1 00:00:02,041 --> 00:00:04,543 Xronik bronxitin necə yarandığına keçməzdən 2 00:00:04,543 --> 00:00:06,217 əvvəl, orqanizmin 3 00:00:06,217 --> 00:00:07,486 çalışma prinsipinə 4 00:00:07,486 --> 00:00:09,526 tez göz gəzdirək. 5 00:00:09,526 --> 00:00:11,242 Bu, orqanizmin xarici mühitə 6 00:00:11,242 --> 00:00:13,108 girişidir. 7 00:00:13,108 --> 00:00:15,613 Gəlin, bunu xarici mühit kimi adlandıraq. 8 00:00:15,613 --> 00:00:17,470 Bu girişdən istənilən zaman 9 00:00:17,470 --> 00:00:20,761 qıcıqlandırıcılar orqanizmə daxil olur, qıcıqlandırıcılar dedikdə 10 00:00:20,761 --> 00:00:22,900 bura aid olmayan və toxumanı 11 00:00:22,900 --> 00:00:25,235 iltihablandıran şeyləri nəzərdə tuturam. 12 00:00:25,235 --> 00:00:28,634 Bədənin ilk qoruma mexanizmi, toxumada yerləşən 13 00:00:28,634 --> 00:00:31,994 vəziləri,burada baş verən prosesə cəlb etməkdir. 14 00:00:31,994 --> 00:00:36,394 Onlar bu boşluğa maye və yaxud selik ifraz etməlidir. 15 00:00:36,394 --> 00:00:40,063 Məqsəd isə, bu mayenin, bu seliyin 16 00:00:40,063 --> 00:00:42,110 qıcıqlandırıcılarla qarışıb, bədəndən 17 00:00:42,110 --> 00:00:44,313 yuyularaq kənarlaşdırılmasıdır. 18 00:00:44,313 --> 00:00:46,176 Əminəm ki, danışdığım bu şey 19 00:00:46,176 --> 00:00:47,426 haqda,başqa nümunələr də 20 00:00:47,426 --> 00:00:48,971 ağlınıza gəlir,məsələn göz yaşı. 21 00:00:49,197 --> 00:00:50,741 Gözünüzə nəsə düşəndə, 22 00:00:50,741 --> 00:00:52,541 gözləriniz yaşarır, düzdür? 23 00:00:52,541 --> 00:00:53,823 Bu,göz yaşının,gözünüzdəki 24 00:00:53,823 --> 00:00:56,931 qıcıqlandırıcını kənarlaşdırması üçün baş verən mexaniki hadisədir. 25 00:00:56,931 --> 00:00:59,930 Göz yaşı kimi, fırtıq da həmçinin. 26 00:00:59,930 --> 00:01:00,900 Bağışlayın,bu biraz iyrəncdi 27 00:01:00,900 --> 00:01:02,923 amma burnunuzda olmaması lazım olan 28 00:01:02,923 --> 00:01:04,172 nəsə olanda, fırtıq onu 29 00:01:04,172 --> 00:01:06,280 bədəndən kənarlaşdırmalıdır. 30 00:01:06,280 --> 00:01:08,792 Deyəcəyim üçüncü nümunə isə, 31 00:01:08,792 --> 00:01:09,612 bugün danışacağımız 32 00:01:09,612 --> 00:01:11,740 bəlğəmdir. 33 00:01:11,740 --> 00:01:14,604 Nəsə, boğazınıza ya da ağciyərlərinizə daxil olduqda 34 00:01:14,604 --> 00:01:16,989 ağciyər divarları bəlğəmi əmələ gətirən 35 00:01:16,989 --> 00:01:19,077 selik ifraz edir. 36 00:01:19,077 --> 00:01:20,836 Ağciyərlərdəki bu sistem 37 00:01:20,836 --> 00:01:22,700 öskürək refleksini də tətikləyir, 38 00:01:22,700 --> 00:01:25,068 Gəlin bu divarları 39 00:01:25,068 --> 00:01:27,988 qırmızı ilə çəkək. 40 00:01:27,988 --> 00:01:31,236 Bu divarlar saya əzələ qatı ilə örtülüb 41 00:01:31,236 --> 00:01:34,509 və bu bölgə tətiklənəndə, 42 00:01:34,509 --> 00:01:35,775 saya əzələ spazma uğrayır, 43 00:01:35,775 --> 00:01:37,480 beləliklə də,bəlğəmi kənarlaşdıracaq 44 00:01:37,480 --> 00:01:38,976 öskürək refleksi yaranır. 45 00:01:39,054 --> 00:01:41,216 Yadınızda saxlayın ki,mən bunu,orqanizmin birinci 46 00:01:41,216 --> 00:01:42,468 müdafiə mexanizmi adlandırdım. 47 00:01:42,468 --> 00:01:44,734 Bunlar yaxşı şeylərdir, siz 48 00:01:44,734 --> 00:01:47,039 bədənin bunu etməsini istəyirsiniz. 