0:00:00.452,0:00:03.884
Nazywam się Dan Cohen i jestem naukowcem.

0:00:03.884,0:00:07.644
Oznacza to, że się kłócę.

0:00:07.644,0:00:10.244
To ważny składnik mojego życia i lubię to.

0:00:10.244,0:00:13.961
Jestem nie tylko naukowcem,[br]lecz i filozofem.

0:00:13.961,0:00:16.951
Kłótnie idą mi chyba nieźle.

0:00:16.951,0:00:20.125
Lubię dużo myśleć o kłótniach.

0:00:20.125,0:00:23.666
Myśląc o nich, natknąłem się [br]na kilka zagadek.

0:00:23.666,0:00:25.502
Na przykład chociaż myślę o kłótniach

0:00:25.502,0:00:27.652
już od kilkudziesięciu lat

0:00:27.652,0:00:31.207
i kłócenie się idzie mi coraz lepiej,

0:00:31.207,0:00:34.777
to jednak im więcej się kłócę,

0:00:34.777,0:00:38.087
tym częściej przegrywam. To zagadka.

0:00:38.087,0:00:41.258
Nie przeszkadza mi to,[br]co jest kolejną zagadką.

0:00:41.258,0:00:43.373
Dlaczego czuję się dobrze, przegrywając?

0:00:43.373,0:00:44.804
Dlaczego uważam,[br]że ludzie dobrzy w kłótniach

0:00:44.804,0:00:46.936
są lepsi w przegrywaniu?

0:00:46.936,0:00:48.857
Jest kilka innych zagadek.

0:00:48.857,0:00:52.442
Dlaczego się kłócimy? [br]Kto korzysta na kłótniach?

0:00:52.442,0:00:54.442
Mam na myśli

0:00:54.442,0:00:57.200
spory akademickie czy inaczej poznawcze,

0:00:57.200,0:00:59.106
gdzie zagrożona jest wartość poznawcza.

0:00:59.106,0:01:02.298
Czy to dobra propozycja? [br]Czy teoria jest dobra?

0:01:02.298,0:01:06.181
Czy interpretacja danych [br]lub tekstu jest do przyjęcia?

0:01:06.181,0:01:08.705
Nie interesują mnie kłótnie typu

0:01:08.705,0:01:12.168
czyja kolej na zmywanie naczyń [br]czy wynoszenie śmieci.

0:01:12.168,0:01:14.504
O to też się kłócimy.

0:01:14.504,0:01:16.992
Zwykle wtedy wygrywam, bo znam sztuczki.

0:01:16.992,0:01:18.183
Nie są to ważne kłótnie.

0:01:18.183,0:01:20.351
Interesują mnie aktualne spory akademickie.

0:01:20.351,0:01:22.521
Zaskakuje mnie kilka rzeczy.

0:01:22.521,0:01:27.786
Co zyskujemy, wygrywając kłótnię?

0:01:27.786,0:01:30.120
Co zyskam, jeśli uda mi się dowieść,

0:01:30.120,0:01:33.495
że utylitaryzm to nieodpowiednie tło[br]dla teorii etycznych?

0:01:33.495,0:01:35.725
Co wygrywamy, wygrywając kłótnię?

0:01:35.725,0:01:38.826
Co mnie obchodzi

0:01:38.826,0:01:42.067
czyjeś zdanie o teorii Kanta

0:01:42.067,0:01:44.902
lub o słuszności etyki Milla?

0:01:44.902,0:01:47.601
Nie obchodzi mnie, czy uważasz

0:01:47.601,0:01:50.198
funkcjonalizm za realną teorię umysłu.

0:01:50.198,0:01:52.430
Po co więc wszczynamy kłótnie?

0:01:52.430,0:01:54.251
Dlaczego usiłujemy przekonać ludzi,

0:01:54.251,0:01:56.119
żeby wierzyli w coś,[br]w co nie chcą wierzyć?

0:01:56.119,0:01:58.709
A przyzwoitość? Czy wolno[br]tak traktować drugiego człowieka,

0:01:58.709,0:02:00.437
skłonić go do myślenia czegoś,

0:02:00.437,0:02:03.531
czego nie chce myśleć?

0:02:03.531,0:02:06.524
Moja odpowiedź odnosi się

0:02:06.524,0:02:08.214
do trzech modeli kłótni.

0:02:08.214,0:02:10.174
Pierwszy, dialektyczny,

0:02:10.174,0:02:12.772
polega na myśleniu o kłótni jak o wojnie.

