0:00:00.350,0:00:02.930
gəlin dövri cədvəlin

0:00:02.930,0:00:05.890
qruplarından danışaq

0:00:05.890,0:00:08.550
qruplar barədə düşünməyin ən sadə yolu

0:00:08.550,0:00:12.210
onların dövri cədvəldə bir sütunda yerləşməsidir

0:00:12.210,0:00:14.670
və ümumi qanun onların nömrələnməsidir

0:00:14.670,0:00:16.940
bu 1ci sütundur yəni 1ci qrup

0:00:16.940,0:00:20.720
2ci sütun 3cü sütun 4 5 6

0:00:20.720,0:00:25.720
7 8, 9cu qrup, 10 11 12ci qrup

0:00:27.860,0:00:32.860
13 14 15 16 17 18ci qrup

0:00:33.870,0:00:35.400
və bir çoxlarnız düşünə bilərsiz ki

0:00:35.400,0:00:37.460
burdakı f orbital elementləri nədir?

0:00:37.460,0:00:39.400
Dövri cədvəli düzgün şəkildə yerinə yetirsəydik,

0:00:39.400,0:00:41.000
bunların hamısını,

0:00:41.000,0:00:44.350
d-orbital və p-orbitaldan başlayaraq sağa doğru dəyişərdik

0:00:44.350,0:00:48.330
və bu f-orbital elementlərinə yer ayırardıq,

0:00:48.330,0:00:50.950
amma qanun bunları nömrələməməyimizdir

0:00:50.950,0:00:53.030
Amma maraqlı olan şey budur ki,

0:00:53.030,0:00:55.040
niyə bu sütunlardan birinə,

0:00:55.040,0:00:57.960
bu sütunlara qrup adını veririk?

0:00:57.960,0:01:00.920
dövri cəvdəl haqqında maraqlı olan şey budur ki

0:01:00.920,0:01:03.070
sütundakı bütün elementlərin

0:01:03.070,0:01:05.690
əlbəttə ki, istisnalar var

0:01:05.690,0:01:08.370
amma elementlərin çoxunun

0:01:08.370,0:01:11.070
çox oxşar xüsusiyyətləri var

0:01:11.070,0:01:13.920
və bu da onların

0:01:13.920,0:01:15.510
xarici təbəqələrində

0:01:15.510,0:01:18.490
eynisayda elektron olduğna

0:01:18.490,0:01:19.870
görədir

0:01:19.870,0:01:22.530
onlar eyni sayda valent elektrona sahibdirlər

0:01:22.530,0:01:25.140
və xarici təbəqədəki valent elektronları və

0:01:25.140,0:01:26.720
elektronları üst-üstə düşməyə meyllidir,

0:01:26.720,0:01:28.210
baxmayaraq ki, bir az fərqli bir dəyişiklik var.

0:01:28.210,0:01:30.940
valent elektronları

0:01:30.940,0:01:32.800
reaksiyaya girirlər

0:01:32.800,0:01:35.690
onlar da əsasən xarici təbəqədə olurlar

0:01:35.690,0:01:38.330
amma istisnalar da var

0:01:38.330,0:01:40.930
əslində çox maraqlı istisnalar var

0:01:40.930,0:01:43.710
hansı ki d orbitalında baş verir

0:01:43.710,0:01:45.310
amma hələlik bundan danışmayacayıq

0:01:45.310,0:01:46.530
gəlin indi biraz

0:01:46.530,0:01:49.040
sizin eşitdiyiniz qruplardan danışaq

0:01:49.040,0:01:51.860
və görək ki bunlar niyə eyni cür reaksiyaya girir

0:01:51.860,0:01:53.840
əgər biz 1ci qrupa baxsaq

0:01:53.840,0:01:55.360
burada hidrogen

0:01:55.360,0:01:57.260
biraz qəribə elementdir

0:01:57.260,0:01:58.560
çünki hidrogen 8 valent elektronu

0:01:58.560,0:02:00.110
almaq üçün cəhd eləmir

0:02:00.110,0:02:01.400
hidrogen sadəcə helium kimi

0:02:01.400,0:02:05.230
2 valent elektronu istəyir,

0:02:05.230,0:02:06.930
hidrogen 1ci qrupdakı

0:02:06.930,0:02:10.350
digər hər şeylə,

0:02:10.350,0:02:11.670
məsələn ikinci qrupdakı bütün şeylər üçün

0:02:11.670,0:02:12.910
gözlədiyniz qədər.

0:02:12.910,0:02:15.100
ortaq bir şeyi paylaşmır.

0:02:15.100,0:02:17.430
əgər hidrogeni bir qırağa qoysaz

0:02:17.430,0:02:21.940
1ci qrup qələvi metallar adlanır

0:02:21.940,0:02:24.800
və hidrogen qələvi metal hesab olunmur

0:02:24.800,0:02:27.423
burdakı hamsı

0:02:28.500,0:02:30.103
qələvi metallardır

0:02:31.320,0:02:34.560
yaxşı bəs niyə bunların oxşar reaksiyaları var?

