1
00:00:00,482 --> 00:00:02,065
ئەمانە کرمن.

2
00:00:02,089 --> 00:00:04,675
نەک ئەو جۆرەی بە سکەخشکێ
دەجوڵێنەوە لە ناو خۆڵدا.

3
00:00:04,697 --> 00:00:06,882
ئەمانە کرمی ئەڵقەیی مشەخۆرن.

4
00:00:06,882 --> 00:00:08,777
لە ناو ریخۆڵەکانی مرۆڤدا دەژین.

5
00:00:08,777 --> 00:00:11,887
هەریەک لەم کرمانە دەتوانن تا ١٢سم درێژبن،

6
00:00:12,091 --> 00:00:14,503
ئەم قووتووە ٢٠٠ دانە کرمی
تێدایە لەبەر هۆکارێک،

7
00:00:14,517 --> 00:00:16,961
ئەمە ژمارەی ئەو کرمانەیە کە 
بە شێوەیەکی گشتی

8
00:00:16,961 --> 00:00:19,266
لە ناو سکی منداڵێکی
توشبوودا دەدۆزرێتەوە.

9
00:00:19,276 --> 00:00:21,971
تووشبوون بە کرم بە درێژایی
هەزاران ساڵ بوونیان هەبووە.

10
00:00:22,043 --> 00:00:23,996
کاریگەرییان هەبووە لەسەر 
ئاکامەکانی جەنگ،

11
00:00:24,000 --> 00:00:26,097
و بوونەتە کۆسپی درێژخایەن 
بۆ تەندروستی مرۆڤ.

12
00:00:26,097 --> 00:00:27,652
کرمی ئەڵقەیی، کرمی قولاپی،

13
00:00:27,652 --> 00:00:29,692
کرمی قامچیدار، و کرمی بیلهارزیا

14
00:00:29,704 --> 00:00:32,827
تووش بوون بەم کرمانە دەبێتە 
هۆی ناڕە‌حەتی و ئازار.

15
00:00:32,827 --> 00:00:34,941
ماددە خۆراکییەکان و وزە دەدزن

16
00:00:34,945 --> 00:00:37,447
گەشەی جەستەیی و مێشکی لە کار دەخەن.

17
00:00:37,447 --> 00:00:40,196
لە زۆربەی حاڵەتەکاندا 
ئەم کرمانە کوشندە نین،

18
00:00:40,196 --> 00:00:42,432
بەڵام بە پێچەوانەوە، کە 
ئەمەش بەشێکە لە کێشەکە.

19
00:00:42,432 --> 00:00:43,994
واتە زۆرێک لە وڵاتان هێشتا

20
00:00:43,994 --> 00:00:46,949
نەیانتوانیوە بایەخێکی تەواو بە 
دەستەبەرکردنی دەرمانەکان بدەن.

21
00:00:46,949 --> 00:00:48,331
ئەمەش نرخێکی کۆمەڵایەتی هەیە:

22
00:00:48,331 --> 00:00:50,954
ئەو منداڵانەی بێبەش دەبن لە
دەرمانی لە ناوبردنی کرمەکان

23
00:00:50,954 --> 00:00:52,446
کەمتر ئامادە بن لە قوتابخانەدا.

24
00:00:52,446 --> 00:00:54,966
ئەوانەشی گەورە دەبن بەبێ
دەرمانی لە ناوبردنی کرمەکان،

25
00:00:54,966 --> 00:00:57,968
کەمتر بە بەرهەم دەبن،
و داهاتی کەمتریان دەبێت بەدرێژایی ژیانیان.

26
00:00:57,968 --> 00:00:59,725
ئەوەی کرمی ریخۆڵە
دەیکات لە ڕاستیدا

27
00:00:59,739 --> 00:01:01,178
کارێکی کەم توانایە.

28
00:01:01,178 --> 00:01:05,384
لە ئێستادا، ١،٧ ملیار مرۆڤ
لە ژێر مەترسی کرمی ریخۆڵەدان.

