1
00:00:01,000 --> 00:00:03,000
Ik wil jullie vandaag vertellen

2
00:00:03,000 --> 00:00:06,000
over voorspelbare irrationaliteit.

3
00:00:06,000 --> 00:00:10,000
Mijn interesse voor irrationeel gedrag

4
00:00:10,000 --> 00:00:13,000
ontstond jaren geleden in het ziekenhuis.

5
00:00:13,000 --> 00:00:17,000
Ik was ernstig verbrand.

6
00:00:17,000 --> 00:00:20,000
Als je lang in het ziekenhuis ligt,

7
00:00:20,000 --> 00:00:23,000
zie je veel verschillende 
soorten irrationaliteit.

8
00:00:23,000 --> 00:00:28,000
Wat me specifiek stoorde 
op de brandwondenafdeling

9
00:00:28,000 --> 00:00:32,000
was de manier waarop de verpleegsters 
mijn verband verwijderden.

10
00:00:33,000 --> 00:00:35,370
Jullie hebben vast wel eens 
verband verwijderd,

11
00:00:35,370 --> 00:00:38,000
en je afgevraagd 
wat de beste aanpak is.

12
00:00:38,000 --> 00:00:42,000
Trek je het er snel af -- korte duur, 
maar hoge intensiteit --

13
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
of verwijder je het verband langzaam --

14
00:00:44,000 --> 00:00:48,000
je neemt de tijd, maar per seconde 
doet het minder pijn --

15
00:00:48,000 --> 00:00:51,000
welke manier is het beste?

16
00:00:51,000 --> 00:00:55,000
De verpleegsters op mijn afdeling 
dachten dat de beste manier

17
00:00:55,000 --> 00:00:58,000
de snelle was, dus ze pakten 
het verband vast en trokken,

18
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
en ze pakten het vast en trokken.

19
00:01:00,000 --> 00:01:04,000
Omdat ik 70 procent van m'n lichaam 
verbrand had, duurde het een uur.

20
00:01:04,000 --> 00:01:07,000
Je kunt je voorstellen

21
00:01:07,000 --> 00:01:11,000
dat ik intens opzag tegen dat moment.

22
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
Ik probeerde met ze te onderhandelen:

23
00:01:13,000 --> 00:01:16,200
"Wat als we iets anders probeerden
en het iets langer lieten duren,

24
00:01:16,200 --> 00:01:21,000
misschien 2 uur in plaats van één -- 
zodat het minder intens is?"

25
00:01:21,000 --> 00:01:23,000
De verpleegsters vertelden me twee dingen.

26
00:01:23,000 --> 00:01:27,000
Ze vertelden me dat zij 
het juiste model van de patiënt hadden --

27
00:01:27,000 --> 00:01:30,000
dat zij wisten wat het beste was 
om pijn te minimaliseren --

28
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
en ze vertelden me ook 
dat het woord 'patiënt' niet betekent

29
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
'suggesties doen' of 'onderbreken' of …

30
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
Dat is niet alleen zo 
in het Hebreeuws, trouwens.

31
00:01:38,000 --> 00:01:41,000
Het is zo in iedere taal 
waar ik tot nu toe ervaring mee had.

32
00:01:41,000 --> 00:01:45,000
En weet je, er was niet veel 
dat ik kon doen;

33
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
ze gingen gewoon door met wat ze deden.

34
00:01:48,000 --> 00:01:50,250
Zo'n drie jaar later 
verliet ik het ziekenhuis

35
00:01:50,250 --> 00:01:53,000
en ging studeren aan de universiteit.

36
00:01:53,000 --> 00:01:56,000
Eén van de interessantste 
lessen die ik leerde,

37
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
was dat er een onderzoeksmethode bestaat,

38
00:01:58,000 --> 00:02:02,000
waarbij je een abstracte kopie 
maakt van een vraag,

39
00:02:02,000 --> 00:02:06,000
die je vervolgens 
kunt proberen te onderzoeken

40
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
om misschien iets te leren over de wereld.

41
00:02:08,000 --> 00:02:10,000
Dat deed ik dus.

