WEBVTT 00:00:00.500 --> 00:00:09.060 Gəlin, 5 kökaltı 117 ifadəsini sadələşdirək. 00:00:09.060 --> 00:00:13.060 Görünür ki, 117 tam kvadrat kök deyil. 00:00:13.060 --> 00:00:14.990 Gəlin, onu sadə vuruqlara ayıraq və görək, 00:00:14.990 --> 00:00:19.130 sadə vuruqlarından hər hansı biri 1 00:00:19.130 --> 00:00:20.130 dəfədən çox təkrarlanırmı? 00:00:20.130 --> 00:00:21.750 117 tək ədəddir və 00:00:21.750 --> 00:00:24.140 aydındır ki, 2 - ə bölünmür. 00:00:24.140 --> 00:00:25.727 3 - ə bölündüyünü yoxlamaq üçün 00:00:25.727 --> 00:00:27.060 rəqəmlərinin cəmini tapaq. 00:00:27.060 --> 00:00:29.810 1 + 1 + 7 = 9. 00:00:29.810 --> 00:00:31.860 Rəqəmlərinin cəmi 9 edir. 00:00:31.860 --> 00:00:36.225 9 3 - ə bölündüyündən 117 - də bölünəcək. 00:00:36.225 --> 00:00:37.600 Bəs 117 - ni 3 - ə böldükdə 00:00:37.600 --> 00:00:41.340 neçə alınır? Gəlin hesablayaq. 00:00:41.340 --> 00:00:43.700 Belə ki, 1 - in içində 3 yoxdur. 00:00:43.700 --> 00:00:46.010 11 - in içində 3 dəfədir. 00:00:46.010 --> 00:00:47.670 3 x 3 = 9 00:00:47.670 --> 00:00:50.390 Çıxaq, 2 qalıq qalır. 00:00:50.390 --> 00:00:53.400 7 - ni aşağı düşürək. 00:00:53.400 --> 00:00:55.850 27 - in içində 9 dəfə 3 var. 00:00:55.850 --> 00:00:58.087 9 x 3 = 27 00:00:58.087 --> 00:00:59.170 Çıxaq, qalıq qalmır. 00:00:59.170 --> 00:01:02.080 Tam ədəd alınır. 00:01:02.080 --> 00:01:07.550 Beləliklə, 117-in vuruqları 3 və 39 - dur. 00:01:07.550 --> 00:01:10.935 İndi 39 - u sadə vuruqlara ayıraq. 00:01:10.935 --> 00:01:13.010 3 - ə bölünəndir. 00:01:13.010 --> 00:01:15.820 3 x 13 = 39 00:01:15.820 --> 00:01:18.320 Və aldığımız bütün rəqəmlər sadədirlər. 00:01:18.320 --> 00:01:23.580 Beləliklə, 5 kökaltı 3 vur 3 vur 13 00:01:23.580 --> 00:01:34.585 şəklində yazaq. 00:01:37.061 --> 00:01:39.560 Üstü qüvvət dərslərindən bilirik ki, 00:01:39.560 --> 00:01:43.210 belə də də yaza bilərik: 00:01:43.210 --> 00:01:54.880 5 kökaltı 3 vur 3 vur kökaltı 13. 00:01:54.880 --> 00:01:56.744 İndi isə tapaq görək 3 vur 3 ifadəsinin kvadrat kökü neçədir? 00:01:56.744 --> 00:01:58.160 Bu həm də 3 üstü 2 -in, yəni 00:01:58.160 --> 00:01:59.730 9 - un kvadrat köküdür. 00:01:59.730 --> 00:02:02.120 Bu bizə 3 - ü verir. Yəni 00:02:02.120 --> 00:02:04.590 kvadrat kök 3 - dür. 00:02:04.590 --> 00:02:10.470 5 vur 3 kökaltı 13 . 00:02:10.470 --> 00:02:14.750 Daha da sadələşdirib 5 vur 3 - ün yerinə 00:02:14.750 --> 00:02:19.850 15 yazaq. 15 kökaltı 13. 00:02:19.850 --> 00:02:21.750 Başqa bir nümunəyə baxaq. 00:02:21.750 --> 00:02:29.896 3 kökaltı 26. 00:02:29.896 --> 00:02:31.770 26 - ı sarı rənglə işarələyirəm. 00:02:31.770 --> 00:02:35.160 sarı rənglə işarələyirıəm. 00:02:35.160 --> 00:02:37.442 26 cüt ədəddir. 00:02:37.442 --> 00:02:38.900 2 - ə bölünür. 00:02:38.900 --> 00:02:41.917 2 vur 13 şəklində yazaq. 00:02:41.917 --> 00:02:42.750 Və bitdi. 00:02:42.750 --> 00:02:43.820 13 sadə ədəddir. 00:02:43.820 --> 00:02:45.860 Artıq sadələşdirə bilmərik. 00:02:45.860 --> 00:02:48.204 26 - ın tam kavdrat kökü yoxdur. 00:02:48.204 --> 00:02:49.620 Əvvəlki nümunədə etdiyimiz kimi 00:02:49.620 --> 00:02:50.970 26 -dan tam kök ala 00:02:50.970 --> 00:02:52.720 bilmirik. 00:02:52.720 --> 00:02:55.430 13 x 9 =117, yəni 00:02:55.430 --> 00:02:58.740 tam kvadrat köklü ədəd vur 13. 00:02:58.740 --> 00:03:01.645 26 - i sadələşdirə bildiyimiz qədər sadələşdirdik. 00:03:01.645 --> 00:03:08.138 Sadəcə 3 kökaltı 26 şəklində yazacağıq.