1
00:00:06,841 --> 00:00:09,871
Năm 1958, Racher Carson
nhận được một lá thư

2
00:00:09,871 --> 00:00:13,280
kể về việc chim chóc
đột nhiên rơi từ trên cây xuống.

3
00:00:13,280 --> 00:00:16,920
Người viết thư cho rằng
chúng chết do thuốc trừ sâu DDT

4
00:00:16,920 --> 00:00:19,920
phun ở vùng đầm lầy gần đó.

5
00:00:19,920 --> 00:00:23,660
Lá thư ấy
đã thôi thúc Carson nghiên cứu DDT.

6
00:00:23,660 --> 00:00:27,400
Bà từng nghe giới khoa học
và những người yêu thiên nhiên

7
00:00:27,400 --> 00:00:32,032
lo ngại việc phun thuốc trừ sâu bừa bãi 
đe đọa sự sống của chim, cá

8
00:00:32,032 --> 00:00:34,212
và có thể là cả con người.

9
00:00:34,212 --> 00:00:36,920
Bà bắt đầu tìm hiểu
qua người quen trong chính quyền

10
00:00:36,920 --> 00:00:40,356
khi làm việc ở Cục Thủy sản Hoa Kỳ.

11
00:00:40,356 --> 00:00:45,501
Bà hỏi: "Điều gì đã khiến
mùa xuân lặng im đến thế?"

12
00:00:45,501 --> 00:00:50,574
Năm 1962, Carson cho ra đời
quyển sách với tựa "Mùa xuân vắng lặng".

13
00:00:50,574 --> 00:00:53,514
Cuốn sách viết về sự lạm dụng hóa chất

14
00:00:53,514 --> 00:00:56,374
và tác hại của nó
lên tự nhiên và con người.

15
00:00:56,374 --> 00:01:01,337
"Mùa xuân vắng lặng" ngay lập tức
nhận được cả sự ca ngợi lẫn chỉ trích.

16
00:01:01,337 --> 00:01:04,247
Bên cạnh, còn có
những lời công kích cá nhân độc địa.

17
00:01:04,247 --> 00:01:07,703
Làm thế nào nhà văn
và nhà sinh vật học hiền hòa này

18
00:01:07,703 --> 00:01:10,123
lại gây nhiều tranh cãi đến vậy?

19
00:01:10,123 --> 00:01:13,773
Bắt đầu sự nghiệp
là một nghiên cứu sinh chăm chỉ,

20
00:01:13,773 --> 00:01:17,584
cân bằng việc học Sinh học
tại Đại học John Hopkins

21
00:01:17,584 --> 00:01:18,934
với công việc bán thời gian.

22
00:01:18,934 --> 00:01:22,204
Nhưng phải ngưng việc theo học tiến sĩ

23
00:01:22,204 --> 00:01:25,274
để nuôi cha và chị gái bị bệnh.

24
00:01:25,274 --> 00:01:28,314
Bà làm việc bán thời gian
tại Cục Thủy sản

25
00:01:28,314 --> 00:01:31,964
viết kịch bản radio
cho mảng sinh học biển.

26
00:01:31,964 --> 00:01:35,864
Tài viết lách của bà
thu hút nhiều thính giả

27
00:01:35,864 --> 00:01:38,004
khiến cấp trên rất ấn tượng.

28
00:01:38,004 --> 00:01:39,874
Năm 1936, bà trở thành

29
00:01:39,874 --> 00:01:43,354
người phụ nữ thứ hai
được thuê làm việc toàn thời gian tại Cục.

30
00:01:43,354 --> 00:01:47,769
Năm 1941, bà xuất bản
bộ ba cuốn sách đầu tiên về đại dương,

31
00:01:47,769 --> 00:01:52,165
dùng khoa học với giọng văn thơ mộng
để miêu tả thế giới dưới đại dương.

32
00:01:52,165 --> 00:01:56,514
Nhiều độc giả đắm chìm
trong các cuộc khám phá của bà.

33
00:01:56,514 --> 00:01:59,482
"Mùa xuân vắng lặng"
viết chủ yếu về

34
00:01:59,482 --> 00:02:03,824
các hành động của con người
làm đe dọa cân bằng sinh thái.

35
00:02:03,824 --> 00:02:08,980
DDT vốn được dùng trong Thế chiến II
để diệt trừ sâu bọ phá hoại mùa màng,

36
00:02:08,980 --> 00:02:12,490
bảo vệ binh lính
khỏi các bệnh do côn trùng gây ra.

37
00:02:12,490 --> 00:02:17,337
Sau thế chiến, DDT thường được phun
trên diện rộng để diệt trừ sâu bọ,

38
00:02:17,337 --> 00:02:19,647
để lại nhiều hệ quả khôn lường.

39
00:02:19,647 --> 00:02:22,886
Từng được dùng để diệt kiến lửa
ở miền Nam Hoa Kỳ,

40
00:02:22,886 --> 00:02:29,060
DDT làm chết nhiều loài động vật hoang dã
nhưng diệt được rất ít kiến lửa.