42
00:02:10,000 --> 00:02:13,010
Ik was nog steeds geïnteresseerd
in de kwestie van het verband.

43
00:02:13,010 --> 00:02:16,000
In het begin had ik niet veel geld,

44
00:02:16,000 --> 00:02:20,000
dus ging ik naar een doe-het-zelfzaak 
en kocht een bankschroef.

45
00:02:20,000 --> 00:02:24,000
Ik bracht mensen naar het lab, 
stopte hun vinger er in,

46
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
en ik plette die een beetje.

47
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
(Gelach)

48
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
Ik plette ze voor lange tijd 
en voor korte tijd,

49
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
pijn die toenam 
en pijn die afnam,

50
00:02:33,000 --> 00:02:37,000
met pauzes en zonder pauzes -- verschillende soorten pijn.

51
00:02:37,000 --> 00:02:39,000
Wanneer ik klaar was met mensen pijn doen, vroeg ik ze,

52
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
nou, hoe pijnlijk was dit? Of, hoe pijnlijk was dit?

53
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
Of, als je moest kiezen tussen de laatste twee,

54
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
welke zou je kiezen?

55
00:02:45,000 --> 00:02:48,000
(Gelach)

56
00:02:48,000 --> 00:02:51,000
Ik bleef dit een tijdlang doen...

57
00:02:51,000 --> 00:02:53,000
(Gelach)

58
00:02:53,000 --> 00:02:57,000
Toen -- zoals al het goede onderzoek -- kreeg ik meer financiering.

59
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
Ik begon met geluiden, elektrische schokken --

60
00:02:59,000 --> 00:03:04,000
ik had zelfs een pijnpak waarmee mensen nog meer pijn konden voelen.

61
00:03:04,000 --> 00:03:08,000
Maar aan het eind van dit proces,

62
00:03:08,000 --> 00:03:11,000
had ik geleerd dat de verpleegsters het mis hadden.

63
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
Fantastische mensen met goede intenties

64
00:03:14,000 --> 00:03:16,000
en veel ervaring, en toch

65
00:03:16,000 --> 00:03:20,000
hadden ze het voortdurend en voorspelbaar mis.

66
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
Het blijkt dat we tijdsduur anders ervaren

67
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
dan intensiteit.

68
00:03:25,000 --> 00:03:29,000
Ik zou minder geleden hebben als de tijdsduur langer was geweest

69
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
en de intensiteit lager.

70
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
Het was beter geweest om met mijn hoofd te beginnen,

71
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
wat pijnlijker was, en naar mijn benen toe te werken,

72
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
zodat het proces geleidelijk beter werd --

73
00:03:39,000 --> 00:03:40,000
dat zou ook minder pijnlijk zijn geweest.

74
00:03:40,000 --> 00:03:42,000
Ook bleek dat het goed was geweest om

75
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
kleine pauzes in te lassen, zodat ik wat kon bijkomen.

76
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
Al deze dingen zouden goed zijn geweest

77
00:03:46,000 --> 00:03:49,000
maar mijn verpleegsters hadden geen flauw benul.

78
00:03:49,000 --> 00:03:50,000
Toen begon ik te denken: zijn verpleegsters

79
00:03:50,000 --> 00:03:53,000
de enige mensen in de wereld die dingen op deze manier

80
00:03:53,000 --> 00:03:56,000
mis hebben, of is dit iets meer algemeens?

81
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
Het blijkt dat het meer algemeen is --

82
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
er zijn een hoop fouten die we maken.

83
00:04:01,000 --> 00:04:06,000
Ik wil jullie een voorbeeld geven van zo'n irrationaliteit,

84
00:04:06,000 --> 00:04:09,000
ik ga het hebben over bedriegen.

85
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
Ik koos voor bedrog omdat het interessant is,

86
00:04:11,000 --> 00:04:13,000
maar het vertelt ons ook iets

87
00:04:13,000 --> 00:04:16,000
over de beurssituatie waarin we verkeren.

88
00:04:16,000 --> 00:04:19,000
Mijn interesse in bedrog werd gewekt

89
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
toen Enron het toneel betrad en plotseling explodeerde.

