1
00:00:00,845 --> 00:00:02,350
Mnogo vam hvala.

2
00:00:02,374 --> 00:00:06,673
Pa, hteo bih da počnem od testisa.

3
00:00:06,683 --> 00:00:08,293
(Smeh)

4
00:00:09,198 --> 00:00:11,952
Muškarci koji spavaju pet sati svake noći

5
00:00:11,976 --> 00:00:17,229
imaju znatno manje testise
od onih koji spavaju sedam i više sati.

6
00:00:17,253 --> 00:00:20,054
(Smeh)

7
00:00:20,078 --> 00:00:25,157
Osim toga, muškarci koji redovno spavaju
samo četiri do pet sati svake noći

8
00:00:25,181 --> 00:00:27,697
imaće nivo testosterona

9
00:00:27,721 --> 00:00:31,054
kao neko ko je stariji od njih 10 godina.

10
00:00:33,083 --> 00:00:36,844
Dakle, zbog nedostatka sna
će muškarac ostariti za deceniju

11
00:00:36,868 --> 00:00:39,653
u pogledu tog kritičnog
aspekta blagostanja.

12
00:00:41,939 --> 00:00:46,363
Uočavamo i istovetna oštećenja
u reproduktivnom zdravlju žena

13
00:00:46,387 --> 00:00:47,804
koje izaziva nedostatak sna.

14
00:00:51,086 --> 00:00:53,737
To su najbolje vesti
koje danas imam za vas.

15
00:00:53,761 --> 00:00:56,437
(Smeh)

16
00:00:56,461 --> 00:00:58,838
Nadalje može samo da bude gore.

17
00:00:58,862 --> 00:01:01,642
Ne samo da ću vam pričati
o neverovatno dobrim stvarima

18
00:01:01,666 --> 00:01:03,501
koje se dešavaju kada se naspavate,

19
00:01:03,525 --> 00:01:08,006
nego i o alarmantno lošim stvarima
koje se dese kada ne spavate dovoljno,

20
00:01:08,030 --> 00:01:10,561
kako za mozak, tako i za telo.

21
00:01:11,394 --> 00:01:13,808
Počeću sa mozgom

22
00:01:13,832 --> 00:01:16,837
i funkcijama učenja i pamćenja,

23
00:01:16,861 --> 00:01:20,130
jer smo otkrili
tokom proteklih desetak godina

24
00:01:20,154 --> 00:01:23,051
da vam je potrebno spavanje nakon učenja

25
00:01:23,075 --> 00:01:26,362
da biste u suštini odabrali
opciju „sačuvati“ za ta nova sećanja,

26
00:01:26,386 --> 00:01:27,686
tako da ne zaboravite.

27
00:01:28,948 --> 00:01:30,518
Ali nedavno smo otkrili

28
00:01:30,548 --> 00:01:34,458
da vam je takođe potrebno
spavanje pre učenja

29
00:01:34,488 --> 00:01:37,559
da biste pripremili mozak,

30
00:01:37,583 --> 00:01:39,639
gotovo kao da je suvi sunđer,

31
00:01:39,663 --> 00:01:42,296
spreman da odmah upija nove informacije.

32
00:01:43,167 --> 00:01:46,279
Bez sna, memorijska kola mozga

33
00:01:46,303 --> 00:01:49,074
u suštini postanu preplavljena, takoreći,

34
00:01:49,098 --> 00:01:51,255
i ne možete da upijate nova sećanja.

35
00:01:52,179 --> 00:01:54,068
Da vam pokažem podatke.

36
00:01:54,092 --> 00:01:58,345
U ovom istraživanju ovde,
odlučili smo da proverimo hipotezu

37
00:01:58,369 --> 00:02:00,917
da je dobra ideja ostati budan celu noć.

38
00:02:02,244 --> 00:02:04,603
Uzeli smo grupu osoba

39
00:02:04,627 --> 00:02:08,174
i podelili smo ih
u dve eksperimentalne grupe:

40
00:02:08,198 --> 00:02:11,655
grupu koja je spavala
i grupu kojoj je uskraćen san.

41
00:02:11,679 --> 00:02:16,299
Osobe iz grupe koja spava
će dobiti celih osam sati sna,

42
00:02:16,323 --> 00:02:18,735
a grupu koju lišavamo sna
ćemo držati budnom

43
00:02:18,765 --> 00:02:21,625
u laboratoriji, pod stalnim nadzorom.

