WEBVTT

00:00:14.000 --> 00:00:17.000
هەرگیز تێبینی گرانی دەستپێکی پایدەر 
لێدانی پاسکیلەکەت کردووە

00:00:17.000 --> 00:00:20.000
بە بەراورد لەوکاتەی 
لە خێراییەکی بەردەوام دایت؟

00:00:20.000 --> 00:00:23.000
یان پرسیوتە چ شتێک هۆی جوڵانی پاسکیلەکەتە؟

00:00:23.000 --> 00:00:27.246
یان بیرت کردۆتەوە بۆچی بەرەوپێش دەڕوات
لەبری ئەوەی بۆ دواوە یان بەلادا بکەوێت؟

00:00:27.246 --> 00:00:30.259
ڕەنگە ئەوەت نەکردبێت و هەر تۆش وانیت.

00:00:30.259 --> 00:00:31.815
لە سەدەی 17 دا

00:00:31.815 --> 00:00:34.692
کە ئیسحاق نیوتن وەسفی
یاسا بنچینەییەکانی جوڵەی کرد و

00:00:34.692 --> 00:00:37.000
ئێمەش لەوەڵامی ئەو سێ پرسیارە گەیشتین.

00:00:37.000 --> 00:00:40.800
ئەوەی نیوین پەی پێ برد بریتی بوو لەوەی
کە شتەکان بەردەم دەبن لە کردنی ئەو شتانەی

00:00:40.800 --> 00:00:43.692
کە پێشتر کردوویانە.
بۆیە کاتێک پاسکیلەکەت دەوه‌ستێت،

00:00:43.692 --> 00:00:46.692
بەوەستاوی دەمینێتەوە و کاتێ لە ڕۆیشتندایە،

00:00:46.692 --> 00:00:48.000
بەردەوام دەبێت لە ڕۆیشتن.

00:00:48.000 --> 00:00:50.000
تەنە جوڵاوەکان بەزۆری لە جوڵەدا دەبن و

00:00:50.000 --> 00:00:53.815
تەنە وەستاوەکانیش بەزۆری لە وەستاندا
دەمێننەوە.

00:00:53.815 --> 00:00:55.891
ئەوە یاسای یەکەمی نیوتنە.

00:00:55.891 --> 00:00:59.523
فیزیاگەران بەوە دەڵێن یاسای سستی،
کە ڕێگەیەکە بۆ وتنی ئەوەی

00:00:59.523 --> 00:01:03.984
کە تەنە جوڵاوەکان لە خۆوە خێرا نابن،
هێواش نابن و ئاڕاستەیان ناگۆڕن.

00:01:03.984 --> 00:01:09.000
ئەمە ئەو سستییەیە کە دەبێت بۆ جوڵاندنی
پاسکیلەکەت بەسەریدا زاڵ بیت.

00:01:09.000 --> 00:01:12.000
ئیستا دەزانیت دەبێت بەسەر سستییەکەدا زاڵ
بیت بۆ جوڵەی پاسکیلەکە،

00:01:12.000 --> 00:01:14.000
بەڵام ئەو شتە چییە ڕێگەت دەدات زاڵ بیت؟

00:01:14.000 --> 00:01:18.076
وەڵامەکە 
بە یاسایی دووەمی نیوتن ڕووندەکرێتەوە.

00:01:18.076 --> 00:01:20.538
بەزمانی بیرکارییانە، یاسای دووەم دەڵێت:

00:01:20.538 --> 00:01:24.000
هێز یەکسانە بە بارستایی لێکدانی تاودان.

00:01:24.000 --> 00:01:27.000
بۆ زیاد کردنی خێرایی تەنێک،

00:01:27.000 --> 00:01:29.000
دەبێت هێز بەکاربهێندرێت.

00:01:29.000 --> 00:01:31.000
هەتا هێزی زیاتر بەکاربهێنیت،

00:01:31.000 --> 00:01:34.000
تاودانت خێراتر دەبیت.
هەروەها بارستایی پاسکیلەکە زیاتر دەکات و

00:01:34.000 --> 00:01:36.000
هەروەها بارستایی خۆشت زیاتر دەبێت،

00:01:36.000 --> 00:01:39.830
هێزی زیاتر کە هەتە بۆ بەکارهێنان
بۆ خێرا بوون بەهەمان بڕ.