90
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
Ik begon te denken over wat daar gebeurde.

91
00:04:24,000 --> 00:04:25,000
Waren er hier enkele rotte appels

92
00:04:25,000 --> 00:04:28,000
die in staat waren om deze dingen te doen,

93
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
of is dit meer wijdverbreid

94
00:04:30,000 --> 00:04:34,000
met vele mensen die hiertoe in staat zijn?

95
00:04:34,000 --> 00:04:38,000
Zoals gebruikelijk, besloot ik een simpel experiment te doen.

96
00:04:38,000 --> 00:04:39,000
Dat ging als volgt.

97
00:04:39,000 --> 00:04:42,000
Als je hieraan meedeed, zou ik je een stuk papier geven

98
00:04:42,000 --> 00:04:46,000
met 20 simpele rekensommen die iedereen kan oplossen,

99
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
maar ik zou je niet genoeg tijd geven.

100
00:04:48,000 --> 00:04:50,000
Als de 5 minuten voorbij waren, zei ik:

101
00:04:50,000 --> 00:04:53,000
"Geef me je papieren en ik betaal je een dollar per vraag."

102
00:04:53,000 --> 00:04:57,000
Dat deden mensen. Ik betaalde ze dan 4 dollar --

103
00:04:57,000 --> 00:04:59,000
gemiddeld hadden mensen vier sommen opgelost.

104
00:04:59,000 --> 00:05:02,000
Andere mensen verleidde ik tot bedrog.

105
00:05:02,000 --> 00:05:03,000
Ik gaf ze het vel papier.

106
00:05:03,000 --> 00:05:05,000
Na 5 minuten zei ik dan:

107
00:05:05,000 --> 00:05:06,000
"Verscheur het vel papier.

108
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
Stop de stukjes in je broekzak of rugzak

109
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
en vertel me hoeveel vragen je goed had."

110
00:05:12,000 --> 00:05:15,000
Nu losten mensen gemiddeld 7 vragen op.

111
00:05:15,000 --> 00:05:20,000
Het was niet zo dat er enkele rotte appels waren --

112
00:05:20,000 --> 00:05:23,000
een paar mensen die erg bedrogen.

113
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
Nee, we zagen veel mensen die een beetje bedrogen.

114
00:05:26,000 --> 00:05:29,000
In de economische theorie

115
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
is bedrog een eenvoudige kosten-batenanalyse.

116
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
Je zegt: wat is de pakkans?

117
00:05:34,000 --> 00:05:37,000
Hoeveel levert bedrog me op?

118
00:05:37,000 --> 00:05:39,000
Hoeveel straf krijg ik wanneer ik gepakt word?

119
00:05:39,000 --> 00:05:41,000
Je weegt deze tegen elkaar af --

120
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
een simpele kosten-batenanalyse,

121
00:05:43,000 --> 00:05:46,000
en je beslist of de misdaad de moeite waard is.

122
00:05:46,000 --> 00:05:48,000
Dus we probeerden dit te testen.

123
00:05:48,000 --> 00:05:52,000
Bij sommige mensen varieerden we hoeveel geld ze konden krijgen --

124
00:05:52,000 --> 00:05:53,000
hoeveel geld ze konden stelen.

125
00:05:53,000 --> 00:05:56,000
We betaalden ze 10 cent per goed antwoord, 50 cent,

126
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
een dollar, vijf dollar, tien dollar per goed antwoord.

127
00:05:59,000 --> 00:06:03,000
Je zou verwachten dat met het verhogen van het geldbedrag,

128
00:06:03,000 --> 00:06:06,000
mensen méér zouden bedriegen, maar zo was het niet.

129
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
Een groot aantal mensen bedrogen ons met kleine beetjes.

130
00:06:09,000 --> 00:06:12,000
Hoe zat het met de pakkans?

131
00:06:12,000 --> 00:06:14,000
Sommige mensen verscheurden de helft van het papier,

132
00:06:14,000 --> 00:06:15,000
zodat er nog wat bewijs was.

133
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
Sommige mensen verscheurden het hele vel.