0:02:34.560,0:02:36.750
niyə onların oxşar xüsusiyyətləri var?

0:02:36.750,0:02:37.720
bunu düşünmək üçün

0:02:37.720,0:02:40.500
siz onların elektron konfiqurasiyasına baxmalısız

0:02:40.500,0:02:44.710
məsələn, litium üçün elektron konfiqurasiyası

0:02:44.710,0:02:46.630
heliumınki ilə

0:02:46.630,0:02:51.170
eyni olacaq

0:02:51.170,0:02:53.470
və sonra

0:02:53.470,0:02:58.030
siz 2ci təbəqəyə baxcagsız, bu da 2s1-dir

0:02:58.030,0:02:59.820
bir valent elektronu var

0:02:59.820,0:03:03.650
onun xarici təbəqəsində 1 elektronu var

0:03:03.650,0:03:04.993
bəs natriumda necədir?

0:03:06.210,0:03:09.210
natrium da neon ilə

0:03:09.210,0:03:12.003
eyni elektron konfiqurasiyasına malik olacaq

0:03:13.260,0:03:16.200
və bu da 3s1-dir

0:03:16.200,0:03:18.950
bunun da valent elektronu 1dir

0:03:18.950,0:03:21.240
xarici təbəqəsində 1 elektron var

0:03:21.240,0:03:23.780
və burdakı bütün narıncı rəngli

0:03:23.780,0:03:25.350
elementlərin hamsının 1 valent elektronu var

0:03:25.350,0:03:27.860
və onlar da oktet qaydasına

0:03:27.860,0:03:30.880
riayət etməyə çalışırlar

0:03:30.880,0:03:33.220
və siz təsəvvür edə bilərsiz ki, onlar çox reaktivdirlər

0:03:33.220,0:03:35.190
onlar reaksiyaya girəndə

0:03:35.190,0:03:38.450
xarici təbəqədəki elektronu itirmək istəyirlər

0:03:38.450,0:03:41.860
bu qələvi metallar çox reaktivdir

0:03:41.860,0:03:43.310
və onlarında oxşar xüsusiyyətləri var

0:03:43.310,0:03:46.790
onlar parlaq və yumşaqdırlar

0:03:46.790,0:03:47.960
onlar reaktiv olduqları üçün

0:03:47.960,0:03:49.600
onları başqa şeylərlə reaksiyaya girməmiş

0:03:49.600,0:03:51.530
tapmaq çox çətindir

0:03:51.530,0:03:53.960
gəlin indi başqa qruplara baxaq

0:03:53.960,0:03:57.410
əgər biz sağa baxsaq

0:03:57.410,0:04:00.410
burda 2ci qrup metalların görərik

0:04:00.410,0:04:03.353
bunlar da qələvi-torpaq metalları adlanır

0:04:04.266,0:04:09.266
qələvi, qələvi-torpaq metallar

0:04:09.340,0:04:13.880
və onların da oxşar xüsusiyyətləri var

0:04:13.880,0:04:16.380
çünki onların 2 valent elektronu var

0:04:16.380,0:04:19.350
xarici təbəqələrində 2 elektron var

0:04:19.350,0:04:21.960
və həmçinin onlar

0:04:21.960,0:04:23.570
qələvi metallar kimi reaktiv deyillər

0:04:23.570,0:04:27.420
qələvi torpaq metallar üçün

0:04:27.420,0:04:29.640
2 elektronu itirmək

0:04:29.640,0:04:31.860
8-ə tamamlamaq üçün 6 elektron qazanmaqdan asandır

0:04:31.860,0:04:34.470
və ona görə də onlar da nisbətən reaktivdirlər

0:04:34.470,0:04:38.920
reaksiyaya girərkən xarici 2 elektronun itirirlər

0:04:38.920,0:04:42.710
d orbitalına baxanda maraqlı bir şey baş verir

0:04:42.710,0:04:44.510
və biz bunu elektron konfiqurasiyasına baxdığmız zaman

0:04:44.510,0:04:46.270
öyrənmişdik

0:04:46.270,0:04:48.430
amma əgər siz skandiumun

0:04:48.430,0:04:51.250
elektron konfiqurasiyasına baxsaz

0:04:51.250,0:04:54.350
gəlin bunu bənövşəyi rəngdə göstərim

0:04:54.350,0:04:57.420
skandium üçün

0:04:57.420,0:04:58.823
elektron konfiqurasiyası

0:05:01.070,0:05:02.430
arqonla

0:05:02.430,0:05:06.080
eyni olacaqdır

0:05:06.080,0:05:08.170
arqonla eyni olacaqdır

0:05:08.170,0:05:10.300
aufbau prinsipi bizə deyir ki,

0:05:10.300,0:05:12.150
