1
00:00:00,908 --> 00:00:03,913
Davranış bilimcileri, hayvan davranışlarının yanı sıra

2
00:00:04,159 --> 00:00:07,652
insan doğası ile ilgili de yeni görüşler ortaya attılar.

3
00:00:08,559 --> 00:00:11,929
Ve bu görüşler hepimizin bildiği bir süreçle ilgiliydi.

4
00:00:12,005 --> 00:00:13,502
Öğrenme!

5
00:00:13,687 --> 00:00:16,477
Çünkü biz tamamen öğrenmek için doğmuşuz.

6
00:00:18,369 --> 00:00:22,333
İlginçtir ki, öğrenme alanındaki en önemli isimlerden biri olan

7
00:00:22,333 --> 00:00:25,867
Ivan Pavlov'un bu konuyla alakası bile yoktu.

8
00:00:25,867 --> 00:00:27,662
En azından en başta.

9
00:00:27,862 --> 00:00:33,933
Ünlü Rus bilimci, Pavlov 1904 yılında psikoloji ve tıp alanında Nobel ödülünü kazandı.

10
00:00:35,333 --> 00:00:39,200
Burdan görülüyor ki, Pavlov ilk başta

11
00:00:39,200 --> 00:00:42,667
sindirim ve tükrük bezleri ile ilgeniyordu.

12
00:00:42,667 --> 00:00:47,933
Köpeklerin tükrüklerini test tüplerine alarak, sindirim sırasında

13
00:00:47,933 --> 00:00:50,954
tam olarak ne kadar tükrük ürettiklerini ölçebiliyordu.

14
00:00:53,000 --> 00:00:59,067
Yemek verildiğinde, köpekler hemen tükrük salgılıyordu- doğuştan gelen salya refleksi.

15
00:01:01,498 --> 00:01:04,667
Ancak deneyler tekrarlandıkça ilginç bir şey oldu.

16
00:01:04,667 --> 00:01:09,000
Köpekler yemek ile temasa geçmeden ÖNCE tükrük salgıladılar.

17
00:01:09,000 --> 00:01:13,333
Salyalarının artması için yemeğin görüntüsü bile yeterliydi.

18
00:01:13,333 --> 00:01:17,600
Daha sonra ise, yemek tabağını görmek veya Pavlov'un veya asistanının

19
00:01:17,600 --> 00:01:22,667
ayak sesleri duymak bile bu doğuştan gelen refleksi tetiklemeye yetti.

20
00:01:24,205 --> 00:01:27,000
Bu tepkinin ortaya çıkmasıne yol açan şey neydi?

21
00:01:27,000 --> 00:01:31,933
Pavlov bunu bulmak için uyarıcıyı sistematik olarak değiştirmeye

22
00:01:31,933 --> 00:01:33,379
ve köpeğin tepkisini ölçmeye karar verdi.

23
00:01:33,979 --> 00:01:36,697
(Metronom tıklaması)

24
00:01:36,820 --> 00:01:40,000
Uyarıcı olarak ışıklar ve ziller kullanıldı.

25
00:01:40,000 --> 00:01:43,123
Hepsi de yemek için "dublor" olarak kullanıldı.

26
00:01:43,538 --> 00:01:47,225
önemli olan kullanılan uyarıcının çeşidi değildi

27
00:01:47,225 --> 00:01:50,200
bunların yemeğin geliyor olduğu sinyali vermesiydi.

28
00:01:53,308 --> 00:01:55,995
Pavlov, temel bir öğrenme biçimini bulmuş oldu,

29
00:01:56,533 --> 00:01:58,867
"klasik koşullanma".

30
00:01:58,867 --> 00:02:02,610
Orjinal bir uyarıcı otomatik, öğrenilmemiş bir tepkiyi ortaya çıkarır.

31
00:02:02,964 --> 00:02:06,333
Uyarcı da tepki de kendiliğinden meydana gelir.

32
00:02:06,333 --> 00:02:08,369
Bunlar koşulsuzdur.

33
00:02:09,585 --> 00:02:14,102
Sonra, koşulsuz tepkiyi ortaya çıkarmayan ikinci bir uyarıcı

34
00:02:14,102 --> 00:02:18,667
orjinal uyarıcının ortaya çıkmasından hemen önce sunulur.

35
00:02:22,529 --> 00:02:23,241
(Zil çalması)

36
00:02:25,841 --> 00:02:26,464
(Zil çalması)

37
00:02:28,513 --> 00:02:29,013
(Zil çalması)

38
00:02:29,815 --> 00:02:34,333
Doğal veya sinyal veren uyarıcı, yalnız başına sunulur ve

39
00:02:34,333 --> 00:02:38,333
orjinal uyarıcı ordaymış gibi bir tepki açığa çıkarsa

40
00:02:38,333 --> 00:02:39,646
bu durumda koşullanma meydana gelmiş deriz.

41
00:02:39,738 --> 00:02:40,748
(Zil çalması)

42
00:02:40,748 --> 00:02:44,867
Kendiliğinden olan doğal uyarıcı "koşullu uyarıcı" haline gelir.

43
00:02:44,867 --> 00:02:45,877
(Zil çalması)

44
00:02:46,538 --> 00:02:47,785
Tam tersi de doğrudur.

45
00:02:48,677 --> 00:02:53,333
Pavlov ve arkadaşları, böylesi koşullu tepkilerin zamanla ortadan kalkmasını araştırdılar.

46
00:02:53,518 --> 00:02:54,859
(Zil çalması)

47
00:02:56,120 --> 00:03:00,369
Denek, koşullu uyarıcının artık istenenilen olayın sinyali

48
00:03:00,369 --> 00:03:03,333
olmadığını öğrendiğinde, edinme süreci tersine döner.

49
00:03:03,333 --> 00:03:06,148
Çünkü öğrenme bağı zamanla azalmıştır.

50
00:03:06,241 --> 00:03:12,067
(Sürekli zil çalması)

51
00:03:12,067 --> 00:03:15,513
Pavlov'un ve onu izleyenlerinlerin çalışmaları

52
00:03:15,605 --> 00:03:17,867
şu önemli sonucu ortaya çıkardı

53
00:03:17,867 --> 00:03:22,533
Organizmanın algıladığı herhangi bir uyarıcı, organizmanın

54
00:03:22,533 --> 00:03:25,867
yapmaya kabil olduğu herhangi bir reaksiyonu ortaya çıkarabilir.

55
00:03:25,867 --> 00:03:29,867
Bu şu anlama geliyor; herhangi bir ses, görüntü ve koku

56
00:03:29,867 --> 00:03:31,933
kaslarımızın gerilme ve gevşeme biçimini, ruh halimizin değişmesini

57
00:03:31,933 --> 00:03:36,200
ve hatta tutumlarımızın biçimlenme şeklini bile etkileyebilir.

58
00:03:36,200 --> 00:03:40,267
Örneğin; "Rahatla" ve bunu yaptığımda

59
00:03:40,267 --> 00:03:41,733
(Silahı ateşler)

60
00:03:41,733 --> 00:03:45,133
korkarsınız ve üzülürsünüz.

61
00:03:45,133 --> 00:03:46,933
5 veya 6 defa "Rahatla" ile bunu yapsam

62
00:03:46,933 --> 00:03:48,400
(Silahı ateşler)

63
00:03:48,400 --> 00:03:52,733
Sadece "Rahatla" kelimesi bile normal öğrenilmiş tepki yerine,

64
00:03:52,733 --> 99:59:59,999
olumsuz bir tepki yaratacaktır.