1 00:00:06,497 --> 00:00:09,773 Nhiều người ở Mỹ và Châu Mỹ Latin 2 00:00:09,773 --> 00:00:12,097 từ nhỏ đều đã ăn mừng lễ tưởng niệm 3 00:00:12,097 --> 00:00:14,251 chuyến thám hiểm của Chistopher Columbus, 4 00:00:14,251 --> 00:00:16,647 nhưng liệu ông có phải nhà thám hiểm vĩ đại 5 00:00:16,647 --> 00:00:20,069 người đã sát nhập hai thế giới hay là một tên bóc lột tàn bạo 6 00:00:20,069 --> 00:00:23,025 mang đến chủ nghĩa thực dân và cảnh nô lệ? 7 00:00:23,025 --> 00:00:26,252 Thậm chí có phải chính ông đã tìm ra Châu Mỹ? 8 00:00:26,252 --> 00:00:32,472 Đã đến lúc đưa Columbus ra toà án Lịch sử . 9 00:00:32,472 --> 00:00:34,123 "Trật tự, trật tự! 10 00:00:34,123 --> 00:00:37,984 Khoan đã, tôi phải làm việc vào ngày hôm nay à?" 11 00:00:37,989 --> 00:00:39,380 "Vâng, thưa Quý Tòa. 12 00:00:39,380 --> 00:00:43,910 Từ năm 1792, Ngày Columbus được ăn mừng ở nhiều nơi trên khắp nước Mỹ, 13 00:00:43,910 --> 00:00:47,245 ngày 12/10 đã trở thành ngày kỷ niệm cho đến tận bây giờ. 14 00:00:47,245 --> 00:00:51,170 Mặc dù ngày này được tuyên bố là ngày lễ chính thức vào năm 1934, 15 00:00:51,170 --> 00:00:54,493 các tiểu bang trong nước không bắt buộc phải tuân theo. 16 00:00:54,493 --> 00:00:58,224 Hiện nay, chỉ còn 23 bang xem đây là ngày lễ và tổ chức ăn mừng 17 00:00:58,224 --> 00:01:02,075 và ngày càng có nhiều tiểu bang bỏ hẳn ngày này." 18 00:01:02,075 --> 00:01:02,779 "Tiếc thật! 19 00:01:02,779 --> 00:01:05,137 Vào thập niên 70, chúng ta còn kéo dài nó 20 00:01:05,137 --> 00:01:07,025 đến tận Thứ Hai tuần tiếp theo 21 00:01:07,025 --> 00:01:08,875 để nghỉ được 3 ngày liên tiếp 22 00:01:08,875 --> 00:01:12,008 nhưng tôi đoán các bạn đơn giản là ghét các ngày lễ 23 00:01:12,008 --> 00:01:14,207 Ờ chúng ta kỷ niệm cái gì vậy?" 24 00:01:14,207 --> 00:01:17,104 "Thôi nào, thưa Quý Tòa, ở trường có dạy mà 25 00:01:17,104 --> 00:01:20,635 Christopher Columbus thuyết phục vua Tây Ban Nha giao cho ông nhiệm vụ 26 00:01:20,635 --> 00:01:23,147 tìm tuyến đường thương mại tốt hơn đến Ấn Độ 27 00:01:23,147 --> 00:01:26,960 nhưng thay vì đi về phía Đông, ông lại đi về phía Tây. 28 00:01:26,960 --> 00:01:29,249 Mọi người đều nói điều đó thật điên rồ 29 00:01:29,249 --> 00:01:32,778 vì họ vẫn nghĩ thế giới hình phẳng, nhưng ông thì không. 30 00:01:32,778 --> 00:01:35,738 Đến năm 1492, khi đang lênh đênh trên biển, 31 00:01:35,738 --> 00:01:38,753 ông đã phát hiện ra thứ còn tốt đẹp hơn cả Ấn Độ: 32 00:01:38,753 --> 00:01:40,593 một châu lục mới." 33 00:01:40,593 --> 00:01:42,200 "Thật là vô lý! 34 00:01:42,200 --> 00:01:44,738 Thứ nhất, những người có học đều biết 35 00:01:44,738 --> 00:01:47,026 thế giới có hình cầu từ thời Aristotle. 