44
00:02:21,658 --> 00:02:26,558
Inače, nema dremanja ni kofeina,
tako da je grozno za sve koji učestvuju.

45
00:02:26,586 --> 00:02:28,115
Zatim sledećeg dana

46
00:02:28,139 --> 00:02:32,439
stavljamo te učesnike
u skener za magnetnu rezonancu

47
00:02:32,463 --> 00:02:36,249
i zadamo im da probaju da nauče
spisak novih podataka

48
00:02:36,273 --> 00:02:39,572
dok snimamo aktivnost mozga.

49
00:02:39,596 --> 00:02:41,575
Potom ih testiramo

50
00:02:41,599 --> 00:02:44,083
kako bismo videli
koliko je učenje bilo efikasno.

51
00:02:44,948 --> 00:02:47,884
To vidite ovde na vertikalnoj osi.

52
00:02:48,515 --> 00:02:51,195
Kada stavite te dve grupe jednu uz drugu,

53
00:02:51,219 --> 00:02:56,258
otkrivate vrlo značajan gubitak
od 40 procenata

54
00:02:56,282 --> 00:02:59,758
u sposobnosti mozga
da upamti nove stvari bez spavanja.

55
00:03:01,044 --> 00:03:02,748
Mislim da ovo treba da nas zabrine,

56
00:03:02,778 --> 00:03:05,210
s obzirom na ono što znamo
da se sada dešava sa snom

57
00:03:05,230 --> 00:03:07,583
kod našeg stanovništva
u procesu obrazovanja.

58
00:03:08,538 --> 00:03:10,357
Zapravo, da to stavimo u kontekst,

59
00:03:10,381 --> 00:03:13,878
to bi bila razlika između toga
da dete briljira na ispitu

60
00:03:13,902 --> 00:03:16,802
naspram toga da ubedljivo padne
na njemu - 40 procenata.

61
00:03:18,294 --> 00:03:22,490
Nastavili smo sa radom da bismo otkrili
šta krene po zlu u mozgu

62
00:03:22,514 --> 00:03:25,635
tako da nastanu ove vrste
poteškoća u učenju.

63
00:03:26,759 --> 00:03:28,393
Postoji struktura koja je smeštena

64
00:03:28,393 --> 00:03:32,989
na levoj i desnoj strani mozga,
a koja se zove hipokampus.

65
00:03:33,013 --> 00:03:34,798
Hipokampus možete zamisliti

66
00:03:34,822 --> 00:03:38,609
skoro kao prijemno sanduče
za informacije u mozgu.

67
00:03:38,634 --> 00:03:41,825
Vrlo dobro prima nove fajlove u pamćenje

68
00:03:41,849 --> 00:03:43,324
i čuva ih.

69
00:03:44,931 --> 00:03:46,642
Kada pogledamo tu strukturu

70
00:03:46,666 --> 00:03:49,728
kod ljudi koji su spavali celu noć,

71
00:03:49,752 --> 00:03:53,277
vidimo mnogo zdravih aktivnosti
u vezi sa učenjem.

72
00:03:54,644 --> 00:03:57,603
Dok kod ljudi koji su bili lišeni sna

73
00:03:57,627 --> 00:04:01,253
nismo mogli naći nikakav značajan signal.

74
00:04:02,732 --> 00:04:07,713
Kao da je uskraćivanje sna
ugasilo prijemno sanduče pamćenja,

75
00:04:07,737 --> 00:04:10,713
i svi novi fajlovi koji pristižu
jednostavno bivaju odbačeni.

76
00:04:11,898 --> 00:04:15,506
Ne možete efikasno upamtiti nova iskustva.

77
00:04:18,062 --> 00:04:22,561
Dakle, to su loše stvari koje se mogu
desiti kada bih vam oduzeo spavanje,

78
00:04:22,585 --> 00:04:25,657
ali vratimo se na trenutak
kontrolnoj grupi.

79
00:04:26,444 --> 00:04:29,776
Sećate se onih ljudi
koji su dobili punih osam sati sna?

80
00:04:30,418 --> 00:04:32,894
Pa, možemo postaviti drugačije pitanje:

81
00:04:32,918 --> 00:04:36,522
kakva su to fiziološka svojstva sna

82
00:04:36,546 --> 00:04:38,093
da kada dovoljno spavate,

83
00:04:38,117 --> 00:04:41,929
ona obnavljaju i poboljšavaju
memoriju i sposobnost učenja

84
00:04:41,953 --> 00:04:43,103
iz dana u dan?

