[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.81,0:00:12.89,Default,,0000,0000,0000,,Wyobraź sobie daleką przyszłość,\Nw której ludzie opuścili błękitną kropkę
Dialogue: 0,0:00:12.89,0:00:17.02,Default,,0000,0000,0000,,i zakładają miasta na planetach\Noddalonych o tysiące lat świetlnych,
Dialogue: 0,0:00:17.02,0:00:21.52,Default,,0000,0000,0000,,utrzymując galaktyczną \Nsieć handlu i transportu.
Dialogue: 0,0:00:21.52,0:00:25.41,Default,,0000,0000,0000,,Czego potrzebowałaby nasza cywilizacja,\Nby dokonać takiego skoku rozwojowego?
Dialogue: 0,0:00:25.41,0:00:27.36,Default,,0000,0000,0000,,Trzeba rozważyć wiele rzeczy.
Dialogue: 0,0:00:27.36,0:00:28.78,Default,,0000,0000,0000,,Jak wyglądałaby komunikacja?
Dialogue: 0,0:00:28.78,0:00:31.10,Default,,0000,0000,0000,,Jak wyglądałby galaktyczny rząd?
Dialogue: 0,0:00:31.10,0:00:33.93,Default,,0000,0000,0000,,I najważniejsze ze wszystkich,
Dialogue: 0,0:00:33.93,0:00:37.62,Default,,0000,0000,0000,,skąd wzięlibyśmy wystarczającą \Nilość energii, by zasilić tę cywilizację,
Dialogue: 0,0:00:37.62,0:00:42.58,Default,,0000,0000,0000,,przemysł, terraformowanie\Ni statki kosmiczne?
Dialogue: 0,0:00:43.58,0:00:47.58,Default,,0000,0000,0000,,Astronom Nikołaj Kardaszow\Nzaproponował klasyfikację cywilizacji
Dialogue: 0,0:00:47.58,0:00:52.45,Default,,0000,0000,0000,,według zapotrzebowania energetycznego.
Dialogue: 0,0:00:52.45,0:00:56.45,Default,,0000,0000,0000,,Na pierwszym etapie ewolucji,\Nw którym właśnie się znajdujemy,
Dialogue: 0,0:00:56.45,0:00:59.83,Default,,0000,0000,0000,,źródła energii dostępne na planetach,\Ntakie jak paliwa kopalne,
Dialogue: 0,0:00:59.83,0:01:02.35,Default,,0000,0000,0000,,panele słoneczne lub elektrownie atomowe,
Dialogue: 0,0:01:02.35,0:01:07.14,Default,,0000,0000,0000,,powinny wystarczyć na zasiedlenie\Nsąsiednich planet naszego układu,
Dialogue: 0,0:01:07.14,0:01:09.96,Default,,0000,0000,0000,,ale na nic więcej.
Dialogue: 0,0:01:09.96,0:01:13.16,Default,,0000,0000,0000,,Dla cywilizacji na trzecim\Ni ostatnim poziomie
Dialogue: 0,0:01:13.16,0:01:18.22,Default,,0000,0000,0000,,ekspansja na skalę galaktyczną\Nwymagałaby sto miliardów razy
Dialogue: 0,0:01:18.22,0:01:26.03,Default,,0000,0000,0000,,więcej energii niż 385 jottadżuli,\Nktóre Słońce emituje każdej sekundy.
Dialogue: 0,0:01:26.03,0:01:28.86,Default,,0000,0000,0000,,Bez jakiegoś przełomu\Nw fizyce cząstek elementarnych,
Dialogue: 0,0:01:28.86,0:01:32.31,Default,,0000,0000,0000,,istnieje tylko jedno\Nwystarczające źródło energii,
Dialogue: 0,0:01:32.31,0:01:35.57,Default,,0000,0000,0000,,supermasywna czarna dziura.
Dialogue: 0,0:01:35.57,0:01:39.45,Default,,0000,0000,0000,,Wizja czarnych dziur jako źródła energii\Nwydaje się sprzeczna z intuicją,
Dialogue: 0,0:01:39.45,0:01:44.03,Default,,0000,0000,0000,,ale tym właśnie są\Ndzięki dyskom akrecyjnym,
Dialogue: 0,0:01:44.03,0:01:49.90,Default,,0000,0000,0000,,czyli okrągłym, płaskim strukturom\Nz materii wpadającej w horyzont zdarzeń.
