[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.84,0:00:09.87,Default,,0000,0000,0000,,W 1958 roku Rachel Carson otrzymała list,
Dialogue: 0,0:00:09.87,0:00:13.28,Default,,0000,0000,0000,,którego autor opisywał\Nspadające z gałęzi ptaki.
Dialogue: 0,0:00:13.28,0:00:16.92,Default,,0000,0000,0000,,Obwiniał za ich śmierć pestycyd DDT,
Dialogue: 0,0:00:16.92,0:00:19.92,Default,,0000,0000,0000,,którym spryskiwano pobliskie bagna.
Dialogue: 0,0:00:19.92,0:00:23.66,Default,,0000,0000,0000,,List był dla Carson bodźcem\Ndo prześledzenia sprawy DDT.
Dialogue: 0,0:00:23.66,0:00:27.70,Default,,0000,0000,0000,,Znała już zdanie naukowców\Ni ekologów, którzy obawiali się,
Dialogue: 0,0:00:27.70,0:00:32.23,Default,,0000,0000,0000,,że powszechne użycie pestycydów\Nstanowi zagrożenie dla ryb, ptaków
Dialogue: 0,0:00:32.23,0:00:33.86,Default,,0000,0000,0000,,i prawdopodobnie dla ludzi.
Dialogue: 0,0:00:33.86,0:00:36.92,Default,,0000,0000,0000,,Rozpoczęła od pytań do pracowników rządu,
Dialogue: 0,0:00:36.92,0:00:40.36,Default,,0000,0000,0000,,których znała dzięki pracy\Nw Agencji Rybołówstwa USA.
Dialogue: 0,0:00:40.36,0:00:45.50,Default,,0000,0000,0000,,Pytała: "Co uciszyło odgłosy wiosny?".
Dialogue: 0,0:00:45.50,0:00:50.78,Default,,0000,0000,0000,,W 1962 roku Carson opublikowała\Nswoje odkrycia w "Milczącej wiośnie".
Dialogue: 0,0:00:50.78,0:00:53.51,Default,,0000,0000,0000,,Książka dokumentowała\Nniewłaściwe stosowanie chemikaliów
Dialogue: 0,0:00:53.51,0:00:56.73,Default,,0000,0000,0000,,oraz ich wyniszczające działanie\Nna środowisko i zdrowie człowieka.
Dialogue: 0,0:00:56.73,0:01:01.34,Default,,0000,0000,0000,,"Milcząca wiosna" od razu przyciągnęła\Nzwolenników jak i zajadłych przeciwników,
Dialogue: 0,0:01:01.34,0:01:04.25,Default,,0000,0000,0000,,atakujących bezpośrednio samą autorkę.
Dialogue: 0,0:01:04.25,0:01:10.12,Default,,0000,0000,0000,,Jak spokojna biolożka i pisarka\Nwzbudziła tyle kontrowersji?
Dialogue: 0,0:01:10.12,0:01:13.77,Default,,0000,0000,0000,,Carson rozpoczęła karierę zawodową\Njuż w czasie studiów podyplomowych,
Dialogue: 0,0:01:13.77,0:01:17.58,Default,,0000,0000,0000,,kiedy to godziła studia biologii\Nna Uniwersytecie Johna Hopkinsa
Dialogue: 0,0:01:17.58,0:01:18.93,Default,,0000,0000,0000,,z pracą dorywczą.
Dialogue: 0,0:01:18.93,0:01:22.20,Default,,0000,0000,0000,,Musiała jednak porzucić szkołę\Nprzed ukończeniem doktoratu,
Dialogue: 0,0:01:22.20,0:01:25.27,Default,,0000,0000,0000,,żeby pomóc choremu ojcu i siostrze.
Dialogue: 0,0:01:25.27,0:01:28.31,Default,,0000,0000,0000,,Znalazła pracę dorywczą\Nw Agencji Rybołówstwa,
Dialogue: 0,0:01:28.31,0:01:31.96,Default,,0000,0000,0000,,gdzie tworzyła audycje radiowe\No biologii morza.
Dialogue: 0,0:01:31.96,0:01:36.05,Default,,0000,0000,0000,,Jej umiejętności pisarskie przyciągające\Nuwagę szerokiej publiczności
Dialogue: 0,0:01:36.05,0:01:37.79,Default,,0000,0000,0000,,zachwyciły jej przełożonych
Dialogue: 0,0:01:37.79,0:01:43.35,Default,,0000,0000,0000,,i w 1936 roku została drugą kobietą\Nzatrudnioną w Agencji na pełny etat.
