1
00:00:07,244 --> 00:00:09,364
Trong những năm 60

2
00:00:09,366 --> 00:00:13,143
FBI đã thu thập được 
gần 2.000 tài liệu

3
00:00:13,143 --> 00:00:17,294
cho vụ điều tra 
một bộ óc trứ danh của nước Mỹ

4
00:00:17,294 --> 00:00:21,321
Nhân vật chính 
là nhà văn James Baldwin.

5
00:00:21,321 --> 00:00:22,651
Vào thời điểm đó,

6
00:00:22,651 --> 00:00:25,427
FBI cũng điều tra
nhiều nghệ sĩ và nhà tư tưởng khác

7
00:00:25,427 --> 00:00:29,186
nhưng hầu như hồ sơ về họ
ít hơn của Baldwin rất nhiều.

8
00:00:29,186 --> 00:00:31,536
Suốt những năm bị FBI săn lùng,

9
00:00:31,536 --> 00:00:35,350
ông đã trở thành tác giả người da đen 
bán chạy nhất thế giới.

10
00:00:35,350 --> 00:00:38,913
Vậy điều gì đã khiến James Baldwin 
trở thành mối lo

11
00:00:38,913 --> 00:00:42,105
trong mắt công chúng và giới chuyên môn?

12
00:00:42,105 --> 00:00:44,022
Sinh ra ở Harlerm năm 1924,

13
00:00:44,022 --> 00:00:46,344
anh là con cả 
trong gia đình có chín người con.

14
00:00:46,344 --> 00:00:49,609
Lên 14, ông bắt đầu công việc giảng đạo.

15
00:00:49,609 --> 00:00:53,093
Công việc thuyết giáo,
giúp ông phát triển khả năng viết lách,

16
00:00:53,093 --> 00:00:56,002
đồng thời, nuôi dưỡng mâu thuẫn
về tư tưởng của Giáo hội

17
00:00:56,002 --> 00:00:59,010
về bất bình đẳng chủng tộc 
và đồng tính.

18
00:00:59,010 --> 00:01:02,311
Sau trung học, ông bắt đầu 
viết tiểu thuyết và tiểu luận

19
00:01:02,311 --> 00:01:04,261
khi đang làm các công việc vặt.

20
00:01:04,261 --> 00:01:06,605
Nhưng vẫn khó tránh khỏi các vấn đề

21
00:01:06,605 --> 00:01:09,860
khiến ông đi ngược lại với Giáo hội.

22
00:01:09,860 --> 00:01:12,674
Luôn phải đối mặt 
với phân biệt chủng tộc, kì thị đồng tính

23
00:01:12,674 --> 00:01:16,730
ông phẫn nộ, vỡ mộng,
và ao ước một cuộc sống ít bị bó buộc hơn.

24
00:01:16,730 --> 00:01:20,085
Vì vậy năm 1948, khi 24 tuổi,

25
00:01:20,085 --> 00:01:23,035
Baldwin chuyển đến Paris 
với học bổng viết văn

26
00:01:23,035 --> 00:01:25,571
Tại Pháp, ông xuất bản 
cuốn tiểu thuyết đầu tiên,

27
00:01:25,571 --> 00:01:28,814
với tựa đề "Go Tell it on the 
Mountain", năm 1953.

28
00:01:28,814 --> 00:01:30,464
Lấy bối cảnh tại Harlern,

29
00:01:30,464 --> 00:01:34,467
cuốn sách khai thác hình tượng Giáo hội 
như nguồn cội của đàn áp và hi vọng.

30
00:01:34,467 --> 00:01:37,322
Nổi tiếng với cả độc giả 
da đen và da trắng.

31
00:01:37,322 --> 00:01:39,235
Khi cuốn tiểu thuyết 
được khen ngợi,

32
00:01:39,235 --> 00:01:43,787
Baldwin tập hợp suy nghĩ về
chủng tộc, giai cấp, văn hóa và sự đày ải

33
00:01:43,787 --> 00:01:45,860
trong bài luận mở rộng năm 1955,


34
00:01:45,860 --> 00:01:48,490
"Notes of a Native Son" 
(Lời của người con bản xứ).

35
00:01:48,490 --> 00:01:49,580
Cùng lúc đó,

36
00:01:49,580 --> 00:01:52,422
phong trào đòi quyền công dân 
tăng cao ở Mỹ.

37
00:01:52,422 --> 00:01:56,932
Người Mỹ da đen đã gặt hái thêm nhiều
quyền lợi trong đăng ký bầu cử và bầu cử,

38
00:01:56,932 --> 00:02:01,744
nhưng vẫn không được coi trọng 
ở trường học, xe buýt, trong lao động,

39
00:02:01,744 --> 00:02:03,834
và phục vụ vũ trang.

40
00:02:03,834 --> 00:02:06,752
Dù sống chủ yếu ở Pháp 
suốt quãng đời còn lại,

41
00:02:06,752 --> 00:02:09,131
Baldwin nghiên cứu sâu 
về các phong trào

42
00:02:09,131 --> 00:02:12,142
và ý thức sâu sắc lời hứa 
chưa hoàn thành với tổ quốc.