36 00:01:47,026 --> 00:01:49,814 Thứ hai, Columbus không khám phá ra bất cứ thứ gì. 37 00:01:49,814 --> 00:01:52,487 Đã có người sống ở đây cả ngàn năm. 38 00:01:52,487 --> 00:01:55,478 Và ông cũng không phải người Châu Âu đầu tiên đến đây 39 00:01:55,478 --> 00:01:59,051 Người Nauy đã định cư ở Newfounland 500 trước đó." 40 00:01:59,051 --> 00:02:03,077 "Đừng có nói là tại sao tất cả chúng ta không đội mũ sừng bò nhé?" 41 00:02:03,077 --> 00:02:06,505 "Thật ra, họ không hề đội mấy cái mũ đó." 42 00:02:06,505 --> 00:02:09,818 "Ai thèm quan tâm mấy tên Viking đó đến đây vào khi nào chứ? 43 00:02:09,818 --> 00:02:13,268 Với lại, họ đâu có định cư lâu dài như Columbus 44 00:02:13,268 --> 00:02:16,411 và tin lan truyền về khắp Châu Âu của ông ta 45 00:02:16,411 --> 00:02:18,787 đã tạo cảm hứng cho các nhà thám hiểm, 46 00:02:18,787 --> 00:02:20,543 khai hoang theo sau. 47 00:02:20,543 --> 00:02:23,541 Không có ông, không ai trong chúng ta ở đây hôm nay." 48 00:02:23,541 --> 00:02:24,996 "Và chính vì ông ta, 49 00:02:24,996 --> 00:02:28,261 hàng triệu thổ dân Châu Mỹ không còn ở đây hôm nay. 50 00:02:28,261 --> 00:02:31,838 Ông biết Columbus đã làm gì với các thuộc địa tìm được không? 51 00:02:31,838 --> 00:02:34,822 Ông ta bắt giam những thổ dân đầu tiên mà ông gặp 52 00:02:34,822 --> 00:02:38,052 và viết trên hải trình rằng ông đã dễ dàng 53 00:02:38,052 --> 00:02:40,662 chinh phục và bắt tất cả họ làm nô lệ." 54 00:02:40,662 --> 00:02:43,936 "Ồ thôi nào, mấy tên thổ dân lúc đó cũng đang đánh nhau mà. 55 00:02:43,936 --> 00:02:46,628 Không phải chính họ đã nói với Columbus rằng 56 00:02:46,628 --> 00:02:49,722 họ bị các bộ lạc khác tấn công và bắt làm tù binh sao? 57 00:02:49,722 --> 00:02:51,895 Vâng, nhưng chiến tranh giữa các bộ lạc 58 00:02:51,895 --> 00:02:54,068 thường rời rạc và có giới hạn. 59 00:02:54,068 --> 00:02:56,551 Không thể nào quét sạch đến 90% dân số được." 60 00:02:56,551 --> 00:02:59,949 "Vậy tại sao ngày lễ Columbus lại quan trọng với anh đến vậy?" 61 00:02:59,949 --> 00:03:03,268 Thưa Quý Tòa, chuyến thám hiểm của Columbus mang lại cơ hội 62 00:03:03,268 --> 00:03:05,838 cho những người gặp khó khăn khắp Châu Âu, 63 00:03:05,838 --> 00:03:08,239 biểu trưng cho tự do và khởi đầu mới. 64 00:03:08,239 --> 00:03:11,450 Và khám phá của ông ấy đã mang lại cho ông bà ta 65 00:03:11,450 --> 00:03:15,777 cơ hội đến đây, xây dựng cuộc sống tốt hơn cho con cháu của mình. 66 00:03:15,777 --> 00:03:18,496 Bộ chúng ta không xứng đáng có một người hùng 67 00:03:18,496 --> 00:03:22,935 để nhắc nhở rằng đất nước này được xây dựng từ những người nhập cư ư?" 68 00:03:22,935 --> 00:03:24,997 "Vậy còn các thổ dân thì sao? 69 00:03:24,997 --> 00:03:28,739 Họ gần như bị quét sạch, buộc phải lui vào vùng đất riêng 70 00:03:28,739 --> 00:03:32,305 và con cháu vẫn phải chịu sự nghèo khó và phân biệt đối xử? 71 00:03:32,305 --> 00:03:36,261 Làm thế nào một người hùng lại có thể gây ra của quá nhiều sự khổ đau?" 72 00:03:36,261 --> 00:03:39,743 "Đó là lịch sử. Anh không thể phán xét người của thế kỷ 15 73 00:03:39,743 --> 00:03:41,124 theo chuẩn mực hiện đại . 74 00:03:41,124 --> 00:03:42,655 Những người thời đó nghĩ 75 00:03:42,655 --> 00:03:45,470 việc khuếch trương Thiên Chúa giáo và nền văn minh 76 00:03:45,470 --> 00:03:47,075 là nhiệm vụ thiêng liêng." 