1
00:00:07,244 --> 00:00:09,554
Tokom 1960-ih,

2
00:00:09,554 --> 00:00:13,143
Ef-Bi-Aj je prikupio
skoro dve hiljade dokumenata

3
00:00:13,143 --> 00:00:17,566
u okviru istrage jednog
od najpoznatijih američkih umova.

4
00:00:17,566 --> 00:00:21,321
Predmet ove istrage je bio pisac
po imenu Džejms Boldvin.

5
00:00:21,321 --> 00:00:22,447
U to vreme,

6
00:00:22,447 --> 00:00:25,427
Ef-Bi-Aj je sprovodio istragu
o mnogim umetnicima i misliocima,

7
00:00:25,427 --> 00:00:29,186
ali većina njihovih dosijea
nije bila ni prineti veličini Boldvinovog.

8
00:00:29,186 --> 00:00:31,536
Tih godina kada ga je Ef-Bi-Aj progonio,

9
00:00:31,536 --> 00:00:35,350
postao je jedan od najprodavanijih
autora crne rase na svetu.

10
00:00:35,350 --> 00:00:38,913
Pa, zbog čega je Džejms Boldvin
toliko dobio na značaju u mašti

11
00:00:38,913 --> 00:00:42,105
kako javnosti, tako i vlasti?

12
00:00:42,105 --> 00:00:44,022
Rođen je u Harlemu 1924. godine

13
00:00:44,022 --> 00:00:46,344
i bio je najstarije od devetoro dece.

14
00:00:46,344 --> 00:00:49,609
Sa 14 godina počeo je da radi
kao propovednik.

15
00:00:49,609 --> 00:00:53,093
Držeći propovedi,
razvio je svoj spisateljski izraz,

16
00:00:53,093 --> 00:00:55,462
ali i sve veće neslaganje sa stavom crkve

17
00:00:55,462 --> 00:00:59,010
u vezi sa rasnom nejednakošću
i homoseksualnošću.

18
00:00:59,010 --> 00:00:59,971
Nakon srednje škole,

19
00:00:59,971 --> 00:01:04,236
počeo je da piše romane i eseje
dok je radio niz čudnih poslova.

20
00:01:04,236 --> 00:01:06,605
Ali pitanja koja su ga odbila od crkve

21
00:01:06,605 --> 00:01:09,860
bila su neizbežna
u njegovom svakodnevnom životu.

22
00:01:09,860 --> 00:01:12,674
Stalno se suočavao
sa rasizmom i homofobijom,

23
00:01:12,674 --> 00:01:16,850
bio je ljut i razočaran
i žudeo je za manje ograničenim životom.

24
00:01:16,850 --> 00:01:20,085
Tako se 1948. godine, u 24. godini,

25
00:01:20,085 --> 00:01:23,035
preselio u Pariz
kao spisatelj stipendista.

26
00:01:23,035 --> 00:01:25,571
Iz Francuske je objavio svoj prvi roman

27
00:01:25,571 --> 00:01:28,814
„Idi i reci to na gori“ 1953. godine.

28
00:01:28,814 --> 00:01:34,467
Knjiga se odvija u Harlemu, a istražuje
crkvu kao izvor represije i nade.

29
00:01:34,467 --> 00:01:37,342
Bila je popularna kod crnaca,
kao i kod belaca čitalaca.

30
00:01:37,342 --> 00:01:39,535
Dok je sticao priznanje
za svoj književni rad,

31
00:01:39,535 --> 00:01:43,787
Boldvin je sakupio svoje misli o rasi,
klasi, kulturi i izgnanstvu

32
00:01:43,787 --> 00:01:48,490
u svom proširenom eseju „Beleške
domorodačkog sina“ iz 1955. godine.

33
00:01:48,490 --> 00:01:49,580
U međuvremenu,

34
00:01:49,580 --> 00:01:52,422
pokret građanskih prava
je hvatao zamah u Americi.

35
00:01:52,422 --> 00:01:57,032
Američki crnci su postepeno sticali prava
registrovanja da glasaju i glasanja,

36
00:01:57,032 --> 00:01:59,424
ali im je i dalje bilo uskraćeno
osnovno poštovanje

37
00:01:59,424 --> 00:02:01,974
u školama, autobusima, na radnom mestu

38
00:02:01,974 --> 00:02:03,834
i u vojnoj službi.

39
00:02:03,834 --> 00:02:06,751
Iako je do kraja života
prvenstveno živeo u Francuskoj,

40
00:02:06,751 --> 00:02:09,132
Boldvin se snažno zalagao za pokret,

41
00:02:09,132 --> 00:02:12,149
duboko svestan obećanja svoje zemlje
koje nije bilo ispunjeno.