49 00:01:47,039 --> 00:01:48,995 Xronik bronxit isə 50 00:01:48,995 --> 00:01:50,804 ifrat dərəcədə yaxşılığın olmasıdır. 51 00:01:50,804 --> 00:01:54,060 Yəni, bu zaman selik o qədər çox istehsal 52 00:01:54,060 --> 00:01:56,689 olunur ki, bədən bu qədər şeyi 53 00:01:56,689 --> 00:01:58,985 təmizləyə bilmir, 54 00:01:58,985 --> 00:02:01,577 onda da xronik bronxit əmələ gəlir. 55 00:02:01,577 --> 00:02:05,072 Əlbəttə ki, burdakı "it" hissəsi qıcıqlanmanı göstərir, 56 00:02:05,072 --> 00:02:07,142 bronx isə ağciyərlərə işarə edir. 57 00:02:07,142 --> 00:02:10,789 Yəni, xronik iltihab və ağciyərlərin qıcıqlanması. 58 00:02:10,789 --> 00:02:13,089 Yaxşı, gəlin hava yolu çəkək. 59 00:02:13,089 --> 00:02:15,036 Burda traxeyamız , 60 00:02:15,036 --> 00:02:20,036 böyük əsas bronx və ondan ayrılan şaxələr var. 61 00:02:20,299 --> 00:02:22,475 Belə. 62 00:02:22,475 --> 00:02:24,953 Burda 20-30 şaxə var və görürsünüz 63 00:02:24,953 --> 00:02:25,496 ki, 64 00:02:25,496 --> 00:02:27,696 onlar getdikcə balacalaşır. 65 00:02:27,696 --> 00:02:29,608 Ağciyərlərimiz bu cür genişlənir. 66 00:02:29,608 --> 00:02:33,342 Bildiyiniz kimi, oksigen ağciyərə daxil 67 00:02:33,342 --> 00:02:36,950 olur və karbon dioksid isə xaric olunur. 68 00:02:36,950 --> 00:02:39,053 Burdakı qıcıqlandırıcılar isə normalda 69 00:02:39,053 --> 00:02:42,041 təmiz olan hava yolunu tutublar, bu zaman 70 00:02:42,041 --> 00:02:43,509 ağciyərlərin işi çətinləşəcək. 71 00:02:43,509 --> 00:02:46,640 Ağciyərlərimiz üçün ən yayğın 72 00:02:46,640 --> 00:02:48,277 xronik qıcıqlandırıcı 73 00:02:48,277 --> 00:02:50,229 siqaret çəkməkdir. 74 00:02:50,229 --> 00:02:53,248 Belə, bu siaqreti yandırırıq. 75 00:02:53,248 --> 00:02:58,206 Siqaretin ucundan çıxan tüstü 76 00:02:58,206 --> 00:03:00,078 ağciyərlərə daxil olub qalan 77 00:03:00,078 --> 00:03:02,668 milyardlarla hissəciklərdən təşkil olunub. 78 00:03:02,668 --> 00:03:06,820 Divarlarda olan vəzilər, cavab reaksiyası olaraq 79 00:03:06,820 --> 00:03:08,700 selik ifraz etməyə başlayırlar. 80 00:03:08,700 --> 00:03:11,310 Yadınızda saxlayın,bu, qıcıqlandırıcıya 81 00:03:11,310 --> 00:03:12,752 qarşı normal cavab reaksiyasıdır. 82 00:03:12,752 --> 00:03:13,861 Amma,əlbəttə ki,xroniklərdə 83 00:03:13,861 --> 00:03:16,333 davamlı, sabit illərdən söhbət gedir. 84 00:03:16,333 --> 00:03:18,317 Hər gün bu cürdür. 85 00:03:18,317 --> 00:03:20,714 Axırda, təmiz hava yolu olmalı yer 86 00:03:20,714 --> 00:03:23,332 seliklə dolur. 87 00:03:23,332 --> 00:03:26,963 Sanki, çubuqla stəkandan 88 00:03:26,963 --> 00:03:29,688 milkshake 89 00:03:29,688 --> 00:03:32,128 içirsiniz. 90 00:03:32,128 --> 00:03:36,085 Bu milkshake qatıdır və çubuğu tıxayır. 91 00:03:36,085 --> 00:03:37,202 İndi onu içmək üçün gərək 92 00:03:37,202 --> 00:03:39,242 daha güclü sorasınız. 93 00:03:39,242 --> 00:03:40,827 Eyni şəkildə, bəzən, 94 00:03:40,827 --> 00:03:42,910 selik, ağciyərin bu kiçik 95 00:03:42,910 --> 00:03:46,962 şaxəsini tıxaya biləcək qədər yığılır. 