1
00:00:00,500 --> 00:00:09,060
Gəlin, 5 kökaltı 117 ifadəsini sadələşdirək.

2
00:00:09,060 --> 00:00:13,060
Görünür ki, 117 tam kvadrat kök deyil.

3
00:00:13,060 --> 00:00:14,990
Gəlin, onu sadə vuruqlara ayıraq və görək,

4
00:00:14,990 --> 00:00:19,130
sadə vuruqlarından hər hansı biri 1

5
00:00:19,130 --> 00:00:20,130
dəfədən çox təkrarlanırmı?

6
00:00:20,130 --> 00:00:21,750
117 tək ədəddir və

7
00:00:21,750 --> 00:00:24,140
aydındır ki, 2 - ə bölünmür.

8
00:00:24,140 --> 00:00:25,727
3 - ə bölündüyünü yoxlamaq üçün

9
00:00:25,727 --> 00:00:27,060
rəqəmlərinin cəmini tapaq.

10
00:00:27,060 --> 00:00:29,810
1 + 1 + 7 = 9.

11
00:00:29,810 --> 00:00:31,860
Rəqəmlərinin cəmi 9 edir.

12
00:00:31,860 --> 00:00:36,225
9 3 - ə bölündüyündən 117 də bölünəcək.

13
00:00:36,225 --> 00:00:37,600
Bəs 117 - ni 3 - ə böldükdə

14
00:00:37,600 --> 00:00:41,340
neçə alınır? Gəlin hesablayaq.

15
00:00:41,340 --> 00:00:43,700
Belə ki, 1 - in içində 3 yoxdur.

16
00:00:43,700 --> 00:00:46,010
11 - in içində 3 dəfədir.

17
00:00:46,010 --> 00:00:47,670
3 x 3 = 9

18
00:00:47,670 --> 00:00:50,390
Çıxaq, 2 qalıq qalır.

19
00:00:50,390 --> 00:00:53,400
7 - ni aşağı düşürək.

20
00:00:53,400 --> 00:00:55,850
27 - in içində 9 dəfə 3 var.

21
00:00:55,850 --> 00:00:58,087
9 x 3 = 27

22
00:00:58,087 --> 00:00:59,170
Çıxdıqda, qalıq qalmır.

23
00:00:59,170 --> 00:01:02,080
Tam ədəd alınır.

24
00:01:02,080 --> 00:01:07,550
Beləliklə, 117-nin vuruqları 3 və 39 - dur.

25
00:01:07,550 --> 00:01:10,935
İndi 39 - u sadə vuruqlarına ayıraq.

26
00:01:10,935 --> 00:01:13,010
3 - ə bölünəndir.

27
00:01:13,010 --> 00:01:15,820
3 x 13 = 39

28
00:01:15,820 --> 00:01:18,320
Və aldığımız bütün rəqəmlər sadədirlər.

29
00:01:18,320 --> 00:01:23,580
Beləliklə, 5 kökaltı 3 vur 3 vur 13

30
00:01:23,580 --> 00:01:34,585
şəklində yazaq.

31
00:01:37,061 --> 00:01:39,560
Üstü qüvvət dərslərindən bilirik ki,

32
00:01:39,560 --> 00:01:43,210
belə də yaza bilərik:

33
00:01:43,210 --> 00:01:54,880
5 kökaltı 3 vur 3 vur kökaltı 13.

34
00:01:54,880 --> 00:01:56,744
İndi isə tapaq görək 3 vur 3 ifadəsinin kvadrat kökü neçədir?

35
00:01:56,744 --> 00:01:58,160
Bu, həm də 3-ün kvadratının, yəni

36
00:01:58,160 --> 00:01:59,730
9 - un kvadrat köküdür.

37
00:01:59,730 --> 00:02:02,120
Bu bizə 3 - ü verir. Yəni

38
00:02:02,120 --> 00:02:04,590
kvadrat kök 3 - dür.

39
00:02:04,590 --> 00:02:10,470
5 vur 3 kökaltı 13 .

40
00:02:10,470 --> 00:02:14,750
Daha da sadələşdirib 5 vur 3 - ün yerinə

41
00:02:14,750 --> 00:02:19,850
15 yazaq. 15 kökaltı 13.

42
00:02:19,850 --> 00:02:21,750
Başqa bir nümunəyə baxaq.

43
00:02:21,750 --> 00:02:29,896
3 kökaltı 26.

44
00:02:29,896 --> 00:02:31,770
26 -nı sarı rənglə işarələyirəm.

45
00:02:31,770 --> 00:02:35,160
sarı rənglə işarələyirəm.

46
00:02:35,160 --> 00:02:37,442
26 cüt ədəddir.

47
00:02:37,442 --> 00:02:38,900
2 - ə bölünür.

48
00:02:38,900 --> 00:02:41,917
2 vur 13 şəklində yazaq.

49
00:02:41,917 --> 00:02:42,750
Və bitdi.

50
00:02:42,750 --> 00:02:43,820
13 sadə ədəddir.

51
00:02:43,820 --> 00:02:45,860
Artıq sadələşdirə bilmərik.

52
00:02:45,860 --> 00:02:48,204
26 -nın tam kavdrat kökü yoxdur.

53
00:02:48,204 --> 00:02:49,620
Əvvəlki nümunədə etdiyimiz kimi

54
00:02:49,620 --> 00:02:50,970
26 -dan tam kök ala

55
00:02:50,970 --> 00:02:52,720
bilmirik.

56
00:02:52,720 --> 00:02:55,430
13 x 9 =117, yəni

57
00:02:55,430 --> 00:02:58,740
tam kvadrat köklü ədəd vur 13.

58
00:02:58,740 --> 00:03:01,645
26 - nı sadələşdirə bildiyimiz qədər sadələşdirdik.

59
00:03:01,645 --> 00:03:08,138
Sadəcə 3 kökaltı 26 şəklində yazacağıq.