Dialogue: 0,0:01:43.35,0:01:47.77,Default,,0000,0000,0000,,W 1941 wydała pierwszą z trzech książek\Npoświęconych tematyce oceanu,
Dialogue: 0,0:01:47.77,0:01:52.16,Default,,0000,0000,0000,,w których łączyła naukę z lirycznymi\Nrozważaniami o podwodnym świecie.
Dialogue: 0,0:01:52.16,0:01:56.51,Default,,0000,0000,0000,,Prace te zyskały duże grono czytelników.
Dialogue: 0,0:01:56.51,0:01:59.48,Default,,0000,0000,0000,,W "Milczącej wiośnie"\NCarson zainteresowała się
Dialogue: 0,0:01:59.48,0:02:03.82,Default,,0000,0000,0000,,działaniami człowieka zagrażającymi\Nrównowadze środowiska.
Dialogue: 0,0:02:03.82,0:02:08.98,Default,,0000,0000,0000,,DDT stosowano początkowo w czasie II wojny\Nświatowej do ochrony plonów przed owadami
Dialogue: 0,0:02:08.98,0:02:12.49,Default,,0000,0000,0000,,i ochrony żołnierzy przed chorobami\Nprzenoszonymi przez owady.
Dialogue: 0,0:02:12.49,0:02:17.34,Default,,0000,0000,0000,,Po wojnie rutynowo opryskiwano nim\Npola w celu zwalczania szkodników,
Dialogue: 0,0:02:17.34,0:02:19.65,Default,,0000,0000,0000,,często z nieprzewidzianymi skutkami.
Dialogue: 0,0:02:19.65,0:02:23.22,Default,,0000,0000,0000,,Próba wytępienia mrówek ognistych\Nw południowych Stanach Zjednoczonych
Dialogue: 0,0:02:23.22,0:02:29.06,Default,,0000,0000,0000,,zniszczyła całą dziką przyrodę,\Nale mrówek nie udało się pozbyć.
Dialogue: 0,0:02:29.06,0:02:33.17,Default,,0000,0000,0000,,Mimo tych i innych niepowodzeń\NDepartament Rolnictwa USA
Dialogue: 0,0:02:33.17,0:02:37.10,Default,,0000,0000,0000,,i spółki chemiczne wychwalały zalety DDT.
Dialogue: 0,0:02:37.10,0:02:41.17,Default,,0000,0000,0000,,Wiedza o jego szkodliwości była mała, \Nniewiele było też regulacji prawnych.
Dialogue: 0,0:02:41.17,0:02:44.39,Default,,0000,0000,0000,,Tymczasem Carson pokazała,\Njak nadużywanie chemikaliów
Dialogue: 0,0:02:44.39,0:02:47.42,Default,,0000,0000,0000,,prowadzi do ewolucji odpornych gatunków,
Dialogue: 0,0:02:47.42,0:02:51.75,Default,,0000,0000,0000,,co z kolei zachęca do produkcji\Nbardziej zabójczych chemikaliów.
Dialogue: 0,0:02:51.75,0:02:54.33,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ DDT nie rozpuszcza się w wodzie,
Dialogue: 0,0:02:54.33,0:02:58.80,Default,,0000,0000,0000,,twierdziła, że z upływem czasu\Nbędzie odkładało się w środowisku,
Dialogue: 0,0:02:58.80,0:03:03.10,Default,,0000,0000,0000,,w ciałach owadów, w tkankach zwierząt\Nżywiących się tymi owadami,
Dialogue: 0,0:03:03.10,0:03:04.84,Default,,0000,0000,0000,,a nawet w organizmach ludzkich.
Dialogue: 0,0:03:04.84,0:03:09.91,Default,,0000,0000,0000,,Zasugerowała, że ekspozycja na DDT\Nmoże wywołać zmiany w strukturze genów,
Dialogue: 0,0:03:09.91,0:03:13.73,Default,,0000,0000,0000,,których konsekwencji dla przyszłych\Npokoleń nie można przewidzieć.
Dialogue: 0,0:03:13.73,0:03:17.17,Default,,0000,0000,0000,,"Milcząca wiosna" wywołała burzę.
