WEBVTT

00:00:06.843 --> 00:00:10.144
Antik Yunan'dan 20. yüzyıla,

00:00:10.144 --> 00:00:14.244
Aristo, Sigmund Freud gibi sayısız alim

00:00:14.244 --> 00:00:17.334
aynı şeyi araştırıyordu:

00:00:17.334 --> 00:00:19.784
yılan balığı testisleri.

00:00:19.784 --> 00:00:25.916
Tatlı su yılan balıkları veya Anguilla
Anguillalar Avrupa ırmaklarında bulunur,

00:00:25.916 --> 00:00:28.896
fakat henüz hiç kimse onları
çiftleşirken görmedi.

00:00:28.896 --> 00:00:31.256
Sayısız tahlillerin aksine,

00:00:31.256 --> 00:00:37.726
hiçbir araştırmacı yılan balığı yumurtası
veya üreme organlarını görebilmiş değil.

NOTE Paragraph

00:00:37.726 --> 00:00:43.506
Bilgi yoksunluğundan doğa bilimciler yılan
balığı kökeni için hikayeler önermiştir.

00:00:43.506 --> 00:00:48.757
Aristo, yılan balıklarının birdenbire
çamurdan çıktıklarını öne sürmüştür.

00:00:48.757 --> 00:00:53.561
Büyük Pliny, yılan balıklarının
kendilerini kayalara sürttüklerini

00:00:53.561 --> 00:00:57.116
ve bunun sonucunda oluşan kırıntıların
hayat kazandığını söylemiştir.

00:00:57.116 --> 00:01:00.231
Yılan balıklarının çatılarda
yumurtalarından çıktıkları,

00:01:00.231 --> 00:01:05.748
diğer balıkların yüzgeçlerinde yaşadıkları
ve hatta böceklerden çıktıkları söylenir.

00:01:06.278 --> 00:01:11.918
Fakat yılan balığı üremesinin gerçek
hikayesini hayal etmek çok daha zor.

00:01:12.218 --> 00:01:14.815
Bu çetin sırrı çözmek için

00:01:14.815 --> 00:01:18.558
alimler yüzyılların araştırmasını
yeniden düşünmek zorunda kalacaklardır.

00:01:19.218 --> 00:01:25.312
Bugün, tatlı su yılan balıklarının beş
aşamalı yaşam döngüsü olduğunu biliyoruz:

NOTE Paragraph

00:01:25.472 --> 00:01:32.863
saydam larvalar, minik cam yılan
balıkları, yetişkin yavrular,

00:01:32.863 --> 00:01:36.803
büyük sarı yılan balıkları ve yetişkin
gümüş yılan balıkları.

00:01:37.133 --> 00:01:41.320
Bu aşamalar arasındaki ciddi değişiklikler
göz önüne alındığında

00:01:41.320 --> 00:01:44.940
her birinin farklı canlılar olduğunu
düşünebilirsiniz.

00:01:44.940 --> 00:01:48.830
Aslında bu tam da Avrupalı doğa
bilimcilerin düşündüğü şeydi.

00:01:49.590 --> 00:01:53.890
Araştırmacılar saydam ve cam yılan
balıklarının farkındaydı

NOTE Paragraph

00:01:53.890 --> 00:01:58.054
fakat kimse onların nehrin yüzlerce
kilometre yukarısında yaşayan

00:01:58.054 --> 00:02:01.884
yetişkin yavrular ve büyük sarı yılan
balıklarıyla ilgili olduğunu düşünmemişti.

00:02:01.884 --> 00:02:06.374
İşleri daha da karıştıran, yılan balıkları
hemen cinsel organ geliştirmez.

00:02:06.744 --> 00:02:09.614
Avrupa ırmaklarındaki vakitlerinin tümünde

00:02:09.614 --> 00:02:12.584
yetişkinlik döneminde oluyorlar.

00:02:12.584 --> 00:02:17.069
Peki yılan balıkları ne zaman çiftleşir
ve bunu nerede yaparlar?

00:02:17.859 --> 00:02:22.869
İsimlerinin aksine, tatlı su yılan
balıklarının ömrü aslında

NOTE Paragraph

00:02:22.869 --> 00:02:25.915
Bermuda Üçgeni'nin tuzlu sularında başlar.

00:02:26.175 --> 00:02:28.985
Yıllık kasırga sezonunun tepe noktasında

00:02:28.985 --> 00:02:32.077
üç milimetrelik binlerce
yılan balığı larvası

00:02:32.077 --> 00:02:34.305
Sargasso Denizi'nden sürüklenir.

00:02:34.805 --> 00:02:39.115
Buradan, yılan balıklarının 40 milyon
yıl önce bu rotalarını oluşturduklarında

00:02:39.115 --> 00:02:41.900
daha yakında olan Kuzey Amerika
ve Avrupa kıtalarına doğru

00:02:41.900 --> 00:02:44.550
göç yollarını takip ederler.

00:02:46.717 --> 00:02:52.161
Devam eden 300 gün boyunca Anguilla
Anguilla larvaları okyanus akıntılarında

00:02:52.161 --> 00:02:55.769
Avrupa sahillerinde 6.500 km
boyunca sürüklenirler.

00:02:56.479 --> 00:02:59.601
Bu, bilinen en uzun deniz
göçlerinden biridir.

