Ta có cửa hàng Bảo Bình
làm nước xốt bằng cách
trộn hai thìa mật ong
với một phần hai thìa mù tạt.
Cửa hàng Song Từ làm nước xốt
bằng cách trộn bốn thìa mật ong
với một thìa mù tạt.
Hỏi loại nước xốt nào có
vị mù tạt mạnh hơn?
Hãy tạm dừng và
xem liệu bạn có thể
tự làm bài toán này không.
Được rồi, bây giờ chúng ta
hãy tính tỉ lệ
giữa mật ong và mù tạt ở
mỗi cửa hàng.
Trước tiên, chúng ta hãy xét trường hợp
của cửa hàng Bảo Bình.
Mình sẽ viết tắt cửa hàng Bảo Bình
là BB.
Cửa hàng này trộn hai thìa mật ong
với nửa thìa mù tạt,
vậy tỉ lệ giữa mật ong và mù tạt
tính theo thìa là
hai thìa mật ong
cho mỗi nửa thìa mù tạt,
vậy đây chính là tỉ lệ
giữa mật ong và mù tạt.
Mình sẽ viết ra nhé.
Đây là mật ong, còn đây là mù tạt.
Bây giờ chúng ta xét đến cửa hàng Song Tử,
mình sẽ viết tắt là ST.
Cửa hàng Song Tử làm nước xốt
bằng cách trộn bốn thìa mật ong
với mỗi một thìa mù tạt.
Vậy tỉ lệ giữa mật ong và mù tạt
là bốn thìa trên một thìa,
tương tự thì đây là
mật ong và đây là mù tạt.
Làm thế nào để chúng ta có thể
cho hai tỉ lệ này bằng nhau
hoặc so sánh chúng với nhau?
Chà, để xem nào.
Bên này chúng ta có một phần hai
thìa mù tạt.
Còn bên này có một thìa mù tạt,
vậy nếu chúng ta nhân số thìa mù tạt
và số thìa mật ong với hai thì sao?
Chúng ta sẽ được một tỉ lệ tương đương
vì ta nhân với cùng một số.
Vậy nếu chúng ta nhân cả hai bên với hai
ta được bốn thìa mật ong
cho mỗi một thìa mù tạt.
Ta có tỉ lệ giống hệt
với tỉ lệ của cửa hàng Song Tử.
Nghĩa là cả hai cửa hàng có
nồng độ mù tạt giống nhau.
Tỉ lệ giữa mật ong và mù tạt của
hai cửa hàng là bằng nhau.
Bốn thìa mật ong với một thìa mù tạt
ở cả hai trường hợp.
Cùng làm một ví dụ nữa nhé.
Ở ví dụ này, ta có
màu tím yêu thích của Phong
được tạo ra từ bốn ao-xơ màu xanh,
gạch chân bằng mực xanh
dưới phần bốn ao-xơ màu xanh,
cùng với ba ao-xơ màu đỏ,
cùng với ba ao-xơ màu đỏ.
Vậy tỉ lệ giữa màu xanh và màu đỏ
là bốn ao-xơ màu xanh,
bốn ao-xơ màu xanh,
cho mỗi ba ao-xơ màu đỏ,
vậy là bốn và ba.
Hỗn hợp màu nào dưới đây
sẽ cho ra màu tím yêu thích của Phong?
Được rồi, hãy tạm dừng
và xem bạn có thể tự giải
bài toán này không nhé.
Đáp án A là ba ao-xơ màu xanh
trộn với bốn ao-xơ màu đỏ
Tỉ lệ là ba và bốn
mặc dù có các con số giống nhau
nhưng nó khác với tỉ lệ ở đề bài.
Thứ tự hai số rất quan trọng.
Đề bài cho bốn ao-xơ màu xanh
và ba ao-xơ màu đỏ.
Còn đáp án A là ba ao-xơ màu xanh
cho mỗi bốn ao-xơ màu đỏ, vậy chúng ta
có thể loại trừ đáp án này.
Tám ao-xơ màu xanh trộn với
sáu ao-xơ màu đỏ.
Ở đáp án này, tỉ lệ là tám ao-xơ màu xanh
cho mỗi sáu ao-xơ màu đỏ.
Hai tỉ lệ này có bằng nhau không?
Bạn có thể thấy sự khác biệt,
nhưng nếu bạn nhân cả hai bên với hai
bạn sẽ được tám và sáu.
Bốn nhân hai bằng tám,
ba nhân hai bằng sáu.
Vậy đây là một tỉ lệ tương đương,
nên chúng ta chọn đáp án B.
Tiếp theo, đáp án C cho sáu ao-xơ màu xanh
trộn với tám ao-xơ màu đỏ.
Ở đây, họ đã đảo ngược màu xanh và màu đỏ
so với đáp án B, vậy tỉ lệ là sáu và tám,
mình sẽ viết ra đây.
Tỉ lệ là sáu ao-xơ màu xanh
cho mỗi tám ao-xơ màu đỏ.
Tương tự như đáp án A,
tỉ lệ này có các con số giống nhau
nhưng thứ tự khác nhau,
nên chúng ta loại trừ đáp án này.
20 ao-xơ màu xanh,
20 ao-xơ màu xanh,
cho mỗi 15 ao-xơ màu đỏ.
Tỉ lệ này có bằng tỉ lệ của đề bài không?
Cùng suy nghĩ nhé.
Để từ bốn thành 20,
bạn có thể nhân với năm,
và để từ ba thành 15,
bạn cũng nhân với năm,
vậy là chúng ta nhân với cùng một thừa số
để từ 4 và 3 thành 20 và 15,
nên đây là một tỉ lệ tương đương.
12 ao-xơ màu xanh trộn
với 16 ao-xơ màu đỏ.
Được rồi, tỉ lệ ở đây là
12 ao-xơ màu xanh cho
mỗi 16 ao-xơ màu đỏ.
Cùng suy nghĩ nào.
Để từ bốn thành 12, bạn nhân với ba.
Bây giờ, nếu bạn nhân ba với ba,
bạn sẽ được chín, chứ không phải 16,
vậy đây chắc chắn không phải
một tỉ lệ tương đương.
Còn một cách giải khác,
tính theo ao-xơ
bạn có nhiều ao-xơ màu xanh hơn màu đỏ
ở các tỉ số bằng nhau,
nhưng ở đây bạn có nhiều ao-xơ màu đỏ
hơn màu xanh,
vậy một cách khác để nhận ra
rằng tỉ lệ này không tương đương,
vậy chỉ có hỗn hợp B và D là tương đương
và sẽ cho ra màu tím giống đề bài.
Để tạo ra cùng một màu,
bạn cần có cùng tỉ lệ giữa màu xanh và đỏ.