13,901
Αφτός μας έμαθε να παίρνουμε
ψέφτικον όρκο στα δικαστήρια

1061
01:03:13,901 --> 01:03:16,478
και να μην κρατάμε το λόγο
μας στ᾿ αλισβερίσια µας.

1062
01:03:17,207 --> 01:03:20,492
Αφού ναι μεγάλος τσορµπατζής,
είναι και μεγάλος στρατηγός.

1063
01:03:20,753 --> 01:03:23,964
Αν νικούσαν οι στρατιώτες,
αφτός δοξαζότανε.

1064
01:03:24,225 --> 01:03:27,077
Μα κι αν τηνε παθαίνανε,
αφτός δεν πάθαινε τίποτα.

1065
01:03:27,431 --> 01:03:29,392
δεν έφταιγε. Φταίγανε...

1066
01:03:29,839 --> 01:03:31,933
θα σας το πω παρακάτου ποιοί φταίγανε.

1067
01:03:32,769 --> 01:03:36,241
Κι αν παράδινετο στρατό στούς ὀχτροὺς
κι αν τούς πουλούσε τα κάστρα

1068
01:03:36,241 --> 01:03:39,748
κι αν έφεβγε πρώτος πρώτος,
ποιός θα μπορούσε να τον κατηγορηήσει ;

1069
01:03:40,024 --> 01:03:42,401
᾿Αφτός είταν ο Δημόσιος Κατήγορος !

1070
01:03:42,877 --> 01:03:46,567
Άμα λοιπόν ξέκοβα από την παρέα
και παρουσιαζόµουνα μπροστά του

1071
01:03:46,567 --> 01:03:49,351
και του λεγα 
«Κυρ Θόδωρε, γιατί σαι λέρα ;»

1072
01:03:49,500 --> 01:03:52,074
τα µατάκια του χωνόντανε βαθιά
στις τρύπες τους,

1073
01:03:52,074 --> 01:03:54,173
σαν τα ποντίκια που τα τρόμαξε η γάτα.

1074
01:03:54,684 --> 01:03:56,246
Κόκκαλο ο κυρ Θόδωρος.

1075
01:03:56,685 --> 01:04:00,140
Ποιός κὺρ Θόδωρος;
Ο Λύκων και ο Άνυτος, καλέ !

1076
01:04:01,421 --> 01:04:03,420
Αμέσως τα πράµατα σκουραίνουν.

1077
01:04:03,420 --> 01:04:06,286
Οι φίλοι κ' οἱ µπράβοι του
να κι ανασκουμπώνονται.

1078
01:04:06,778 --> 01:04:09,782
Τόνε κοιτάνε λοξά στα μάτια
νὰν τοὺς κάνει το νόηµα.

1079
01:04:10,297 --> 01:04:12,179
Μα τούτος δεν είναι τόσο µπόσικος.

1080
01:04:12,179 --> 01:04:16,684
Παίρνει την κουβέντα µου για χωρατὀ.
Σκάει στα γέλια. Ξέρετε γιατί ;

1081
01:04:17,362 --> 01:04:21,136
Κοιτάει τα µπράτσα µου τα χοντρά,
που καταχερίσανε πολλούς ως τώρα.

1082
01:04:21,499 --> 01:04:25,148
Ύστερις έχουνε σφιχτεί γύρα µου πολλοί,
γιὰ να πάρουνε το µέρος µου.

1083
01:04:25,470 --> 01:04:29,627
δεν είναι φιλοσόφοι, δεν είναι φίλοι µου·
είναι λέρες σαν κι αφτόν.

1084
01:04:29,896 --> 01:04:31,527
Είναι πολιτικοί του ὀχτροί.

1085
01:04:32,643 --> 01:04:37,039
Γελώντας αποτραβιέται με τοὺς δικούς του.
«έννοια σου», λέει µέσα του,

1086
01:04:37,039 --> 01:04:40,020
«και θα σου τηνε φέρω εγώ
εκεί που δεν το περιμένεις».

1087
01:04:40,976 --> 01:04:44,306
Οἱ πιό µαλαγάνες από δάφτους κοιτάζανε
πώς να με καλοπιάσουνε,

1088
01:04:44,306 --> 01:04:45,777
για να μην τους βρίζω.

1089
01:04:45,995 --> 01:04:51,435
Με προσφωνάζανε «μέγιστο φιλόσοφο» και μου
στέλνανε στο σπίτι λογής πεσκέσια :

1090
01:04:51,691 --> 01:04:55,409
κόκκιν᾽ αβγά και τσουρέκια το Πάσκα·
γουρουνόπουλα την Πρωτοχρονιά·

1091
01:04:55,409 --> 01:05:00,437
τσαντηλες Γιαούρτι Μανωλάδας το Φλεβάρη·
ορτύκια µανιάτικα τον Αλωνάρη·

1092
01:05:00,693 --> 01:05:04,832
και στη γιορτή µου συναγρίδες, σύκα,
νταμιτζάνες κρασί και λουλούδια. ᾿

1093
01:05:05,737 --> 01:05:09,375
Εγώ τά στελνα πίσου... κι ας φώναζε
η Ξανθίππη, πως είμαι κορόιδο.

1094
01:05:09,874 --> 01:05:14,617
Στο θεό σας ! Θέλανε
να μου κλείσουνε το στόµα ! Θά σκαγα...

1095
01:05:14,617 --> 01:05:18,971
Μια φορά µάλιστα κάποιος τρανός από
δάφτους μού στειλε για σκλάβους

1096
01:05:18,971 --> 01:05:22,728
δυο αραπάκια των ἑκατόν εξήντα μηνών,
που δεν ξέραν ἑλληνικά·

1097
01:05:22,964 --> 01:05:27,018
κατσαρά μαλλιά, σιντεφένια δὀντια,
χρυσά βραχιόλια και σκουλαρίκια...

1098
01:05:27,018 --> 01:05:29,838
«Γιὰ ναν τα κάνω», μού γραφε,
«φιλοσόφους» !

1099
01:05:30,233 --> 01:05:33,278
Τά τύλιξα με μισό σεντόνι
(είτανε τσίτσιδα)

1100
01:05:33,278 --> 01:05:36,700
καὶ τα ξανάστειλα πίσου.
Ποιός θαν τά τρεφε ;

1101
01:05:37,572 --> 01:05:39,778
᾽Αφτό το περιστατικό το ξέρουνε πολλοί.

1102
01:05:40,064 --> 01:05:42,848
Κείνη τη µέρα σηκώθηκε
όλο το Κολωνάκι στο ποδάρι.

1103
01:05:43,115 --> 01:05:46,939
Βγήκαν από τα σπίτια και τα µαγαζιά τους
κι αραδιαστήκανε στα πεζοδρόμια,

1104
01:05:46,939 --> 01:05:50,001
για ναν τα κοιτάνε, που περνούσανε
πιασµένα χέρι χέρι...

1105
01:05:50,632 --> 01:05:53,359
Και τι, θαρρείτε, με κουτσομπολέψανε
κατόπι ;

1106
01:05:53,775 --> 01:05:57,101
Ὁ Σωκράτης τα διωξε, γιατί τα θελε
να ταν άσπρα !

1107
01:05:59,097 --> 01:06:02,233
Ὁ Περικλής, σαν άκουσε να γίνεται
τόση κουβέντα για μένα,

1108
01:06:02,233 --> 01:06:04,950
έβαλε την ᾿Ασπασία να με φωνάξει
στο παλάτι του.

1109
01:06:05,207 --> 01:06:07,252
Και κείνη μού στειλε τὸν ᾽Αλκιβιάδη.

1110
01:06:07,646 --> 01:06:09,180
Μπορούσα να χαλάσω το χατίρι

1111
01:06:09,180 --> 01:06:11,401
του καλόπαιδου
και της μεγάλης αρχόντισσας ;

1112
01:06:11,895 --> 01:06:13,548
Πήγα με σκοπό να τσακωθώ.

1113
01:06:13,888 --> 01:06:16,969
Μα σ᾿ ο,τι και νὰν τοὺς έλεγα,
δε μου φέρνανε αντίρρηση.

1114
01:06:17,244 --> 01:06:21,421
Κι όταν κατάκρινα τὸν «Ὀλύμπιο Δία»
για ὅσες ρομαντικὲς παπαρδέλες

1115
01:06:21,421 --> 01:06:25,432
σας είπε στον <i>Επιτάφιο</i> του, κούνησε
γελώντας τη σουβλερή του καράφλα

1116
01:06:25,432 --> 01:06:28,028
και με παρακινούσε να κακολογώ
τοὺς ὀχτρούς του

1117
01:06:28,028 --> 01:06:29,993
και να λέω αρσίζικα χωρατά.

1118
01:06:30,392 --> 01:06:34,879
Κ᾿ η ᾿Ασπασία γελώντας κι αφτὴ
μου χάιδεβε με τα θεία της κρινοδάχτυλα

1119
01:06:34,879 --> 01:06:38,586
τούτην εδώ την παλιοπατατούκα,
που βλέπετε, και μου λεγε σιγανά :

1120
01:06:38,793 --> 01:06:41,395
«Βγάλ’ τηνε, καημένε,
να σου τηνε µπαλώσω ...»

1121
01:06:42,362 --> 01:06:46,305
Μου κάνανε μεγάλα ικράµια και μ᾿ ακούγανε
με κατάνυξη και θαμασμό.

1122
01:06:46,716 --> 01:06:49,653
Μα δεν είναι γι’ αφτά, που δεν έβρισα
και τον Περικλή.

1123
01:06:49,913 --> 01:06:52,169
Μού δινε το λόγο του, πως όπου να ναι,

1124
01:06:52,169 --> 01:06:55,368
θαν τα ταίριαζε με τους Μωραΐτες
και θα τέλειωνε τον πόλεμο...

1125
01:06:55,564 --> 01:06:57,872
Τώρα το βλέπω, με κορόιδεβε.

1126
01:06:58,250 --> 01:07:03,668
Ὁ µόνος που με κορόιδεψε στη ζωή μου.
Αν εζούσε, θα πολεμούσε ακόμα Ι...

1127
01:07:03,960 --> 01:07:06,454
Εξουσία και πόλεμος δεν μπορεί
να χωριστούνε !...

1128
01:07:07,626 --> 01:07:12,525
Θαρρώ βγηκ᾽ απ' το θέµα...
Γεροντική φλυαρία.να μὲ συμπαθάτε !

1129
01:07:15,928 --> 01:07:20,774
Αμ’ οι ποιητάδες ; ᾿Αρσενικὲς Πυθίες, που
κουβεντιάζουνε με τους θεούς,

1130
01:07:20,774 --> 01:07:22,214
σαν παλιοί κουμπάροι...

1131
01:07:22,469 --> 01:07:26,291
Μεσάτοι, κουνιστοὶ και με κομένα μάτια,
κει που περπατάνε

1132
01:07:26,291 --> 01:07:28,930
σκορπίζοντας αρώματα
και χάχανα καμπανιστά,

1133
01:07:28,930 --> 01:07:33,463
σταματάνε ξαφνικά, γουρλώνουνε τα µάτια
και κοιτάζουνε τ᾽ άστρα µέρα μεσημέρι.

1134
01:07:33,764 --> 01:07:36,356
Κείνη τη στιγμή κατεβαίνουν
άγγελοι των Θεών

1135
01:07:36,356 --> 01:07:38,777
και τους καλούνε
στον "Όλυμπο της Μωρίας !... ᾿

1136
01:07:39,048 --> 01:07:41,441
Εκεί μεθάνε κ εδώ χρησμολογούνε.

1137
01:07:41,736 --> 01:07:45,824
Με τα μάγια των στίχων μας λυτρώνουν
από τα δεσμά της µαταιότητας.

1138
01:07:46,084 --> 01:07:49,735
᾿Αφτοὶ δίνουν αιωνιότητα σ’ ο,τι αγγίσουνε
με την πνοή τους.