00:01:39.830 --> 00:01:43.646
هەر لەبەرئەوەیە لێخوڕینی پاسکیلێک بەکێشی
10000 پاوەند، زۆر زەحمەت دەبێت.

00:01:43.646 --> 00:01:49.060
ئەوەش ئەو هێزەیە کە بەهۆی لاقەکانت بەرەو
خوار پاڵدەنرێت لەسەر پایدەرەکان، و

00:01:49.060 --> 00:01:52.092
ڕێگەت دەدا بەسەر یاسای سستی نیوتن زاڵ بیت.

00:01:52.092 --> 00:01:54.969
هەتا توندتر پایدەرەکان پاڵ بنێی،
هێزەکە زیاتر دەبێت و

00:01:54.969 --> 00:01:56.569
تاودانت خێراتر دەبێت.

00:01:56.569 --> 00:01:58.784
ئێستا با بچینە سەر پرسیاری سێیەم:

00:01:58.784 --> 00:02:00.661
کاتێک پاسکیلەکەت دەخەیتە باری جوڵە،

00:02:00.661 --> 00:02:03.000
بۆچی بەرەو پێش دەڕوات؟

00:02:03.000 --> 00:02:05.000
بەپێی یاسای سێیەمی نیوتن، بۆ هەموو کارێک

00:02:05.000 --> 00:02:07.861
کاردانەوەیەکی یەکسان و پێچەوانە هەیە.

00:02:07.861 --> 00:02:12.292
بۆ تێگەیشتن لەوە، بیربکەوە چی ڕوودەدات
کاتێک تۆپێکی هەڵبەزاوە بەردە دەیتەوە.

00:02:12.292 --> 00:02:13.953
کاتێک تۆپەکە بەر زەوی دەکەوێت،

00:02:13.953 --> 00:02:15.815
هێزێک لەسەر زەوی بەرەو خوار پەیدا دەبێ.

00:02:15.815 --> 00:02:17.876
ئەمە کارە.

00:02:17.876 --> 00:02:21.000
زەوییەکە کاردانەوەی بە پاڵنانی لەسەر
تۆپەکە دەبێت بە هەمان هێز،

00:02:21.000 --> 00:02:24.000
بەڵام بە ئاڕاستەی پێچەوانە بەرەو سەرەوە،

00:02:24.000 --> 00:02:27.000
کە وا دەکات تۆپەکە
بۆسەرەوە بۆلات هەڵ ببەزێتەوە.

00:02:27.000 --> 00:02:29.000
پێکەوە، زەوی و تۆپەکە شتێک پەیدا دەکەن

00:02:29.000 --> 00:02:32.000
پێی دەڵێن کار و کاردانەوە،
کاتێک دێتە سەر باسی پاسکیلەکەت،

00:02:32.000 --> 00:02:35.569
کەمێک ئالۆزتر دەبێت.
کاتێک ویلی پاسکیلەکەت بەئاڕاستەی کاتژمێر

00:02:35.569 --> 00:02:39.000
دەسوڕێنەوە،
ئەوا هەربەشێکی تایەکان بەر زەوی دەکەوێت و

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
بەرەو دواوە پاڵدەنێن بەپێچەوانەی زەوی:

00:02:41.000 --> 00:02:45.000
کارەکان: زەوی بەهەمان هێز بەرەو پێش
پێچەوانەی هەر تایەیەک

00:02:45.000 --> 00:02:49.261
بەرەو پێشەوە پاڵدەنێت:
کاردانەوەکان.

00:02:49.261 --> 00:02:53.000
چوونکە تۆ دوو تایەی پاسکیلت هەیە و
هەریەکەیان کارو کاردانەوە درووست دەکات

00:02:53.000 --> 00:02:56.553
لەگەڵ زەوی. 
هەروەها لەبەرئەوەی زەوی بەڕاستی گەورەیە

00:02:56.553 --> 00:02:59.000
بە بەراورد بە پاسکیلەکەت 
زەوی زۆر کەم

00:02:59.000 --> 00:03:02.000
بەهۆی هێزی پەیدا بوو بەهۆی پاڵنانی تایەکان
بەرەو دواوە، دەجوڵێت.

00:03:02.000 --> 00:03:11.795
بەڵام تۆ بەرەو پێشەوە پاڵ دەندرێیت.