42
00:02:12,149 --> 00:02:15,075
Video je kako članovi porodice,
prijatelji i komšije

43
00:02:15,075 --> 00:02:18,844
naglo upadaju u bolesti zavisnosti,
zatvorske ćelije i samoubistvo.

44
00:02:18,844 --> 00:02:21,573
Smatrao je da njihove sudbine
proističu iz ograničenja

45
00:02:21,573 --> 00:02:23,775
podeljenog društva.

46
00:02:23,775 --> 00:02:25,245
Godine 1963,

47
00:02:25,245 --> 00:02:27,669
objavio je „Vatru sledeći put“,

48
00:02:27,669 --> 00:02:29,883
impresivan portret rasne borbe

49
00:02:29,883 --> 00:02:32,270
za koju je smatrao odgovornim
belački deo Amerike,

50
00:02:32,270 --> 00:02:33,754
ali je išao i dalje,

51
00:02:33,754 --> 00:02:36,721
tvrdeći da rasizam škodi i belcima.

52
00:02:36,731 --> 00:02:37,931
Prema njegovom mišljenju,

53
00:02:37,931 --> 00:02:42,048
svi su neraskidivo zamršeni
u istoj društvenoj strukturi.

54
00:02:42,048 --> 00:02:43,508
Dugo je verovao u sledeće:

55
00:02:43,508 --> 00:02:47,327
„Ljudi su zarobljeni u istoriji
i istorija je zarobljena u njima.“

56
00:02:47,327 --> 00:02:49,437
Boldvinova uloga
u pokretu za građanska prava

57
00:02:49,437 --> 00:02:51,497
prevazilazila je posmatranje
i izveštavanje.

58
00:02:51,497 --> 00:02:53,636
Takođe je putovao američkim jugom

59
00:02:53,636 --> 00:02:56,493
i prisustvovao skupovima
na kojima je držao svoja predavanja.

60
00:02:56,493 --> 00:02:59,788
Vodio je debate sa belcima političarima,
kao i sa crncima aktivistima,

61
00:02:59,788 --> 00:03:01,088
uključujući Malkolma Iksa,

62
00:03:01,088 --> 00:03:04,709
i služio je kao spona
crnih aktivista i intelektualaca

63
00:03:04,709 --> 00:03:07,417
sa belačkim liderima
kao što je Robert Kenedi.

64
00:03:07,417 --> 00:03:09,280
Zbog Boldvinove jedinstvene sposobnosti

65
00:03:09,280 --> 00:03:11,747
da formuliše uzroke
socijalnih turbulencija

66
00:03:11,747 --> 00:03:14,627
na način koji je belačka publika
bila spremna da čuje,

67
00:03:14,627 --> 00:03:18,736
Kenedi i ostali su ga često smatrali
ambasadorom američkih crnaca,

68
00:03:18,736 --> 00:03:20,906
što je etiketa koju je Boldvin odbacivao.

69
00:03:20,906 --> 00:03:22,142
Istovremeno,

70
00:03:22,142 --> 00:03:25,852
njegovo umeće sa rečima navelo je Ef-Bi-Aj
da u njemu vidi pretnju.

71
00:03:25,852 --> 00:03:29,878
Čak i u okviru pokreta za građanska prava,
Boldvin bi se ponekad osećao kao autsajder

72
00:03:29,878 --> 00:03:33,204
zbog svog izbora da živi u inostranstvu,
kao i zbog svoje seksualnosti,

73
00:03:33,204 --> 00:03:35,206
koju je otvoreno ispitivao u svojim delima

74
00:03:35,206 --> 00:03:37,897
u vreme kada je homofobija
bila jako izražena.

75
00:03:37,897 --> 00:03:39,113
Kroz ceo svoj život,

76
00:03:39,113 --> 00:03:42,012
Boldvin je smatrao da je njegova uloga
da bude svedok istine.

77
00:03:42,012 --> 00:03:43,612
Za razliku od mnogih vršnjaka,

78
00:03:43,612 --> 00:03:46,853
doživeo je da vidi neke od pobeda
pokreta za građanska prava,

79
00:03:46,853 --> 00:03:51,293
ali neprekidne rasne nejednakosti
u SAD-u znatno su uticale na njega.

80
00:03:51,293 --> 00:03:54,051
Iako se možda osećao zarobljeno
u svom trenutku u istoriji,

81
00:03:54,051 --> 00:03:56,775
u njegovim rečima
su se prepoznale generacije ljudi,

82
00:03:56,775 --> 00:03:59,475
dok su ih vodile
ka suptilnijem razumevanju

83
00:03:59,475 --> 00:04:02,104
najsloženijih društvenih pitanja.