29
00:01:05,434 --> 00:01:07,909
٦٠٠ ملیۆن دانەیان لە ئەفریقایە.

30
00:01:07,909 --> 00:01:11,050
هەر دۆلارێک لە کۆنتڕۆڵ کردن 
و ڕێگری کردن لە کرم بەکارهێنراوە،

31
00:01:11,050 --> 00:01:15,004
وڵاتە ئەفریقیەکان لە بەرامبەردا
٤٢ دۆلار قازانجیان کردووە.

32
00:01:15,004 --> 00:01:18,040
هەواڵە باشەکە ئەوەیە کە چارەسەری
لەناو بردنی کرمەکان زۆر ئاسانە.

33
00:01:18,040 --> 00:01:20,594
وەرگرتنی یەک بۆ سێ دانە حەب
یەک یان دوو جار لە ساڵێکدا

34
00:01:20,594 --> 00:01:23,627
بەسە بۆ لەناو بردنی سەرجەم کرمەکان

35
00:01:23,627 --> 00:01:26,057
و بۆ پاراستنیان لە ئەگەری
تووشبوونەوە لە داهاتوودا.

36
00:01:26,107 --> 00:01:28,670
لەو کۆمەڵگەیانەی بڵاوبوونەوەی 
کرمەکان زۆر باوە،

37
00:01:28,670 --> 00:01:31,108
چارەسەرەکان هەر لە 
قوتابخانەکاندا ئەنجام دەدرێن.

38
00:01:31,108 --> 00:01:33,214
ئەم پرۆسەیە زۆر خێرا و ئاسانە.

39
00:01:33,214 --> 00:01:36,310
بۆ نمونە لە ئەسیوبیا، ٢٠ میلیۆن 
منداڵ چارەسەر وەردەگرن

40
00:01:36,362 --> 00:01:38,120
تەنها لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا.

41
00:01:38,120 --> 00:01:39,579
جیهان هەنگاوی گەورەی ناوە

42
00:01:39,579 --> 00:01:42,759
لە بەدەست خستنی دەرمانی لە ناوبردنی 
کرمەکان بۆ ئەوانەی پێویستیانە.

43
00:01:42,759 --> 00:01:45,115
و حکومەتە ئەفریقیەکان
چاویان لە هاوکاری زیاترە.

44
00:01:45,115 --> 00:01:47,310
ئێستاش کاتی هاتنەدی ئامانجەکانیانە.

45
00:01:47,310 --> 00:01:49,771
رێکخراوی END Fund بەمزووانە
کار لەگەڵ حکومەتدا دەکات

46
00:01:49,771 --> 00:01:54,249
لە دانانی پلانێک بۆ کەمکردنەوەی ئەو
بارگرانییەی ئەم نەخۆشییە دروستی کردووە.

47
00:01:54,249 --> 00:01:57,851
پێکەوە کار دەکەن بۆ دڵنیابوونەوە لەوەی 
ڕێکارەکانی رێگری کردن و چارەسەر کردن

48
00:01:57,851 --> 00:01:59,140
لە خزمەتی هەموواندا دەبێت.

49
00:01:59,140 --> 00:02:01,240
ڕێکخراوی END Fund 
بیرۆکەیەکی ئازایانەی پێیە:

50
00:02:01,240 --> 00:02:05,525
بڕوایان وایە کە ئێمە ئەو نەوەیەین تووشبوون
بەم نەخۆشییە بۆ هەمیشە کۆتایی پێدەهێنین.

51
00:02:05,525 --> 00:02:08,747
كلیلی چارەسەر ئەوە نییە
سەر لە نوێ بەرنامەی نوێ دابڕێژرێتەوە،

52
00:02:08,747 --> 00:02:12,399
بەڵکو درێژەدان بە رەنجی
بەرنامەکانی تر کە دەمێکە دەست بەکاربوونە.