1139
01:07:50,268 --> 01:07:55,387
Χάρη σ᾿ αφτοὺς ο κόσμος γίνεται καλύτερος
και βασιλέβουνε στη γης η ψυχή κι ὁ Θεός !

1140
01:07:55,764 --> 01:07:57,484
Καλή ώρα σαν το Μέλητο...

1141
01:07:58,653 --> 01:08:01,591
Άμα λοιπόν τους έπαιρνε το µάτι µου
και τους χαιρετούσα :

1142
01:08:01,591 --> 01:08:06,999
«τι μου γλυκοπικρο γίνεσαι, Μαρίκα» φυσικά
θυµώνανε κι αφτοί κ οἱ φίλοι τους.

1143
01:08:07,472 --> 01:08:11,299
Και να πού ρθανε τα πράματα δεξιά
κ᾿ η Μαρίκα - Μέλητος

1144
01:08:11,299 --> 01:08:13,949
στάθηκε πρώτος θανάσιµος κατηγορός µου.

1145
01:08:15,211 --> 01:08:18,089
Στο αναμεταξύ μού γραφαν
επιγράμματα τσουχτερά,

1146
01:08:18,089 --> 01:08:20,932
που κάνανε τη βόλτα τους
στα σοκάκια, στα χωριά...

1147
01:08:21,442 --> 01:08:25,769
Όσο που κάποτες ο Αριστοφάνης,
ο μόνος που του ταίριαζε να ναι ποιητής,

1148
01:08:25,769 --> 01:08:29,173
γιατί τανε µισάνθρωπος και τζαναµπέτης,
μ᾿ ανέβασε στο θέατρο...

1149
01:08:29,872 --> 01:08:31,909
Πρωταγωνιστής των «Νεφελών» !

1150
01:08:32,824 --> 01:08:34,938
Γελούσε ο κόσμος κ᾿ εγώ καµάρωνα...

1151
01:08:34,938 --> 01:08:38,881
όσο που μ᾿ αναγκάσανε να πηδήξω πάνου σε
μια καρέκλα για να με ιδούνε !

1152
01:08:39,477 --> 01:08:41,738
᾿Από τότες έγινα «σπουδαίος» άνθρωπος.

1153
01:08:42,002 --> 01:08:44,003
Όλ᾽ η Ἑλλάδα μιλούσε για μένα...

1154
01:08:44,223 --> 01:08:47,184
Πρωτύτερα δε με καλοξέρανε,
μήτε με λογαριάζανε.

1155
01:08:47,977 --> 01:08:51,383
Μετὰ την παράσταση με πήραν οἱ φίλοι
και πήγαμε στην ταβέρνα

1156
01:08:51,383 --> 01:08:53,034
να γιορτάσουµε τη δόξα µου.

1157
01:08:53,321 --> 01:08:57,160
Γενήκαμε στουπί στο µεθύσι κ᾿ είπαμε
σωρό καρίπικα τραγούδια...

1158
01:08:57,699 --> 01:08:59,725
Τα ξηµερόµατα γύρισα στο σπίτι...

1159
01:09:00,044 --> 01:09:02,813
Πατούσα στα νύχια, για να μη
με μυριστεί η Ξανθίππη.

1160
01:09:03,033 --> 01:09:06,672
Μα που ! Τινάχτηκε απάνου
κι άρχισε τον αναβαλλόμενο...

1161
01:09:07,091 --> 01:09:12,003
«Ξέρεις», της λέω, «από σήµερις είμαι
ο μεγαλύτερος άνθρωπος σ’ όλο τὸν... κόσµο

1162
01:09:12,286 --> 01:09:14,269
(έτσι το λεγα, για να την καλμάρω).

1163
01:09:14,269 --> 01:09:16,941
Και συ, που μ᾿είχες του µπάτσου
και του κλώτσου !...

1164
01:09:16,941 --> 01:09:18,823
Μ’ ανεβάσανε στο θέατρο...»

1165
01:09:20,355 --> 01:09:24,691
Έτριψε τα μάτια της, στάθηκε λίγο
κ᾿ύστερις για πρώτη φορά στη ζωή της

1166
01:09:24,691 --> 01:09:27,657
μ᾿ αγκάλιασε, με φίλησε και μού πε:
«χρυσό µου !»

1167
01:09:29,519 --> 01:09:34,271
Ὡς το πρωί µετάνιωσε : «Κοίταξε να βρείς
καμιά δουλειά᾿να διοριστείς...

1168
01:09:34,271 --> 01:09:37,963
και ναν τ᾽ αφήσεις αφτά...
Γεροπαραλυµένε... αγράμματε !»

1169
01:09:40,779 --> 01:09:44,045
᾿Αφτα που σας διηγήθηκα δε γινόντανε
κάθε µέρα τα ίδια.

1170
01:09:44,246 --> 01:09:46,962
Τις περισσότερες φορές κοίταγα
να φέβγω από τον κόσμο...

1171
01:09:47,202 --> 01:09:51,788
να κατεβαίνω στη θάλασσα την πολύμορφη
και χιλιότροπη, την αχόρταστην ερωμένη ἱ

1172
01:09:52,552 --> 01:09:57,107
να πέφτω µέσα, να την αγκαλιάζω
και να πηγαίνω βαθιά... πολύ βαθιά

1173
01:09:57,107 --> 01:09:59,317
συντροφιά με τις Νεράιδες
και τους Τρίτωνες.

1174
01:09:59,847 --> 01:10:02,534
να κυλιέμαι κατόπι
στην πυρωμένην αμμουδιά,

1175
01:10:02,534 --> 01:10:04,666
να ξαπλώνω τ᾽ ανάσκελα στον ήλιο

1176
01:10:04,666 --> 01:10:08,066
και να τόνε χορέβω σαν τόπι πανου
στην τουρλωτή κοιλιά µου...

1177
01:10:08,528 --> 01:10:13,173
Έπαιρνα το λοιπόν τ' απόμερα σοκάκια και
τραβούσα τοίχο τοίχο στις Ιτωνίδες Πύλες.

1178
01:10:13,750 --> 01:10:17,090
Εκεί στεκόµουνα στο να µου ποδάρι
κι έβγαζα το να τσαρούχι

1179
01:10:17,090 --> 01:10:20,238
κ’ ύστερα στ᾽ άλλο ποδάρι κ᾽ έβγαζα
το δεύτερο τσαρούχι.

1180
01:10:20,635 --> 01:10:24,614
Τά σφιγγα και τα δυο κάτου στην ἁμασκάλη
-- για να μη λιώνουν οι σόλες άδικα, --

1181
01:10:24,614 --> 01:10:27,962
κ᾿ εν δυο, εν δυο κατέβαινα στο Φάληρο.

1182
01:10:28,375 --> 01:10:31,102
Καμιά φορά μου τύχαινε να πατήσω
καμιά μαγαρισιά

1183
01:10:31,102 --> 01:10:36,039
(γιοµάτες οἱ συνοικίες και τα σοκάκια !).
«Μα τὸν Κύνα !» μουρμούριζα.

1184
01:10:36,474 --> 01:10:40,164
«Καλύτερα να πατάς µαγαρισιές,
παρά να σκοντάβεις ὅλη µέρα

1185
01:10:40,164 --> 01:10:44,438
πάνου σε διακονιαρέους καὶ ψέφτες,
«”Έλληνες Ἑλλήνων” !»

1186
01:10:54,492 --> 01:11:03,165
<b>ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ</b>

1187
01:11:07,966 --> 01:11:10,078
Βαρέθηκα πια να παίζω μαζί σας...

1188
01:11:10,078 --> 01:11:12,541
Καιρός να σας εξηγήσω
και τη φιλοσοφία μου...

1189
01:11:12,907 --> 01:11:16,033
Τι κατσουφιάζετε ;...
Δε σας αρέσουν οἱ θεωρίες, αἱ ;

1190
01:11:16,200 --> 01:11:18,098
Θα προτιμούσατε βρωμοκουβέντα.

1191
01:11:18,098 --> 01:11:21,115
Άξαφνα,το πως μου ρίχτηκε κάποτες
ή Θεοδότη...

1192
01:11:21,516 --> 01:11:23,232
Μα δε με παίρν' η ώρα.

1193
01:11:23,535 --> 01:11:27,510
Ανάγκη, πριν πεθάνω,να μαθεφτεί,
πως ο Σωκράτης είχε καταλάβει

1194
01:11:27,510 --> 01:11:30,182
τα σφάλματα της διδασκαλίας του
και μετάνιωσε...

1195
01:11:31,480 --> 01:11:36,165
Αλήθεια, της είχανε πει της Θεοδότης, πως
δε γουστάρω τάχα τις γυναίκες, - εγώ !

1196
01:11:36,553 --> 01:11:37,792
Και πικαρίστηκε.

1197
01:11:38,210 --> 01:11:39,985
Τό βαλε πείσμα να με καταφέρει.

1198
01:11:40,433 --> 01:11:43,837
Με καλούσε κάθε τόσο στη βίλα της
να συζητάμε φιλοσοφία.

1199
01:11:43,837 --> 01:11:46,389
Κι όλο τύχαινε να λούζεται, ν' αλείφεται

1200
01:11:46,389 --> 01:11:49,594
και να προβάρει γυμνή μπροστά μου
τους νέους χορούς της.

1201
01:11:49,839 --> 01:11:53,119
«Σαν άνθρωπος ανώτερος», μου λεγε,
«δεν παρεξηγείς»...

1202
01:11:53,801 --> 01:11:59,072
Έπειτα ξαπλωνότανε στο ντιβάνι τ' ανάσκελα
για να ξεκουραστεί, με κάθιζε δίπλα της

1203
01:11:59,072 --> 01:12:02,498
κ' ενώ ζεστός και φωτεινός ο κόρφος της
ανεβοκατέβαινε γρήγορα,

1204
01:12:02,498 --> 01:12:05,359
της μιλούσα για την αθανασία της ψυχής.

1205
01:12:05,844 --> 01:12:07,784
Ξαφνικά μ' έκοβε στη μέση και μου λεγε :

1206
01:12:07,784 --> 01:12:10,776
«Ξέρω σωστούς εξηνταεννιά τρόπους
να κάνω τον έρωτα».

1207
01:12:11,300 --> 01:12:15,186
Κ' εγώ τό ριχνα στη συλλογή. 
«Τι έχεις;» με ρωτούσε.

1208
01:12:15,791 --> 01:12:18,384
«Κοιτάω να βρω, ποιός από
τους ἑξηνταεννιά σου τρόπους

1209
01:12:18,384 --> 01:12:21,573
είναι... φιλοσοφικότερος, απόλυτος»...

1210
01:12:22,283 --> 01:12:25,111
<i>Φωνές: «Ποιός είναι; Ποιός είναι;»</i>

1211
01:12:26,310 --> 01:12:29,048
Βλέπετε, πως χρειάζεται να ξέρουμε
και φιλοσοφία :

1212
01:12:29,332 --> 01:12:32,559
Έτσι κ' η Θεοδότη, σαν κ' εσας,
με ρωτούσε και με ξαναρωτούσε...

1213
01:12:32,559 --> 01:12:33,808
«ποιός είναι :»

1214
01:12:33,965 --> 01:12:36,033
Ώσπου μιὰ µέρα, για να γλυτώσω, της λέω :

1215
01:12:36,033 --> 01:12:39,742
«Ο τρόπος αφτός είναι νὰ... δείρεις πρώτα
δίχως λύπηση τη γυναίκα

1216
01:12:39,742 --> 01:12:43,082
και κει που κουλουριάζεται ξεφωνίζοντας
στο πάτωµα και τρέμει σύγκορμη,

1217
01:12:43,082 --> 01:12:44,518
να τὴν αναποδογυρίζεις...»

1218
01:12:44,961 --> 01:12:49,155
Τότες η διαβόλισσα σφίχτηκε απάνω µου
και µισοκλείνοντας λαγγεμένα τα μάτια της

1219
01:12:49,155 --> 01:12:51,881
μουρμούρισε λιγόψυχα : «Δείρε µε».

1220
01:12:53,112 --> 01:12:55,690
Αφτὰ δε σας τα λέω μοναχά
γιὰ να σας πειράξω.