85
00:04:44,004 --> 00:04:46,986
Postavljajući elektrode svuda po glavi,

86
00:04:47,010 --> 00:04:51,057
otkrili smo da postoje veliki,
moćni moždani talasi

87
00:04:51,081 --> 00:04:54,700
koji se dešavaju u najdubljim fazama sna

88
00:04:54,724 --> 00:04:57,009
i koji imaju bljeske na ispupčenjima,

89
00:04:57,033 --> 00:05:00,307
te spektakularne eksplozije
električne aktivnosti

90
00:05:00,331 --> 00:05:02,065
koje zovemo „vretena spavanja”.

91
00:05:03,066 --> 00:05:07,488
Kombinovana svojstva
ovih moždanih talasa u dubokom snu

92
00:05:07,512 --> 00:05:11,973
deluju kao mehanizam
za prenos fajlova tokom noći

93
00:05:11,997 --> 00:05:16,068
koji prebacuje sećanja
iz nežnog kratkoročnog skladišta

94
00:05:16,092 --> 00:05:20,434
na mesto unutar mozga
za dugotrajnije čuvanje,

95
00:05:20,458 --> 00:05:23,848
čime ih štiti, pruža im sigurnost.

96
00:05:25,467 --> 00:05:27,506
Važno je da razumemo

97
00:05:27,530 --> 00:05:32,589
šta to zapravo za vreme spavanja dovodi
do tih pogodnosti vezanih za pamćenje,

98
00:05:32,613 --> 00:05:36,747
jer postoje stvarne medicinske
i društvene implikacije.

99
00:05:36,771 --> 00:05:38,788
Ispričaću vam o još jednoj oblasti

100
00:05:38,812 --> 00:05:42,248
u koju smo zašli ovim radom, klinički,

101
00:05:42,272 --> 00:05:45,485
a to je kontekst starenja i demencije.

102
00:05:46,870 --> 00:05:50,295
Jer, naravno, nije tajna da sa starenjem

103
00:05:50,319 --> 00:05:53,604
naše sposobnosti učenja i pamćenja
počinju da slabe i opadaju.

104
00:05:55,051 --> 00:05:56,669
Ali takođe smo otkrili

105
00:05:56,693 --> 00:06:03,478
da je fiziološka odlika starenja
da se san pogoršava,

106
00:06:03,502 --> 00:06:07,306
posebno onaj duboki kvalitet sna
o kome sam upravo pričao.

107
00:06:08,620 --> 00:06:11,734
I tek prošle godine
smo konačno objavili dokaze

108
00:06:11,758 --> 00:06:14,717
da se ove dve stvari
ne javljaju istovremeno tek tako,

109
00:06:14,741 --> 00:06:17,559
već su značajno povezane.

110
00:06:18,837 --> 00:06:22,124
To ukazuje da je remećenje dubokog sna

111
00:06:22,148 --> 00:06:24,442
potcenjen faktor

112
00:06:24,466 --> 00:06:28,379
koji doprinosi padu kognitivnih
sposobnosti i sposobnosti pamćenja

113
00:06:28,403 --> 00:06:31,981
pri starenju, a kako smo skorije otkrili,

114
00:06:32,005 --> 00:06:34,227
takođe kod Alchajmerove bolesti.

115
00:06:36,329 --> 00:06:40,068
Znam da su ovo vrlo depresivne vesti.

116
00:06:40,092 --> 00:06:42,395
Znate šta vam se sprema. Prikrada vam se.

117
00:06:42,419 --> 00:06:44,704
Ali tu je i mogućnost za optimizam.

118
00:06:45,760 --> 00:06:50,618
Za razliku od mnogih drugih faktora
za koje znamo da su povezani sa starenjem,

119
00:06:50,642 --> 00:06:54,301
na primer, od promena
u fizičkoj strukturi mozga

120
00:06:54,325 --> 00:06:57,387
koje je dozlaboga teško lečiti,

121
00:06:57,411 --> 00:07:01,967
spavanje je deo koji nedostaje
u slagalici objašnjenja

122
00:07:01,991 --> 00:07:04,586
starenja i Alchajmerove bolesti,
što je uzbudljivo

123
00:07:04,610 --> 00:07:07,348
jer možemo nešto da učinimo
u vezi sa time.