134
00:06:17,000 --> 00:06:20,000
Sommigen verscheurden alles, liepen het lokaal uit

135
00:06:20,000 --> 00:06:23,000
en betaalden zichzelf uit de kom waarin meer dan 100 dollar zaten.

136
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
Je zou verwachten dat als de pakkans verlaagde,

137
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
mensen meer zouden bedriegen, maar dat was niet zo.

138
00:06:29,000 --> 00:06:32,000
Alweer bedrogen veel mensen ons slechts een beetje

139
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
en waren ongevoelig voor deze economische motieven.

140
00:06:35,000 --> 00:06:36,000
Dus zeiden we: "Als mensen niet gevoelig zijn

141
00:06:36,000 --> 00:06:41,000
voor de kracht van de rationeel-economische theorie,

142
00:06:41,000 --> 00:06:44,000
wat is er dan aan de hand?"

143
00:06:44,000 --> 00:06:47,000
We dachten dat er misschien twee krachten in het spel waren.

144
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
Enerzijds willen we allemaal zonder schuldgevoel

145
00:06:49,000 --> 00:06:52,000
in de spiegel kunnen kijken, dus willen we niet bedriegen.

146
00:06:52,000 --> 00:06:54,000
Anderzijds kunnen we een beetje bedriegen,

147
00:06:54,000 --> 00:06:56,000
zonder ons daarover schuldig te voelen.

148
00:06:56,000 --> 00:06:57,000
Dus misschien is er een niveau

149
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
van bedrog waar we niet overheen kunnen,

150
00:06:59,000 --> 00:07:03,000
maar waaronder we ons kunnen verrijken door bedrog,

151
00:07:03,000 --> 00:07:06,000
zolang dat ons zelfbeeld niet verandert.

152
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
We noemen dat de persoonlijke lariekoek-factor.

153
00:07:10,000 --> 00:07:14,000
Hoe test je een persoonlijke lariekoek-factor?

154
00:07:14,000 --> 00:07:18,000
Ten eerste: wat kunnen we doen om de lariekoek-factor te verkleinen?

155
00:07:18,000 --> 00:07:20,000
Dus we brachten mensen naar het lab en zeiden:

156
00:07:20,000 --> 00:07:22,000
"We hebben twee opdrachten voor jullie."

157
00:07:22,000 --> 00:07:23,000
De helft van hen vroegen we

158
00:07:23,000 --> 00:07:25,000
10 boeken te noemen van de middelbare school,

159
00:07:25,000 --> 00:07:28,000
of de Tien geboden op te noemen,

160
00:07:28,000 --> 00:07:30,000
en dan verleidden we ze tot bedrog.

161
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
Nu bleek dat de mensen die de Tien geboden trachtten op te sommen --

162
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
en van onze groep lukte dat niemand --

163
00:07:36,000 --> 00:07:40,000
maar van degenen die dat probeerden,

164
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
greep niemand de kans om te bedriegen.

165
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Niet dat de meer religieuze mensen, die zich

166
00:07:45,000 --> 00:07:46,000
de meeste geboden konden herinneren, minder bedrogen,

167
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
en de minder religieuze mensen, degenen

168
00:07:48,000 --> 00:07:49,000
die bijna geen geboden konden noemen --

169
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
meer bedrogen.

170
00:07:51,000 --> 00:07:55,000
Op het moment dat mensen zich de geboden probeerden te herinneren,

171
00:07:55,000 --> 00:07:56,000
stopten ze met bedriegen.

172
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
Zelfs wanneer we zelfverklaarde atheïsten

173
00:07:58,000 --> 00:08:02,000
op de Bijbel lieten zweren en hen de kans gaven te bedriegen,

174
00:08:02,000 --> 00:08:04,000
deden ze dat niet.

175
00:08:06,000 --> 00:08:08,000
Nu zijn de Tien geboden moeilijk te

176
00:08:08,000 --> 00:08:10,000
introduceren in het onderwijs, dus zeiden we:

177
00:08:10,000 --> 00:08:12,000
"Waarom laten we mensen de erecode niet tekenen?"