43
00:02:12,149 --> 00:02:15,069
Ông nhìn thấy gia đình, 
bạn bè và hàng xóm

44
00:02:15,079 --> 00:02:18,705
sa vào nghiện ngập,
tù tội và tự sát.

45
00:02:18,714 --> 00:02:21,453
Ông tin rằng số phận của họ
bắt nguồn từ sự đè nén

46
00:02:21,453 --> 00:02:23,773
của một xã hội phân biệt đối xử.

47
00:02:23,783 --> 00:02:25,075
Năm 1963,

48
00:02:25,075 --> 00:02:27,655
Baldwin xuất bản 
"The Fire Next Time",

49
00:02:27,665 --> 00:02:29,889
một bức tranh sống động 
về xung đột chủng tộc

50
00:02:29,889 --> 00:02:32,723
cho rằng người Mỹ da trắng 
cần chịu phải trách nhiệm

51
00:02:32,723 --> 00:02:34,000
nhưng lập luận xa hơn

52
00:02:34,000 --> 00:02:36,974
rằng phân biệt chủng tộc
cũng làm tổn thương người da trắng.

53
00:02:36,974 --> 00:02:41,771
Với ông, mọi người đều liên kết chặt chẽ
trong cùng cơ cấu xã hội.

54
00:02:41,771 --> 00:02:43,508
Từ lâu, Baldwin tin rằng:

55
00:02:43,508 --> 00:02:47,148
con người bị lịch sử bó buộc
và lịch sử cũng bị bó buộc bởi con người.

56
00:02:47,148 --> 00:02:49,397
Vai trò của Baldwin 
trong phong trào nhân quyền

57
00:02:49,397 --> 00:02:51,347
đã vượt khỏi 
tầm quan sát và báo cáo.

58
00:02:51,347 --> 00:02:53,636
Ông cũng đi du hành 
đến Nam Mỹ

59
00:02:53,636 --> 00:02:56,613
tham gia vào các cuộc mít - tinh,
đưa ra những bài giảng .

60
00:02:56,613 --> 00:02:59,438
Ông tranh luận về 
các chính trị gia da trắng và da đen

61
00:02:59,438 --> 00:03:01,008
gồm cả Malcolm X

62
00:03:01,008 --> 00:03:04,709
và đóng vai trò kết nối giữa
các nhà hoạt động da đen và trí thức

63
00:03:04,709 --> 00:03:07,567
và các lãnh đạo lực lượng da trắng
như Robert Kennedy.

64
00:03:07,567 --> 00:03:09,280
Vì khả năng độc nhất của Baldwin

65
00:03:09,280 --> 00:03:11,747
là diễn giải các nguyên nhân
của biến động xã hội

66
00:03:11,747 --> 00:03:14,627
theo cách mà khán giả da trắng 
sẵn sàng lắng nghe,

67
00:03:14,627 --> 00:03:18,736
Kennedy và những người khác có xu hướng
coi ông như đại sứ của người Mỹ da đen

68
00:03:18,736 --> 00:03:20,906
danh hiệu mà Baldwin từ chối nhận.

69
00:03:20,906 --> 00:03:22,142
Cùng thời điểm đó,

70
00:03:22,142 --> 00:03:25,852
khả năng ngôn luận đã khiến FBI 
xem ông như một mối đe dọa.

71
00:03:25,852 --> 00:03:27,608
Ngay cả trong phong trào dân quyền,

72
00:03:27,608 --> 00:03:29,978
Baldwin, đôi khi, cảm thấy 
bị bỏ ngoài cuộc

73
00:03:29,978 --> 00:03:32,504
vì lựa chọn sống ở nước ngoài
cũng như là giới tính

74
00:03:32,504 --> 00:03:35,126
mà ông đã công khai 
trong các bài viết

75
00:03:35,126 --> 00:03:38,177
vào thời điểm 
mà kì thị đồng tính lan rộng.

76
00:03:38,177 --> 00:03:41,772
Suốt cuộc đời, Baldwin xem mình 
là nhân chứng.

77
00:03:41,772 --> 00:03:43,562
Không như nhiều người đồng lứa,

78
00:03:43,569 --> 00:03:46,853
ông sống đủ lâu để nhìn thấy thắng lợi
của phong trào dân quyền,

79
00:03:46,853 --> 00:03:51,333
nhưng bất bình đẳng chủng tộc vẫn 
tiếp tục ở Mỹ làm ông thấy nặng nề.

80
00:03:51,333 --> 00:03:53,981
Dù cảm thấy bị giam cầm
trong thời đại của mình,

81
00:03:53,981 --> 00:03:56,775
ngôn từ của ông đã nói thay
cho nhiều thế hệ,

82
00:03:56,775 --> 00:03:59,475
hướng họ đến sự thấu hiểu
đa chiều hơn

83
00:03:59,475 --> 00:04:03,554
về những vấn đề 
phức tạp nhất trong xã hội.