124
00:07:08,530 --> 00:07:12,461
Jedan od načina na koji pristupamo ovome
u mom centru za izučavanje spavanja

125
00:07:12,485 --> 00:07:15,493
nije uzimanje pilula za spavanje, uzgred.

126
00:07:15,517 --> 00:07:20,446
Nažalost, one su manjkavi instrumenti
koji ne proizvode prirodni san.

127
00:07:21,532 --> 00:07:24,779
Umesto toga razvijamo metod
zasnovan na ovome.

128
00:07:24,803 --> 00:07:28,018
Naziva se stimulacija mozga
jednosmernom strujom.

129
00:07:28,042 --> 00:07:31,323
Ubacite malu količinu napona u mozak,

130
00:07:31,347 --> 00:07:33,585
toliko malu da obično ni ne osetite,

131
00:07:33,609 --> 00:07:35,651
ali ima uticaj koji se može izmeriti.

132
00:07:36,826 --> 00:07:40,451
Ako primenite ovu stimulaciju
tokom spavanja

133
00:07:40,471 --> 00:07:43,181
kod mladih, zdravih odraslih osoba,

134
00:07:43,211 --> 00:07:47,906
kao da se vremenski uskladite
sa tim moždanim talasima u dubokom snu,

135
00:07:47,930 --> 00:07:52,472
ne samo da možete povećati
te moždane talase dubokog sna,

136
00:07:52,496 --> 00:07:57,040
već time možete gotovo udvostručiti
pogodnosti za pamćenje

137
00:07:57,064 --> 00:07:59,098
koje dobijate od spavanja.

138
00:07:59,122 --> 00:08:01,937
Sada se postavlja pitanje
da li možemo preneti

139
00:08:01,961 --> 00:08:06,262
ovu istu pristupačnu,
potencijalno prenosivu tehnologiju

140
00:08:06,286 --> 00:08:09,167
kod starijih odraslih osoba
i lica sa demencijom.

141
00:08:10,726 --> 00:08:15,312
Možemo li povratiti
zdravi kvalitet dubokog sna

142
00:08:15,336 --> 00:08:19,955
i time spasiti aspekte njihove funkcije

143
00:08:19,979 --> 00:08:21,453
učenja i pamćenja?

144
00:08:21,487 --> 00:08:23,653
To je sada moja prava nada.

145
00:08:24,378 --> 00:08:27,383
To je jedan od naših
ambicioznih ciljeva, može se reći.

146
00:08:29,335 --> 00:08:32,693
Dakle, to je bio primer
kako san utiče na mozak,

147
00:08:32,717 --> 00:08:35,930
ali san je takođe suštinski bitan za telo.

148
00:08:37,276 --> 00:08:40,951
Već smo govorili o gubitku sna
i reproduktivnom sistemu.

149
00:08:41,863 --> 00:08:46,725
Ili bih mogao da vam pričam o gubitku sna
i kardiovaskularnom sistemu,

150
00:08:46,749 --> 00:08:49,923
i trebalo bi mi svega jedan sat.

151
00:08:49,947 --> 00:08:55,455
Zato što postoji globalni eksperiment
koji se sprovodi na 1,6 milijardi ljudi

152
00:08:55,479 --> 00:08:58,826
u 70 zemalja dva puta godišnje,

153
00:08:59,780 --> 00:09:01,899
a zove se letnje računanje vremena.

154
00:09:02,907 --> 00:09:06,365
U proleće, kada izgubimo jedan sat sna,

155
00:09:06,389 --> 00:09:12,008
nekon toga sledećeg dana vidimo
24 odsto više srčanih udara.

156
00:09:14,952 --> 00:09:18,127
U jesen, kada dobijemo jedan sat sna,

157
00:09:18,151 --> 00:09:22,019
primećujemo smanjenje
broja srčanih udara za 21 odsto.

158
00:09:23,752 --> 00:09:25,432
Zar to nije neverovatno?

159
00:09:26,929 --> 00:09:32,605
Potpuno isti profil primećujete
kod sudara, saobraćajnih nesreća,

160
00:09:32,629 --> 00:09:34,531
čak i kod stope samoubistava.