Dialogue: 0,0:01:49.90,0:01:52.98,Default,,0000,0000,0000,,Z powodu zachowania momentu pędu
Dialogue: 0,0:01:52.98,0:01:56.98,Default,,0000,0000,0000,,cząstki nie wpadają\Nprosto do czarnej dziury,
Dialogue: 0,0:01:56.98,0:02:00.22,Default,,0000,0000,0000,,ale powoli poruszają się ruchem spiralnym.
Dialogue: 0,0:02:00.22,0:02:03.56,Default,,0000,0000,0000,,Ze względu na silne pole\Ngrawitacyjne czarnej dziury,
Dialogue: 0,0:02:03.56,0:02:07.18,Default,,0000,0000,0000,,cząstki te zamieniają\Nswoją energię potencjalną na kinetyczną,
Dialogue: 0,0:02:07.18,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,w miarę zbliżania się\Ndo horyzontu zdarzeń.
Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:13.06,Default,,0000,0000,0000,,Oddziaływania między cząstkami\Npozwalają energii kinetycznej
Dialogue: 0,0:02:13.06,0:02:15.46,Default,,0000,0000,0000,,promieniować w przestrzeń,
Dialogue: 0,0:02:15.46,0:02:18.93,Default,,0000,0000,0000,,z zaskakującą efektywnością\Nprzekształcania masy na energię.
Dialogue: 0,0:02:18.93,0:02:25.96,Default,,0000,0000,0000,,6% dla nieobracających się czarnych dziur\Ni do 32% dla obracających się.
Dialogue: 0,0:02:25.96,0:02:29.52,Default,,0000,0000,0000,,To drastycznie przyćmiewa\Nrozszczep jądra atomowego,
Dialogue: 0,0:02:29.52,0:02:32.80,Default,,0000,0000,0000,,obecnie najbardziej efektywnego\Ni szeroko dostępnego mechanizmu
Dialogue: 0,0:02:32.80,0:02:35.33,Default,,0000,0000,0000,,wydobywania energii z masy.
Dialogue: 0,0:02:35.33,0:02:42.53,Default,,0000,0000,0000,,Rozszczepianie przekształca\Ntylko 0,08% atomu uranu w energię.
Dialogue: 0,0:02:42.53,0:02:46.12,Default,,0000,0000,0000,,Kluczem do ujarzmienia tej mocy\Nmoże być sfera Dysona,
Dialogue: 0,0:02:46.12,0:02:52.15,Default,,0000,0000,0000,,struktura wymyślona\Nprzez fizyka Freemana Dysona.
Dialogue: 0,0:02:52.15,0:02:56.90,Default,,0000,0000,0000,,W latach 60. Dyson założył,\Nże zaawansowana cywilizacja planetarna
Dialogue: 0,0:02:56.90,0:03:01.02,Default,,0000,0000,0000,,może zbudować sferę \Nwokół gwiazdy macierzystej,
Dialogue: 0,0:03:01.02,0:03:06.11,Default,,0000,0000,0000,,przechwytując na swoje potrzeby\Ncałą wyemitowaną energię.
Dialogue: 0,0:03:06.11,0:03:09.32,Default,,0000,0000,0000,,Podobna, choć znacznie bardziej \Nskomplikowana konstrukcja,
Dialogue: 0,0:03:09.32,0:03:12.80,Default,,0000,0000,0000,,mogłaby teoretycznie zostać\Nzastosowana do czarnych dziur.
Dialogue: 0,0:03:12.80,0:03:17.33,Default,,0000,0000,0000,,Aby produkować energię, \Nczarne dziury muszą być stale zasilane,
Dialogue: 0,0:03:17.33,0:03:20.58,Default,,0000,0000,0000,,więc nie pokrywalibyśmy\Nich w całości sferą.
Dialogue: 0,0:03:20.58,0:03:23.97,Default,,0000,0000,0000,,Nawet gdybyśmy to zrobili, strumienie \Nplazmy wystrzeliwujące z biegunów
Dialogue: 0,0:03:23.97,0:03:26.13,Default,,0000,0000,0000,,wielu supermasywnych czarnych dziur
Dialogue: 0,0:03:26.13,0:03:30.13,Default,,0000,0000,0000,,rozerwałyby na strzępy każdą\Nkonstrukcję na swojej drodze.
Dialogue: 0,0:03:30.13,0:03:33.78,Default,,0000,0000,0000,,Zamiast tego, możemy zaprojektować\Njakiś rodzaj pierścienia Dysona,
Dialogue: 0,0:03:33.78,0:03:37.07,Default,,0000,0000,0000,,wykonanego z ogromnych,\Nzdalnie sterowanych kolektorów.