53
00:02:12,399 --> 00:02:15,549
لە رێگەی لێکۆڵینەوە لەو
رێگایانەی نەخۆشییەکە دەگوازرێتەوە،

54
00:02:15,549 --> 00:02:20,022
ڕێکخراوی END Fund پێنج رێگای سەرەکی
دیاریکردووە بۆ دەستکردن بە چاکسازی:

55
00:02:20,022 --> 00:02:22,481
یەکەم: دابەزاندنی نرخی چارەسەر.

56
00:02:22,481 --> 00:02:25,580
چەندین کۆمپانیای دەرمانسازی
چارەسەرەکان بەخۆڕایی دابین دەکەن،

57
00:02:25,580 --> 00:02:27,721
کەوایە ڕێکخراوەکە هاوبەشی چاکی هەیە

58
00:02:27,721 --> 00:02:29,315
لە ڕێکخستنی گەیاندنی شتومەکەکان.

59
00:02:29,315 --> 00:02:31,756
بەردەوامیش دەبن لە چاودێری 
کردنی بەخشینی دەرمان

60
00:02:31,756 --> 00:02:34,964
لە ئەگەری مەترسی تووشبوونی نوێدا.

61
00:02:34,964 --> 00:02:39,120
لە ئێستادا توانراوە تێچووی دەرمان بۆ هەر
منداڵێک کەمتر لە ٢٥سەنت بێت لە ساڵیکدا.

62
00:02:39,120 --> 00:02:41,566
دووەم: تیشک خستنەسەر ڕێگریکردن.

63
00:02:41,566 --> 00:02:44,599
END Fund داوا لە هاوکارەکانی دەکات
بۆ پەروەردەکردنی کۆمەڵگەکان

64
00:02:44,599 --> 00:02:46,185
دەربارەی پاکوخاوێنی

65
00:02:46,185 --> 00:02:49,044
تاوەکو هەڵسوکەوتی خەڵکەکە بگۆڕن 
بۆ نمونە دەربارەی دەستشۆردن،

66
00:02:49,044 --> 00:02:50,137
و بەکارهێنانی ئاودەست،

67
00:02:50,137 --> 00:02:52,946
بۆ دڵنیابوونەوە لەوەی خەڵکەکە
دووبارە و دووبارە تووشنابنەوە.

68
00:02:52,946 --> 00:02:55,536
سێیەم: وەبەرهێنان لە بیرۆکەی نوێ.

69
00:02:55,536 --> 00:02:57,771
END Fund هاوکار بووە
لە لەناوبردنی کرمەکان

70
00:02:57,771 --> 00:03:01,712
لە ڕێگەی هێنانەکایەی تەکنیکی داهێنەرانە
کە کاریگەرانە چارەسەری خەڵک دەکەن.

71
00:03:01,712 --> 00:03:03,761
کە دەبنە هۆی تاقیکردنەوەی
ڕێگای نوێی گەیاندن،

72
00:03:03,761 --> 00:03:06,140
کردنە ئامانجی ژینگەی گەشەکردنی مشەخۆرەکان

73
00:03:06,140 --> 00:03:07,803
و هاندانی گۆڕانکاری لە هەڵسوکەوتدا.

74
00:03:07,803 --> 00:03:10,528
چوارەم: چاودێری کردن و هەڵسەنگاندن

75
00:03:10,528 --> 00:03:14,350
END Fund بە بەردەوامی داتای ورد و درشت
کۆدەکاتەوە لە سەرجەم بەرنامەکانیدا

76
00:03:14,350 --> 00:03:17,122
تاوەکو ئاستیان باشتر و باشتر
بێت بە تێپەڕینی کات.

77
00:03:17,122 --> 00:03:19,831
پێنجەم: زیادکردنی خاوەندارێتی ناوخۆیی.

