WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.412
ဒီနေ့ ကျွန်ုပ်တို့ဆီမှာ နည်းနည်း
ခြားနားတာလေးတစ်ခု ရှိတယ်။

00:00:03.412 --> 00:00:07.412
Dr. Jane Goodall က သင့်ကို
ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ် ပြောပြတော့မှာပါ။

00:00:07.418 --> 00:00:09.308
ဒီလှုပ်ရှားပုံရိပ်ပြီးတဲ့အခါ အခမဲ့

00:00:09.308 --> 00:00:12.378
ကလေးစာအုပ် ရယူပုံကို သိရှိဖို့ 
ဆက်လက်ရှိနေပေးပါ။

00:00:13.308 --> 00:00:15.038
အဆင်သင့်ဖြစ်ပြီနော်။

00:00:15.038 --> 00:00:16.257
စလိုက်ရအောင်။

00:00:20.425 --> 00:00:23.205
တီးတိုးသံတစ်သံအဖြစ် စတင်တယ်၊

00:00:23.205 --> 00:00:25.352
လေထုထဲက စကားတစ်လုံးတစ်လုံးပါ။

00:00:25.352 --> 00:00:29.182
အသေအချာ မကြားနိုင်ပေမဲ့
အဲဒီမှာ ရှိနေတာ မင်း သိတယ်။

00:00:30.452 --> 00:00:32.562
နေရောင်ခြည်လို
သိမ်မွေ့တယ်၊

00:00:32.562 --> 00:00:34.362
ဇွဲနပဲကြီးသလို
ကျန်မာသန်စွမ်းတယ်။

00:00:34.362 --> 00:00:38.102
နှလုံးသားဆီ ၎င်းရဲ့ လမ်းကြောင်းထဲမှာ
မပျံ့နှံ့ဘဲ မနေနိုင်ပါ။

00:00:39.292 --> 00:00:42.872
သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဆောင်တာတွေ၊
သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်အလုပ်တွေ၊

00:00:42.872 --> 00:00:44.922
သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ် မျက်နှာဖုံးတွေကနေ

00:00:44.922 --> 00:00:47.064
လူတွေ မော့ကြည့်ကြတယ်။

00:00:47.972 --> 00:00:50.332
ဒီတီးတိုးသံက ဘယ်ဆီကို
ခေါ်သွားနိုင်လဲဆိုတာ

00:00:50.332 --> 00:00:51.972
သူတို့ ကြားတယ် (သို့) ခံစားရပြီး

00:00:51.972 --> 00:00:54.352
ဒါက ဘာကိုဆိုလိုနိုင်လဲဆိုတာကို
မျက်လုံး အပြူးသားနဲ့

00:00:54.352 --> 00:00:57.352
သူတို့ ကြည့်ကြတယ်။

00:00:57.352 --> 00:01:01.623
ဒါကို သူတို့ မြင်နိုင်ပြီဆိုတာနဲ့
ဒီချိုမြိန်တဲ့တေးက

00:01:01.623 --> 00:01:04.253
ပြုစားလိုက်တဲ့
မန္တန်ကို ခုခံဖို့

00:01:04.253 --> 00:01:06.413
အခွင့်အလမ်းတစ်ခု
သူတို့မှာ မရှိခဲ့ဘူး။

00:01:08.383 --> 00:01:11.533
ဒါပေမဲ့ သူတို့ အခိုင်အမာဆိုထားတဲ့ 
မြေပြင်ပေါ်မှာ သူတို့မျက်လုံးတွေ

00:01:11.533 --> 00:01:13.073
ပင့်လိုက်တဲ့အခိုက်မှာ

00:01:13.073 --> 00:01:17.453
မြင်မြင်ချင်း သူတို့ဆီ ယူဆောင်လာခဲ့တဲ့ 
ခံစားမှုက နာကျင်မှုပါ။

NOTE Paragraph

00:01:17.453 --> 00:01:19.393
နောက်ဆုံးမှာ 
သူတို့ မြင်လိုက်တာကြောင့်

00:01:19.393 --> 00:01:21.613
အိပ်မက်တစ်ခုကနေ 
နိုးထလိုက်သည့်အလား

00:01:22.983 --> 00:01:26.513
သူတို့ဟာ မြေပြင်နဲ့ ပင်လယ်မှာ
အထီးကျန်လုနီးပါး ဖြစ်ခဲ့တယ်။

