Xronik bronxitin necə yarandığına keçməzdən

əvvəl, bədən haq

Ağciyərlərimiz üçün ən yayğın

xronik qıcıqlandırıcı

siqaret çəkməkdir.

Belə, bu siaqreti 
yandırırıq.

Siqaretin ucundan çıxan
tüstü

ağciyərlərə daxil olub
qalan

milyardlarla hissəciklərdən təşkil olunub.

Divarlarda olan vəzilər,
cavab reaksiyası olaraq

selik ifraz etməyə başlayırlar.

Yadınızda saxlayın,bu, qıcıqlandırıcıya

qarşı normal cavab reaksiyasıdır.

Amma,əlbəttə ki,xroniklərdə

davamlı, sabit 
illərdən söhbət gedir.

Hər gün bu cürdür.

Axırda, təmiz hava yolu
olmalı yer

seliklə dolur.

Sanki, çubuq vasitəsilə
stəkandan nəsə içirsiniz,

Bu milkshake qatıdır 
və çubuğu tıxayır.

İndi onu içmək üçün gərək

daha güclü sorasınız.

Eyni şəkildə, bəzən,

selik, ağciyərin bu kiçik

şaxəsini tıxaya biləcək
qədər yığılır.

Bu hissədə artıq qan mübadiləsi
gedə bilmir və

xəstəliyin ağırlıq 
dərəcəsindən asılı olaraq

ağciyərin müxtəlif bölgələri, seliyə görə

öz üstlərinə düşən tapşırığı
yerinə yetirə bilmir..

Biz indi siqaret çəkməyin
təsiri haqda danışdıq,

amma əlbəttə ki,xronik bronxitə

səbəb olan başqa şeylər də var.

Vacib səbəblərində biri çirklənmədir.

Havada hər zaman milyardlarla

çirkləndiricilər də var.

Bəzi ölkələrdə 
bu çox böyük bir problemdir

və ona görə xronik bronxit
oralarda geniş yayılmışdır.

Yaxud da ki,kömür mədənlərində

kömür tozuna məruz qalanlar,

ya da

Əsas tema qıcıqlandırıcının hava yollarına

düşməsi və bu halın

hər gün baş verməsidir.

Əgər sadəcə bir neçə günlük

siqaret çəkirəmsə və

məndə çoxlu selik yaranırsa,bu
məndə xronik bronxit var demək deyil.

Bu patofiziologiya, vəzilərin

həddən artıq böyüməsilə əlaqədardır.

Deməli,biz toxumada hansısa dəyişiklik axtarırıq.

İndi, xəstədə xronik
bronxit diaqnozunu qoymaq üçün

klinik diaqnoz kifayətdir, yəni bu zaman

heç bir test yoxdur,

sadəcə tarixçəyə əsasən müəyyən olunur.

Amma, vəfat etmiş xəstələrin ağciyərlərinin

müşahidəsi nəticəsində,

toxumada dəyişiklik yarandığını bilirik.

Hava yolunun bir
hissəsini burda üfürdüm.

Bunu, mənfəz adlandıracağıq.

Mənfəz, borunun iç
hissəsi deməkdir.

Mənfəz burdadır,

hava buradan keçir.

Hər iki tərəfdə olan bu qara boşluq isə

bronxun divarlarıdır.

Əgər hava yolunun en
kəsiyini aparsaq,

ortadakı hissə mənfəz olacaq.

İndi idə bronxun

divarı haqda danışacam.

Divarlar saya əzələ qatı ilə

əhatə olunub.

Bizdə öskürək refleksini də yaradan

burda olan spazmdır.

Mənfəzin düz yaxınlığında olan səthdə isə

bu vəzi qatları yerləşir.

Onların vəzifəsi,bayaqdan haqqında

danışdığımız seliyi ifraz etməkdir.

Gördüyünüz kimi onlar
səthin altındadırlar.

Onların işi isə seliyi
mənfəzə ifraz etməkdir.

Gəlin bu şəkli tamamlayaq

mənfəzdə bir neçə qıcıqlandırıcı da çəkim.

Yaxşı.

adətən, normal divar bu
cür görsənir.

biz bunu ancaq vəfat etmiş
insanların ağciyərləri

laboratoriyada qalanda görmüşük,

mikroskop altında ağciyərlərə baxıb