0:02:12.772,0:02:14.657
Jest w nim dużo krzyku i wrzasku,

0:02:14.657,0:02:15.900
wygrywania i przegrywania.

0:02:15.900,0:02:18.351
Ten model kłótni nie jest pomocny,

0:02:18.351,0:02:21.109
choć jest powszechny i głęboko zakorzeniony.

0:02:21.109,0:02:24.709
Istnieje kolejny model: kłótnie jako dowody.

0:02:24.709,0:02:26.927
Pomyśl o dowodzeniu matematycznym.

0:02:26.927,0:02:29.661
Oto moje rozumowanie.[br]Czy jest dobre?

0:02:29.661,0:02:33.866
Czy przesłanki są prawdziwe? [br]Czy wnioski są uzasadnione?

0:02:33.866,0:02:36.602
Czy wniosek końcowy wypływa z przesłanek?

0:02:36.602,0:02:39.306
Bez opozycji czy przeciwników,

0:02:39.306,0:02:44.923
to w zasadzie wcale nie kłótnia,[br]bo nie ma z kim walczyć.

0:02:44.923,0:02:46.855
Jest też trzeci ważny model,

0:02:46.855,0:02:48.341
bardzo przydatny.

0:02:48.341,0:02:51.874
Kłótnia jako przedstawienie

0:02:51.874,0:02:53.918
rozgrywające się przed publicznością.

0:02:53.918,0:02:56.950
Przykładowo polityk prezentujący stanowisko,

0:02:56.950,0:02:59.310
próbujący przekonać o czymś widzów.

0:02:59.310,0:03:02.461
Uważam, że ten model istotnie się różni.

0:03:02.461,0:03:06.423
Kiedy kłócimy się publicznie,

0:03:06.423,0:03:10.663
czasem publiczność[br]bierze czynny udział w kłótni,

0:03:10.663,0:03:15.165
kłótnie są jak przesłuchanie [br]przed jurorami,

0:03:15.165,0:03:17.990
którzy osądzają je i oceniają.

0:03:17.990,0:03:19.810
Nazwijmy ten model retorycznym,

0:03:19.810,0:03:23.753
czyli takim, w którym musimy dostosować[br]argumenty do publiczności.

0:03:23.753,0:03:26.250
Prezentowanie logicznych,[br]dobrze osadzonych,

0:03:26.250,0:03:29.680
mocnych argumentów po angielsku [br]francusojęzycznej publiczności

0:03:29.680,0:03:31.583
nie zadziała.

0:03:31.583,0:03:34.106
Mamy więc model kłótni jako wojny,

0:03:34.106,0:03:37.900
jako dowodzenia i jako przedstawienia.

0:03:37.900,0:03:42.200
Dominuje wśród nich kłótnia jako wojna.

0:03:42.200,0:03:45.061
Tak zwykle mówimy o kłótniach

0:03:45.061,0:03:47.259
i myślimy o kłótniach,

0:03:47.259,0:03:50.121
a to kształtuje sposób kłócenia się

0:03:50.121,0:03:51.899
i nasze zachowanie w kłótniach.

0:03:51.899,0:03:53.380
Mówiąc o kłótniach,

0:03:53.380,0:03:55.452
używamy języka wojskowego.

0:03:55.452,0:03:58.919
Chcemy silnych argumentów, [br]z dużą siłą przebicia,

0:03:58.919,0:04:00.817
trafiających prosto w cel.

0:04:00.817,0:04:03.752
Chcemy mieć gotową obronę[br]i uporządkowane strategie.

0:04:03.752,0:04:06.150
Chcemy argumentów nie do zbicia.

0:04:06.150,0:04:09.116
Takiej kłótni chcemy.

0:04:09.116,0:04:11.164
To dominujący sposób myślenia o kłótniach.

0:04:11.164,0:04:13.147
Kiedy mówię o kłótniach,

0:04:13.147,0:04:16.484
przychodzi wam na myśl pewnie taki model.

0:04:16.484,0:04:20.021
Ale ta metafora wojny

0:04:20.021,0:04:21.790
w naszym modelu myślenia o kłótniach

0:04:21.790,0:04:24.948
deformuje sposób, w jaki się kłócimy.

0:04:24.948,0:04:28.295
Wywyższa taktykę, nie treść.