1221
01:12:56,202 --> 01:12:58,865
Θέλησα και με τρὀπο να σας µπάσω
στη φιλοσοφία µου...

1222
01:12:59,534 --> 01:13:00,992
Πάλε κατσουφιάζετε :

1223
01:13:01,279 --> 01:13:03,948
Έλληνες αρχαίοι
καὶ να φοβόσαστε τη σκέψη Ι...

1224
01:13:04,331 --> 01:13:06,822
'Ἠσυχάστε ! «Διός κριταί»

1225
01:13:06,822 --> 01:13:09,486
σαν κ᾿ εσάς δεν πάει να πονοκεφαλιάζετε.

1226
01:13:10,085 --> 01:13:14,255
Μ’ όσο κέφι μου περισσέβει, θα κοροϊδέψω
τώρα και τη φιλοσοφία µου.

1227
01:13:14,744 --> 01:13:17,504
Σαν έξυπνοι γκαγχαρέοι θα µισοκαταλάβετε,

1228
01:13:17,504 --> 01:13:20,794
πως αν δεν ὑπάρχει στις ερωτοδουλειές
απόλυτον «είδος»,

1229
01:13:20,794 --> 01:13:23,791
άλλο τόσο δεν ὑπάρχει
και στα «υψηλά ζητήματα».

1230
01:13:24,740 --> 01:13:27,030
Και πρώτα πρώτα δεν είμαι φιλόσοφος.

1231
01:13:27,413 --> 01:13:29,553
Δεν έχω φκιάσει κανένα δικό µου «σύστημα»,

1232
01:13:29,804 --> 01:13:34,297
λαμπερό ναό της Σκέψης με κολόνες,
μὲ πολυελαίους, μ’ Άγιο Βήμα

1233
01:13:34,297 --> 01:13:35,732
κι άδυτα των αδύτων.

1234
01:13:36,203 --> 01:13:39,037
Είχα βρει μοναχά μιὰ δικιά µου
«μέθοδο» σκέψης.

1235
01:13:39,510 --> 01:13:42,393
Τ’ ᾿Αφάλι της Γης, τ᾽ αχνιστό
και σκανταλιάρικο,

1236
01:13:42,393 --> 01:13:45,525
μού δωσε πιστοποιητικό σοφού
κι ὄχι φιλοσόφου.

1237
01:13:45,976 --> 01:13:49,290
Καὶ δε με σύγκρινε με τον τρανό
τον Πυθαγόρα, τον Εμπεδοκλή

1238
01:13:49,290 --> 01:13:53,925
τον Αναξαγόρα και τόσους άλλους,
μα με το Σοφοκλή και τον ᾿Εβριπίδη

1239
01:13:54,189 --> 01:13:55,724
-- με δυο ποιητάδες !

1240
01:13:56,363 --> 01:13:59,616
Φαίνεται, ήθελε να ρεζιλέψει κι αφτουνούς,
ομολογώντας,

1241
01:13:59,616 --> 01:14:02,574
πως ξέρουνε λιγότερα απ᾿το δικό µου
το «τίποτα»,

1242
01:14:02,574 --> 01:14:06,776
κ᾿ εμένα, βάνοντάς µε στην ίδια σειρά
με δυο φημισμένους «αερολόγους»

1243
01:14:06,776 --> 01:14:09,415
-- κείνοι της καρδιάς
κ᾿ εγώ του στοχασμού.

1244
01:14:10,575 --> 01:14:13,291
ακόμα κ᾿ οἱ φίλοι µου δε με φωνάζανε
φιλόσοφο,

1245
01:14:13,537 --> 01:14:16,228
μα «δάσκαλε» και «κύριε πρὀεδρε».

1246
01:14:18,431 --> 01:14:23,460
Ο θείος Καπνός των Δελφών, που με
ρεκλαμάρισε σε ὅλον το κόσµο για σοφότατο,

1247
01:14:23,460 --> 01:14:26,659
δεν αστειεβότανε. Ηθελε να με στραβώσει.

1248
01:14:26,659 --> 01:14:29,637
να μὲ κάνει να πιστέψω,
πως είχα βρει την Αλήθεια,

1249
01:14:29,858 --> 01:14:32,646
για να μην την αναζητώ και την πετύχω
καμιά μέρα,

1250
01:14:32,944 --> 01:14:34,907
-- Φοβότανε το µεγάλο μυαλό µου.

1251
01:14:35,477 --> 01:14:38,091
Δε συφέρνει και στους αθάνατους Αφέντες

1252
01:14:38,091 --> 01:14:40,688
να µαθαίνουνε την αλήθεια
τὰ ζωντανά της γης.

1253
01:14:40,906 --> 01:14:45,017
Και σαν είδε, πως άρχισα
να τηνε µυρίζοµαι, δεν έχασε καιρό·

1254
01:14:45,442 --> 01:14:50,397
έπεσε πηχτός καὶ μάβρος µέσα στο μυαλό σας
και σας φλόμωσε για να με σκοτώσετε...

1255
01:14:51,502 --> 01:14:56,378
Αν όμως ο Λοξίας τό πε στα σοβαρά, πὼς
είμαι σοφότατος, εννοούσε, βέβαια,

1256
01:14:56,378 --> 01:15:00,615
πὼς ανάμεσα στοὺς ανθρώπους είμουν
ο, τι κι αφτός ανάμεσα στοὺς θεούς :

1257
01:15:01,016 --> 01:15:02,926
ο πρώτος κοροϊδεφτής.

1258
01:15:06,249 --> 01:15:10,361
Όταν ακόμα παιδί μυξιάρικο χάζεβα
στην αγορά κι άκουα τοὺς μεγάλους,

1259
01:15:10,361 --> 01:15:14,595
παραξενεβόµουνα, που για κάθε ζήτημα
µαλλιοτραβιόντανε σαράντα γνώμες

1260
01:15:14,595 --> 01:15:16,354
κι όλες <i>φαινόντανε</i> σωστές.

1261
01:15:16,772 --> 01:15:20,269
Οἱ σοφιστάδες υποστηρίζανε καθαρά,
πως <i>είναι</i> και σωστές.

1262
01:15:20,810 --> 01:15:24,108
Στην αρχή με τ᾽ άγουρο μυαλό µου
κι αργότερα με το γινωμένο

1263
01:15:24,108 --> 01:15:26,970
προσπαθούσα να βρίσκω πάντοτε
μια μοναδική γνώμη,

1264
01:15:26,970 --> 01:15:30,133
που νά ναι σε κάθε περίσταση
και για όλους υποχρεωτικὴ,

1265
01:15:30,133 --> 01:15:34,710
δηλαδή παντοτινή κι ανάλλαγη, πάνου από
καιρούς και τόπους κι ανθρώπους,

1266
01:15:34,980 --> 01:15:36,018
-- απόλυτη.

1267
01:15:36,483 --> 01:15:40,380
Θά πρεπε νά χει κάτι το θεϊκό µέσα της,
νά ναι «ιδέα».

1268
01:15:40,789 --> 01:15:43,233
Και για ναν τηνε βρούμε, δε θά πρεπε
καθόλου

1269
01:15:43,233 --> 01:15:47,031
να ψάχνουµε στον όξω κόσμο, 
πού ναι διαβατικός και ψέφτικος,

1270
01:15:47,031 --> 01:15:50,258
μὰ µέσα στην ψυχή µας, πού ναι
κι άυλη κι αθάνατη.

1271
01:15:51,128 --> 01:15:55,237
στα βάθια της ψυχης μας κοίτονται θαμένες
οι <i>ιδέες - αλήθειες</i>

1272
01:15:55,237 --> 01:15:58,394
κάτου από σκουριά πολλή,
που τηνε σωριάζουνε µέσα της

1273
01:15:58,394 --> 01:16:01,682
οι <i>αἴστησες - αποθυμιές</i>
κ᾿ οι <i>αποθυμιές - συφέρα</i>.

1274
01:16:02,281 --> 01:16:06,280
Για να την ξεσύρουµε λοιπόν στο φως
της ημέρας, θά τανε δύσκολο πράµα.

1275
01:16:06,632 --> 01:16:08,910
Χρειαζότανε μαστοριά μαμής.

1276
01:16:09,086 --> 01:16:11,908
Και γίνηκα με τα χρόνια
μαμή της πολιτείας.

1277
01:16:12,394 --> 01:16:15,758
Έπιανα τις ψυχές των ανθρώπων, τις μάλαζα
με τρόπο

1278
01:16:15,758 --> 01:16:18,917
κ'΄ έχωνα στην ανάγκη µέσα τους
τὴ χερούκλα µου και τὶς κουτάλες

1279
01:16:18,917 --> 01:16:20,240
για να βγάλω το μωρό.

1280
01:16:20,522 --> 01:16:23,576
Ξεγεννούσα τις αλήθειες,
ω άντρες Αθηναίοι,

1281
01:16:23,576 --> 01:16:28,322
γι’ αφτό γεµίσανε γης, οὐρανός
και θάλασσα ψέματα, --- σύνεφο.

1282
01:16:28,679 --> 01:16:29,694
Γιατί ;

1283
01:16:30,166 --> 01:16:34,184
Ζουλώντας και µαλάζοντας τις ψυχές, για να
φανερώσουνε τα θεϊκά τους στοιχεία,

1284
01:16:34,184 --> 01:16:36,615
τις ἕκανα και ξερνούσανε τη σκουριά τους :

1285
01:16:37,180 --> 01:16:40,512
Θεός, Αγαθό, Δικαιοσύνη,
Πατρίδα κι ᾽Ομορφιά

1286
01:16:40,512 --> 01:16:44,394
κι όλα τα ρέστα που δεν είναι
μήτε πρώτες αρχές μήτε κ᾿ έσχατοι σκοποί·

1287
01:16:44,394 --> 01:16:47,251
μήτε χαρίσματα των θεών
μήτε κατορθώματα του νου,

1288
01:16:47,476 --> 01:16:52,142
μα πλάσματα καιρικά, με νόηµα τρεχούμενο
κι άπιαστο, <i>µέσα</i> ταπεινά,

1289
01:16:52,142 --> 01:16:56,211
που με δάφτα κάθε κυρίαρχη φάρα
στραβώνει τους ὑποταχτικούς της

1290
01:16:56,211 --> 01:16:57,579
και πνίγει την ψυχή τους.

1291
01:16:57,885 --> 01:17:00,495
Οi ανθρώποι χωριζόµαστε σε κείνους
που διατάζουνε,

1292
01:17:00,495 --> 01:17:02,391
και σε κείνους που κάνουνε θελήματα·

1293
01:17:02,391 --> 01:17:04,874
σε κείνους που κάθονται,
και σε κείνους που μοχτάνε·

1294
01:17:04,874 --> 01:17:08,566
σε κείνους που βλέπουνε, και σε
κείνους που φοράνε κλάπες στα μάτια:

1295
01:17:08,566 --> 01:17:10,679
σε χορτάτους και σε κορόιδα.

1296
01:17:11,055 --> 01:17:14,318
Η ζωή µας µπλέκεται μιας αρχής
µέσα στα δίχτια,

1297
01:17:14,318 --> 01:17:16,235
που μας είναι στηµένα, πριν γεννηθούμε.

1298
01:17:16,455 --> 01:17:19,099
Μωρά στο σπίτι, στο δρόµο, στο σχολειό,

1299
01:17:19,099 --> 01:17:23,000
µαθαίνουµε, χωρίς νὰν το ρωτᾶμε,
ποιό ναι το καλό και το κακό,

1300
01:17:23,267 --> 01:17:25,073
--- «το του κρείττονος συμφέρον».

1301
01:17:25,665 --> 01:17:28,980
Δεκαεφτάρικα παληκαράκια
μὲ φρέσκη και χαρούμενη ψυχή

1302
01:17:28,980 --> 01:17:32,141
δίνουμε συγκινηµένα
με βραχνή λαλιά πετειναριών

1303
01:17:32,141 --> 01:17:36,899
τον όρκο στα μεγάλα Χρέη κ᾿ Ιδανικά,
---«το του κρείττονος συμφέρον».

