0:00:14.000,0:00:17.000
Viel het je ooit op dat het moeilijker is [br]om je fiets op gang te krijgen

0:00:17.000,0:00:20.000
dan met een constante snelheid te rijden?

0:00:20.000,0:00:23.000
Of vroeg je je ooit af wat je fiets doet vooruitgaan?

0:00:23.000,0:00:26.000
Of waarom hij vooruit gaat [br]in plaats van naar achteren of zijwaarts?

0:00:26.000,0:00:29.000
Misschien niet, en je bent niet de enige.

0:00:29.000,0:00:31.000
Pas in de 17e eeuw

0:00:31.000,0:00:34.000
beschreef Isaac Newton [br]de fundamentele wetten van de beweging

0:00:34.000,0:00:37.000
en begrepen we het antwoord op deze drie vragen.

0:00:37.000,0:00:40.000
Newton ontdekte dat dingen de neiging hebben [br]om te blijven doen

0:00:40.000,0:00:43.000
wat ze al doen. Dus als je fiets gestopt is,

0:00:43.000,0:00:46.000
blijft hij staan, [br]en wanneer hij beweegt,

0:00:46.000,0:00:48.000
blijft hij bewegen.

0:00:48.000,0:00:50.000
Objecten in beweging willen[br]in beweging blijven

0:00:50.000,0:00:52.000
en objecten in rust willen [br]in rust blijven.

0:00:52.000,0:00:55.000
Dat is de eerste wet van Newton.

0:00:55.000,0:00:59.000
Natuurkundigen noemen het de wet van de traagheid. [br]Dat is een mooie manier om te zeggen

0:00:59.000,0:01:03.000
dat bewegende objecten [br]niet spontaan versnellen, vertragen [br]of van richting veranderen.

0:01:03.000,0:01:09.000
Het is de traagheid die je moet overwinnen.

0:01:09.000,0:01:12.000
Nu je dat weet:

0:01:12.000,0:01:14.000
waarmee kan je ze overwinnen?

0:01:14.000,0:01:17.000
De tweede wet van Newton geeft het antwoord.

0:01:17.000,0:01:20.000
In wiskundige termen zegt de tweede wet van Newton

0:01:20.000,0:01:24.000
dat kracht het product is van massa en versnelling.

0:01:24.000,0:01:27.000
Om iets te versnellen,

0:01:27.000,0:01:29.000
is een kracht nodig.

0:01:29.000,0:01:31.000
Hoe meer kracht je aanwendt,

0:01:31.000,0:01:34.000
des te sneller je versnelt. [br]En hoe meer massa je fiets heeft,

0:01:34.000,0:01:36.000
en hoe meer massa jijzelf ook hebt,

0:01:36.000,0:01:39.000
des te meer kracht moet je gebruiken [br]om te versnellen tot dezelfde snelheid.

0:01:39.000,0:01:43.000
Daarom kan je een fiets van 10.000 kilo[br]bijna niet op gang te krijgen.

0:01:43.000,0:01:48.000
Door de neerwaartse kracht [br]van je benen op de pedalen

0:01:48.000,0:01:51.000
kun je Newtons wet van de traagheid overwinnen.

0:01:51.000,0:01:54.000
Hoe harder je duwt, hoe groter de kracht

0:01:54.000,0:01:56.000
en hoe sneller je versnelt.

0:01:56.000,0:01:58.000
Nu de laatste vraag:

0:01:58.000,0:02:00.000
wanneer je je fiets aantrapt,

0:02:00.000,0:02:02.000
waarom gaat hij dan vooruit?

0:02:02.000,0:02:05.000
Volgens de derde wet van Newton gaat elke actie

0:02:05.000,0:02:07.000
gepaard met een gelijke en tegenovergestelde reactie.

0:02:07.000,0:02:11.000
Wat gebeurt er wanneer je een veerkrachtige bal [br]laat vallen?

0:02:11.000,0:02:13.000
Zodra hij de vloer raakt,

0:02:13.000,0:02:15.000
veroorzaakt hij een neerwaartse kracht op de vloer.

0:02:15.000,0:02:17.000
Dit is de actie.

0:02:17.000,0:02:21.000
De vloer reageert door met dezelfde kracht [br]tegen de bal te duwen,

0:02:21.000,0:02:24.000
maar dan in de tegenovergestelde zin - naar boven -

0:02:24.000,0:02:27.000
waardoor hij terug omhoog stuitert.

0:02:27.000,0:02:29.000
Samen vormen de vloer [br]en de bal het actie-reactiepaar.

0:02:29.000,0:02:32.000
Als het gaat om je fiets

0:02:32.000,0:02:35.000
is het een beetje ingewikkelder. [br]Als je wielen

0:02:35.000,0:02:39.000
met de klok mee draaien, [br]dan duwen de delen die de grond raken

0:02:39.000,0:02:41.000
achterwaarts tegen de grond: de actie.

0:02:41.000,0:02:45.000
De grond duwt met dezelfde kracht naar voren

0:02:45.000,0:02:48.000
tegen elk van je banden: de reactie.

0:02:48.000,0:02:53.000
Aangezien je twee fietsbanden hebt, [br]vormt elk een actie-reactiepaar

0:02:53.000,0:02:56.000
met de grond. [br]En aangezien de aarde heel, heel groot is

0:02:56.000,0:02:59.000
in vergelijking met je fiets, beweegt ze nauwelijks

0:02:59.000,0:03:02.000
door de achterwaartse kracht van je fietsbanden.

0:03:02.000,9:59:59.000
Maar jij gaat vooruit.