0:00:07.244,0:00:09.364
Trong những năm 60

0:00:09.366,0:00:13.143
FBI đã thu thập được [br]gần 2.000 tài liệu

0:00:13.143,0:00:17.294
cho vụ điều tra [br]một bộ óc trứ danh của nước Mỹ

0:00:17.294,0:00:21.321
Nhân vật chính [br]là nhà văn James Baldwin.

0:00:21.321,0:00:22.651
Vào thời điểm đó,

0:00:22.651,0:00:25.427
FBI cũng điều tra[br]nhiều nghệ sĩ và nhà tư tưởng khác

0:00:25.427,0:00:29.186
nhưng hầu như hồ sơ về họ[br]ít hơn của Baldwin rất nhiều.

0:00:29.186,0:00:31.536
Suốt những năm bị FBI săn lùng,

0:00:31.536,0:00:35.350
ông đã trở thành tác giả người da đen [br]bán chạy nhất thế giới.

0:00:35.350,0:00:38.913
Vậy điều gì đã khiến James Baldwin [br]trở thành mối lo

0:00:38.913,0:00:42.105
trong mắt công chúng và giới chuyên môn?

0:00:42.105,0:00:44.022
Sinh ra ở Harlerm năm 1924,

0:00:44.022,0:00:46.344
anh là con cả [br]trong gia đình có chín người con.

0:00:46.344,0:00:49.609
Lên 14, ông bắt đầu công việc giảng đạo.

0:00:49.609,0:00:53.093
Công việc thuyết giáo,[br]giúp ông phát triển khả năng viết lách,

0:00:53.093,0:00:56.002
đồng thời, nuôi dưỡng mâu thuẫn[br]về tư tưởng của Giáo hội

0:00:56.002,0:00:59.010
về bất bình đẳng chủng tộc [br]và đồng tính.

0:00:59.010,0:01:02.311
Sau trung học, ông bắt đầu [br]viết tiểu thuyết và tiểu luận

0:01:02.311,0:01:04.261
khi đang làm các công việc vặt.

0:01:04.261,0:01:06.605
Nhưng vẫn khó tránh khỏi các vấn đề

0:01:06.605,0:01:09.860
khiến ông đi ngược lại với Giáo hội.

0:01:09.860,0:01:12.674
Luôn phải đối mặt [br]với phân biệt chủng tộc, kì thị đồng tính

0:01:12.674,0:01:16.730
ông phẫn nộ, vỡ mộng,[br]và ao ước một cuộc sống ít bị bó buộc hơn.

0:01:16.730,0:01:20.085
Vì vậy năm 1948, khi 24 tuổi,

0:01:20.085,0:01:23.035
Baldwin chuyển đến Paris [br]với học bổng viết văn

0:01:23.035,0:01:25.571
Tại Pháp, ông xuất bản [br]cuốn tiểu thuyết đầu tiên,

0:01:25.571,0:01:28.814
với tựa đề "Go Tell it on the [br]Mountain", năm 1953.

0:01:28.814,0:01:30.464
Lấy bối cảnh tại Harlern,

0:01:30.464,0:01:34.467
cuốn sách khai thác hình tượng Giáo hội [br]như nguồn cội của đàn áp và hi vọng.

0:01:34.467,0:01:37.322
Nổi tiếng với cả độc giả [br]da đen và da trắng.

0:01:37.322,0:01:39.235
Khi cuốn tiểu thuyết [br]được khen ngợi,

0:01:39.235,0:01:43.787
Baldwin tập hợp suy nghĩ về[br]chủng tộc, giai cấp, văn hóa và sự đày ải

0:01:43.787,0:01:45.860
trong bài luận mở rộng năm 1955,[br]

0:01:45.860,0:01:48.490
"Notes of a Native Son" [br](Lời của người con bản xứ).

0:01:48.490,0:01:49.580
Cùng lúc đó,

0:01:49.580,0:01:52.422
phong trào đòi quyền công dân [br]tăng cao ở Mỹ.

0:01:52.422,0:01:56.932
Người Mỹ da đen đã gặt hái thêm nhiều[br]quyền lợi trong đăng ký bầu cử và bầu cử,

0:01:56.932,0:02:01.744
nhưng vẫn không được coi trọng [br]ở trường học, xe buýt, trong lao động,

0:02:01.744,0:02:03.834
và phục vụ vũ trang.

0:02:03.834,0:02:06.752
Dù sống chủ yếu ở Pháp [br]suốt quãng đời còn lại,

0:02:06.752,0:02:09.131
Baldwin nghiên cứu sâu [br]về các phong trào

0:02:09.131,0:02:12.142
và ý thức sâu sắc lời hứa [br]chưa hoàn thành với tổ quốc.