Dialogue: 0,0:03:37.07,0:03:40.02,Default,,0000,0000,0000,,Zapełniłyby orbitę wokół czarnej dziury,
Dialogue: 0,0:03:40.02,0:03:44.02,Default,,0000,0000,0000,,może na płaszczyźnie\Ndysku akrecyjnego, ale dalej.
Dialogue: 0,0:03:44.02,0:03:46.71,Default,,0000,0000,0000,,Urządzenia te mogłyby\Nwykorzystywać panele lustrzane
Dialogue: 0,0:03:46.71,0:03:50.05,Default,,0000,0000,0000,,do przesyłania zgromadzonej\Nenergii do elektrowni
Dialogue: 0,0:03:50.05,0:03:52.75,Default,,0000,0000,0000,,albo magazynować ją w bateriach.
Dialogue: 0,0:03:52.75,0:03:57.70,Default,,0000,0000,0000,,Musielibyśmy ustawić kolektory\Nw odpowiedniej odległości.
Dialogue: 0,0:03:57.70,0:04:00.73,Default,,0000,0000,0000,,Zbyt blisko stopiłyby się\Nod wypromieniowanej energii.
Dialogue: 0,0:04:00.73,0:04:05.54,Default,,0000,0000,0000,,Za daleko zebrałyby tylko\Nmaleńki ułamek dostępnej energii,
Dialogue: 0,0:04:05.54,0:04:09.19,Default,,0000,0000,0000,,a gwiazdy krążące wokół czarnej dziury\Nmogłyby zakłócić ich pracę.
Dialogue: 0,0:04:09.19,0:04:14.07,Default,,0000,0000,0000,,Potrzebny byłby silnie\Nodblaskowy materiał jak hematyt,
Dialogue: 0,0:04:14.07,0:04:17.18,Default,,0000,0000,0000,,w ilości kilkukrotnie \Nprzewyższającej wielkość Ziemi,
Dialogue: 0,0:04:17.18,0:04:23.05,Default,,0000,0000,0000,,plus zniszczenie kilku planet\Ndo stworzenia legionu robotów budowlanych.
Dialogue: 0,0:04:23.05,0:04:27.24,Default,,0000,0000,0000,,Tak zbudowany pierścień Dysona\Nbyłby technologicznym arcydziełem,
Dialogue: 0,0:04:27.24,0:04:32.50,Default,,0000,0000,0000,,zasilającym cywilizację rozsianą\Npo wszystkich ramionach galaktyki.
Dialogue: 0,0:04:32.50,0:04:35.08,Default,,0000,0000,0000,,To wszystko może wydawać się\Nszalonymi spekulacjami,
Dialogue: 0,0:04:35.08,0:04:38.26,Default,,0000,0000,0000,,ale już obecny kryzys energetyczny
Dialogue: 0,0:04:38.26,0:04:41.80,Default,,0000,0000,0000,,stawia nas przed problemem\Nwyczerpywania się zasobów planety.
Dialogue: 0,0:04:41.80,0:04:45.80,Default,,0000,0000,0000,,Zawsze będą potrzebne nowe\Nsposoby zrównoważonej produkcji energii,
Dialogue: 0,0:04:45.80,0:04:48.82,Default,,0000,0000,0000,,zwłaszcza że ludzkość dąży do przetrwania
Dialogue: 0,0:04:48.82,0:04:52.04,Default,,0000,0000,0000,,i technologicznej ewolucji.
Dialogue: 0,0:04:52.04,0:04:54.86,Default,,0000,0000,0000,,Być może gdzieś już istnieje cywilizacja,
Dialogue: 0,0:04:54.86,0:04:58.06,Default,,0000,0000,0000,,która ujarzmiła te astronomiczne giganty.
Dialogue: 0,0:04:58.06,0:05:00.16,Default,,0000,0000,0000,,Może nawet będziemy mogli to potwierdzić,
Dialogue: 0,0:05:00.16,0:05:03.92,Default,,0000,0000,0000,,obserwując okresowo przyćmione\Nświatło z czarnej dziury,
Dialogue: 0,0:05:03.92,0:05:08.18,Default,,0000,0000,0000,,gdy elementy pierścienia Dysona\Nprzesuwają się między nami a nią.
Dialogue: 0,0:05:08.18,0:05:13.08,Default,,0000,0000,0000,,A może te superstruktury\Nsą skazane na pozostanie w sferze teorii.
Dialogue: 0,0:05:13.08,0:05:17.34,Default,,0000,0000,0000,,Tylko czas i inwencja naukowa\Nmogą na to odpowiedzieć.