1304
01:17:37,591 --> 01:17:41,312
Σαν απολυθούμε απ᾿το στρατό
και πάρουμε ψήφο, τα ίδια θ᾿ακούμε

1305
01:17:41,312 --> 01:17:45,717
-- και θα λέμε -- στην αγορά, στα
δικαστήρια, στις λαοσύναξες, στα θέατρα

1306
01:17:45,862 --> 01:17:47,985
--«το του κρείττονος συμφέρον».

1307
01:17:48,301 --> 01:17:51,582
Κι αφού μικροὶ και μεγάλοι
και χτες και σήμερα και άβριο

1308
01:17:51,582 --> 01:17:57,712
τα ίδια πιστέβουν όλοι, θα πει, πως είναι
νόμοι «ουρανίαν δι᾽ αιθέρα τεκνωθέντες».

1309
01:17:58,665 --> 01:18:02,462
Έτσι τραβάμε, χωρίς να συλλογιζόμαστε,
τη µοιραία µας στράτα,

1310
01:18:02,462 --> 01:18:06,418
δεμένοι συναµεταξύ µας και βέβαιοι
πως το συφέρο του «κρείττονος»

1311
01:18:06,418 --> 01:18:07,933
είναι δικό µας συφέρο.

1312
01:18:08,218 --> 01:18:10,866
Συφέρο µας νά µαστε δεμένοι παρὰ λυτοί

1313
01:18:11,066 --> 01:18:13,946
συφέρο µας ν᾿ αδικιούμαστε
παρὰ να τιμωρούμε !

1314
01:18:14,175 --> 01:18:18,505
Κι αν άξαφνα κανείς απόκοτος χυμούσε
με το μαχαίρι να ξεκοιλιάσει το Λύκο,

1315
01:18:18,505 --> 01:18:23,062
θα βάζαμε μπροστά τις ψυχές και τα κορµιά
µας να δεχτούμ’ εμείς τη μαχαιριά.

1316
01:18:23,515 --> 01:18:26,616
Κι αν τό φερνε ποτές η κατάρα
να μας λείψει ὁ Λύκος,

1317
01:18:26,616 --> 01:18:30,223
θα τρέχαμε να βρούμε
άλλονε χειρότερο, για να μας τρώει.

1318
01:18:32,158 --> 01:18:34,839
Τέτιες αλήθειες έβγαζα
από την ψυχή του Κοπαδιού.

1319
01:18:35,000 --> 01:18:39,271
Αλήθειες, που με τον καιρό και τη
συνήθεια κατανταίνουνε ψυχόρμητα

1320
01:18:39,271 --> 01:18:41,717
πιο δυνατά κι από την πείνα
κι από τον έρωτα.

1321
01:18:42,411 --> 01:18:45,556
Μὲ την ίδια µαμικη μπορούσα
να βγάνω από τὶς ψυχές

1322
01:18:45,556 --> 01:18:48,086
-- μιὰ κι αρχίσανε να με παίρνουνε
για παντογνώστη, --

1323
01:18:48,086 --> 01:18:52,126
και πράματα, που δεν τά χανε µέσα τους,
όπως οἱ Κινέζοι κομπογιαννίτες

1324
01:18:52,126 --> 01:18:54,563
βγάνουνε σκουλήκια από τα μάτια
των Μεγαριτών.

1325
01:18:54,988 --> 01:18:58,613
Τα σκουλήκια, θα μου πείτε, τα βλέπεις
πρώτα κ ύστερα τα πιστέβεις.

1326
01:18:58,839 --> 01:19:02,706
Μὰ τὶς ιδέες ;
᾿αφτές, ω άντρες Αθηναίοι,

1327
01:19:02,706 --> 01:19:05,437
πρώτα τις πιστέβεις
κ᾿ ύστερα τις βλέπεις.

1328
01:19:05,861 --> 01:19:10,150
Όταν άξαφνα καμιά δαιμονοπαρμένη γριά
ξεφωνίσει μες στην εκκλησιὰ

1329
01:19:10,150 --> 01:19:15,507
δείχνοντας ψηλά τὸν Άγιον Άλφα :
«Νάτος ! σαλέβει... μας κάνει νοήµατα !»,

1330
01:19:15,507 --> 01:19:19,705
ούλες οἱ άλλες μαζί και βλέπουνε
με τα μάτια τους το σάλεμα,

1331
01:19:19,705 --> 01:19:21,396
τα δάκρυα καὶ τα νοήματα

1332
01:19:21,396 --> 01:19:24,355
κι ακούνε με τ᾽ αφτιά τους τη μιλιά
και τη φοβέρα του.

1333
01:19:25,130 --> 01:19:26,743
Αφτό ναι θάµα, βέβαια.

1334
01:19:26,922 --> 01:19:31,242
Μὰ το πιο συνειθισµένο θάµα γίνεται
σα βάζεις μοναχός μες στην ψυχή σου

1335
01:19:31,242 --> 01:19:32,574
κείνο που θες να βρεις.

1336
01:19:32,574 --> 01:19:36,018
Και κατόπι σκάβοντας με τα νύχια
της λογικής το βρίσκεις,

1337
01:19:36,018 --> 01:19:37,293
όπως τό θελες.

1338
01:19:38,055 --> 01:19:41,523
Οἱ παλιοί θεομπαίχτες θάβανε
στη ρίζα κανενού κυπαρισσιού

1339
01:19:41,636 --> 01:19:44,807
η πλάι σε καμιὰ βρύση την εικόνα
κ᾿ ύστερα βλέπαν όνειρο,

1340
01:19:44,807 --> 01:19:47,822
πως σε κείνο το μέρος κοίτεται
χρόνια θαμένος ο «άγιος»

1341
01:19:47,822 --> 01:19:49,057
και φωνάζει να βγει.

1342
01:19:49,454 --> 01:19:53,203
Και ξεσηκώνοντας το χωριό
με κεριά και λιβάνια πηγαίναν εκεί,

1343
01:19:53,203 --> 01:19:55,571
τόνε ξεθάβανε και μοσκοβολούσε ο τόπος !

1344
01:19:56,077 --> 01:20:00,541
Και χτιζότανε παρεκκλήσι και γεµίζαν οι
δίσκοι με δεκάρες και τα πιθάρια με λάδι

1345
01:20:00,541 --> 01:20:04,905
κι άγιαζε κι ο θεομπαίχτης σαν
«όργανο θείας εκλογής».

1346
01:20:06,742 --> 01:20:10,600
Με τέτιες θαυματουργίες στερέωνα
τη βασιλεία των Οραμάτων

1347
01:20:10,600 --> 01:20:12,739
στην Κοιλάδα του Κλαυθμώνος.

1348
01:20:12,739 --> 01:20:16,400
Στράβωνα το Κορόιδο κ᾿ έτσι φελούοα
το καθεστός της ᾽Αδικίας,

1349
01:20:16,400 --> 01:20:17,704
σύμφωνα με το αξίωμα :

1350
01:20:17,843 --> 01:20:21,234
«όσο πιο στραβό το Κορόιδο,
τόσο πιο ντρέτα πορπατεί».

1351
01:20:22,508 --> 01:20:24,740
δεν έπρεπε λοιπόν να με σκοτώσετε.

1352
01:20:25,056 --> 01:20:29,321
Θάρτουν άλλοι καιροί που οι «κρείττονες»
θα πλερώνουν ακριβά τοὺς κομπογιαννίτες

1353
01:20:29,321 --> 01:20:32,405
όχι να βγάζουνε, μα να βάνουνε 
σκουλήκια

1354
01:20:32,405 --> 01:20:34,705
μέσα στο μυαλό και στη ψυχή των Μεγαριτών

1355
01:20:34,705 --> 01:20:38,936
και να κάνουνε θάµατα να µαθαίνουνε
στα παιδιά και στοὺς μεγάλους,

1356
01:20:38,936 --> 01:20:46,180
πὼς «πατρός τε και μητρός κτλ., τιμιώτερον
και αγιώτερόν εστιν η εκμετάλλευσις».

1357
01:20:46,843 --> 01:20:49,705
Έτσι βυθισμένος ὁ λαός
µέσα σε γαλάζια καταχνιά,

1358
01:20:49,705 --> 01:20:52,140
στην ανυπαρξία της σκέψης και της θέλησης,

1359
01:20:52,140 --> 01:20:56,292
δε θα μπορεί να σαλέβει τη γλώσσα του,
το μυαλό του και τα χέρια του.

1360
01:20:56,482 --> 01:21:01,591
Η ψυχή, που βρίσκεται στο απόλυτο ψήλος,
πιασμένη σε χορό με τις αιώνιες ουσίες,

1361
01:21:01,591 --> 01:21:05,267
τρέμει να την αγγίξουν οι νόμοι
της φύσης και των ανθρώπων :

1362
01:21:05,267 --> 01:21:07,446
ασκήμια, σχετικότητα και φθορά !

1363
01:21:07,979 --> 01:21:11,712
το σώμα στέκει καρφωμένο στη λάσπη
κ᾿ η ψυχή πάντοτες λείπει...

1364
01:21:11,902 --> 01:21:16,897
Δεν πονάει, δεν παθαίνει, δεν αδικιέται.
Δεν αντιστέκεται, γιατί ναι λέφτερη.

1365
01:21:17,667 --> 01:21:22,193
Με το κεντρί της φιλοσοφίας µου χτυπώντας
τους απλοικούς στη ραχοκοκαλιά

1366
01:21:22,193 --> 01:21:25,874
τους παραλυούσα κ᾿ έτσι ασφάλιζα
το χαροκόπι των έξυπνων.

1367
01:21:26,071 --> 01:21:28,479
Τι σας ήρτε λοιπόν και με σκοτώσατε ;

1368
01:21:29,732 --> 01:21:33,344
Βλέπω τις πολιτείες του µέλλοντος,
ω άντρες ᾿Αθηναίοι !

1369
01:21:33,626 --> 01:21:36,605
Θεοποιούνε την πείνα, τὸν πόνο
και τη βλακεία·

1370
01:21:36,989 --> 01:21:40,718
χρυσώνουνε και ταγίζουνε κουκουνάρι
και καρύδια τους κομπογιαννίτες,

1371
01:21:40,718 --> 01:21:43,649
που ξεγελάνε το λαό να καταφρονάει την ύλη

1372
01:21:43,824 --> 01:21:47,797
και να προσµένει την ανταπόδοση
στον... «κόσμο του πνεύματος !».

1373
01:21:50,222 --> 01:21:54,928
Αν ελάθεβα στη θεωρία, δε λάθεβα
και στην κριτική των δημόσιων αντρών.

1374
01:21:55,258 --> 01:21:58,879
Κι αφτοὶ για να με ξεκάνουνε
μια και καλή με βγάλαν άθεο.

1375
01:21:59,415 --> 01:22:01,404
Ο Σωκράτης κοροϊδέβει τους θεούς

1376
01:22:01,404 --> 01:22:04,456
κ’ ερεθίζει την παντοδυναµία τους
ενάντια στην πολιτεία.

1377
01:22:04,995 --> 01:22:08,014
Εξ αιτίας µου τραβηχτήκαν οἱ θεοί
από την Αθήνα

1378
01:22:08,014 --> 01:22:11,860
κι αφήσανε το βράχο της ᾿Ακρόπολης
και την ᾿Ακρόπολη των ψυχώνε σας

1379
01:22:11,860 --> 01:22:13,900
στα νύχια και στα δόντια των Ἓρυννύων.