0:04:28.295,0:04:30.776
Można nauczyć się logiki, argumentacji,

0:04:30.776,0:04:33.280
nauczyć się wszystkiego o wybiegach

0:04:33.280,0:04:35.269
stosowanych do wygrania,[br]fałszywych krokach.

0:04:35.269,0:04:39.146
To sprawia, że myślimy bardziej[br]w kategoriach "my i oni".

0:04:39.146,0:04:42.391
Wywołuje sprzeciw. Polaryzuje.

0:04:42.391,0:04:45.624
Spodziewany się tylko chwalebnego zwycięstwa

0:04:45.624,0:04:51.370
lub skrajnej, haniebnej porażki.

0:04:51.370,0:04:54.053
To wszystko wypacza, a co gorsza

0:04:54.053,0:04:56.808
zapobiega chyba negocjacjom,

0:04:56.808,0:04:59.339
namysłowi, kompromisom

0:04:59.339,0:05:02.320
czy współpracy.

0:05:02.320,0:05:04.316
Czy wszczęliście kiedyś kłótnię z myślą

0:05:04.316,0:05:07.540
"Zobaczmy, czy da się coś obgadać,

0:05:07.540,0:05:10.615
razem wypracować, zamiast walczyć".

0:05:10.615,0:05:12.911
Metafora kłótni jako wojny

0:05:12.911,0:05:17.253
blokuje inne rodzaje [br]rozwiązań w argumentacji.

0:05:17.253,0:05:20.080
Najgorsze jest to,

0:05:20.080,0:05:21.937
że kłótnie do niczego nie prowadzą.

0:05:21.937,0:05:24.513
To ślepe zaułki. Karuzele,

0:05:24.513,0:05:28.314
korki lub impas w rozmowie.

0:05:28.314,0:05:30.156
Nigdzie nie docieramy.

0:05:30.156,0:05:32.469
Jestem nauczycielem

0:05:32.469,0:05:34.580
i martwi mnie,[br]że widząc kłótnię jako wojnę,

0:05:34.580,0:05:38.299
narzucamy przy okazji zrównanie

0:05:38.299,0:05:41.916
nauki z przegraną.

0:05:41.916,0:05:43.836
Pozwólcie, że wyjaśnię.

0:05:43.836,0:05:46.452
Załóżmy, że kłócę się z tobą.

0:05:46.452,0:05:50.476
Ty wierzysz w twierdzenie P, a ja nie.

0:05:50.476,0:05:52.323
Pytam: " Dlaczego wierzysz w P?".

0:05:52.323,0:05:53.992
Podajesz powody.

0:05:53.992,0:05:56.023
Sprzeciwiam się i przedstawiam inne.

0:05:56.023,0:05:57.885
Odpowiadasz na mój sprzeciw.

0:05:57.885,0:06:00.110
Pytam, o co ci chodzi,

0:06:00.110,0:06:03.708
bo nie widzę związku, a ty odpowiadasz.

0:06:03.708,0:06:05.136
Załóżmy teraz, że na koniec

0:06:05.136,0:06:07.099
sprzeciwiłem się, poddałem w wątpliwość,

0:06:07.099,0:06:10.138
przedstawiłem całą gamę kontrargumentów,

0:06:10.138,0:06:13.900
a twoje odpowiedzi mnie zadowoliły.

0:06:13.900,0:06:16.490
Po wszystkim mówię:

0:06:16.490,0:06:20.340
"Wiesz co? Myślę, że masz rację. P".

0:06:20.340,0:06:23.997
Mam nowe przekonanie. I to nie byle jakie,

0:06:23.997,0:06:28.571
to dobrze ugruntowane, [br]sprawdzone przekonanie,

0:06:28.571,0:06:31.553
które przeszło chrzest bojowy.

0:06:31.553,0:06:35.554
Wielki zysk poznawczy.[br]Kto wygrał kłótnię?

0:06:35.554,0:06:38.515
Metafora wojny wymusza przyznanie,

0:06:38.515,0:06:41.964
że druga strona wygrała,[br]choć to my zyskaliśmy poznawczo.

0:06:41.964,0:06:45.837
Co zyskujesz, przekonując mnie?

0:06:45.837,0:06:48.642
Oczywiście poczucie przyjemności,[br]połechtanie ego.

0:06:48.642,0:06:51.751
Może odrobinę prestiżu zawodowego.

0:06:51.751,0:06:53.339
Dyplom za zdolności do kłótni.

0:06:53.339,0:06:57.593
Z czysto poznawczego punktu widzenia,[br]kto wygrał?

