1
00:00:00,000 --> 00:00:03,412
ဒီနေ့ ကျွန်ုပ်တို့ဆီမှာ နည်းနည်း
ခြားနားတာလေးတစ်ခု ရှိတယ်။

2
00:00:03,412 --> 00:00:07,412
Dr. Jane Goodall က သင့်ကို
ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ် ပြောပြတော့မှာပါ။

3
00:00:07,418 --> 00:00:09,308
ဒီလှုပ်ရှားပုံရိပ်ပြီးတဲ့အခါ အခမဲ့

4
00:00:09,308 --> 00:00:12,378
ကလေးစာအုပ် ရယူပုံကို သိရှိဖို့ 
ဆက်လက်ရှိနေပေးပါ။

5
00:00:13,308 --> 00:00:15,038
အဆင်သင့်ဖြစ်ပြီနော်။

6
00:00:15,038 --> 00:00:16,257
စလိုက်ရအောင်။

7
00:00:20,425 --> 00:00:23,205
တီးတိုးသံတစ်သံအဖြစ် စတင်တယ်၊

8
00:00:23,205 --> 00:00:25,352
လေထုထဲက စကားတစ်လုံးတစ်လုံးပါ။

9
00:00:25,352 --> 00:00:29,182
အသေအချာ မကြားနိုင်ပေမဲ့
အဲဒီမှာ ရှိနေတာ မင်း သိတယ်။

10
00:00:30,452 --> 00:00:32,562
နေရောင်ခြည်လို
သိမ်မွေ့တယ်၊

11
00:00:32,562 --> 00:00:34,362
ဇွဲနပဲကြီးသလို
ကျန်မာသန်စွမ်းတယ်။

12
00:00:34,362 --> 00:00:38,102
နှလုံးသားဆီ ၎င်းရဲ့ လမ်းကြောင်းထဲမှာ
မပျံ့နှံ့ဘဲ မနေနိုင်ပါ။

13
00:00:39,292 --> 00:00:42,872
သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဆောင်တာတွေ၊
သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်အလုပ်တွေ၊

14
00:00:42,872 --> 00:00:44,922
သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ် မျက်နှာဖုံးတွေကနေ

15
00:00:44,922 --> 00:00:47,064
လူတွေ မော့ကြည့်ကြတယ်။

16
00:00:47,972 --> 00:00:50,332
ဒီတီးတိုးသံက ဘယ်ဆီကို
ခေါ်သွားနိုင်လဲဆိုတာ

17
00:00:50,332 --> 00:00:51,972
သူတို့ ကြားတယ် (သို့) ခံစားရပြီး

18
00:00:51,972 --> 00:00:54,352
ဒါက ဘာကိုဆိုလိုနိုင်လဲဆိုတာကို
မျက်လုံး အပြူးသားနဲ့

19
00:00:54,352 --> 00:00:57,352
သူတို့ ကြည့်ကြတယ်။

20
00:00:57,352 --> 00:01:01,623
ဒါကို သူတို့ မြင်နိုင်ပြီဆိုတာနဲ့
ဒီချိုမြိန်တဲ့တေးက

21
00:01:01,623 --> 00:01:04,253
ပြုစားလိုက်တဲ့
မန္တန်ကို ခုခံဖို့

22
00:01:04,253 --> 00:01:06,413
အခွင့်အလမ်းတစ်ခု
သူတို့မှာ မရှိခဲ့ဘူး။

23
00:01:08,383 --> 00:01:11,533
ဒါပေမဲ့ သူတို့ အခိုင်အမာဆိုထားတဲ့ 
မြေပြင်ပေါ်မှာ သူတို့မျက်လုံးတွေ

24
00:01:11,533 --> 00:01:13,073
ပင့်လိုက်တဲ့အခိုက်မှာ

25
00:01:13,073 --> 00:01:17,453
မြင်မြင်ချင်း သူတို့ဆီ ယူဆောင်လာခဲ့တဲ့ 
ခံစားမှုက နာကျင်မှုပါ။

26
00:01:17,453 --> 00:01:19,393
နောက်ဆုံးမှာ 
သူတို့ မြင်လိုက်တာကြောင့်

27
00:01:19,393 --> 00:01:21,613
အိပ်မက်တစ်ခုကနေ 
နိုးထလိုက်သည့်အလား

28
00:01:22,983 --> 00:01:26,513
သူတို့ဟာ မြေပြင်နဲ့ ပင်လယ်မှာ
အထီးကျန်လုနီးပါး ဖြစ်ခဲ့တယ်။