1380
01:22:14,620 --> 01:22:18,483
Αν ξέσπαζε καμιὰ νεροποντή με χαλάζι
και κατάστρεφε τη σπορά

1381
01:22:18,483 --> 01:22:22,230
κι αν έπεφτε στάχτη στα γεννήματα,
φυλλοξέρα στ᾽ αμπέλια,

1382
01:22:22,230 --> 01:22:24,468
μελίγκρα στα κουκιά και στα φασόλια·

1383
01:22:24,778 --> 01:22:30,226
κι αν ερήμαζε βλογιά τις όρνιθες, άφτρα
τις γελάδες, σαρατζάς τ᾽ αλόγατα

1384
01:22:30,226 --> 01:22:35,021
κι αν έπιανε φωτιά σε κανένα µαχαλὰ κ᾿ 
έμνησκε στοὺς πέντε δρόµους η φτωχολογιά

1385
01:22:35,021 --> 01:22:38,873
κι αν εβαστούσε δυο τρεις βδομάδες
η φουρτούνα στη Μαβροθάλασσα

1386
01:22:38,873 --> 01:22:43,137
και ποδίζανε τα καΐκια με το σιτάρι
και την παλαμίδα και πεινούσε ὁ κόσμος·

1387
01:22:43,137 --> 01:22:47,748
κι αν ἑρχότανε το θλιβερό µαντάτο,
πὼς νικηθήκανε τα «παληκάρια µας»

1388
01:22:47,748 --> 01:22:50,501
στην άκρη της γης και μαβροφορούσαν
οι µανάδες

1389
01:22:50,501 --> 01:22:52,108
-- ποιός έφταιγε ;

1390
01:22:52,473 --> 01:22:54,658
Ποιός άλλος από τους άθεους !

1391
01:22:54,814 --> 01:22:57,951
Αν δεν είχα πεισµώσει τους αθάνατους
με τη φιλοσοφία µου

1392
01:22:58,167 --> 01:23:01,186
θα μας στέλνανε την πανούκλα του 430 π.χ.;

1393
01:23:01,532 --> 01:23:03,939
Μα τότες εγώ δε φιλοσοφούσα !

1394
01:23:04,123 --> 01:23:08,318
Αν ο γιός του Κλεινία με την παρέα του
δε σπάζανε τα κεφάλια των Ἑρμήδων

1395
01:23:08,318 --> 01:23:11,315
αντίς να σπάσονε τα δικά σας,
που μου θέλατε µεγαλεία,

1396
01:23:11,315 --> 01:23:13,588
θα παθαίναµε τη συφορὰ της Σικελίας ;

1397
01:23:13,914 --> 01:23:17,941
Κι αν οἱ στρατηγοί των Αργινουσών
δεν είταν άθεοι, θ' αναποδογύριζεν

1398
01:23:17,941 --> 01:23:21,691
η Νέμεση τα πέλαγα, για να μην µπορέσουνε
να µαζέψουνε τους πνιµένους ;

1399
01:23:22,514 --> 01:23:25,065
Κ’ επειδής εγώ τους αθώωσα, θυμάστε ;

1400
01:23:25,359 --> 01:23:28,725
ανοίξαν οι ουρανοί να ρίξουνε
ζεματιστό νερό να μας κάψουνε

1401
01:23:29,081 --> 01:23:33,022
μα... λυπηθήκαν (οι ουρανοί !)
τους Τριάντα Τυράννους !...

1402
01:23:33,780 --> 01:23:36,467
Να λοιπόν ποιοί φταίγανε για όλα τα ζαβά,

1403
01:23:36,467 --> 01:23:40,006
καθὼς σας υποσκέθηκα να σας το εηγήσω
πρωτύτερα

1404
01:23:42,226 --> 01:23:44,392
Έτσι με την αθεία µου
και την προδοσιά µου

1405
01:23:44,392 --> 01:23:47,208
φελούσα με το παραπάνου την Πατρίδα
και τη θρησκεία...

1406
01:23:47,391 --> 01:23:50,633
όσους θρέφονται από τα µαστάρια
των μεγάλων αφτών ιδεών !

1407
01:23:50,999 --> 01:23:54,900
Πολιτικοί, παπάδες, δάσκαλοι
φορτώνανε στην πλάτη µου

1408
01:23:54,900 --> 01:23:59,312
κάθε δικιά τους αναξιοσύνη κι ατιμία,
κάθε ζημιά των φυσικών στοιχείων,

1409
01:23:59,312 --> 01:24:01,573
όλες τις αναποδιές της Μοίρας !

1410
01:24:02,191 --> 01:24:05,529
Όταν εγώ λείψω, θα ψάξουνε να βρούνε
κάποιον άλλο Σωκράτη

1411
01:24:05,642 --> 01:24:09,181
να τόνε βαφτίσουνε µέσα στην άγια
κολυμπήθρα της δημόσιας γνώμης

1412
01:24:09,181 --> 01:24:10,773
άθεο και προδότη.

1413
01:24:11,092 --> 01:24:14,294
Τους χρειάζεται να τον πετάνε στα δόντια
του µανιασµένου πλήθους

1414
01:24:14,294 --> 01:24:17,908
για εξιλαστήριο θύμα κάθε φορά,
που θαν τα βρίσκουνε σκούρα.

1415
01:24:18,478 --> 01:24:22,946
Δε θα μπορούσε να ζήσει μηδέ μια στιγμή
και το κοπάδι χωρίς Λύκους

1416
01:24:22,946 --> 01:24:25,687
κ οι Λύκοι χωρίς άθεους και προδότες.

1417
01:24:28,173 --> 01:24:30,617
Όλοι γκρινιάζετε πως χάλασε ο κόσμος.

1418
01:24:31,056 --> 01:24:33,415
Ποιός κόσµος ; τα βουνά κι ο οὐρανός ;

1419
01:24:33,761 --> 01:24:35,433
Φόβο δεν έχουνε !

1420
01:24:35,696 --> 01:24:36,919
Οι δυο τρεις άθεοι ;

1421
01:24:37,289 --> 01:24:39,759
Τους κόβετε και σιάζουν αμέσως τα πράματα.

1422
01:24:40,187 --> 01:24:43,688
Να τος ο κόσμος, η αφεντιά σας,
ω άντρες ᾿Αθηναίοι !

1423
01:24:44,170 --> 01:24:49,486
Όλα σας τα ζακόνια, γραμμένα κι άγραφα :
φόβος των θεών, σεβασμός των νόμων,

1424
01:24:49,486 --> 01:24:53,790
αγάπη του καλού κι αντρισμός,
σέπονται ψοφίµια τούμπανα

1425
01:24:53,790 --> 01:24:57,190
µέσα στο Βάραθρο, συντροφιά
των σκοτωμένων σκλάβων.

1426
01:24:57,894 --> 01:25:02,215
Ψεφτιά, κλεψιά, κι ατιμία,
να τὰ «δαιμόνια» της Πολιτείας,

1427
01:25:02,215 --> 01:25:05,451
-- «το µέσα πλούτος» ! --
που σας ὁδηγάνε ψηλά.

1428
01:25:05,983 --> 01:25:09,811
Κ' ύστερα βγήκε το δικό µου το δαιμόνιο
(«καινό δαιμόνιο»)

1429
01:25:09,811 --> 01:25:14,139
να ξαναζωντανέψει τα ψοφίµια
φυσώντας με το καλάμι της φιλοσοφίας

1430
01:25:14,139 --> 01:25:16,609
µέσα στην κοιλιά τους
το «πνέβμα της αληθείας»,

1431
01:25:16,609 --> 01:25:19,741
για ναν τα στήσει καθάριες ιδέες,
απείραχτες

1432
01:25:19,741 --> 01:25:23,223
απ᾿του καιρού και των ανθρώπων
τα καμώματα,µέσα στον άπειρο Νού !

1433
01:25:23,720 --> 01:25:25,669
Τα τυφλά κινήματα της ψυχής,

1434
01:25:25,669 --> 01:25:28,676
άμα πιάσεις ναν τα κάνεις
προστάγµατα του λογικού,

1435
01:25:28,676 --> 01:25:32,073
δηλαδή ναν τα µεταφέρεις από
τὴν ασύνειδη μίμηση και συνήθεια

1436
01:25:32,073 --> 01:25:35,694
στη φωτισμένη σκέψη και βούληση,
πάει τα σκότωσες.

1437
01:25:36,055 --> 01:25:37,858
Όμως κ' έτσι σας ὠφελούσα.

1438
01:25:38,115 --> 01:25:41,412
Μια και τις «μεγάλες ουσίες»
τις αφήνετε νὰν τις ροκανᾶνε

1439
01:25:41,412 --> 01:25:43,701
οι ποντικοί των λαγουμιών
και των αποπάτων,

1440
01:25:43,940 --> 01:25:47,814
εγώ σας συµβούλεβα, πως δεν πρέπει
να γελάτε και να καµαρώνετε

1441
01:25:47,814 --> 01:25:50,925
γι' αφτό νομίζοντας, πὼς
ὁ πιο φανερός μπαγαμπόντης

1442
01:25:50,925 --> 01:25:52,893
είναι και πιο ξυπνός Αθηναίος !

1443
01:25:53,352 --> 01:25:56,635
Σας µάθαινα για το συφέρο σας
να τιμάτε τ᾿ όνοµά τους

1444
01:25:56,635 --> 01:25:59,809
και να λιβανίζετε τον ήσκιο τους
μπροστά στις γυναίκες, τα παιδιά

1445
01:25:59,809 --> 01:26:03,341
και τους σκλάβους, για να μην παίρνουν
αέρα και κατεβούνε καμιὰ µέρα

1446
01:26:03,341 --> 01:26:05,616
στην πιάτσα και κάνουνε
χειρότερ᾽ από σας !

1447
01:26:06,289 --> 01:26:09,498
Σας µάθαινα, πως πρέπει ν᾿ασεβείτε
και να παρανομείτε

1448
01:26:09,498 --> 01:26:11,506
στ᾽ όνομα των θεών και των νόμων !

1449
01:26:12,455 --> 01:26:14,652
΄Όλα που ναν τα θυμάμαι τώρα !

1450
01:26:14,754 --> 01:26:18,444
Μα δεν ξεχνώ, πως εσύ κ᾿ εσύ
και τούτος και κείνος...

1451
01:26:18,444 --> 01:26:21,563
ούλοι σας είσαστε σύμφωνοι
σ᾿ ο,τι σας έλεγα

1452
01:26:21,563 --> 01:26:25,389
και σκύβατε τ᾽ αδειανό σας κεφάλι μπροστά
στην Κουκουβάγια και στο Μώμο.

1453
01:26:25,697 --> 01:26:28,380
Τρεις μοναχά κουβέντες
µου φτάνουνε να δείξουνε,

1454
01:26:28,380 --> 01:26:30,386
πὀσο δούλεψα για το καλό της Πατρίδας,

1455
01:26:30,386 --> 01:26:33,498
για το χωρισμό των πολιτών
σε χορτάτους και σε κορόιδα.

1456
01:26:34,294 --> 01:26:37,672
α᾿) <i>Απόδειξα</i>, πως η ψυχή µας
είναι αθάνατη !

1457
01:26:37,953 --> 01:26:39,458
Υπάρχει λοιπόν ψυχή !

1458
01:26:39,458 --> 01:26:42,981
Για χάρη της ὑπάρχουνε
(πρέπει δηλαδή να υπάρχουνε)

1459
01:26:42,981 --> 01:26:45,792
κράτος -- νόµο, και παπάδες --- θεοί !

1460
01:26:46,224 --> 01:26:48,485
η φοβέρα των θεών και των νόμων

1461
01:26:48,485 --> 01:26:50,735
μας συγκρατάει να μην κολάζουµε
την ψυχή µας...

1462
01:26:50,735 --> 01:26:52,448
και να μην πηγαίνουμε φυλακή !

1463
01:26:53,130 --> 01:26:58,657
Άντρες ᾿Αθηναίοι ! Αν δεν ὑπηρχε κράτος,
δε θα ὑπάρχανε μήτε θεοί μήτε παπάδες

1464
01:26:58,657 --> 01:27:00,265
μήτε κι αθάνατη ψυχή !

1465
01:27:00,517 --> 01:27:03,194
Οι βασανισμένοι της ζωής πρέπει
να πιστέβουµε,

1466
01:27:03,194 --> 01:27:06,026
πὼς θα χαρούμε και θα βασιλέψουμ’ αιώνια,

1467
01:27:06,026 --> 01:27:07,923
-- φτάνει να πεθάνουμε πρώτα !

