Om klimaatverandering te begrijpen,
spelen we het spel Tetris.
Al eonen speelt de aarde dit spel
met blokjes koolstof.
Die blokjes komen in de atmosfeer
als kooldioxidegas van vulkanen,
rottende planten,
ademende wezens
en de oceaanoppervlakte.
Ze verdwijnen door fotosynthese,
absorptie door de oceaan
en opslag in bodem en sedimenten.
Dit Tetrisspel wordt
de koolstofcyclus genoemd
en dit is de motor van het leven op aarde.
Wat heeft het klimaat hiermee te maken?
Koolstof in de lucht
die nog niet geabsorbeerd is,
neemt zonnewarmte op
die anders in de ruimte verdwijnt.
Daarom wordt koolstofdioxide
een broeikasgas genoemd.
Het gas vormt een warme deken,
het broeikaseffect,
wat voorkomt dat de aarde,
net als Mars, bevriest.
Hoe meer koolstofdioxideblokjes
zich in de atmosfeer bevinden,
hoe warmer de aarde wordt.
Hoewel de hoeveelheid koolstof
in de atmosfeer
varieerde in de ijstijd
en bij asteroide-inslagen,
is de afgelopen 8000 jaar
een stabiel klimaat ontstaan
waarin de mens kon gedijen.
200 jaar geleden begonnen we
de in de bodem opgeslagen koolstof
naar boven te halen.
De fossiele brandstoffen
steenkool, olie en gas
zijn ontstaan uit door aarde bedekte
plant- en dierresten
van lang voordat er mensen waren.
Fossiele brandstof levert energie
voor onze fabrieken, auto's
en krachtcentrales,
maar de verbranding van brandstof brengt
ook nieuwe blokjes koolstof in ons spel.
Tegelijkertijd is met het kappen
van bossen voor landbouw,
het vermogen van de aarde
om die blokjes op te nemen verminderd.
Sinds 1750 is de koolstof in de atmosfeer
met 40% toegenomen
en dit neemt voorlopig niet af.
Net als in Tetris is de balans
moeilijker te herstellen,
naarmate zich meer blokjes
koolstof opstapelen.
De extra koolstof in de atmosfeer
versterkt het broeikaseffect,
want het vangt meer warmte
bij het aardoppervlak,
waardoor het poolijs smelt.
Hoe meer poolijs er smelt, hoe minder
zonlicht het reflecteert,
en hoe sneller de oceanen opwarmen.
Het zeeniveau stijgt, kustbewoners
worden bedreigd door overstromingen,
het ecosysteem raakt verstoord,
en we krijgen steeds extremer weer.
Die veranderingen beïnvloeden
mens en klimaat op verschillende manieren,
maar we kunnen niet anders
dan allemaal het spel meespelen.
Anders dan in Tetris,
kunnen we niet opnieuw beginnen.