161
00:09:36,798 --> 00:09:39,943
Ali da bismo pogledali dublje,
hteo bih da se fokusiram na sledeće:

162
00:09:39,963 --> 00:09:42,348
nedostatak sna i imuni sistem.

163
00:09:43,149 --> 00:09:47,991
Predstaviću vam na slici
ove divne plave elemente.

164
00:09:48,015 --> 00:09:51,193
Nazivaju se ćelije prirodne ubice,

165
00:09:51,217 --> 00:09:56,067
a možete razmišljati o njima
gotovo kao o tajnim agentima

166
00:09:56,091 --> 00:09:57,702
imunog sistema.

167
00:09:57,726 --> 00:10:02,709
Vrlo dobro pronalaze opasne,
neželjene elemente

168
00:10:02,733 --> 00:10:04,130
i uklanjaju ih.

169
00:10:05,253 --> 00:10:09,197
Zapravo, ovde uništavaju
kancerogenu masu tumora.

170
00:10:10,586 --> 00:10:16,522
Dakle, želeli biste da imate
snažan skup ovih imunoloških ubica

171
00:10:16,546 --> 00:10:18,602
u svako doba,

172
00:10:18,626 --> 00:10:22,436
a tragično je to da ih nemate
kada ne spavate dovoljno.

173
00:10:23,825 --> 00:10:25,469
U ovom eksperimentu ovde

174
00:10:25,493 --> 00:10:29,322
neće vam biti uskraćen san cele noći,

175
00:10:29,346 --> 00:10:32,857
već će vam biti ograničen na četiri sata

176
00:10:32,881 --> 00:10:34,659
samo jedne noći,

177
00:10:34,683 --> 00:10:37,684
i onda ćete pogledati
koliko je percentualno smanjenje

178
00:10:37,708 --> 00:10:39,858
aktivnosti imunih ćelija
koje ćete pretrpeti.

179
00:10:40,774 --> 00:10:43,603
A nije malo - nije 10 posto,

180
00:10:43,627 --> 00:10:45,630
nije 20 posto.

181
00:10:45,654 --> 00:10:50,226
Došlo je do pada od 70 procenata
u aktivnosti ćelija prirodnih ubica.

182
00:10:51,786 --> 00:10:55,841
To je zabrinjavajuće stanje
imunološkog deficita,

183
00:10:57,358 --> 00:11:00,175
i možda možete razumeti
zašto sada otkrivamo

184
00:11:00,199 --> 00:11:04,055
značajnu povezanost
između kratkog trajanja sna

185
00:11:04,079 --> 00:11:07,992
i rizika od razvoja brojnih vrsta raka.

186
00:11:09,892 --> 00:11:12,675
Taj spisak trenutno obuhvata rak creva,

187
00:11:12,699 --> 00:11:15,961
rak prostate i rak dojke.

188
00:11:17,853 --> 00:11:23,209
Zapravo, veza između nedostatka sna
i raka je sada tako jaka

189
00:11:23,233 --> 00:11:25,615
da je Svetska zdravstvena organizacija

190
00:11:25,639 --> 00:11:29,829
klasifikovala svaku vrstu rada
u trećoj smeni

191
00:11:29,853 --> 00:11:33,035
kao mogući karcinogen,

192
00:11:33,059 --> 00:11:35,726
zbog remećenja ritma spavanja i buđenja.

193
00:11:37,830 --> 00:11:40,560
Možda ste čuli onu staru izreku

194
00:11:40,584 --> 00:11:42,696
da ćete moći da spavate kad umrete.

195
00:11:42,720 --> 00:11:44,790
Pa, sada sam prilično ozbiljan -

196
00:11:44,814 --> 00:11:47,425
to je smrtno nesmotren savet.

197
00:11:48,375 --> 00:11:53,412
Znamo to na osnovu epidemioloških studija
na milionima pojedinaca.

198
00:11:53,436 --> 00:11:55,417
Istina je jednostavna:

199
00:11:55,441 --> 00:11:58,845
što kraće spavate, kraći vam je život.

200
00:11:58,869 --> 00:12:02,784
Kratak san predviđa smrtnost
od bilo kog uzroka.