1468
01:27:08,193 --> 01:27:10,760
Δεν κάνει να παίρνουμε πίσου
με τα χέρια µας

1469
01:27:10,760 --> 01:27:13,716
ο,τι μας παίρνουν οι αφέντες
με τη δύναμη και με την πονηριά

1470
01:27:13,716 --> 01:27:17,455
-- δηλαδή με τα δικά µας τ᾽άρματα
και με την ψήφο τη δικιά µας.

1471
01:27:17,973 --> 01:27:20,892
᾿Αφτουνούς θαν τους τιμωρήσουν οι θεοί
στον άλλο κόσµο.

1472
01:27:21,213 --> 01:27:24,838
θα βράζουνε µέσα στο καζάνι της πίσσας
στον αιώνα τον άπαντα.

1473
01:27:25,410 --> 01:27:29,659
Αν τους τιμωρήσουμ’ εμείς, θα γίνουμε
κακοί και τότε θα χάσουμε την ψυχή µας

1474
01:27:29,659 --> 01:27:31,906
και θα βράζουμ’ εμείς µέσα στο καζάνι ! !

1475
01:27:32,783 --> 01:27:38,965
β’) Δεν είτανε λόγος-αέρας, είταν αγκωνάρι
µαρμαρένιο τούτ’ η διδασκαλία µου.

1476
01:27:39,354 --> 01:27:44,742
Γι αὐτό και της ἔδωκα την τετράγωνη φόρμα:
«προτιμώ ν᾿ αδικιέμαι παρὰ ν αδικώ !»

1477
01:27:45,217 --> 01:27:48,415
Τούτο τ᾿ αγκωνάρι στερεώνεται καλύτερα
στον ἅμμο και στο νερό:

1478
01:27:48,415 --> 01:27:50,182
στις ψυχές των αδυνάτων !

1479
01:27:50,572 --> 01:27:54,402
Όσο πιο ταπεινωμένος ο άνθρωπος,
τόσο πιότερο κι αναποφάσιστος᾽

1480
01:27:54,627 --> 01:27:59,141
όσο πιο κουρασμένος, τόσο λιγότερο
ανασαίνει και σκέφτεται και θυµώνει.

1481
01:27:59,574 --> 01:28:02,142
Χρειάζεται κουράγιο και μπιστοσύνη
στον ἑαφτό σου,

1482
01:28:02,142 --> 01:28:03,930
για ν᾿ αντισταθείς στην αδικία ---

1483
01:28:03,944 --> 01:28:06,221
και πιο πολύ ακόμα για ν᾿ αδικήσεις !

1484
01:28:06,466 --> 01:28:10,004
Μαθημένος να φοβάσαι,
δε θέλεις να φοβηθείς περισσότερο.

1485
01:28:10,410 --> 01:28:13,674
᾿Αφήνεσαι στη γλύκα της αβουλίας,
στον εγωισμό του πόνου.

1486
01:28:14,164 --> 01:28:17,335
Κι όχι µονάχα στέκεσαι να σου παίρνουν
τα όσα δεν έχεις,

1487
01:28:17,335 --> 01:28:19,910
μα δεν αγγίζεις και τα λίγα πὀ χεις :

1488
01:28:20,223 --> 01:28:23,973
νηστέβεις από δικού σου το φαγί,
το πιοτό και τις γυναίκες·

1489
01:28:23,973 --> 01:28:28,390
μισείς τον ήλιο, τη θάλασσα,
τὸν αγέρα του δάσου και την κίνηση

1490
01:28:28,390 --> 01:28:33,084
κι αποζητάς την αρρώστια, τα βάσανα,
την απλυσία, τη σιωπή και το θάνατο

1491
01:28:33,084 --> 01:28:35,019
για να πας στον παράδεισο,

1492
01:28:35,747 --> 01:28:37,707
«Ο πόνος ηθικοποιεί »

1493
01:28:38,493 --> 01:28:42,887
Ύψωνα λοιπόν μεσουρανίς για φλάμπουρο
του κοπαδιού τη χαρά του πόνου.

1494
01:28:43,063 --> 01:28:45,231
Για όσους δεν µπορούνε
να βαστάξουνε τον πόνο,

1495
01:28:45,231 --> 01:28:47,299
φροντίσαν οἱ νόμοι του Σόλωνα·

1496
01:28:47,525 --> 01:28:51,136
χτίσανε παράµερες εκκλησιές
της Πάνδημης ᾽Αφροδίτης.

1497
01:28:51,400 --> 01:28:54,589
᾿Ἔκεί μεσ᾽ αγοράζει καθένας πολύ φτηνά
την τελειότητα,

1498
01:28:54,871 --> 01:28:56,934
δηλαδή τη λησμονιά του εαφτού του.

1499
01:28:58,221 --> 01:29:03,473
γ’) την ίδια γνώμη την είπα κι αλλιώς :
«Ουδείς εκών κακός».

1500
01:29:03,912 --> 01:29:06,566
᾿Αφτό θα πει : μην τιμωρείτε
τους αδικητάδες

1501
01:29:06,566 --> 01:29:07,958
γιατί θαν τους... αδικησετε.

1502
01:29:08,350 --> 01:29:12,444
Είναι αθώοι ! Δεν ξέρουν
ότι, κάνουνε κακό ! Υπομονή !

1503
01:29:12,833 --> 01:29:15,382
Άμα τοὺς διδάξουµε
τι είναι καλό και κακό,

1504
01:29:15,382 --> 01:29:18,268
θα λείψουν από τον κόσμο
κάκητα κι αδικεμός

1505
01:29:18,268 --> 01:29:19,959
και θα βασιλέψ᾽ η καλοσύνη...

1506
01:29:20,453 --> 01:29:21,941
Χρειάζονται σκολειά.

1507
01:29:21,941 --> 01:29:24,416
Και τα σκολειά θαν τα χτίζουν
οἱ αδικητάδες.

1508
01:29:24,897 --> 01:29:26,001
Ξέρετε γιατί ;

1509
01:29:26,523 --> 01:29:29,509
Καλό και δίκιο και χρέος
είναι η σακούλα τους.

1510
01:29:30,111 --> 01:29:32,677
Θα μαθαίνουνε λοιπόν οι ίδιοι
στα παιδιά του λαού

1511
01:29:32,677 --> 01:29:35,639
να μην αντιστέκονται στην αδικιά,
όταν μεγαλώσουν.

1512
01:29:37,734 --> 01:29:41,255
Έτσι η φιλοσοφία µου στύλωνε
το καθεστός της ανισότητας,

1513
01:29:41,255 --> 01:29:43,400
«το του κρείττονος συμφέρον».

1514
01:29:43,729 --> 01:29:46,206
Φυσικά δεν έπρεπε να με σκοτώσετε
γι αφτό !

1515
01:29:46,617 --> 01:29:49,773
Οι μελλούμενες πολιτείες θα ξέρουνε
καλύτερα τη δουλειά τους.

1516
01:29:50,056 --> 01:29:54,672
Αμπώνας, Θρανίο, Εφημερίδα και Κλομπ
θα δουλέβουν αδερφικὰ

1517
01:29:54,672 --> 01:29:57,755
να χωρίζουνε τους πολίτες σε χορτάτους
και σε κορόιδα

1518
01:29:57,858 --> 01:30:00,932
και να ταιριάζουνε τ᾽ αταίριαστα
με την «αρμονία των τάξεων».

1519
01:30:01,420 --> 01:30:04,784
Αϕτηνής της αρμονίας στάθηκα
πρώτος μαέστρος.

1520
01:30:04,784 --> 01:30:06,657
Κι ας με σκοτώνετε γι' άθεο.

1521
01:30:07,593 --> 01:30:11,673
Τα δικά µου τα µαθήµατα θαν τα κάνουνε
µεθάβριο θρησκεία τους οι Χριστιανοί.

1522
01:30:11,926 --> 01:30:14,370
Θα με τιµήσουνε για προφήτη του Θεού τους

1523
01:30:14,370 --> 01:30:17,225
και θα ζωγραφίζουνε τα μούτρα µου
στις εκκλησιές τους

1524
01:30:17,225 --> 01:30:20,328
με πλατύ χρυσοστέφανο
γύρω στα τσουλούφια µου.

1525
01:30:29,583 --> 01:30:35,884
<b>ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ</b>

1526
01:30:36,399 --> 01:30:39,929
Δεν ήτανε γέννα της κόλασης, που
ταµπουρώθηκε µέσα στην ψυχή µου,

1527
01:30:39,929 --> 01:30:43,776
για να σας βάνει τρικλοποδιές καώ να σας
γρουσουζέβει,το δαιµόνιό µου !

1528
01:30:43,934 --> 01:30:45,642
Είτανε κάτι χειρότερο !

1529
01:30:45,886 --> 01:30:49,623
Δεν είτανε καινούριο, καθώς
το γνωρίσανε τάχατες οι κατηγόροι,

1530
01:30:49,838 --> 01:30:54,091
είταν η παμπάλαιη συνείδηση του Κοπαδιού,
η προπατορική σκλαβιά,

1531
01:30:54,091 --> 01:30:58,037
πού δενε την ψυχή µου με τις δικές σας,
για ναν τις κρατάει ὁλόρθες,

1532
01:30:58,037 --> 01:31:00,997
ακατάλυτο κάστρο της πολιτείας των ανόμων.

1533
01:31:01,513 --> 01:31:04,200
Δεν είταν άγγελος οδηγός, που με φώτιζε·

1534
01:31:04,482 --> 01:31:08,252
είτανε φύλακας άγγελος
της δηµόσιας Ψεφτιάς, που με τύφλωνε.

1535
01:31:08,406 --> 01:31:12,464
Είτανε «το του κρείττονος συμφέρον»
γινομένο µέσα µου

1536
01:31:12,464 --> 01:31:14,903
φωνή και θέλημα των θεών και του Λόγου.

1537
01:31:15,376 --> 01:31:19,854
Είταν η καταχτόνια και μυστική φοβέρα
«Μη ! » και «Πίσω !».

1538
01:31:20,246 --> 01:31:23,690
Είτανε το δαιμόνιο το δικό σας,
ω άντρες ᾿Αθηναίοι

1539
01:31:23,690 --> 01:31:26,677
-- πολύ χειρότερο, γιατί τανε
και δυνατότερο.

1540
01:31:28,445 --> 01:31:30,039
Αν το μισώ, λέει !

1541
01:31:30,401 --> 01:31:33,868
Άχ ! να μπορούσα ναν το παράδινα
στο πατριωτικό σας μένος

1542
01:31:33,868 --> 01:31:37,254
ναν του βγάζατε τα μάτια
ναν του κόβατε τη μύτη και τ αφτιά·

1543
01:31:37,254 --> 01:31:41,451
ναν του χύνατε λάδι τσιτσιριστό
κι ἁλάτι χοντρό µέσα στις πληγές του·

1544
01:31:41,451 --> 01:31:45,182
ναν του καρφώνατε πέταλα στις πατούσες του
μὲ ταβανόπροκες·

1545
01:31:45,182 --> 01:31:49,255
ναν το δένατε σ᾿ ένα παλούκι
και βρέχοντάς το με πετρόλαδο και πίσσα

1546
01:31:49,255 --> 01:31:51,751
ναν του βάνατε φωτιά, σα να τανε Τούρκος !

1547
01:31:52,011 --> 01:31:54,186
᾽Αφτό με σαλαγούσε και με κέντρωνε

1548
01:31:54,186 --> 01:31:56,875
ζεμένονε στο κάρο της Δημοκρατίας
των «αρίστων»,

1549
01:31:57,037 --> 01:32:01,801
αφτό μ᾿ ἔκανε να περπατάω κοιµάµενος
σαν τ᾽ άλογα τὸν ίσιο δρόµο της συνήθειας

1550
01:32:01,801 --> 01:32:03,552
-- και να μην παραστρατίζω.