178
00:08:12,000 --> 00:08:14,000
Dus we lieten mensen ondertekenen:

179
00:08:14,000 --> 00:08:18,000
"Ik begrijp dat dit korte onderzoek valt onder de MIT erecode."

180
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Dan verscheurden ze het. Niemand bedroog.

181
00:08:21,000 --> 00:08:22,000
Dit is vooral interessant

182
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
omdat MIT geen erecode heeft.

183
00:08:24,000 --> 00:08:29,000
(Gelach)

184
00:08:29,000 --> 00:08:33,000
Dat ging allemaal over vermindering van de lariekoek-factor.

185
00:08:33,000 --> 00:08:36,000
Hoe zit het met versterking van de lariekoek-factor?

186
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
In het eerste experiment liep ik door MIT

187
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
en plaatste blikjes Coke in de koelkasten --

188
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
de algemene koelkasten voor de bachelorstudenten.

189
00:08:43,000 --> 00:08:46,000
Ik kwam dan terug om te meten wat de halveringstijd is

190
00:08:46,000 --> 00:08:50,000
van Coke -- hoe lang blijft hij staan in de koelkast?

191
00:08:50,000 --> 00:08:53,000
Zoals verwacht, niet erg lang. Mensen pakken het.

192
00:08:53,000 --> 00:08:57,000
Toen liet ik borden met zes biljetten van één dollar

193
00:08:57,000 --> 00:09:00,000
achter in dezelfde koelkasten.

194
00:09:00,000 --> 00:09:01,000
Geen enkel biljet verdween.

195
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
Nu is dit geen goed sociaal experiment,

196
00:09:04,000 --> 00:09:07,000
dus om het goed te doen, deed ik hetzelfde

197
00:09:07,000 --> 00:09:09,000
experiment dat ik eerder beschreef.

198
00:09:09,000 --> 00:09:12,000
Een derde van de mensen gaf het vel papier aan ons terug.

199
00:09:12,000 --> 00:09:15,000
Een derde van de mensen verscheurde het vel,

200
00:09:15,000 --> 00:09:16,000
kwamen naar ons en zeiden:

201
00:09:16,000 --> 00:09:19,000
"Meneer de onderzoeker, ik heb X vragen beantwoord. Geef me X dollar."

202
00:09:19,000 --> 00:09:22,000
Een derde van de mensen kwam na het verscheuren van het papier

203
00:09:22,000 --> 00:09:24,000
naar ons toe en zei:

204
00:09:24,000 --> 00:09:30,000
Meneer de onderzoeker, ik heb X vragen beantwoord. Geef me X tokens."

205
00:09:30,000 --> 00:09:33,000
We betaalden ze niet met dollars maar met iets anders.

206
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
Ze namen dat andere iets en gingen dat een paar meter verderop

207
00:09:36,000 --> 00:09:38,000
inwisselen voor dollars.

208
00:09:38,000 --> 00:09:40,000
Probeer je het volgende voor te stellen.

209
00:09:40,000 --> 00:09:43,000
Hoe slecht zou je je voelen als je een potlood van werk meenam,

210
00:09:43,000 --> 00:09:45,000
vergeleken met hoe slecht je je zou voelen

211
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
als je 10 cent uit een pot met kleingeld nam?

212
00:09:47,000 --> 00:09:50,000
Deze dingen voelen heel anders aan.

213
00:09:50,000 --> 00:09:53,000
Zou het verschil maken als er enkele seconden afstand is

214
00:09:53,000 --> 00:09:56,000
tot contant geld, door een token te gebruiken?

215
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
Onze proefpersonen verdubbelden hun bedrog.

216
00:09:58,000 --> 00:10:00,000
Ik zal jullie zo vertellen wat ik hierover

217
00:10:00,000 --> 00:10:02,000
denk in verband met de aandelenmarkt.

218
00:10:03,000 --> 00:10:07,000
Maar dit loste mijn grote probleem met Enron niet op,

219
00:10:07,000 --> 00:10:10,000
want in Enron is er ook een sociaal element.

220
00:10:10,000 --> 00:10:11,000
Mensen zien elkaars gedrag.