96 00:03:46,962 --> 00:03:49,291 Bu hissədə artıq qan mübadiləsi gedə bilmir və 97 00:03:49,291 --> 00:03:52,106 xəstəliyin ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq 98 00:03:52,106 --> 00:03:54,570 ağciyərin müxtəlif bölgələri, seliyə görə 99 00:03:54,570 --> 00:03:56,778 öz üstlərinə düşən tapşırığı yerinə yetirə bilmir.. 100 00:03:56,778 --> 00:03:58,850 Biz indi siqaret çəkməyin təsiri haqda danışdıq, 101 00:03:58,850 --> 00:04:00,337 amma əlbəttə ki,xronik bronxitə 102 00:04:00,337 --> 00:04:02,012 səbəb olan başqa şeylər də var. 103 00:04:02,012 --> 00:04:04,444 Vacib səbəblərində biri çirklənmədir. 104 00:04:04,444 --> 00:04:06,868 Havada hər zaman milyardlarla 105 00:04:06,868 --> 00:04:09,573 çirkləndiricilər də var. 106 00:04:09,573 --> 00:04:12,115 Bəzi ölkələrdə bu çox böyük bir problemdir 107 00:04:12,115 --> 00:04:14,640 və ona görə xronik bronxit oralarda geniş yayılmışdır. 108 00:04:14,640 --> 00:04:16,154 Yaxud da ki,kömür mədənlərində 109 00:04:16,154 --> 00:04:18,060 kömür tozuna məruz qalanlar, 110 00:04:18,060 --> 00:04:21,037 ya da asbestosla işləyənlər, 111 00:04:21,037 --> 00:04:22,955 gəmiqayırma işçilərində də yayılmışdır. 112 00:04:22,955 --> 00:04:25,618 Əsas tema qıcıqlandırıcının hava yollarına 113 00:04:25,618 --> 00:04:27,721 düşməsi və bu halın 114 00:04:27,721 --> 00:04:29,635 hər gün baş verməsidir. 115 00:04:29,635 --> 00:04:31,241 Əgər sadəcə bir neçə günlük 116 00:04:31,241 --> 00:04:32,265 siqaret çəkirəmsə və 117 00:04:32,265 --> 00:04:35,409 məndə çoxlu selik yaranırsa,bu məndə xronik bronxit var demək deyil. 118 00:04:35,409 --> 00:04:38,393 Bu patofiziologiya, vəzilərin 119 00:04:38,393 --> 00:04:40,689 həddən artıq böyüməsilə əlaqədardır. 120 00:04:40,689 --> 00:04:42,977 Deməli,biz toxumada hansısa dəyişiklik axtarırıq. 121 00:04:42,977 --> 00:04:45,950 İndi, xəstədə xronik bronxit diaqnozunu qoymaq üçün 122 00:04:45,950 --> 00:04:47,913 klinik diaqnoz kifayətdir, yəni bu zaman 123 00:04:47,913 --> 00:04:49,251 heç bir test yoxdur, 124 00:04:49,251 --> 00:04:51,663 sadəcə tarixçəyə əsasən müəyyən olunur. 125 00:04:51,663 --> 00:04:53,447 Amma, vəfat etmiş xəstələrin ağciyərlərinin 126 00:04:53,447 --> 00:04:54,783 müşahidəsi nəticəsində, 127 00:04:54,783 --> 00:04:56,866 toxumada dəyişiklik yarandığını bilirik. 128 00:04:56,866 --> 00:04:59,130 Hava yolunun bir hissəsini burda üfürdüm. 129 00:04:59,130 --> 00:05:01,100 Bunu, mənfəz adlandıracağıq. 130 00:05:01,100 --> 00:05:02,876 Mənfəz, borunun iç hissəsi deməkdir. 131 00:05:02,876 --> 00:05:04,731 Mənfəz burdadır, 132 00:05:04,731 --> 00:05:06,571 hava buradan keçir. 133 00:05:06,571 --> 00:05:09,003 Hər iki tərəfdə olan bu qara boşluq isə 134 00:05:09,003 --> 00:05:11,867 bronxun divarlarıdır. 135 00:05:11,867 --> 00:05:15,484 Əgər hava yolunun en kəsiyini aparsaq, 136 00:05:15,484 --> 00:05:18,971 ortadakı hissə mənfəz olacaq. 137 00:05:18,971 --> 00:05:20,561 İndi idə bronxun 138 00:05:20,561 --> 00:05:23,473 divarı haqda danışacam. 139 00:05:23,473 --> 00:05:26,533 Divarlar saya əzələ qatı ilə 140 00:05:26,533 --> 00:05:28,797 əhatə olunub. 141 00:05:28,797 --> 00:05:30,812 Bizdə öskürək refleksini də yaradan 142 00:05:30,812 --> 00:05:32,801 burda olan spazmdır. 