0:02:12.149,0:02:15.069
Ông nhìn thấy gia đình, [br]bạn bè và hàng xóm

0:02:15.079,0:02:18.705
sa vào nghiện ngập,[br]tù tội và tự sát.

0:02:18.714,0:02:21.453
Ông tin rằng số phận của họ[br]bắt nguồn từ sự đè nén

0:02:21.453,0:02:23.773
của một xã hội phân biệt đối xử.

0:02:23.783,0:02:25.075
Năm 1963,

0:02:25.075,0:02:27.655
Baldwin xuất bản [br]"The Fire Next Time",

0:02:27.665,0:02:29.889
một bức tranh sống động [br]về xung đột chủng tộc

0:02:29.889,0:02:32.723
cho rằng người Mỹ da trắng [br]cần chịu phải trách nhiệm

0:02:32.723,0:02:34.000
nhưng lập luận xa hơn

0:02:34.000,0:02:36.974
rằng phân biệt chủng tộc[br]cũng làm tổn thương người da trắng.

0:02:36.974,0:02:41.771
Với ông, mọi người đều liên kết chặt chẽ[br]trong cùng cơ cấu xã hội.

0:02:41.771,0:02:43.508
Từ lâu, Baldwin tin rằng:

0:02:43.508,0:02:47.148
con người bị lịch sử bó buộc[br]và lịch sử cũng bị bó buộc bởi con người.

0:02:47.148,0:02:49.397
Vai trò của Baldwin [br]trong phong trào nhân quyền

0:02:49.397,0:02:51.347
đã vượt khỏi [br]tầm quan sát và báo cáo.

0:02:51.347,0:02:53.636
Ông cũng đi du hành [br]đến Nam Mỹ

0:02:53.636,0:02:56.613
tham gia vào các cuộc mít - tinh,[br]đưa ra những bài giảng .

0:02:56.613,0:02:59.438
Ông tranh luận về [br]các chính trị gia da trắng và da đen

0:02:59.438,0:03:01.008
gồm cả Malcolm X

0:03:01.008,0:03:04.709
và đóng vai trò kết nối giữa[br]các nhà hoạt động da đen và trí thức

0:03:04.709,0:03:07.567
và các lãnh đạo lực lượng da trắng[br]như Robert Kennedy.

0:03:07.567,0:03:09.280
Vì khả năng độc nhất của Baldwin

0:03:09.280,0:03:11.747
là diễn giải các nguyên nhân[br]của biến động xã hội

0:03:11.747,0:03:14.627
theo cách mà khán giả da trắng [br]sẵn sàng lắng nghe,

0:03:14.627,0:03:18.736
Kennedy và những người khác có xu hướng[br]coi ông như đại sứ của người Mỹ da đen

0:03:18.736,0:03:20.906
danh hiệu mà Baldwin từ chối nhận.

0:03:20.906,0:03:22.142
Cùng thời điểm đó,

0:03:22.142,0:03:25.852
khả năng ngôn luận đã khiến FBI [br]xem ông như một mối đe dọa.

0:03:25.852,0:03:27.608
Ngay cả trong phong trào dân quyền,

0:03:27.608,0:03:29.978
Baldwin, đôi khi, cảm thấy [br]bị bỏ ngoài cuộc

0:03:29.978,0:03:32.504
vì lựa chọn sống ở nước ngoài[br]cũng như là giới tính

0:03:32.504,0:03:35.126
mà ông đã công khai [br]trong các bài viết

0:03:35.126,0:03:38.177
vào thời điểm [br]mà kì thị đồng tính lan rộng.

0:03:38.177,0:03:41.772
Suốt cuộc đời, Baldwin xem mình [br]là nhân chứng.

0:03:41.772,0:03:43.562
Không như nhiều người đồng lứa,

0:03:43.569,0:03:46.853
ông sống đủ lâu để nhìn thấy thắng lợi[br]của phong trào dân quyền,

0:03:46.853,0:03:51.333
nhưng bất bình đẳng chủng tộc vẫn [br]tiếp tục ở Mỹ làm ông thấy nặng nề.

0:03:51.333,0:03:53.981
Dù cảm thấy bị giam cầm[br]trong thời đại của mình,

0:03:53.981,0:03:56.775
ngôn từ của ông đã nói thay[br]cho nhiều thế hệ,

0:03:56.775,0:03:59.475
hướng họ đến sự thấu hiểu[br]đa chiều hơn

0:03:59.475,0:04:03.554
về những vấn đề [br]phức tạp nhất trong xã hội.