221
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
Feitelijk zien we dagelijks in het nieuws

222
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
voorbeelden van mensen die bedriegen.

223
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
Welke invloed heeft dat?

224
00:10:18,000 --> 00:10:19,000
Dus deden we een ander experiment.

225
00:10:19,000 --> 00:10:22,000
Een grote groep studenten deed mee aan het onderzoek

226
00:10:22,000 --> 00:10:23,000
en we betaalden ze vooraf.

227
00:10:23,000 --> 00:10:26,000
Dus iedereen kreeg een envelop met al het geld voor het onderzoek,

228
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
en we vroegen hen om aan het eind het geld

229
00:10:28,000 --> 00:10:32,000
dat ze niet verdiend hadden, terug te betalen. Oké?

230
00:10:32,000 --> 00:10:33,000
Hetzelfde gebeurde.

231
00:10:33,000 --> 00:10:35,000
Als we mensen de kans geven te bedriegen, doen ze dat.

232
00:10:35,000 --> 00:10:38,000
Ze bedriegen slechts een beetje. Weer hetzelfde.

233
00:10:38,000 --> 00:10:41,000
Maar in dit onderzoek huurden we ook een acteur in.

234
00:10:41,000 --> 00:10:45,000
Deze acteur stond na 30 seconden op en zei:

235
00:10:45,000 --> 00:10:48,000
"Ik heb alles opgelost. Wat doe ik nu?"

236
00:10:48,000 --> 00:10:52,000
De onderzoeker zei: "Als je alles klaar hebt, kun je naar huis."

237
00:10:52,000 --> 00:10:53,000
Dat is het. De klus is geklaard.

238
00:10:53,000 --> 00:10:57,000
Dus nu hadden we een student -- een acteur --

239
00:10:57,000 --> 00:10:59,000
die deel van de groep was.

240
00:10:59,000 --> 00:11:01,000
Niemand wist dat het een acteur was

241
00:11:01,000 --> 00:11:05,000
en hij bedroog de boel overduidelijk.

242
00:11:05,000 --> 00:11:08,000
Wat zou er gebeuren met de anderen in de groep?

243
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
Bedriegen ze meer, of juist minder?

244
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
Het volgende gebeurde.

245
00:11:13,000 --> 00:11:17,000
Het blijkt af te hangen van welk sweatshirt ze dragen.

246
00:11:17,000 --> 00:11:19,000
Het zit zo.

247
00:11:19,000 --> 00:11:22,000
We deden dit op Carnegie Mellon en Pittsburgh.

248
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
In Pittsburgh zijn twee grote universiteiten:

249
00:11:24,000 --> 00:11:27,000
Carnegie Mellon en de Universiteit van Pittsburgh.

250
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
Alle deelnemers aan het onderzoek

251
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
waren studenten van Carnegie Mellon.

252
00:11:31,000 --> 00:11:35,000
Als de acteur een student van Carnegie Mellon was --

253
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
dat was hij ook daadwerkelijk --

254
00:11:37,000 --> 00:11:41,000
maar als hij deel uitmaakte van hun groep... werd er meer bedrogen.

255
00:11:41,000 --> 00:11:45,000
Maar als hij een sweatshirt van de Universiteit van Pittsburgh droeg,

256
00:11:45,000 --> 00:11:47,000
werd het bedrog minder.

257
00:11:47,000 --> 00:11:50,000
(Gelach)

258
00:11:50,000 --> 00:11:53,000
Dit is belangrijk, want je weet

259
00:11:53,000 --> 00:11:55,000
dat toen de student opstond,

260
00:11:55,000 --> 00:11:58,000
het iedereen duidelijk werd dat ze ongestraft konden bedriegen

261
00:11:58,000 --> 00:12:00,000
omdat de onderzoeker zei:

262
00:12:00,000 --> 00:12:02,000
"Je hebt alles af. Ga maar naar huis", en ze vertrokken met het geld.

263
00:12:02,000 --> 00:12:05,000
Dus het ging weer niet zozeer de kans om gepakt te worden.

264
00:12:05,000 --> 00:12:08,000
Het ging over de normen voor bedrog.