201
00:12:04,940 --> 00:12:09,109
I kao da povećanje rizika za razvoj raka

202
00:12:09,133 --> 00:12:11,377
ili čak i Alchajmerove bolesti

203
00:12:11,401 --> 00:12:15,577
nije dovoljno uznemirujuće,

204
00:12:15,601 --> 00:12:19,299
u međuvremenu smo otkrili
da će nedostatak sna čak narušiti

205
00:12:19,323 --> 00:12:23,396
samo tkivo biološkog života,

206
00:12:24,681 --> 00:12:26,673
genetski kod DNK.

207
00:12:28,038 --> 00:12:31,974
U ovom istraživanju ovde
su uzeli grupu zdravih odraslih osoba

208
00:12:31,998 --> 00:12:35,737
i ograničili su im san
na šest sati svake noći

209
00:12:35,761 --> 00:12:37,412
u toku jedne nedelje,

210
00:12:37,436 --> 00:12:41,233
i zatim su merili promene
u profilu aktivnosti gena

211
00:12:41,257 --> 00:12:43,701
u poređenju sa aktivnostima
kod istih pojedinaca

212
00:12:43,725 --> 00:12:46,272
kada bi svake noći dobili
čitavih osam sati sna.

213
00:12:47,451 --> 00:12:49,267
Došlo se do dva ključna nalaza.

214
00:12:50,204 --> 00:12:55,275
Prvo, 711 velikih i značajnih gena

215
00:12:55,299 --> 00:12:57,627
imalo je izmenjenu aktivnost

216
00:12:57,651 --> 00:12:59,094
usled nedostatka sna.

217
00:12:59,923 --> 00:13:03,050
Drugi rezultat je bio
da je otprilike polovina tih gena

218
00:13:03,074 --> 00:13:05,817
povećala svoju aktivnost.

219
00:13:05,842 --> 00:13:08,431
Druga polovina ju je smanjila.

220
00:13:08,448 --> 00:13:11,729
Ti geni koji su se ugasili
zbog nedostatka sna

221
00:13:11,753 --> 00:13:15,242
bili su geni u vezi sa imunim sistemom,

222
00:13:15,266 --> 00:13:18,296
tako da opet možete videti
taj imunološki deficit.

223
00:13:19,348 --> 00:13:22,421
Nasuprot tome, oni geni
koji su zapravo intenzivirali

224
00:13:22,445 --> 00:13:24,817
ili povećali aktivnost zbog nedostatka sna

225
00:13:24,841 --> 00:13:28,739
bili su geni u vezi
sa pospešivanjem tumora,

226
00:13:28,763 --> 00:13:33,914
geni povezani sa dugotrajnim
hroničnim upalama u telu,

227
00:13:33,938 --> 00:13:36,740
i geni u vezi sa stresom

228
00:13:36,764 --> 00:13:39,883
i posledično,
kardiovaskularnim bolestima.

229
00:13:41,171 --> 00:13:44,831
Jednostavno ne postoji aspekt zdravlja

230
00:13:44,855 --> 00:13:48,122
koji može izmaći pojavi deprivacije sna

231
00:13:48,146 --> 00:13:49,960
i proći bez problema.

232
00:13:50,912 --> 00:13:53,920
To je kao da kod kuće imate
oštećenu cev za vodu.

233
00:13:53,944 --> 00:13:57,587
Gubitak sna će procuriti u svaki kutak

234
00:13:57,611 --> 00:13:59,997
vaše fiziologije,

235
00:14:00,021 --> 00:14:03,926
pa čak i zadirati
u samu nukleinsku abecedu DNK

236
00:14:03,950 --> 00:14:06,790
koja ispisuje priču
vašeg svakodnevnog zdravlja.

237
00:14:09,866 --> 00:14:12,549
Možda se u ovom trenutku pitate:

238
00:14:12,573 --> 00:14:15,105
„O, bože, kako da počnem
da spavam bolje?

239
00:14:15,129 --> 00:14:17,374
Koje savete imate za bolji san?“

240
00:14:18,080 --> 00:14:22,558
Pa, osim izbegavanja štetnog uticaja

241
00:14:22,582 --> 00:14:25,501
alkohola i kofeina na san,

242
00:14:25,525 --> 00:14:27,962
a ako se mučite sa spavanjem u toku noći,

243
00:14:27,986 --> 00:14:30,167
izbegavanja dremki tokom dana,

244
00:14:30,191 --> 00:14:32,334
imam dva saveta za vas.

245
00:14:33,104 --> 00:14:35,918
Prvi je pravilnost.