29
00:01:29,598 --> 00:01:31,858
အကြောင်းက သစ်ပင်တွေက
မရှိသလောက် ဖြစ်ကုန်ပြီ၊

30
00:01:31,858 --> 00:01:34,208
ပျားတွေလည်း 
မရှိသလောက် ဖြစ်ကုန်ပြီ၊

31
00:01:34,208 --> 00:01:36,858
ပင်လယ်တွေနားက အခွံတွေထဲက
သတ္တဝါတွေလည်း

32
00:01:36,858 --> 00:01:38,428
မရှိသလောက် ဖြစ်ကုန်လို့ပါ။

33
00:01:38,428 --> 00:01:41,948
သူတို့ရဲ့ကမ္ဘာမြေသစ်ကို တွေ့စဉ်မှာ
လူတွေ စိတ်မကောင်းဖြစ်ကြပေမဲ့

34
00:01:41,948 --> 00:01:44,268
ပြန်လည်မွေးဖွားမှုအတွက်
အားပြင်းတဲ့ အခွင့်အလမ်း

35
00:01:44,268 --> 00:01:47,338
တစ်ခု ဆိုတာ သူတို့ သိခဲ့တယ်။

36
00:01:49,491 --> 00:01:53,001
မြေပြင်အသစ်ကို ခွဲရင်း
သစ်စေ့တွေ ဖြန့်ခင်းရင်း

37
00:01:53,001 --> 00:01:56,921
မင်းရဲ့ လက်တွေနဲ့ မင်းရဲ​့နဖူးမှာ
မြေသားနံ့ ရှိလာတယ်

38
00:01:56,921 --> 00:02:01,221
ပူဆွေးမှုအတွက် အချိန်မရှိ
မနက်ဖြန်ကို တို့တွေ တည်ဆောက်နေတယ်။

39
00:02:01,221 --> 00:02:05,271
တိုးလာနေတဲ့ အရာတွေရဲ့ အသံက
အခု ငါတို့ကို ဝန်းရံထားတယ်။

40
00:02:07,469 --> 00:02:11,469
တောရိုင်း ဖြစ်ထွန်းပြီး
နက်ရှိုင်းတဲ့သစ်တွေ ပေါက်လာတာနဲ့

41
00:02:11,469 --> 00:02:14,120
အနာဂတ်က သင့်ကို လာတွေ့ပြီ
ဆိုတဲ့ သဘောဟာ

42
00:02:14,120 --> 00:02:15,800
ကြီးထွားလာတယ်။

43
00:02:15,800 --> 00:02:18,110
ငါတို့တွေမှာ နားနေနိုင်ခွင့်
မရှိပါ။

44
00:02:18,110 --> 00:02:20,620
ငါတို့တွေ အကောင်းဆုံး
လုပ်ကြရမှာပါ။

45
00:02:20,620 --> 00:02:23,220
ငါတို့ကို အိမ်ပြန်ဖို့ 
လမ်းပြနိုင်တဲ့ ဒီကာလဟာ

46
00:02:23,220 --> 00:02:25,000
ငါတို့ရဲ့ စမ်းသပ်မှုပါ။

47
00:02:26,960 --> 00:02:28,860
တီးတိုးသံတစ်သံအဖြစ် 
စတင်တယ်၊

48
00:02:30,260 --> 00:02:32,420
လေထုထဲက 
စကားတစ်လုံးတစ်လုံးပါ။

49
00:02:32,420 --> 00:02:36,285
အသေအချာ မကြားနိုင်ပေမဲ့
အဲဒီမှာ ရှိနေတာ မင်း သိတယ်။

50
00:02:38,210 --> 00:02:40,790
ဒီနောက်မှာ မိုးကြိုးလို
စကားပြောခဲ့တယ်။

51
00:02:40,790 --> 00:02:42,620
ငါတို့ အားလုံး ရွေ့တဲ့အထိပါ။

52
00:02:42,620 --> 00:02:43,920
ငါတို့ လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

53
00:02:43,920 --> 00:02:45,230
ငါတို့ လုပ်ခဲ့တယ်။

54
00:02:45,230 --> 00:02:46,505
ပြီးတော့ လုပ်ပြီးပြီ။

55
00:02:47,520 --> 00:02:49,259
သူ ပြန်သစ်သွားတယ်။

56
00:02:54,872 --> 00:03:00,622
ဒီကဗျာကို ယနေ့ မျှဝေခြင်းးနဲ့ တီးတိုးသံကို
ဟိန်းသံတစ်သံအဖြစ်ကူညီ ပြောင်းလဲလိုက်ပါ။

57
00:03:00,622 --> 00:03:07,171
သရုပ်ဖော်စာအုပ်ကို ed.ted.com/whisper 
မှာ အခမဲ့ ရယူနိုင်ပါတယ်။

58
00:03:07,171 --> 00:03:11,871
(သို့) ဒီပုံရိပ်ရှင် ကဗျာတွေထဲက
တစ်ပုဒ်နဲ့ သင့်စိတ်ကို ဆက်လှုပ်ရှားပါစေ။