0:06:57.593,0:06:59.572
Metafora wojny zmusza nas do myślenia,

0:06:59.572,0:07:02.512
że ty zwyciężasz, a ja przegrywam.

0:07:02.512,0:07:04.794
Mimo, że to ja zyskałem.

0:07:04.794,0:07:06.995
Coś się tu nie zgadza.

0:07:06.995,0:07:09.811
Chcę zmienić ten obraz.

0:07:09.811,0:07:14.625
Jak możemy zamienić

0:07:14.625,0:07:17.384
wynik kłótni w coś pozytywnego?

0:07:17.384,0:07:21.122
Potrzeba nam nowych strategii [br]kończenia kłótni.

0:07:21.122,0:07:24.328
Ale ich nie zdobędziemy,

0:07:24.328,0:07:27.464
póki nie nabierzemy [br]nowego podejścia do kłótni.

0:07:27.464,0:07:30.898
Musimy znaleźć nowe rodzaje kłótni.

0:07:30.898,0:07:33.956
Nie wiem jak to zrobić.

0:07:33.956,0:07:36.139
Nie wiem jak to zrobić.

0:07:36.139,0:07:37.555
To zła wiadomość.

0:07:37.555,0:07:40.635
Metafora kłótni jako wojny to potwór.

0:07:40.635,0:07:42.987
Zamieszkała nam w głowie

0:07:42.987,0:07:44.986
i nie ma zaklęcia, które ją zabije.

0:07:44.986,0:07:47.552
Żadna magiczna różdżka jej nie rozwieje.

0:07:47.552,0:07:49.205
Nie mam odpowiedzi.

0:07:49.205,0:07:50.315
Ale mam pewne propozycje.

0:07:50.315,0:07:53.469
Ale mam pewne propozycje.

0:07:53.469,0:07:55.598
Szukając nowych rodzajów kłótni,

0:07:55.598,0:07:59.678
musimy myśleć o nowych typach [br]uczestników kłótni.

0:07:59.678,0:08:02.492
Spróbujmy.

0:08:02.492,0:08:07.102
Jakie role są odgrywane podczas kłótni?

0:08:07.102,0:08:10.103
Jest zwolennik i przeciwnik

0:08:10.103,0:08:12.433
w kontradyktoryjnej, dialektycznej kłótni.

0:08:12.433,0:08:14.440
W kłótni retorycznej jest publiczność.

0:08:14.440,0:08:18.356
W kłótni jako dowodzeniu [br]jest osoba wyciągająca wnioski.

0:08:18.356,0:08:22.033
Różne role. Wyobraźmy sobie kłótnię,

0:08:22.033,0:08:25.772
którą zarazem prowadzimy i obserwujemy.

0:08:25.772,0:08:27.920
Obserwujemy samych siebie podczas kłótni.

0:08:27.920,0:08:30.880
Wyobraźcie sobie, [br]że obserwujecie własną kłótnię,

0:08:30.880,0:08:34.249
i mimo porażki stwierdzacie na końcu:

0:08:34.249,0:08:38.825
"To była dobra kłótnia".

0:08:38.825,0:08:41.935
Można tego dokonać? Chyba tak.

0:08:41.935,0:08:43.933
Jeśli umiecie sobie wyobrazić kłótnię,

0:08:43.933,0:08:45.576
gdzie przegrany mówi zwycięzcy,

0:08:45.576,0:08:47.497
gdzie publiczność i jurorzy [br]mogą powiedzieć:

0:08:47.497,0:08:49.480
"To była dobra kłótnia",

0:08:49.480,0:08:51.283
to mowa o dobrej kłótni.

0:08:51.283,0:08:53.102
Co więcej, wymyśliliście adwersarza,

0:08:53.102,0:08:56.472
który godzien jest oponenta [br]na takim poziomie,

0:08:56.472,0:08:59.561
do jakiego sami chcemy aspirować.

0:08:59.561,0:09:02.243
Przegrywam sporo kłótni.

0:09:02.243,0:09:04.818
Bycie dobrym w kłótni wymaga praktyki,

0:09:04.818,0:09:06.755
nauki czerpania korzyści z porażki,

0:09:06.755,0:09:09.431
ale na szczęście mam wielu kolegów,

0:09:09.431,0:09:12.650
którzy mi pomagają i zapewniają trening.

0:09:12.650,0:09:13.843
Dziękuję.

0:09:13.843,0:09:17.952
(Brawa)