143 00:05:32,801 --> 00:05:35,593 Mənfəzin düz yaxınlığında olan səthdə isə 144 00:05:35,593 --> 00:05:39,338 bu vəzi qatları yerləşir. 145 00:05:39,338 --> 00:05:41,034 Onların vəzifəsi,bayaqdan haqqında 146 00:05:41,034 --> 00:05:42,291 danışdığımız seliyi ifraz etməkdir. 147 00:05:42,291 --> 00:05:45,107 Gördüyünüz kimi onlar səthin altındadırlar. 148 00:05:45,107 --> 00:05:49,042 Onların işi isə seliyi mənfəzə ifraz etməkdir. 149 00:05:49,042 --> 00:05:50,122 Gəlin bu şəkli tamamlayaq 150 00:05:50,122 --> 00:05:53,090 mənfəzdə bir neçə qıcıqlandırıcı da çəkim. 151 00:05:53,090 --> 00:05:54,311 Yaxşı. 152 00:05:54,311 --> 00:05:58,151 adətən, normal divar bu cür görsənir. 153 00:05:58,866 --> 00:06:01,334 Bunu qiymətləndirmək üçün bir yol var. 154 00:06:01,334 --> 00:06:02,695 Bunu da ancaq, 155 00:06:02,695 --> 00:06:06,405 vəfat etmiş insanların ağciyərləri 156 00:06:06,405 --> 00:06:08,141 laboratoriyada qalanda görmüşük,biz 157 00:06:08,141 --> 00:06:09,542 mikroskop altında ağciyərlərə 158 00:06:09,542 --> 00:06:11,747 baxıb Reid indeksini görə bilərik. 159 00:06:11,747 --> 00:06:14,556 Bu indeks vəzilərin qalınlığının, bütün divar qalınlığına 160 00:06:14,556 --> 00:06:17,546 nisbətini ölçməyin bir yoludur. 161 00:06:17,546 --> 00:06:21,859 Normal Reid indeksi 40%-dən aşağı olur. 162 00:06:21,859 --> 00:06:23,950 Burada bu qalınlığın, ümumi divarın 163 00:06:23,950 --> 00:06:26,781 qalınlığa nisbətini görə bilərik. 164 00:06:26,781 --> 00:06:29,570 Məndə vəya sizdə bu,40%-dən aşağı olmalıdır. 165 00:06:29,570 --> 00:06:30,630 Əlbəttə ki, bu orta hissədə 166 00:06:30,630 --> 00:06:31,958 qığırdaq ya da birləşdirici toxuma 167 00:06:31,958 --> 00:06:33,741 kimi başqa şeylər də var. 168 00:06:33,741 --> 00:06:35,502 İndi isə buraları biraz dolduracayıq. 169 00:06:36,587 --> 00:06:38,884 Xronik bronxitdə, vəzinin 170 00:06:38,884 --> 00:06:43,442 qalınlığı böyüyür. 171 00:06:43,442 --> 00:06:47,041 Vəzilər çoxalmağa başlayır 172 00:06:47,041 --> 00:06:49,656 çünki bizə o qədər selik lazımdır ki, 173 00:06:49,656 --> 00:06:51,800 original miqdar kifayət deyil, 174 00:06:51,800 --> 00:06:54,220 beləliklə, orqanizm daha çox vəzi yaratmaq üçün 175 00:06:54,220 --> 00:06:58,277 səfərbər olur və onlar saya əzələ qatına kimi genişlənir. 176 00:06:58,277 --> 00:07:00,341 Xronik bronxitdə, 177 00:07:00,341 --> 00:07:03,756 Reid indeksi 50%-dən yuxarı olur. 178 00:07:03,756 --> 00:07:06,154 Bütün divarın qalınlığının yarısından çoxu 179 00:07:06,154 --> 00:07:08,913 vəzilərdən ibarət olur. 180 00:07:08,913 --> 00:07:11,214 Yadınızda saxlayın ki, bunu canlı insanların üstündə etmirik 181 00:07:11,214 --> 00:07:14,094 çünki, bunun üçün onların ağciyərlərinin kəsib çıxartmalıyıq. 182 00:07:14,094 --> 00:07:17,118 Bu, xəstəliyi qiymətləndirmək üçün bir yoldur, 183 00:07:17,118 --> 00:07:19,079 amma adətən xəstələr simptomlara 184 00:07:19,079 --> 00:07:21,537 əsasən diaqnoz qoyulub müalicə edilir. 185 00:07:21,537 --> 00:07:23,822 Bütün simptomlar da toxumadakı dəyişikliyə və 186 00:07:23,822 --> 00:07:26,811 seliyin həddən artıq ifrazına görə üzə çıxır.