78
00:03:19,831 --> 00:03:21,588
لە سەرجەم پایەکانی پرۆسەکەدا،

79
00:03:21,588 --> 00:03:24,746
END Fund کاردەکات لەگەڵ 
حکومەت و پشکدارە ناوخۆکایەکاندا

80
00:03:24,746 --> 00:03:28,602
بۆ هاندانی وەبەرهێنانی هاوبەش بە مەبەستی
پشتگیری لە هەوڵەکانی لەناوبردنی کرمەکان.

81
00:03:28,602 --> 00:03:30,779
هەورەها کارکردن لەگەڵ 
خێرخوازە ئەفریقییەکان

82
00:03:30,779 --> 00:03:33,661
و سەرکردە خاوەنکارەکان بۆ
بەشداری کردن لەم هەوڵانەدا.

83
00:03:33,661 --> 00:03:37,403
هەلێکی گەورە هەیە بۆ کارکردن
بە هەرەوەزی بۆ دروستکردنی سیستەمێکی نوێ

84
00:03:37,403 --> 00:03:40,578
لە پێناو بنبڕکردنی نەخۆشی بۆ
دەیەی داهاتوو و دەیەکانی دوتریش.

85
00:03:40,608 --> 00:03:42,419
بەشێک لەو پارەیەی END Fund پێویستیەتی

86
00:03:42,419 --> 00:03:45,083
ڕاستەوخۆ دەڕوات بۆ دابەشکردنی
چارەسەری لەناوبردنی کرمەکان

87
00:03:45,083 --> 00:03:46,530
بۆ ئەو ناوچانەی پێویستیانە

88
00:03:46,530 --> 00:03:49,805
و بەشێکی تر دەڕوات بۆ کارئاسانی 
لە دەستاودەست کردنی بەرنامەکان

89
00:03:49,805 --> 00:03:51,094
بۆ خاوەنداریتی ناوخۆیی.

90
00:03:51,104 --> 00:03:54,770
پێکەوە، ئەم هەوڵانە دەبنە هۆی دروستبوونی
بەرنامەکانی ڕێگریکردن و چارەسەرکردن

91
00:03:54,810 --> 00:03:57,342
کە بە هەمیشەیی دەمێننەوە لە داهاتوودا.

92
00:03:57,342 --> 00:04:00,849
ئەگەر ئەم پلانە بە تەواوی پارەی بۆ
تەرخانبکرێت لە شەش ساڵی داهاتوودا،

93
00:04:00,849 --> 00:04:04,850
دەیان میلیۆن کەس چارەسەری
لەناوبردنی کرمەکانی پێدەگات.

94
00:04:04,870 --> 00:04:08,502
لەگەڵ ئەمەشدا، وڵاتان دەتوانن سوڕی
بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکان بپچڕێنن

95
00:04:08,564 --> 00:04:09,747
لە سەرجەم ئاستەکاندا.

96
00:04:09,787 --> 00:04:13,698
لە هەمووشی گرنگتر، خەڵکی
بەرەو پێشچونێکی بەرچاو ئەزموون دەکەن

97
00:04:13,698 --> 00:04:16,676
لە ڕووی تەندووستی دەروونی،
جەستەیی، و کۆمەڵایەتییەوە.

98
00:04:16,706 --> 00:04:18,995
ئەو ئەگەرە بهێنە پێش چاوی خۆت

99
00:04:19,035 --> 00:04:21,654
کە خەڵکی چیتر خەمی ئەم شتانە ناخۆن

100
00:04:21,804 --> 00:04:25,003
و دەتوانن وزەکانیان 
لەم شتانەدا بەکاربهێنن.

101
00:04:25,164 --> 00:04:26,957
(دەنگی پێکداچووی خوێندکاران)

102
00:04:27,067 --> 00:04:29,597
(چەپڵەلێدان و گۆرانی گوتن)

103
00:04:30,247 --> 00:04:33,027
(دڵخۆشی)