WEBVTT

00:00:07.244 --> 00:00:09.364
FBI, 1960'larda

00:00:09.366 --> 00:00:14.073
Amerika'nın en ünlü zihinlerinden
birisine yaptığı bir soruşturmada,

00:00:14.073 --> 00:00:17.246
yaklaşık iki bin belge topladı.

00:00:17.246 --> 00:00:21.321
Bu soruşturmanın öznesi,
James Baldwin adlı bir yazardı.

00:00:21.321 --> 00:00:22.621
FBI o zamanlar

00:00:22.621 --> 00:00:25.427
birçok sanatçı ve düşünürü soruşturmuştu,

00:00:25.427 --> 00:00:29.186
fakat dosyaların çoğu, Baldwin'in
dosyalarına göre sayıca az kalıyordu.

00:00:29.186 --> 00:00:31.536
FBI onu takip ettiği yıllarda,

00:00:31.536 --> 00:00:35.350
dünyada en çok satan siyahi
yazarlardan birisi haline gelmişti.

00:00:35.350 --> 00:00:38.913
Peki James Baldwin'in hem halkın
hem de otoritelerin hayal gücünde

00:00:38.913 --> 00:00:42.105
çok büyük görünmesini sağlayan şey neydi?

NOTE Paragraph

00:00:42.105 --> 00:00:44.022
1924'de Harlem'de doğdu

00:00:44.022 --> 00:00:46.344
ve dokuz çocuğun en büyüğüydü.

00:00:46.344 --> 00:00:49.609
On dört yaşında
vaiz olarak çalışmaya başladı.

00:00:49.609 --> 00:00:53.103
Vaazlar vererek, bir yazar olarak
sesini geliştirmişti

00:00:53.103 --> 00:00:56.902
fakat aynı zamanda kilisenin
ırksal eşitsizlik ve homoseksüelliğe karşı

00:00:56.902 --> 00:00:59.010
duruşuyla çatışır hâle gelmişti.

NOTE Paragraph

00:00:59.010 --> 00:00:59.971
Liseden sonra

00:00:59.971 --> 00:01:04.236
bir dizi tuhaf işte çalışırken
romanlar ve denemeler yazmaya başladı.

00:01:04.236 --> 00:01:06.605
Fakat onu kiliseden
uzaklaştıran meseleler,

00:01:06.605 --> 00:01:09.860
günlük yaşamında hala kaçınılmazlardı.

00:01:09.860 --> 00:01:12.674
Irkçılık ve homofobiyle
sürekli karşılaştığı için

00:01:12.674 --> 00:01:16.730
sinirli ve kırgındı
ve kısıtsız bir yaşamı arzu ediyordu.

00:01:16.730 --> 00:01:20.085
1948'de, 24 yaşında

00:01:20.085 --> 00:01:23.035
bir yazarlık bursuyla Paris'e taşındı.

NOTE Paragraph

00:01:23.035 --> 00:01:25.571
Fransa'da, 1953'de ilk romanını yayınladı,

00:01:25.571 --> 00:01:28.814
"Git Onu Dağda Anlat".

00:01:28.814 --> 00:01:30.414
Harlem'de geçen bu kitap

00:01:30.414 --> 00:01:34.467
kiliseyi hem baskı hem de umut
kaynağı olarak ele alıyor.

00:01:34.467 --> 00:01:37.322
Hem siyahi hem de beyaz
okuyucular arasında popülerdi.

00:01:37.322 --> 00:01:41.125
Baldwin kurgusu için övgüler kazanırken
1955'de yazdığı kapsamlı

00:01:41.125 --> 00:01:44.287
"Yerli bir Çocuğun Notları" denemesinde

00:01:44.287 --> 00:01:48.490
ırk, sınıf, kültür ve sürgün üzerine
düşüncelerini bir araya getirdi.

NOTE Paragraph

00:01:48.490 --> 00:01:49.980
Bu sırada Amerika'da

00:01:49.980 --> 00:01:52.422
Sivil Haklar hareketi
ivme kazanıyordu.

00:01:52.422 --> 00:01:56.932
Siyahi Amerikalılar oy kullanmada
kademeli kazançlar elde ediyordu,

00:01:56.932 --> 00:02:01.594
fakat okullarda, otobüslerde,
iş gücünde ve silahlı kuvvetlerde

00:02:01.594 --> 00:02:03.834
temel değerleri hâlâ reddediliyordu.

00:02:03.834 --> 00:02:06.751
Hayatının geri kalanı boyunca
en çok Fransa'da yaşasa da

00:02:06.751 --> 00:02:09.132
Baldwin bu harekete
derinden bağlanmıştı

00:02:09.132 --> 00:02:12.149
ve ülkesinin tutulmayan
sözlerinin de şiddetle farkındaydı.

