1
00:00:14,000 --> 00:00:17,000
Viel het je ooit op dat het moeilijker is 
om je fiets op gang te krijgen

2
00:00:17,000 --> 00:00:20,000
dan met een constante snelheid te rijden?

3
00:00:20,000 --> 00:00:23,000
Of vroeg je je ooit af wat je fiets doet vooruitgaan?

4
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
Of waarom hij vooruit gaat 
in plaats van naar achteren of zijwaarts?

5
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
Misschien niet, en je bent niet de enige.

6
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
Pas in de 17e eeuw

7
00:00:31,000 --> 00:00:34,000
beschreef Isaac Newton 
de fundamentele wetten van de beweging

8
00:00:34,000 --> 00:00:37,000
en begrepen we het antwoord op deze drie vragen.

9
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
Newton ontdekte dat dingen de neiging hebben 
om te blijven doen

10
00:00:40,000 --> 00:00:43,000
wat ze al doen. Dus als je fiets gestopt is,

11
00:00:43,000 --> 00:00:46,000
blijft hij staan, 
en wanneer hij beweegt,

12
00:00:46,000 --> 00:00:48,000
blijft hij bewegen.

13
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
Objecten in beweging willen
in beweging blijven

14
00:00:50,000 --> 00:00:52,000
en objecten in rust willen 
in rust blijven.

15
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
Dat is de eerste wet van Newton.

16
00:00:55,000 --> 00:00:59,000
Natuurkundigen noemen het de wet van de traagheid. 
Dat is een mooie manier om te zeggen

17
00:00:59,000 --> 00:01:03,000
dat bewegende objecten 
niet spontaan versnellen, vertragen 
of van richting veranderen.

18
00:01:03,000 --> 00:01:09,000
Het is de traagheid die je moet overwinnen.

19
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
Nu je dat weet:

20
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
waarmee kan je ze overwinnen?

21
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
De tweede wet van Newton geeft het antwoord.

22
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
In wiskundige termen zegt de tweede wet van Newton

23
00:01:20,000 --> 00:01:24,000
dat kracht het product is van massa en versnelling.

24
00:01:24,000 --> 00:01:27,000
Om iets te versnellen,

25
00:01:27,000 --> 00:01:29,000
is een kracht nodig.

26
00:01:29,000 --> 00:01:31,000
Hoe meer kracht je aanwendt,

27
00:01:31,000 --> 00:01:34,000
des te sneller je versnelt. 
En hoe meer massa je fiets heeft,

28
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
en hoe meer massa jijzelf ook hebt,

29
00:01:36,000 --> 00:01:39,000
des te meer kracht moet je gebruiken 
om te versnellen tot dezelfde snelheid.

30
00:01:39,000 --> 00:01:43,000
Daarom kan je een fiets van 10.000 kilo
bijna niet op gang te krijgen.

31
00:01:43,000 --> 00:01:48,000
Door de neerwaartse kracht 
van je benen op de pedalen

32
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
kun je Newtons wet van de traagheid overwinnen.

33
00:01:51,000 --> 00:01:54,000
Hoe harder je duwt, hoe groter de kracht

34
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
en hoe sneller je versnelt.

35
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
Nu de laatste vraag:

36
00:01:58,000 --> 00:02:00,000
wanneer je je fiets aantrapt,

37
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
waarom gaat hij dan vooruit?

38
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
Volgens de derde wet van Newton gaat elke actie

39
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
gepaard met een gelijke en tegenovergestelde reactie.

40
00:02:07,000 --> 00:02:11,000
Wat gebeurt er wanneer je een veerkrachtige bal 
laat vallen?

41
00:02:11,000 --> 00:02:13,000
Zodra hij de vloer raakt,

42
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
veroorzaakt hij een neerwaartse kracht op de vloer.

43
00:02:15,000 --> 00:02:17,000
Dit is de actie.

44
00:02:17,000 --> 00:02:21,000
De vloer reageert door met dezelfde kracht 
tegen de bal te duwen,

45
00:02:21,000 --> 00:02:24,000
maar dan in de tegenovergestelde zin - naar boven -

46
00:02:24,000 --> 00:02:27,000
waardoor hij terug omhoog stuitert.

47
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
Samen vormen de vloer 
en de bal het actie-reactiepaar.

48
00:02:29,000 --> 00:02:32,000
Als het gaat om je fiets

49
00:02:32,000 --> 00:02:35,000
is het een beetje ingewikkelder. 
Als je wielen

50
00:02:35,000 --> 00:02:39,000
met de klok mee draaien, 
dan duwen de delen die de grond raken

51
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
achterwaarts tegen de grond: de actie.

52
00:02:41,000 --> 00:02:45,000
De grond duwt met dezelfde kracht naar voren

53
00:02:45,000 --> 00:02:48,000
tegen elk van je banden: de reactie.

54
00:02:48,000 --> 00:02:53,000
Aangezien je twee fietsbanden hebt, 
vormt elk een actie-reactiepaar

55
00:02:53,000 --> 00:02:56,000
met de grond. 
En aangezien de aarde heel, heel groot is

56
00:02:56,000 --> 00:02:59,000
in vergelijking met je fiets, beweegt ze nauwelijks

57
00:02:59,000 --> 00:03:02,000
door de achterwaartse kracht van je fietsbanden.

58
00:03:02,000 --> 99:59:59,999
Maar jij gaat vooruit.