1551
01:32:03,780 --> 01:32:06,906
Αυτό μ' έκανε να ξετινάζω και να κοροϊδέβω
τοὺς άνομους,

1552
01:32:06,906 --> 01:32:09,539
αντίς να κοροϊδέβω καὶ να ξετινάζω
τους νόµους·

1553
01:32:09,783 --> 01:32:12,840
να ταπεινώνω τους ανίδεους,
αντίς ναν τοὺς λυπάμαι.

1554
01:32:13,698 --> 01:32:15,951
Μα τώρα το ζητάω και δεν το βρίσκω.

1555
01:32:16,179 --> 01:32:19,621
Μ᾽ έχει παρατήσει δω και
κάµποσους μήνες, ω άντρες ᾿Αθηναίοι.

1556
01:32:19,975 --> 01:32:24,004
Ξαναγύρισε, μια και πεθαίνω,
στη Διεύθυνση της Γενικής Ασφάλειας

1557
01:32:24,004 --> 01:32:26,437
να παραδώσ᾽ υπηρεσία και να προβιβαστεί !

1558
01:32:28,921 --> 01:32:33,310
Όταν ὁ Περικλής μας έλεγε, πως η δύναμη
κ᾿ η καλοπέραση της πολιτείας

1559
01:32:33,310 --> 01:32:37,556
είναι σωτηρία (καλοπέραση και δύναμη)
των δυστυχισµένων,

1560
01:32:37,556 --> 01:32:40,014
δεν ήθελα να παραδεχτώ πὼς
κορόιδεβε.

1561
01:32:40,437 --> 01:32:44,857
Τι εννοούσε λέγοντας πολιτεία;
Όλους μας; Όχι βέβαια.

1562
01:32:45,451 --> 01:32:49,203
Αν όλοι µας εφτυχούμε, δεν έχει κανένας
ανάγκη να σωθεί.

1563
01:32:49,483 --> 01:32:54,936
Εννοούσε καθαρά τοὺς λίγους παραλήδες
και πολιτικούς· μ' ένα λόγο τους έξυπνους.

1564
01:32:55,614 --> 01:32:58,335
Όταν εκείνοι τρώνε, χορταίνουμ᾽ εμείς·

1565
01:32:58,335 --> 01:33:00,951
κι όταν αφτοὶ θησαβρίζουν,
εμείς πλουταίνουµε·

1566
01:33:00,951 --> 01:33:04,993
κι όταν εκείνοι δε γίνονται πλουσιὁτεροι,
φτωχαίνουµ’ εμείς περισσότερο·

1567
01:33:04,993 --> 01:33:07,833
κι όταν εκεινών η περιουσία
βρίσκεται σε κίντυνο,

1568
01:33:07,833 --> 01:33:09,676
χάνουμ’ εμείς τον ύπνο µας !...

1569
01:33:10,144 --> 01:33:13,176
Ὁ πρώτος, βλέπετε, πολιτικός
και παραλής της ᾿Αθήνας

1570
01:33:13,176 --> 01:33:16,938
ύψωνε χωρίς ντροπή μπροστά στα µάτια
του φλομωμένου πλήθους

1571
01:33:16,938 --> 01:33:18,845
την ατιμία των ὀλίγων σε χρέος,

1572
01:33:18,845 --> 01:33:22,356
µεγαλείο και δόξα των πολλών,
-- της Πατρίδας !

1573
01:33:22,777 --> 01:33:26,899
Είτανε πόλεµος τότε κ᾿ έπρεπε να δώσουμε
τη ζωή µας για τους «αρίστους»,

1574
01:33:26,899 --> 01:33:29,487
αν θέλαµε να σώσουμε
την πείνα µας την παντοτινή

1575
01:33:29,487 --> 01:33:32,631
και τον ύπνο µας το µακάριο,
για ναν τον κάνουμε αιώνιο !...

1576
01:33:33,329 --> 01:33:34,433
Καταλάβατε ;

1577
01:33:34,687 --> 01:33:36,897
Και βέβαια. Γιατί σας το εξηγώ.

1578
01:33:37,399 --> 01:33:39,591
Μα τότες η µέσα µου φωνή του κοπαδιού,

1579
01:33:39,591 --> 01:33:42,220
-- το δαιμόνιο --- δε μ᾿ άφηνε
ναν το νιώσω.

1580
01:33:42,569 --> 01:33:45,462
Έβρισκα μάλιστα,
πως καλά μας τά λεγε ο γέρος,

1581
01:33:45,462 --> 01:33:49,179
γιατί συμφωνούσανε με την...
απόλυτη Λογική !

1582
01:33:50,744 --> 01:33:54,587
Σαν άρχεψε να μου στρίβει,
να ψυχανεμίζομαι, πως δεν κρίνω σωστά

1583
01:33:54,587 --> 01:33:56,155
και πως το μυαλό µου κάνει νερά,

1584
01:33:56,585 --> 01:34:00,387
ο φύλακας άγγελός σας έσφιξε
τὴ βρακοζώνα του κι άνοιξε τα φτερά του

1585
01:34:00,387 --> 01:34:03,258
και πέταξε τρίζοντας τα δόντια του.
Ούστ !...

1586
01:34:03,633 --> 01:34:05,387
Μα πάλε δεν ησύχασα !

1587
01:34:05,387 --> 01:34:08,489
Μόλις έφυγε, κι άρχεψε να με τρώει
άλλο σαράκι.

1588
01:34:08,943 --> 01:34:12,043
Ο μετανιωμός για το κακό, που έκανα
και στους συγκαιρινούς μου

1589
01:34:12,043 --> 01:34:13,339
και στους µελλούμενους,

1590
01:34:13,339 --> 01:34:16,175
όσο θα κυβερνάνε τὸν κόσμο
τ᾽ άδικο κ᾿ η ψεφτιά.

1591
01:34:16,458 --> 01:34:18,091
Μερόνυχτα βασανιζόµουνα.

1592
01:34:18,266 --> 01:34:20,145
Έπρεπε να διορθώσω το κακό !

1593
01:34:20,408 --> 01:34:24,114
Και να τι θά κανα, αν δεν προλαβαίνατε
να με σκοτώσετε.

1594
01:34:27,131 --> 01:34:28,604
<i>το λαρύγγι του στέγνωσε.</i>

1595
01:34:28,815 --> 01:34:32,707
<i>Ζήτησ᾽ ένα ποτήρι νερό,
μα πού να βρεθεί ποτήρι και νερό!</i>

1596
01:34:33,228 --> 01:34:34,858
<i>Κάποιος αστείος του φώναξε :</i>

1597
01:34:35,229 --> 01:34:37,388
<i>«Δεν καταπίνεις την κλεψύδρα
να τελειώνουμε ;»</i>

1598
01:34:37,729 --> 01:34:39,307
<i>Χάχανα και θόρυβος.</i>

1599
01:34:39,307 --> 01:34:42,001
<i>Πολλοί, που κοιµόντανε, τιναχτήκανε
ξυνισµένοι</i>

1600
01:34:42,001 --> 01:34:43,531
<i>κι αρχίσανε να γρυλλίζουν.</i>

1601
01:34:43,941 --> 01:34:47,285
<i>Άλλοι σηκωθήκαν ὁρτοί και κάνανε νόημα
του κλητήρα ναν τους πει,</i>

1602
01:34:47,285 --> 01:34:49,460
<i>πόσο νερό µνέσκει ακόμα µέσα στο λαγήνι.</i>

1603
01:34:50,283 --> 01:34:53,697
<i>'Ο κλητήρας έσκυψε πάνου κ᾿ ύστερα
σηκώνοντας το δεξί του χέρι</i>

1604
01:34:53,697 --> 01:34:57,850
<i>έσυρε δυο τρεις φορές το µεγάλο δάχτυλο
πάνου στο δέφτερο κόµπο του δείχτη.</i>

1605
01:34:58,507 --> 01:35:01,598
<i>Ο Σωκράτης κατάπιε το σάλιο του
και ξακολούθησε.</i>

1606
01:35:03,804 --> 01:35:07,873
Γι' αφτά που δίδαξα, θά πρεπε να με κάνετε
χρυσόνε και να με προσκυνᾶτε.

1607
01:35:08,375 --> 01:35:11,903
Γι’ αφτὰ που θά κανα, αν εζούσα,
θά πρεπε με το δίκιο σας

1608
01:35:11,903 --> 01:35:16,473
όχι να με σκοτώσετε μοναχά, μα να με
κοπανίσετε ζωντανό µέσα στο γουδί,

1609
01:35:16,473 --> 01:35:20,424
όπως ο τύραννος ὁ Νέαρχος θα κοπανισει
το Ζήνωνα τον Ελεάτη,

1610
01:35:20,424 --> 01:35:23,266
γιὰ να μάθει να διδάσκει την αρετή
όσο θέλει,

1611
01:35:23,266 --> 01:35:26,563
μα να μη μιλάει για την παλιανθρωπιά
των αρχόντων.

1612
01:35:27,253 --> 01:35:29,206
Θά πρεπε να μου κόψετε τη γλώσσα,

1613
01:35:29,206 --> 01:35:33,346
καθὼς ο βασιλιάς ᾿Αντίπατρος θα κόψει
τη γλώσσα του ᾿Υπερείδη του ρήτορα,

1614
01:35:33,346 --> 01:35:36,033
για να µάθει, πως μπορεί να προδίνει
την πατρίδα του,

1615
01:35:36,033 --> 01:35:38,666
μα δεν κάνει να βρίζει
και τὸν ξένο µισθοδότη...

1616
01:35:39,114 --> 01:35:41,984
Θά µουνα πραγματικά επικίντυνος
στη δηµόσια τάξη,

1617
01:35:41,984 --> 01:35:43,868
στο «συμφέρον του κρείττονος».

1618
01:35:44,365 --> 01:35:47,269
Και να ρίχνατε το κουφάρι µου
μακριά στον Κορινθιακό

1619
01:35:47,269 --> 01:35:51,981
η σε κανένα φαράγγι του Κιθαιρώνα
-- «μὴ ταφήναι εν γῇ ἁττικῇ»

1620
01:35:52,471 --> 01:35:56,842
Δεν ὑπάρχει µεγαλύτερη ατιμία και
προδοσία από το να λὲς την αλήθεια !...

1621
01:35:58,783 --> 01:36:01,863
Θα πήγαινα, που λέτε, στους λαϊκούς
µαχαλάδες της ᾽Αθῄνας,

1622
01:36:01,863 --> 01:36:04,886
στα βρωμοχώρια της Αττικής
από τις Κάβο Κολόνες

1623
01:36:04,886 --> 01:36:08,127
ίσαμε τα Κούντουρα
κι από την Κούλουρη ίσαμε το Καπαντρίτι.

1624
01:36:08,401 --> 01:36:12,231
θα κατέβαινα στα σκοτεινά χαµόσπιτα,
γεμάτα κοριούς και χτίκιασµα,

1625
01:36:12,490 --> 01:36:14,696
θά µπαινα στα µικροµάγαζα της φτωχολογιάς,

1626
01:36:14,696 --> 01:36:17,760
στα καρβουνιάρικα του λιμανιού,
γιοµάτα λέρα και βόχα.

1627
01:36:17,760 --> 01:36:20,585
Και θά λεγα : «Λέφτεροι πολίτες !

1628
01:36:20,585 --> 01:36:23,832
Αφτός ο τόπος, κι αν ακόμα
βρισκότανε στη Σκυθία,

1629
01:36:23,832 --> 01:36:27,396
όπου σπάνια ξεμυτίζει ο γήλιος
ανάμεσ᾽ από µάβρα σύνεφα

1630
01:36:27,396 --> 01:36:28,993
και πάνου σ᾿ άλιωτα χιόνια,

1631
01:36:29,209 --> 01:36:33,243
πάλε θά τανε ο καλύτερος απ᾿ ὅλους,
γιατί το θέλ᾽ η καρδιά σας.

1632
01:36:33,526 --> 01:36:34,880
Είναι η πατρίδα.