246
00:14:35,942 --> 00:14:39,343
Idite u krevet u isto vreme,
probudite se u isto vreme,

247
00:14:39,367 --> 00:14:42,428
bez obzira na to
da li je radni dan ili je vikend.

248
00:14:42,452 --> 00:14:45,197
Pravilnost je zakon,

249
00:14:45,221 --> 00:14:47,182
učvrstiće vam san

250
00:14:47,206 --> 00:14:50,518
i poboljšati njegov kvantitet i kvalitet.

251
00:14:52,372 --> 00:14:55,054
Drugi je da se rashladite.

252
00:14:56,088 --> 00:14:58,515
Telo treba da spusti temperaturu

253
00:14:58,539 --> 00:15:02,752
za oko jedan ili dva stepena Celzijusa
da bi se utonulo u san

254
00:15:02,776 --> 00:15:04,856
i da bi se san održao,

255
00:15:04,880 --> 00:15:07,372
i iz tog razloga će vam uvek biti lakše

256
00:15:07,396 --> 00:15:09,777
da zaspite u sobi koja je previše hladna

257
00:15:09,801 --> 00:15:11,465
nego u onoj koja je previše topla.

258
00:15:12,013 --> 00:15:15,609
Zato težite ka temperaturi spavaće sobe
od oko 65 stepeni Farenhajta,

259
00:15:15,639 --> 00:15:17,507
ili oko 18 stepeni Celzijusa.

260
00:15:17,531 --> 00:15:20,298
To je najpovoljnije za san većine ljudi.

261
00:15:22,446 --> 00:15:25,943
I najzad, ako se vratimo korak unazad,

262
00:15:25,967 --> 00:15:29,160
koja je ovde ključna poruka?

263
00:15:30,771 --> 00:15:32,987
Pa, mislim da je to sledeće:

264
00:15:33,011 --> 00:15:38,283
spavanje, nažalost,
nije neobavezni luksuz u životu.

265
00:15:39,105 --> 00:15:43,652
Spavanje je bespogovorna biološka nužnost.

266
00:15:44,892 --> 00:15:48,483
To je sistem za održavanje života,

267
00:15:48,507 --> 00:15:53,141
i to je do sada najpribližnije besmrtnosti
što je učinila majka priroda.

268
00:15:54,709 --> 00:15:59,225
Narušavanje sna
u industrijalizovanim nacijama

269
00:15:59,249 --> 00:16:04,466
ostavlja katastrofalne posledice
po naše zdravlje, naše blagostanje,

270
00:16:04,490 --> 00:16:07,156
čak i po bezbednost
i obrazovanje naše dece.

271
00:16:08,323 --> 00:16:11,339
To je tiha epidemija gubitka sna,

272
00:16:11,363 --> 00:16:14,728
i ubrzano postaje jedan
od najvećih problema javnog zdravlja

273
00:16:14,752 --> 00:16:17,474
sa kojima se suočavamo u 21. veku.

274
00:16:20,294 --> 00:16:25,377
Smatram da je došlo vreme
da povratimo naše pravo

275
00:16:25,401 --> 00:16:26,872
na celonoćno spavanje,

276
00:16:28,012 --> 00:16:30,169
i to bez sramote

277
00:16:30,193 --> 00:16:33,592
ili te nesrećne stigme lenjosti.

278
00:16:34,638 --> 00:16:40,622
Na taj način se možemo ponovo ujediniti
sa najmoćnijim eliksirom života,

279
00:16:42,038 --> 00:16:44,741
švajcarskim nožem zdravlja, može se reći.

280
00:16:46,667 --> 00:16:49,311
I za kraj ovog besedničkog naglabanja,

281
00:16:49,335 --> 00:16:51,430
jednostavno ću reći laku noć, srećno,

282
00:16:51,454 --> 00:16:52,604
i pre svega...

283
00:16:54,889 --> 00:16:56,651
Nadam se da ćete lepo spavati.

284
00:16:56,675 --> 00:16:58,033
Mnogo vam hvala.

285
00:16:58,057 --> 00:17:02,588
(Aplauz)

286
00:17:02,612 --> 00:17:03,770
Hvala.

287
00:17:03,794 --> 00:17:06,636
(Aplauz)

288
00:17:06,660 --> 00:17:08,203
Hvala puno.

289
00:17:08,227 --> 00:17:10,970
Dejvid Bjelo: Ne, ne, ne.
Ostani na sekundu.