77 00:03:47,075 --> 00:03:50,760 "Xét theo chuẩn mực đạo đức lúc đó, ông ta cũng đã rất xấu xa rồi. 78 00:03:50,760 --> 00:03:53,730 Lúc cai trị Hispaniola, ông ta tra tấn và chặt tay chân 79 00:03:53,730 --> 00:03:56,333 thổ dân nào không đem về đủ vàng 80 00:03:56,333 --> 00:03:59,895 và bán những bé gái 9 tuổi làm nô lệ tình dục, 81 00:03:59,895 --> 00:04:03,511 ông ta thậm chí còn tàn bạo với những người mới nhập cư, 82 00:04:03,511 --> 00:04:07,059 đến nỗi bị tước quyền lực và bị tống vào tù. 83 00:04:07,059 --> 00:04:09,313 Khi nhà truyền giáo Bartolomé de las Casas 84 00:04:09,313 --> 00:04:11,097 đặt chân đến đảo, ông viết: 85 00:04:11,097 --> 00:04:16,837 Từ năm 1494 -1508, có trên 3 triệu người bỏ mạng 86 00:04:16,837 --> 00:04:19,920 do chiến tranh, làm nô lệ và khai thác khoáng sản. 87 00:04:19,920 --> 00:04:23,003 Ai trong thế hế hệ tương lai có thể tin được điều này?" 88 00:04:23,003 --> 00:04:26,086 "Tôi không chắc là mình tin vào những con số đó." 89 00:04:26,086 --> 00:04:29,506 "Vậy không có cách nào khác để ngày lễ này được ăn mừng à?" 90 00:04:29,506 --> 00:04:31,278 "Ở vài nước Châu Mỹ Latinh, 91 00:04:31,278 --> 00:04:34,207 họ ăn mừng ngày này nhưng dưới nhiều cái tên, 92 00:04:34,207 --> 00:04:36,016 như Día de la Raza. 93 00:04:36,016 --> 00:04:39,437 Ăn mừng vì thổ dân cùng nền văn hóa của họ 94 00:04:39,437 --> 00:04:41,589 đã sống sót qua thời kỳ thuộc địa. 95 00:04:41,599 --> 00:04:44,583 Một số nơi trên nước Mỹ cũng đã đổi tên ngày lễ 96 00:04:44,583 --> 00:04:47,724 thành Ngày Thổ Dân Châu Mỹ hay là Ngày của Người Bản Xứ 97 00:04:47,724 --> 00:04:50,276 và thay đổi sự tán dương sao cho phù hợp." 98 00:04:50,276 --> 00:04:53,542 "Vậy sao không đơn giản là đổi tên ngày lễ?" 99 00:04:53,542 --> 00:04:55,021 "Vì đó là truyền thống. 100 00:04:55,021 --> 00:04:58,976 Những người bình thường cần có người hùng và chuyện thần thoại. 101 00:04:58,976 --> 00:05:02,511 Sao ta không thể cứ ăn mừng như đã từng suốt một thế kỷ qua, 102 00:05:02,511 --> 00:05:05,573 thay vì đào sâu vào chi tiết trong lịch sử? 103 00:05:05,573 --> 00:05:08,570 Thực chất, có ai ăn mừng tội diệt chủng đâu." 104 00:05:08,570 --> 00:05:12,506 "Truyền thống thay đổi theo thời gian và cách ta chọn để lưu giữ nó 105 00:05:12,506 --> 00:05:14,860 nói lên nhiều điều về giá trị của chúng ta." 106 00:05:14,860 --> 00:05:18,123 "Chà, có vẻ như việc cho quan toà mệt mỏi này 107 00:05:18,123 --> 00:05:21,386 một ngày nghỉ không nằm trong những giá trị đó rồi." 108 00:05:21,386 --> 00:05:24,549 Truyền thống và ngày lễ quan trọng với mọi nền văn hóa 109 00:05:24,549 --> 00:05:26,415 nhưng người hùng trong thời đại này 110 00:05:26,415 --> 00:05:28,751 có thể là bạo chúa ở thời đại tiếp theo, 111 00:05:28,751 --> 00:05:32,992 khi kiến thức lịch sử được mở rộng và giá trị của ta, theo đó, tăng lên 112 00:05:32,992 --> 00:05:36,234 việc quyết định truyền thống có ý nghĩa gì ngày hôm nay 113 00:05:36,234 --> 00:05:40,022 là một phần thiết yếu trong việc đưa lịch sử ra toà phán xét.