1633
01:36:35,468 --> 01:36:39,240
Δικιά σας η πατρίδα, μα τίποτα
δικό σας µέσα σ᾿ αφτήνε :

1634
01:36:39,439 --> 01:36:44,335
χωράφια και παλάτια, καράβια και χρήμα,
θεοί κ᾿ εξουσία, σκέψη και θέληση

1635
01:36:44,335 --> 01:36:45,668
--- όλα ξένα !

1636
01:36:45,938 --> 01:36:49,525
Λιγοστοί σας έχετε τόσο µέρος,
όσο να τρυπώνετε ζωντανοί

1637
01:36:49,525 --> 01:36:51,023
και να θάβεστε πεθαμένοι

1638
01:36:51,023 --> 01:36:54,837
και τόση λεφτεριά, όσο να κάνετε
τη φυσική σας ανάγκη στη ρεματιά,

1639
01:36:54,837 --> 01:36:56,982
όταν δε σας βλέπει χωροφύλακας...

1640
01:36:57,416 --> 01:37:00,512
Και όταν βυθίζετε το μάτι σας
πέρα στο γαλάζιο πέλαγος,

1641
01:37:00,512 --> 01:37:02,991
όπου πάνε κ᾿ έρχονται καΐκια και φρεγάδες

1642
01:37:02,991 --> 01:37:06,345
κουβαλώντας από το στόµα του Νείλου
κι απ᾿ τον Κιμμέριο Βόσπορο

1643
01:37:06,345 --> 01:37:10,247
κι απ᾿ τις ηράκλειες στήλες
σιτάρι, χάλκωμα, μετάξι και γυναίκες,

1644
01:37:10,247 --> 01:37:13,930
περηφανέβεστε,
πως είναι δικά σας, γιατί ναι «εθνικά !»

1645
01:37:14,238 --> 01:37:16,823
Και κανένας δε συλλογάται,
πως όλα τ᾽ αγαθά

1646
01:37:16,823 --> 01:37:18,484
μαζέβονται σε λίγα χέρια.

1647
01:37:18,740 --> 01:37:24,366
Ατζέμηδες, Μοραΐτες, Θηβαίοι και Κορθιανοί
σας σκοτώνουνε μια φορά οι ξένοι·

1648
01:37:24,946 --> 01:37:28,245
με τα χέρια τ᾽ αδερφικά σας
σφίγγουνε το καρύδι του λαρυγγιού

1649
01:37:28,245 --> 01:37:31,064
σ᾿ όλη σας τη ζωή και σας δολοφονούνε
κάθε µέρα.

1650
01:37:31,620 --> 01:37:33,865
Όχι μονάχα τίποτα δικό σας γύρα,

1651
01:37:33,865 --> 01:37:37,096
μα κι όλος ο εαφτός σας κ᾿ η ψυχή σας
είναι δικά τους».

1652
01:37:38,672 --> 01:37:41,351
Ύστερα θα πῄγαινα
στα νταμάρια της Πεντέλης,

1653
01:37:41,351 --> 01:37:45,185
στις μίνες του Δασκαλειού καὶ του Λάβριου,
στους ταρσανάδες του Περαία,

1654
01:37:45,185 --> 01:37:49,827
στις φάμπρικες, που φκιάνουνε σκουτάρια
και λουρίκια του πολέμου -- στους δούλους!

1655
01:37:50,476 --> 01:37:54,984
θα κατέβαινα στ᾽ αμπάρια των καραβιών,
όπου χιλιάδες σκεβρωμένοι κουπηλάτες

1656
01:37:54,984 --> 01:37:58,548
(άσπρα μαλλιά, μέτωπα καμένα
με το πυρωμένο σίδερο)

1657
01:37:58,548 --> 01:38:01,111
βροντάνε ρυθμικά τους χαλκάδες τους

1658
01:38:01,111 --> 01:38:03,369
και ξεφωνίζουν από τα χτυπήµατα
του βούρδουλα,

1659
01:38:03,369 --> 01:38:05,780
σαν τύχει και λιγοθυµίσουν
από την κοὐραση.

1660
01:38:06,840 --> 01:38:10,262
θα πήγαινα στα μεγάλα τσιφλίκια,
σαν του ᾽ Αλκιβιάδη στον Κουβαρά,

1661
01:38:10,262 --> 01:38:14,453
όπου ζεμένοι με τα καματερά
ὀργώνουνε τα κατσάβραχα και τα πουρνάρια.

1662
01:38:15,092 --> 01:38:19,457
θα πήγαινα στην ᾿Ακρόπολη, στη Ῥαμνούντα,
στα Κούντουρα, στις Κάβο Κολόνες,

1663
01:38:19,457 --> 01:38:22,515
όπου σηκώνουνε με τα χέρια τους
στον αψηλό ουρανό

1664
01:38:22,515 --> 01:38:26,029
τους µαρμαρένιους κολοσσούς
του πνεµατός σας, τους Παρθενώνες.

1665
01:38:26,029 --> 01:38:27,492
Και θαν τους ἔλεγα :

1666
01:38:27,918 --> 01:38:32,228
«Θρακιώτες, Ασιάτες, ᾿Αφρικανοί
και Σκύθες και Ρωμιοί !

1667
01:38:32,530 --> 01:38:36,512
Οικέτες, θεράποντες, επιστάτες,
παιδαγωγοί, τσογλάνια.

1668
01:38:36,890 --> 01:38:41,492
Μαντινούτες του γυναικωνίτη
κι άγιες πόρνες των θεών και των ανθρώπων.

1669
01:38:41,791 --> 01:38:44,621
Σκλάβοι δημόσιοι και σκλάβ᾽ιδιωτικοί.

1670
01:38:45,320 --> 01:38:49,025
η ξετσίπωτη φιλοσοφία δασκαλέβει,
πως είσαστε γεννηµένοι σκλάβοι.

1671
01:38:49,364 --> 01:38:53,140
Μα μήτε οι θεοί μήτε κ᾿ η φύση διατάξανε
το σπέρµα του πατέρα σας

1672
01:38:53,140 --> 01:38:54,607
να σας γεννήσει τέτιους.

1673
01:38:54,839 --> 01:38:57,828
η τὐχη σας έκανε κι η συνήθεια
σας αποτέλειωσε.

1674
01:38:57,958 --> 01:39:01,056
είσαστε σκλάβοι εσείς,
για νά μαστ᾽ εμείς οι λέφτεροι.

1675
01:39:01,450 --> 01:39:04,882
Σηκώστε το κεφάλι και κοιτάχτε
τον ανοιξιάτικο ουρανὀ.

1676
01:39:05,277 --> 01:39:07,551
Ἔχετε ξεχάσει το βάθος και το χρώμα του.

1677
01:39:07,873 --> 01:39:12,391
Στην πατρίδα σας όμοια γελάνε τ᾽ακρογιάλια
κι αστροβολάνε κάµποι και γήλιος.

1678
01:39:12,695 --> 01:39:15,135
Κάποτες είσαστε και σεις λέφτεροι
κι άδικοι,

1679
01:39:15,135 --> 01:39:17,620
για να γίνετ' εδώ σκλάβοι κι αδικημένοι

1680
01:39:17,620 --> 01:39:20,043
--- σεις, οο προγόνοι σας, αδιάφορο !

1681
01:39:20,388 --> 01:39:22,841
Είσαστε το µεγάλο ψυχομέτρι.

1682
01:39:22,841 --> 01:39:26,800
Νιώστε τη δὐναμή σας κ᾿ ἑνωθείτε
με τους αδικημένους λέφτερους.

1683
01:39:27,250 --> 01:39:32,417
να σηκώσετε μοναχά τα σφυριά, τα δρεπάνια,
τα πελέκια, τα κρικέλια σας

1684
01:39:32,417 --> 01:39:36,115
και θα γίνει κουρνιαχτός ὁλάκερ'
η δημοκρατία των “αρίστων”

1685
01:39:36,495 --> 01:39:40,398
να τους πάρετε τ᾽ αγαθά και να τους
βάνετε να δουλέβουνε, για να τρώνε».

1686
01:39:41,173 --> 01:39:42,709
-- «Και να καθόμαστ᾽ εμείς»,

1687
01:39:42,709 --> 01:39:46,778
θ᾽απαντούσανε μερικοί µαθηµένοι
να σέρνονται σα ραγιάδες στην κοιλιά

1688
01:39:46,778 --> 01:39:50,137
μπροστά στοὺς δυνατούς και να
ξεκοιλιάζουνε τους αδύνατους.

1689
01:39:50,548 --> 01:39:52,524
-- «Όχι», θα φώναζα εγώ.

1690
01:39:52,524 --> 01:39:54,790
«θα δουλέβουνε κ᾿ αφτοί και σεις.

1691
01:39:54,972 --> 01:39:58,108
Κοινή δουλειά, κοινά τ᾽ αγαθά
κι η λεφτεριά...»

1692
01:39:59,346 --> 01:40:02,600
-- «Αμ τότες ας λείπει τέτια λεφτεριά.
Δε μας κάνει...»

1693
01:40:03,236 --> 01:40:06,007
-- «Μην πειράζεστε !
Σαν έρτει κείν᾽ η ώρα,

1694
01:40:06,007 --> 01:40:09,713
θα μπείτε σε δρόµο να γίνετε ανθρώποι·
να λυτρώσετε, θέλοντας και µη,

1695
01:40:09,713 --> 01:40:12,210
το σώμα σας, την ψυχή σας
και το πνέµα σας».

1696
01:40:13,303 --> 01:40:15,375
-- «Ποιοί, µωρέ, θα μας
βάλουνε σε δρόµο ;»

1697
01:40:15,375 --> 01:40:17,204
πάλε θα ξεφωνούσανε.

1698
01:40:18,024 --> 01:40:19,534
-- «Οἱ Σκύθες !».

1699
01:40:22,522 --> 01:40:25,417
<i>Μια βροντερή φωνή πετάχτηκε ξαφνικά
σα ρουκέτα :</i>

1700
01:40:25,783 --> 01:40:29,443
<i>«Τέλειωσε το νερό !» Είταν ο κλητήρας.</i>

1701
01:40:29,985 --> 01:40:33,997
<i>Οι δικαστάδες τιναχτήκαν απάνου μ᾿ὁρμή
ξεφωνίζοντας και βλαστηµώντας</i>

1702
01:40:33,997 --> 01:40:37,091
<i>και τρέξαν όλοι πατείς µε πατώ σε
κατά την πόρτα.</i>

1703
01:40:38,110 --> 01:40:40,844
<i>Δεν είτανε πυρκαϊά. Δεν είτανε σεισμός.</i>

1704
01:40:41,362 --> 01:40:44,475
<i>Τρέχανε, στριµωγνόντανε, χτυπιόντουσαν
αναμεταξύ τους</i>

1705
01:40:44,475 --> 01:40:47,307
<i>ποιός θα πάει πρώτος στο ταμείο
να πάρει το µιστό του !</i>

1706
01:40:48,151 --> 01:40:52,118
<i>Ακόμα κ’ οι κλητήρες ορμήσανε
κατά την πόρτα για την ίδια δουλειά</i>

1707
01:40:52,118 --> 01:40:56,115
<i>κι αφήσανε το Σωκράτη µοναχό του
πάνου στο βήμα να πικρογελά.</i>

1708
01:40:57,414 --> 01:41:01,102
<i>Και κείνος, με την παντοτινή του γαλήνη
στην ψυχή και στο πρόσωπο,</i>

1709
01:41:01,102 --> 01:41:04,599
<i>κατεβαίνοντας από το βήμα
παρακάλεσε τον Πλάτωνα,</i>

1710
01:41:04,599 --> 01:41:08,499
<i>που στεκότανε σαστισµένος εκεί κοντά,
να τον ὁδηγήσει στη φυλακή :</i>

1711
01:41:10,658 --> 01:41:15,990
<i>«Δεν ξέρω, καημένε, µήτε που βρίσκεται
µήτε κι από ποιό δρόµο πάνε !» </i>

1712
01:41:16,454 --> 01:41:29,884
(μουσική)