290
00:17:10,994 --> 00:17:13,430
Super je što nisi pobegao. Cenim to.

291
00:17:13,450 --> 00:17:14,814
Pa, to je bilo zastrašujuće.

292
00:17:14,838 --> 00:17:18,274
Met Voker: Nema na čemu.
DB: Da, hvala ti, hvala.

293
00:17:18,314 --> 00:17:23,490
Pošto ne možemo da nadoknadimo san,
šta treba da radimo?

294
00:17:23,514 --> 00:17:27,046
Šta da radimo kada se, recimo,
prevrćemo u krevetu kasno noću,

295
00:17:27,070 --> 00:17:30,132
kada radimo u smenama,
ili šta god da je u pitanju?

296
00:17:30,156 --> 00:17:32,497
MV: U pravu si, ne možemo
da nadoknadimo san.

297
00:17:32,521 --> 00:17:33,846
Spavanje nije kao banka.

298
00:17:33,870 --> 00:17:35,910
Ne možete da nagomilate dug

299
00:17:35,934 --> 00:17:38,626
i onda se nadate
da ćete ga kasnije isplatiti.

300
00:17:38,650 --> 00:17:41,794
Takođe treba da napomenem
da je razlog zbog čega je to katastrofa

301
00:17:41,818 --> 00:17:44,872
i zašto se naše zdravlje
vrlo brzo pogoršava,

302
00:17:44,896 --> 00:17:47,633
najpre, zato što su ljudi jedina vrsta

303
00:17:47,657 --> 00:17:50,135
koja namerno uskraćuje sebi san

304
00:17:50,159 --> 00:17:52,548
bez ikakvog razloga.

305
00:17:52,572 --> 00:17:53,764
DB: Zato što smo pametni.

306
00:17:53,794 --> 00:17:58,573
MV: A to iznosim
jer to znači da majka priroda,

307
00:17:58,597 --> 00:18:00,287
celim tokom evolucije,

308
00:18:00,311 --> 00:18:04,614
nikada nije morala da se suoči
sa problemom lišavanja sna.

309
00:18:05,295 --> 00:18:08,707
Zato nikada nije razvila sigurnosnu mrežu,

310
00:18:08,731 --> 00:18:10,859
i zato kada nedovoljno spavate,

311
00:18:10,883 --> 00:18:15,217
stvari se vrlo brzo uruše,
kako u mozgu, tako i u telu.

312
00:18:15,241 --> 00:18:18,014
Tako da morate odrediti prioritete.

313
00:18:18,038 --> 00:18:21,340
DB: Okej, ali što se tiče
prevrtanja u krevetu,

314
00:18:21,364 --> 00:18:22,775
šta da radim?

315
00:18:22,799 --> 00:18:27,418
MV: Ako si predugo budan u krevetu,

316
00:18:27,442 --> 00:18:30,695
treba da ustaneš, odeš u drugu sobu

317
00:18:30,719 --> 00:18:32,032
i radiš nešto drugo.

318
00:18:32,056 --> 00:18:36,377
Razlog je taj što će tvoj mozak
vrlo brzo povezati spavaću sobu

319
00:18:36,401 --> 00:18:38,720
sa mestom budnosti,

320
00:18:38,744 --> 00:18:41,433
i treba da prekineš tu vezu.

321
00:18:41,457 --> 00:18:44,354
Dakle, vrati se u krevet
samo kada si pospan,

322
00:18:44,378 --> 00:18:47,917
i tako ćeš ponovo naučiti
vezu koju si imao ranije,

323
00:18:47,941 --> 00:18:50,449
a to je da je krevet mesto za spavanje.

324
00:18:50,473 --> 00:18:52,132
Analogija tome bi bila

325
00:18:52,156 --> 00:18:54,236
da nikad ne bi sedeo
za trpezarijskim stolom

326
00:18:54,266 --> 00:18:55,726
čekajući da ogladniš,

327
00:18:55,756 --> 00:18:58,719
pa zašto bi ležao u krevetu
čekajući da ti se prispava?

328
00:18:59,548 --> 00:19:01,548
DB: Pa, hvala na tom pozivu na buđenje.

329
00:19:01,572 --> 00:19:02,741
Odlično obavljeno, Met.

330
00:19:02,765 --> 00:19:04,961
MV: Nema na čemu. Hvala.