00:01:29.598 --> 00:01:31.858
အကြောင်းက သစ်ပင်တွေက
မရှိသလောက် ဖြစ်ကုန်ပြီ၊

00:01:31.858 --> 00:01:34.208
ပျားတွေလည်း 
မရှိသလောက် ဖြစ်ကုန်ပြီ၊

00:01:34.208 --> 00:01:36.858
ပင်လယ်တွေနားက အခွံတွေထဲက
သတ္တဝါတွေလည်း

00:01:36.858 --> 00:01:38.428
မရှိသလောက် ဖြစ်ကုန်လို့ပါ။

00:01:38.428 --> 00:01:41.948
သူတို့ရဲ့ကမ္ဘာမြေသစ်ကို တွေ့စဉ်မှာ
လူတွေ စိတ်မကောင်းဖြစ်ကြပေမဲ့

00:01:41.948 --> 00:01:44.268
ပြန်လည်မွေးဖွားမှုအတွက်
အားပြင်းတဲ့ အခွင့်အလမ်း

00:01:44.268 --> 00:01:47.338
တစ်ခု ဆိုတာ သူတို့ သိခဲ့တယ်။

00:01:49.491 --> 00:01:53.001
မြေပြင်အသစ်ကို ခွဲရင်း
သစ်စေ့တွေ ဖြန့်ခင်းရင်း

00:01:53.001 --> 00:01:56.921
မင်းရဲ့ လက်တွေနဲ့ မင်းရဲ​့နဖူးမှာ
မြေသားနံ့ ရှိလာတယ်

00:01:56.921 --> 00:02:01.221
ပူဆွေးမှုအတွက် အချိန်မရှိ
မနက်ဖြန်ကို တို့တွေ တည်ဆောက်နေတယ်။

00:02:01.221 --> 00:02:05.271
တိုးလာနေတဲ့ အရာတွေရဲ့ အသံက
အခု ငါတို့ကို ဝန်းရံထားတယ်။

00:02:07.469 --> 00:02:11.469
တောရိုင်း ဖြစ်ထွန်းပြီး
နက်ရှိုင်းတဲ့သစ်တွေ ပေါက်လာတာနဲ့

00:02:11.469 --> 00:02:14.120
အနာဂတ်က သင့်ကို လာတွေ့ပြီ
ဆိုတဲ့ သဘောဟာ

00:02:14.120 --> 00:02:15.800
ကြီးထွားလာတယ်။

00:02:15.800 --> 00:02:18.110
ငါတို့တွေမှာ နားနေနိုင်ခွင့်
မရှိပါ။

00:02:18.110 --> 00:02:20.620
ငါတို့တွေ အကောင်းဆုံး
လုပ်ကြရမှာပါ။

00:02:20.620 --> 00:02:23.220
ငါတို့ကို အိမ်ပြန်ဖို့ 
လမ်းပြနိုင်တဲ့ ဒီကာလဟာ

00:02:23.220 --> 00:02:25.000
ငါတို့ရဲ့ စမ်းသပ်မှုပါ။

00:02:26.960 --> 00:02:28.860
တီးတိုးသံတစ်သံအဖြစ် 
စတင်တယ်၊

00:02:30.260 --> 00:02:32.420
လေထုထဲက 
စကားတစ်လုံးတစ်လုံးပါ။

00:02:32.420 --> 00:02:36.285
အသေအချာ မကြားနိုင်ပေမဲ့
အဲဒီမှာ ရှိနေတာ မင်း သိတယ်။

00:02:38.210 --> 00:02:40.790
ဒီနောက်မှာ မိုးကြိုးလို
စကားပြောခဲ့တယ်။

00:02:40.790 --> 00:02:42.620
ငါတို့ အားလုံး ရွေ့တဲ့အထိပါ။

00:02:42.620 --> 00:02:43.920
ငါတို့ လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

00:02:43.920 --> 00:02:45.230
ငါတို့ လုပ်ခဲ့တယ်။

00:02:45.230 --> 00:02:46.505
ပြီးတော့ လုပ်ပြီးပြီ။

00:02:47.520 --> 00:02:49.259
သူ ပြန်သစ်သွားတယ်။

NOTE Paragraph

00:02:54.872 --> 00:03:00.622
ဒီကဗျာကို ယနေ့ မျှဝေခြင်းးနဲ့ တီးတိုးသံကို
ဟိန်းသံတစ်သံအဖြစ်ကူညီ ပြောင်းလဲလိုက်ပါ။

00:03:00.622 --> 00:03:07.171
သရုပ်ဖော်စာအုပ်ကို ed.ted.com/whisper 
မှာ အခမဲ့ ရယူနိုင်ပါတယ်။

00:03:07.171 --> 00:03:11.871
(သို့) ဒီပုံရိပ်ရှင် ကဗျာတွေထဲက
တစ်ပုဒ်နဲ့ သင့်စိတ်ကို ဆက်လှုပ်ရှားပါစေ။