265
00:12:08,000 --> 00:12:11,000
Als we iemand uit onze eigen groep zien bedriegen,

266
00:12:11,000 --> 00:12:15,000
vinden we dat gedrag meer aanvaardbaar voor ons als groep.

267
00:12:15,000 --> 00:12:17,000
Maar is het iemand uit de andere groep, die vreselijke mensen --

268
00:12:17,000 --> 00:12:19,000
ik bedoel, niet vreselijk in deze ...

269
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
maar iemand waarmee we onszelf niet willen associëren,

270
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
van een andere universiteit, een andere groep,

271
00:12:23,000 --> 00:12:26,000
dan neemt plotseling het bewustzijn van eerlijkheid toe --

272
00:12:26,000 --> 00:12:28,000
een beetje als in het Tien geboden-onderzoek --

273
00:12:28,000 --> 00:12:32,000
en mensen bedriegen nog minder.

274
00:12:32,000 --> 00:12:36,000
Dus, wat hebben we hiervan geleerd over bedrog?

275
00:12:36,000 --> 00:12:39,000
We leerden dat veel mensen kunnen bedriegen.

276
00:12:39,000 --> 00:12:42,000
Ze bedriegen slechts een beetje.

277
00:12:42,000 --> 00:12:46,000
Als we mensen herinneren aan hun moraliteit, bedriegen ze minder.

278
00:12:46,000 --> 00:12:49,000
Als we meer afstand nemen tot bedrog,

279
00:12:49,000 --> 00:12:53,000
van het fysieke geld, bijvoorbeeld, bedriegen mensen meer.

280
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
Als we bedrog rondom ons zien,

281
00:12:55,000 --> 00:12:59,000
vooral in onze eigen groep, neemt het bedrog toe.

282
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
Als we dit betrekken op de aandelenmarkt,

283
00:13:02,000 --> 00:13:03,000
bedenk dan wat er gebeurt.

284
00:13:03,000 --> 00:13:06,000
Wat gebeurt er in een situatie waarin je mensen

285
00:13:06,000 --> 00:13:08,000
veel geld betaalt om de realiteit

286
00:13:08,000 --> 00:13:11,000
op een licht verdraaide wijze te zien?

287
00:13:11,000 --> 00:13:14,000
Zouden ze dat dan niet zo kunnen zien?

288
00:13:14,000 --> 00:13:15,000
Natuurlijk wel.

289
00:13:15,000 --> 00:13:16,000
Wat gebeurt er als je andere dingen doet,

290
00:13:16,000 --> 00:13:18,000
zoals dingen loskoppelen van geld?

291
00:13:18,000 --> 00:13:21,000
Je noemt ze aandelen, opties, derivaten,

292
00:13:21,000 --> 00:13:22,000
"mortgage-backed securities".

293
00:13:22,000 --> 00:13:25,000
Zou het kunnen dat met die losgekoppelde dingen --

294
00:13:25,000 --> 00:13:27,000
het is niet een token gedurende één seconde,

295
00:13:27,000 --> 00:13:29,000
maar vele stappen verwijderd van geld

296
00:13:29,000 --> 00:13:33,000
over een langere periode -- zou het kunnen dat mensen nog meer bedriegen?

297
00:13:33,000 --> 00:13:35,000
Wat gebeurt er met de sociale omgeving

298
00:13:35,000 --> 00:13:38,000
als mensen het gedrag van anderen om zich heen zien?

299
00:13:38,000 --> 00:13:42,000
Ik denk dat al deze krachten zeer negatief werken

300
00:13:42,000 --> 00:13:44,000
in de aandelenmarkt.

301
00:13:44,000 --> 00:13:47,000
Meer algemeen wil ik je iets vertellen

302
00:13:47,000 --> 00:13:50,000
over gedragseconomie.

303
00:13:50,000 --> 00:13:54,000
We hebben vele intuïties in ons leven,

304
00:13:54,000 --> 00:13:57,000
en het punt is, dat vele daarvan niet kloppen.

305
00:13:57,000 --> 00:14:00,000
De vraag is of we deze intuïties gaan testen.