Dialogue: 0,0:03:17.17,0:03:20.54,Default,,0000,0000,0000,,Dla wielu książka była wezwaniem\Ndo nałożenia regulacji na substancje
Dialogue: 0,0:03:20.54,0:03:22.94,Default,,0000,0000,0000,,zdolne do wyrządzania\Nkatastrofalnych szkód.
Dialogue: 0,0:03:22.94,0:03:26.80,Default,,0000,0000,0000,,Przeciwnicy podkreślali,\Nże Carson pominęła rolę DDT
Dialogue: 0,0:03:26.80,0:03:30.43,Default,,0000,0000,0000,,w ograniczaniu zagrożenia,\Njakie stanowią dla ludzi owady.
Dialogue: 0,0:03:30.43,0:03:35.28,Default,,0000,0000,0000,,Były Sekretarz Rolnictwa\NEzra Taft Benson chciał wiedzieć,
Dialogue: 0,0:03:35.28,0:03:40.50,Default,,0000,0000,0000,,"dlaczego bezdzietna stara panna\Ntak bardzo interesuje się genetyką"
Dialogue: 0,0:03:40.50,0:03:44.77,Default,,0000,0000,0000,,i lekceważąco uznał Carson\Nza "prawdopodobną komunistkę".
Dialogue: 0,0:03:44.77,0:03:49.80,Default,,0000,0000,0000,,Prawnik producenta pestycydów\Nokreślił Carson i jej zwolenników
Dialogue: 0,0:03:49.80,0:03:55.58,Default,,0000,0000,0000,,jako "złowrogie siły" dążące\Ndo nadania firmom miana "niemoralnych".
Dialogue: 0,0:03:55.58,0:03:59.53,Default,,0000,0000,0000,,W rzeczywistości Carson skupiła się\Nna zagrożeniach związanych z chemikaliami,
Dialogue: 0,0:03:59.53,0:04:03.60,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ nie były powszechnie znane,\Nw przeciwieństwie do ich zalet.
Dialogue: 0,0:04:03.60,0:04:05.37,Default,,0000,0000,0000,,Odrzucała panujące przekonanie,
Dialogue: 0,0:04:05.37,0:04:08.74,Default,,0000,0000,0000,,że ludzie powinni i mogą\Nkontrolować naturę.
Dialogue: 0,0:04:08.74,0:04:11.54,Default,,0000,0000,0000,,W zamian zachęcała do pracy
Dialogue: 0,0:04:11.54,0:04:16.69,Default,,0000,0000,0000,,nad "rozwojem i doskonaleniem, \Nnie natury, ale siebie samych".
Dialogue: 0,0:04:16.69,0:04:20.22,Default,,0000,0000,0000,,Carson zmarła na raka w 1964 roku,
Dialogue: 0,0:04:20.22,0:04:23.91,Default,,0000,0000,0000,,zaledwie dwa lata\Npo wydaniu "Milczącej wiosny".
Dialogue: 0,0:04:23.91,0:04:28.58,Default,,0000,0000,0000,,Jej praca dała początek pokoleniu\Ndziałaczy na rzecz środowiska.
Dialogue: 0,0:04:28.58,0:04:32.32,Default,,0000,0000,0000,,W 1969 roku w wyniku presji\Nze strony ekologów
Dialogue: 0,0:04:32.32,0:04:36.05,Default,,0000,0000,0000,,Kongres przyjął ustawę o krajowej polityce\Nochrony środowiska - NEPA,
Dialogue: 0,0:04:36.05,0:04:41.56,Default,,0000,0000,0000,,która wymagała od agencji federalnych\Noceny wpływu ich działań na środowisko.
Dialogue: 0,0:04:41.56,0:04:42.99,Default,,0000,0000,0000,,W celu egzekwowania ustawy
Dialogue: 0,0:04:42.99,0:04:47.22,Default,,0000,0000,0000,,Prezydent Richard Nixon utworzył\NAgencję Ochrony Środowiska - EPA.
Dialogue: 0,0:04:47.22,0:04:53.57,Default,,0000,0000,0000,,W 1972 roku EPA wprowadziła\Nczęściowy zakaz stosowania DDT.
Dialogue: 0,0:04:53.57,0:04:58.25,Default,,0000,0000,0000,,Nawet po śmierci Rachel Carson\Nwspierała środowisko
Dialogue: 0,0:04:58.25,0:05:00.93,Default,,0000,0000,0000,,dzięki nieprzemijającej sile\Nswoich publikacji.