bizim kalsiumdakı kimi

0:05:12.150,0:05:15.860
4s2 elektron konfiqurasiyası olacaqdı

0:05:15.860,0:05:17.520
amma aufbau prinsipinə görə

0:05:17.520,0:05:21.400
bizim 3d orbitalında 1 elektronmuz da var

0:05:21.400,0:05:24.843
və bu 3d14s2 arqon olacaqdı

0:05:27.280,0:05:30.670
və xarici təbəqələr üçün doğru sıranı almaq üçün

0:05:30.670,0:05:34.510
gəlin bunu 3d14s2 kimi yazım

0:05:34.510,0:05:37.320
və insanlar aufbau prinsipi barədə düşünərkən

0:05:37.320,0:05:40.300
bütün bu d-orbital elementlərinın

0:05:40.300,0:05:43.000
bir şekildə d-yarımqrupunu doldurduğunu düşünürlər.

0:05:43.000,0:05:45.980
əvvəlki videolardan bilirik ki bu doğru deyil

0:05:45.980,0:05:49.340
amma elektron konfiqurasiyasını

0:05:49.340,0:05:51.270
ümumi halda düşünərkən bu faydalı ola bilər

0:05:51.270,0:05:54.600
və siz sonra bura gəlirsiz p qrupunu doldurursuz

0:05:54.600,0:05:59.240
məsələn, əgər siz

0:05:59.240,0:06:01.810
karbonun elektron konfiqurasiyasına baxsaz

0:06:01.810,0:06:05.930
karbonun helium ilə

0:06:05.930,0:06:09.410
eyni elektron konfiqurasiyası olduğnu görərsiz

0:06:09.410,0:06:12.450
və sonra s qrupunu doldurursuz 2s2

0:06:12.450,0:06:13.503
sonra da 2p2

0:06:15.695,0:06:17.590
2p2

0:06:17.590,0:06:19.600
indi bizim neçə valent elektronmuz var?

0:06:19.600,0:06:21.700
ikinci təbəqədə, ən axırıncı təbəqədə

0:06:21.700,0:06:24.890
2+2=4 valent elektronu var

0:06:24.890,0:06:28.180
və bu da bu qrupdakı bütün elementlər üçün belə olacaq

0:06:28.180,0:06:29.340
buna görə də

0:06:29.340,0:06:34.120
karbonun silisium ilə və qrupdakı başqa elementlər ilə

0:06:34.120,0:06:36.120
oxşar xüsusiyyətləri var.

0:06:36.120,0:06:38.630
və davam edərsək,

0:06:38.630,0:06:42.730
məsələn, oksigen, kükürd

0:06:42.730,0:06:45.840
hər ikisi də başqa elementdən

0:06:45.840,0:06:48.620
2 elektron götürmək istəyirlər, çünki onların 6 valent elektronu var

0:06:48.620,0:06:49.550
onlar eletron sayını 8-ə tamamlamaq istəyirlər

0:06:49.550,0:06:51.580
onların oxşar xüsusiyyətləri var

0:06:51.580,0:06:53.440
indi bu sarı qrupa baxsaz

0:06:53.440,0:06:55.490
bunlar halogenlərdir

0:06:55.490,0:06:57.100
bunların xüsusi adı var

0:06:57.100,0:06:59.650
bunlar halogen adlanır

0:06:59.650,0:07:01.250
onların hamısı çox reaktivdirlər

0:07:01.250,0:07:03.030
çünki onların 7 valent elektronu var

0:07:03.030,0:07:03.960
onlar 1 elektron almağı

0:07:03.960,0:07:06.250
çox sevirlər

0:07:06.250,0:07:07.610
və onlar reaksiyaya girməyi sevirlər

0:07:07.610,0:07:09.080
əsasən də

0:07:09.080,0:07:11.850
qələvi metallarla reaksiyaya girməyi sevirlər

0:07:11.850,0:07:16.150
və nəhayət

0:07:16.150,0:07:18.520
nəcib qazlara baxaq

0:07:18.520,0:07:20.900
belə ki 18-ci qrup elementlərnin adı

0:07:20.900,0:07:25.900
nəcib qazlardır

0:07:26.030,0:07:28.560
onların da reaksiyaya girməmək kimi

0:07:28.560,0:07:29.710
oxşar xüsusiyyətləri var

0:07:29.710,0:07:30.740
onlar niyə reaksiyaya girmirlər?

0:07:30.740,0:07:32.600
çünki onların xarici təbəqəsi tam doludur

0:07:32.600,0:07:34.220
elekton tapmaq istəmirlər,

0:07:34.220,0:07:35.560
onlar nəcib qazlardır

0:07:35.560,0:07:40.513
başqaları ilə reaksiyaya girmək məcburiyyətində deyillər.