306
00:14:00,000 --> 00:14:02,000
We kunnen denken over hoe we deze intuïtie kunnen testen

307
00:14:02,000 --> 00:14:04,000
in ons privéleven, ons zakelijke leven,

308
00:14:04,000 --> 00:14:07,000
en in het bijzonder op het gebied van beleid:

309
00:14:07,000 --> 00:14:10,000
dingen als "No Child Left Behind" [onderwijsbeleid],

310
00:14:10,000 --> 00:14:13,000
het creëren van nieuwe aandelenmarkten, of ander beleid --

311
00:14:13,000 --> 00:14:16,000
belastingen, gezondheidszorg enz.

312
00:14:16,000 --> 00:14:18,000
De moeilijkheid van het testen van onze intuïtie

313
00:14:18,000 --> 00:14:20,000
was de grote les die ik leerde

314
00:14:20,000 --> 00:14:22,000
toen ik terugging naar de verpleegsters.

315
00:14:22,000 --> 00:14:24,000
Ik ging terug om ze te vertellen

316
00:14:24,000 --> 00:14:27,000
wat ik had ontdekt over verband verwijderen.

317
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
Ik leerde twee interessante dingen.

318
00:14:29,000 --> 00:14:31,000
Een was dat mijn favoriete verpleegster, Ettie,

319
00:14:31,000 --> 00:14:35,000
me vertelde dat ik haar pijn niet in aanmerking nam.

320
00:14:35,000 --> 00:14:37,000
Ze zei: "Natuurlijk was het erg pijnlijk voor jou.

321
00:14:37,000 --> 00:14:39,000
Maar denk aan mij als verpleegster,

322
00:14:39,000 --> 00:14:41,000
die het verband verwijderde van iemand die ik graag mocht

323
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
en dit herhaaldelijk moest doen over langere tijd.

324
00:14:44,000 --> 00:14:47,000
Zoveel pijn veroorzaken was ook niet fijn voor mij."

325
00:14:47,000 --> 00:14:52,000
Ze zei dat misschien deel van de reden was, dat het moeilijk voor haar was.

326
00:14:52,000 --> 00:14:55,000
Maar het was nog interessanter. Ze zei:

327
00:14:55,000 --> 00:15:00,000
"Ik dacht niet dat jouw intuïtie juist was.

328
00:15:00,000 --> 00:15:01,000
Ik dacht dat mijn intuïtie juist was."

329
00:15:01,000 --> 00:15:03,000
Dus als je nadenkt over al je intuïties,

330
00:15:03,000 --> 00:15:07,000
is het erg moeilijk te geloven dat die verkeerd zijn.

331
00:15:07,000 --> 00:15:10,000
Ze zei: "Gegeven het feit dat ik dacht dat mijn intuïtie klopte..." --

332
00:15:10,000 --> 00:15:12,000
ze dacht dat haar intuïtie klopte --

333
00:15:12,000 --> 00:15:17,000
was het erg moeilijk voor haar een experiment te doen

334
00:15:17,000 --> 00:15:19,000
om uit te vinden of ze het fout had.

335
00:15:19,000 --> 00:15:23,000
In feite is dit de situatie waarin we voortdurend zitten.

336
00:15:23,000 --> 00:15:26,000
We hebben sterke intuïties over alle mogelijke dingen --

337
00:15:26,000 --> 00:15:29,000
je eigen capaciteiten, hoe de economie werkt,

338
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
wat we leraren moeten betalen.

339
00:15:31,000 --> 00:15:34,000
Tenzij we deze intuïties gaan testen,

340
00:15:34,000 --> 00:15:36,000
komt er geen verbetering.

341
00:15:36,000 --> 00:15:38,000
Bedenk eens hoeveel beter mijn leven was geweest

342
00:15:38,000 --> 00:15:40,000
als deze verpleegsters hun intuïties hadden willen checken,

343
00:15:40,000 --> 00:15:41,000
en hoe alles beter zou zijn

344
00:15:41,000 --> 00:15:46,000
als we beginnen met meer systematisch onderzoek van onze intuïties.

345
00:15:46,000 --> 00:15:48,000
Dank je wel.