00:03:00.411 --> 00:03:05.089
Göçlerinin sonuna geldiklerinde yaklaşık
45 mm kadar büyümüş olurlar

NOTE Paragraph

00:03:05.089 --> 00:03:09.413
ve yarı transparan cam yılan
balıklarına dönüşürler.

00:03:09.413 --> 00:03:12.052
Değişen yalnızca görünüşleri değildir.

00:03:12.052 --> 00:03:15.766
Çoğu balık tuzlu sahillere girdiğinde

00:03:15.766 --> 00:03:20.672
hücreleri tatlı su ile ölümcül
bir şekilde şişer.

00:03:21.032 --> 00:03:23.270
Ama cam yılan balıkları
sahile ulaştıklarında,

00:03:23.270 --> 00:03:26.072
böbrekleri daha fazla tuzu kaldırmaya
adapte olur

00:03:26.072 --> 00:03:29.000
ve kanlarındaki tuz miktarını
devam ettirirler.

00:03:29.000 --> 00:03:34.060
Bu yeni tatlı sudaki yavrular dere
ve ırmaklara göç ederler,

00:03:34.060 --> 00:03:39.134
bazen engeller veya yırtıcı hayvanlardan
kurtulmak için üst üste yığılırlar.

00:03:39.984 --> 00:03:44.113
Bu hareketi nehrin akış yönüne doğru
yapanlar opak yavrulara dönüşür.

NOTE Paragraph

00:03:44.113 --> 00:03:47.410
Nihayet avlanma alanlarına ulaştıklarında

00:03:47.410 --> 00:03:51.105
yavrular, ağızlarına sığdırabildikleri
her şeyi yemeye başlar.

00:03:51.105 --> 00:03:54.835
Bu hem etçil hem otçul canlılar,
beslenmeleriyle orantılı olarak büyürler

00:03:54.835 --> 00:03:59.145
ve bir sonraki on yıl içerisinde daha
büyük sarı yılan balıklarına dönüşürler.

00:03:59.695 --> 00:04:03.398
Bu evrede yaklaşık 80 cm kadar büyürler

00:04:03.398 --> 00:04:06.432
ve sonunda cinsel organ geliştirirler.

00:04:07.682 --> 00:04:12.723
Fakat yılan balığının yaşam döngüsündeki
son evre ve çoğalmalarının sırrı

NOTE Paragraph

00:04:12.723 --> 00:04:14.816
gizemli kalmaya devam eder.

00:04:15.316 --> 00:04:21.431
1896'da araştırmacılar, saydam yavruları
yılan balığı larvaları olarak tanımladı

00:04:21.431 --> 00:04:25.459
ve Avrupa'ya Atlantik'ten geldikleri
sonucuna vardılar.

00:04:25.729 --> 00:04:29.304
Fakat bu gizemli yavrulama yerini
bulmak için

00:04:29.304 --> 00:04:32.054
birinin 30 mm'den daha küçük olan
larvalar üzerine

00:04:32.054 --> 00:04:35.834
akla gelmeyecek bir okyanus araştırması
yapması gerekirdi.

00:04:36.074 --> 00:04:38.265
Enter Johannes Schmidt.

00:04:38.705 --> 00:04:42.593
Gelecek 18 yıl içinde bu Danimarkalı
okyanus bilimci

00:04:42.593 --> 00:04:45.194
dört kıtanın kıyılarında ağ atarak

00:04:45.194 --> 00:04:48.634
minik saydam yavrulardan çok
büyük miktarda yakaladı.

00:04:48.854 --> 00:04:53.377
Son olarak 1921'de şimdiye kadarki
en küçük larvayı

00:04:53.617 --> 00:04:56.605
Sargasso Denizi'nin güney kıyısında buldu.

00:04:57.775 --> 00:05:00.655
Gidiş gelişli bir göç yaptıkları
bilgisinin aksine,

NOTE Paragraph

00:05:00.655 --> 00:05:04.055
bilim adamları hala ne doğada çiftleşmeye

00:05:04.055 --> 00:05:07.135
ne de tek bir yılan balığı yumurtasına
rastladılar.

00:05:07.135 --> 00:05:09.708
Önde gelen teoriler, yılan balıklarının

00:05:09.708 --> 00:05:13.008
telaşlı bir dış döllenme ile
çoğaldıklarını öneriyor

00:05:13.008 --> 00:05:16.688
serbest yüzen yumurtaları sperm
bulutları bu şekilde döllüyor.

00:05:16.968 --> 00:05:21.223
Fakat Sargasso Denizi'nin güçlü akıntıları
ve karmaşık yosunları

00:05:21.223 --> 00:05:24.053
bu teoriyi onaylamayı zorlaştırıyor.

00:05:24.443 --> 00:05:27.373
Araştırmacılar nereye bakacaklarını bile
bilmiyorlar

00:05:27.373 --> 00:05:29.923
çünkü gidiş dönüşlü göçleri esnasında

00:05:29.923 --> 00:05:32.763
başarılı bir şekilde yılan balıklarını
izlemeleri gerekiyor.

00:05:32.763 --> 00:05:35.023
Bu zorluklar aşılana kadar

00:05:35.023 --> 00:05:39.721
yılan balıklarının eski sırrı ellerimizden
kayıp gitmeye devam edecek.