41
00:02:29,060 --> 00:02:33,010
Bất chấp việc này và sự cố khác,
Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ

42
00:02:33,010 --> 00:02:36,556
và các công ty hóa chất 
vẫn tán dương lợi ích của DDT.

43
00:02:36,556 --> 00:02:38,620
Có rất ít quy định
trong việc sừ dụng DDT,

44
00:02:38,620 --> 00:02:41,170
và cũng ít ai nhận thức được
tác hại tiềm tàng của nó.

45
00:02:41,170 --> 00:02:44,394
Nhưng Carson đã chỉ ra
lạm dụng hóa chất

46
00:02:44,394 --> 00:02:47,416
sẽ làm tăng khả năng
chống chọi của sâu bệnh,

47
00:02:47,416 --> 00:02:51,746
khiến con người phải tạo ra
những hóa chất độc hại hơn nữa.

48
00:02:51,746 --> 00:02:54,330
Vì DDT không hòa tan trong nước

49
00:02:54,330 --> 00:02:58,802
nên bà khẳng định
nó sẽ tích tụ dần trong môi trường,

50
00:02:58,802 --> 00:03:02,911
trong côn trùng,
trong mô của các động vật ăn côn trùng,

51
00:03:02,911 --> 00:03:04,841
và sau cuối là trong cơ thể con người.

52
00:03:04,841 --> 00:03:09,907
Bà cho rằng
DDT có thể làm thay đổi cấu trúc gen,

53
00:03:09,907 --> 00:03:13,727
gây ra các hậu quả khó lường
cho thế hệ tương lai.

54
00:03:13,727 --> 00:03:17,172
"Mùa xuân vắng lặng"
tạo ra những phản ứng mãnh liệt.

55
00:03:17,172 --> 00:03:22,932
Nhiều người xem đây là lời kêu gọi 
dừng sử dụng các hóa chất hủy diệt.

56
00:03:22,942 --> 00:03:26,802
Số khác lại cho rằng
Carson đã bỏ qua vai trò của DDT

57
00:03:26,802 --> 00:03:30,432
trong việc diệt trừ sâu bọ
gây hại cho con người.

58
00:03:30,432 --> 00:03:35,285
Erza Taft Benson,
Cựu Bộ trưởng nông nghiệp thắc mắc

59
00:03:35,285 --> 00:03:40,497
"Sao một phụ nữ độc thân,
không con lại quan tâm đến gen?"

60
00:03:40,497 --> 00:03:44,767
và sa thải Carson vì cho rằng
"bà có thể là một người cộng sản."

61
00:03:44,767 --> 00:03:47,138
Luật sư của một nhà máy
sản xuất thuốc trừ sâu

62
00:03:47,138 --> 00:03:49,796
nói bóng gió rằng
Carson và những người ủng hộ bà

63
00:03:49,796 --> 00:03:55,579
là những kẻ nham hiểm,
muốn bôi nhọ danh dự các doanh nghiệp.

64
00:03:55,579 --> 00:03:59,099
Trên thực tế, Carson quan tâm
đến sự nguy hiểm của hóa chất

65
00:03:59,099 --> 00:04:03,602
do công chúng không nhận thức được tác hại
mà chỉ biết về lợi ích của chúng.

66
00:04:03,602 --> 00:04:05,558
Bà bác bỏ quan niệm phổ biến rằng

67
00:04:05,558 --> 00:04:08,646
con người có thể và nên tìm cách
kiểm soát thiên nhiên.

68
00:04:08,646 --> 00:04:10,616
Thay vào đó, bà mong

69
00:04:10,616 --> 00:04:16,686
mọi người chuyên tâm
tu dưỡng và làm chủ bản thân.

70
00:04:16,686 --> 00:04:20,216
Carson qua đời
vì ung thư vào năm 1964,

71
00:04:20,216 --> 00:04:23,906
hai năm sau khi 
"Mùa xuân vắng lặng" được xuất bản.

72
00:04:23,906 --> 00:04:28,584
Việc làm của bà khích lệ
phong trào đấu tranh vì môi trường.

73
00:04:28,584 --> 00:04:32,324
Năm 1969, trước áp lực
của những nhà hoạt động vì môi trường,

74
00:04:32,324 --> 00:04:36,046
Quốc hội thông qua
Đạo luật Chính sách Môi trường Quốc gia,

75
00:04:36,046 --> 00:04:38,099
yêu cầu các cơ quan liên bang

76
00:04:38,099 --> 00:04:41,559
đánh giá các tác động của họ
lên môi trường.

77
00:04:41,559 --> 00:04:42,989
Để thực thi đạo luật,

78
00:04:42,989 --> 00:04:47,216
Tổng thống Richard Nixon thành lập
Cục Bảo vệ Môi sinh Hoa Kỳ (EPA).

79
00:04:47,216 --> 00:04:53,566
Năm 1972, EPA cấm sử dụng DDT
trong một số lĩnh vực.

80
00:04:53,566 --> 00:04:58,254
Sau khi qua đời, Rachel Carson
vẫn tiếp tục bảo vệ môi trường

81
00:04:58,254 --> 00:05:01,322
qua những con chữ
còn tác động mãi đến các thế hệ sau.