00:02:12.149 --> 00:02:15.075
Ailesinin, arkadaşlarının ve komşularının

00:02:15.075 --> 00:02:18.714
bağımlılık, ömür boyu hapis
ve intihara doğru gittiğini görmüştü.

00:02:18.714 --> 00:02:21.413
Kaderlerinin, ayrıştırılmış bir toplumun


00:02:21.413 --> 00:02:23.775
kısıtlamalarından doğduğuna inanıyordu.

00:02:23.775 --> 00:02:25.075
1963'de

00:02:25.075 --> 00:02:27.669
beyaz Amerika'yı sorumlu tuttuğu

00:02:27.669 --> 00:02:29.883
dikkat çekici bir
ırk mücadelesi portresi çizen

00:02:29.883 --> 00:02:32.270
"Bundan Sonrası Ateş" romanını yayınladı,

00:02:32.270 --> 00:02:33.754
fakat daha da ileriye giderek

00:02:33.754 --> 00:02:36.721
kitapta ırkçılığın beyaz insanları da
incittiğini iddia etti.

00:02:36.731 --> 00:02:38.021
Görüşüne göre,

00:02:38.021 --> 00:02:42.048
herkes toplumsal dokuda
ayrılmaz bir şekilde tuzağa düşmüştü.

00:02:42.048 --> 00:02:43.508
Uzun zaman şuna inandı:

00:02:43.508 --> 00:02:47.447
"İnsanlar tarihe hapsedilmiş
ve tarih de insanlara hapsedilmiş."

NOTE Paragraph

00:02:47.447 --> 00:02:49.387
Baldwin'in Sivil Haklar'daki rolü,

00:02:49.387 --> 00:02:51.407
gözlemleme ve rapor etmenin ötesine geçti.

00:02:51.407 --> 00:02:53.846
Ayrıca kendi derslerini verip
toplantılara katılarak

00:02:53.846 --> 00:02:56.613
Güney Amerika boyunca seyahat etti.

00:02:56.613 --> 00:02:59.358
Beyaz politikacılar
ve Malcolm X dahil olmak üzere

00:02:59.358 --> 00:03:01.008
siyahi aktivistlerle tartıştı

00:03:01.008 --> 00:03:04.419
ve siyahi aktivist ve entelektüellerle,
Robert Kennedy gibi

00:03:04.419 --> 00:03:07.567
ileri gelen beyaz liderler arasında
bir bağlantı görevi gördü.

00:03:07.567 --> 00:03:09.440
Baldwin'in, sosyal çalkantıları

00:03:09.440 --> 00:03:11.797
beyaz dinleyicilerin
duymak isteyeceği bir biçimde

00:03:11.797 --> 00:03:14.627
ifade etme kabiliyeti,
Kennedy ve diğerlerinin

00:03:14.627 --> 00:03:18.736
onu siyahi Amerikalıların elçisi
olarak görmelerini sağladı

00:03:18.736 --> 00:03:20.906
-- bu Baldwin'in reddettiği bir etiketti.

00:03:20.906 --> 00:03:22.142
Ayrıca aynı zamanda

00:03:22.142 --> 00:03:25.852
kelimeleri kullanma gücü, FBI'ın
onu tehdit olarak görmesini sağladı.

00:03:25.852 --> 00:03:27.608
Sivik Haklar hareketinde bile

00:03:27.608 --> 00:03:29.978
Baldwin hem yurt dışında
yaşama tercihinden,

00:03:29.978 --> 00:03:33.414
hem de homofobinin kol gezdiği
bir dönemde yazılarında açıkça ele aldığı

00:03:33.414 --> 00:03:35.126
cinsel tercihlerinden ötürü

00:03:35.126 --> 00:03:37.897
bazen bir yabancı gibi hissederdi.

NOTE Paragraph

00:03:37.897 --> 00:03:39.363
Baldwin hayatı boyunca

00:03:39.363 --> 00:03:42.012
bunu tanıklık etmesi gereken
bir rol olarak gördü.

00:03:42.012 --> 00:03:43.562
Birçok akranının aksine,

00:03:43.569 --> 00:03:46.853
Sivil Haklar hareketinin
bazı zaferlerini yaşarken görebildi

00:03:46.853 --> 00:03:51.333
fakat Birleşik Devletler'de devam eden
ırksal eşitsizlikler içine dert olmuştu.

00:03:51.333 --> 00:03:54.401
Tarihte, yaşadığı dönemde
kapana kısılmış gibi hissetmiş olsa da

00:03:54.401 --> 00:03:57.825
kelimeleri birçok jenerasyonun
kendilerini tanınmış hissetmesini sağladı

00:03:57.825 --> 00:03:59.905
ve onları, toplumun
en karmaşık meselelerine

00:03:59.905 --> 00:04:02.524
daha incelikli bir anlayışa yönlendirdi.