0:00:14.000,0:00:17.000 Bisikleti sürmeye başlamanın, onu sabit bir hızda sürmekten 0:00:17.000,0:00:20.000 daha zor olduğunu fark ettiniz mi? 0:00:20.000,0:00:23.000 Ya da bisikletin hareket etmesini sağlayan şeyin ne olduğunu düşündünüz mü? 0:00:23.000,0:00:26.000 Ya da neden geriye ya da yana değil de, ileri gittiğini merak ettiniz mi? 0:00:26.000,0:00:29.000 Herhalde etmediniz ve bu konuda yalnız değilsiniz. 0:00:29.000,0:00:31.000 Bu üç sorunun cevabını 0:00:31.000,0:00:34.000 Isaac Newton, hareketin temel yasalarını 0:00:34.000,0:00:37.000 17. yy'da tanımladıktan sonra alabildik. 0:00:37.000,0:00:40.000 Newton şunu fark etti; cisimler içinde bulundukları durumu 0:00:40.000,0:00:43.000 devam ettirmeye meyillidirler. Yani bisikletiniz duruyorsa 0:00:43.000,0:00:46.000 durmaya ve gitmeye başladığında 0:00:46.000,0:00:48.000 gitmeye devam eder. 0:00:48.000,0:00:50.000 Hareket halindeki objeler harekete devam eder 0:00:50.000,0:00:52.000 ve hareketsiz olan objeler de hareketsiz kalır. 0:00:52.000,0:00:55.000 İşte bu Newton'un Birinci Yasasıdır. 0:00:55.000,0:00:59.000 Fizikçiler buna Eylemsizlik Yasası der ve bu, hareket eden objeler 0:00:59.000,0:01:03.000 kendiliğinden hızlanmaz, yavaşlamaz, yön değiştirmez demenin süslü bir yoludur. 0:01:03.000,0:01:09.000 Bisikletinizi hareket ettirmek için bu eylemsizliğin üstesinden gelmelisiniz. 0:01:09.000,0:01:12.000 Şimdi, hareket etmek için eylemsizliğin üstesinden gelmeniz gerektiğini biliyorsunuz, 0:01:12.000,0:01:14.000 ama bunu sağlayan şey nedir? 0:01:14.000,0:01:17.000 Bunun yanıtı Newton'un İkinci Yasası tarafından açıklanır. 0:01:17.000,0:01:20.000 Matematiksel olarak Newton'un İkinci Yasası, kuvvetin 0:01:20.000,0:01:24.000 kütle ile ivmenin ürünü olduğunu söyler. 0:01:24.000,0:01:27.000 Bir objenin ivme kazanması, ya da hızlanması için, 0:01:27.000,0:01:29.000 bir kuvvet uygulanması gerekir. 0:01:29.000,0:01:31.000 Ne kadar kuvvet uygularsanız, 0:01:31.000,0:01:34.000 o kadar hızlı bir şekilde ivme kazanırsınız. Ve bisikletiniz daha fazla kütleye sahipse 0:01:34.000,0:01:36.000 ve siz de daha fazla kütleye sahipseniz, 0:01:36.000,0:01:39.000 aynı hızda hareket edebilmek için daha fazla kuvvet uygulamanız gerekir. 0:01:39.000,0:01:43.000 İşte bu yüzden 4,5 tonluk bir bisikleti hareket ettirmek çok zor olacaktır. 0:01:43.000,0:01:48.000 Pedallerin üzerinde bacaklarınız tarafından uyguladığınız işte bu kuvvet, 0:01:48.000,0:01:51.000 Newton'un Eylemsizlik Yasasının üstesinden gelmenizi sağlıyor. 0:01:51.000,0:01:54.000 Pedallere ne kadar asılırsanız, kuvvet o kadar artar 0:01:54.000,0:01:56.000 ve ivme kazanmanız da hızlanır. 0:01:56.000,0:01:58.000 Şimdi son soruya bakalım: 0:01:58.000,0:02:00.000 Bisikletiniz hareket ettiğinde 0:02:00.000,0:02:02.000 neden ileriye gider? 0:02:02.000,0:02:05.000 Newton'un Üçüncü Yasasına göre, her etki için 0:02:05.000,0:02:07.000 eşit ve ters bir oranda tepki vardır. 0:02:07.000,0:02:11.000 Bunu anlamak için, bir lastik topu yere attığınızda ne olduğunu düşünün. 0:02:11.000,0:02:13.000 Top yere vurduğunda, 0:02:13.000,0:02:15.000 yere doğru bir kuvvet uygular. 0:02:15.000,0:02:17.000 Buna etki denir. 0:02:17.000,0:02:21.000 Zemin topu aynı kuvvetle iterek tepki verir, 0:02:21.000,0:02:24.000 ama ters bir yönde - yukarıya doğru - 0:02:24.000,0:02:27.000 böylece top size geri sekmiş olur. 0:02:27.000,0:02:29.000 Top ve zemin etki/tepki ikilisi denilen 0:02:29.000,0:02:32.000 şeyi oluşturur. Bisikletinize gelince, 0:02:32.000,0:02:35.000 bu birazcık daha karmaşıktır. Bisikletin tekerleri saat yönünde döndüğünde, 0:02:35.000,0:02:39.000 tekerlerin yere değen her parçası 0:02:39.000,0:02:41.000 zemine karşı geriye doğru bir kuvvet uygular - etki. 0:02:41.000,0:02:45.000 Zemin, her bir tekerleği aynı kuvvetle 0:02:45.000,0:02:48.000 ileri doğru iter - tepki. 0:02:48.000,0:02:53.000 İki bisiklet tekerleğiniz olduğuna göre, her biri zemin ile 0:02:53.000,0:02:56.000 bir etki/tepki ikilisini oluşturur. Ve Dünya bisikletine oranla 0:02:56.000,0:02:59.000 çok çok büyük olduğundan, 0:02:59.000,0:03:02.000 geriye doğru iten tekerleklerin kuvvetinden etkilenmeyecektir - 0:03:02.000,9:59:59.000 ama siz ileri doğru itilirsiniz.