[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.54,0:00:08.12,Default,,0000,0000,0000,,İklim değişikliğini anlayabilmek için,
Dialogue: 0,0:00:08.12,0:00:10.17,Default,,0000,0000,0000,,"Tetris" oyununu düşünün.
Dialogue: 0,0:00:10.18,0:00:14.19,Default,,0000,0000,0000,,Asırlar boyunca, dünya bu oyunun benzerini \Nkarbon kütleleriyle oynadı.
Dialogue: 0,0:00:14.19,0:00:17.86,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar atmosfere karbondioksit gazı olarak\Nvolkanlardan,
Dialogue: 0,0:00:17.86,0:00:19.65,Default,,0000,0000,0000,,çürüyen bitkilerden,
Dialogue: 0,0:00:19.65,0:00:20.53,Default,,0000,0000,0000,,nefes alan canlılardan
Dialogue: 0,0:00:20.53,0:00:22.22,Default,,0000,0000,0000,,ve deniz yüzeyinden gelirler.
Dialogue: 0,0:00:22.22,0:00:26.27,Default,,0000,0000,0000,,Ve atmosferi bitkiler tarafindan fotosentez\Nesnasında kullanıldıktan sonra terk edip,
Dialogue: 0,0:00:26.27,0:00:28.14,Default,,0000,0000,0000,,okyanus tarafından emilir
Dialogue: 0,0:00:28.14,0:00:30.54,Default,,0000,0000,0000,,veya toprak ve tortuda depolanırlar.
Dialogue: 0,0:00:30.54,0:00:33.18,Default,,0000,0000,0000,,Bu Tetris oyunun adı karbon döngüsüdür
Dialogue: 0,0:00:33.18,0:00:35.51,Default,,0000,0000,0000,,ve bu döngü evrendeki yaşamın motorudur.
Dialogue: 0,0:00:35.51,0:00:37.50,Default,,0000,0000,0000,,Peki iklimle bağlantısı nedir?
Dialogue: 0,0:00:37.50,0:00:39.06,Default,,0000,0000,0000,,Karbondioksit havada
Dialogue: 0,0:00:39.06,0:00:40.96,Default,,0000,0000,0000,,yeniden absorbe edilmeyi beklerken,
Dialogue: 0,0:00:40.96,0:00:43.51,Default,,0000,0000,0000,,güneşin normalde uzaya gidecek olan
Dialogue: 0,0:00:43.51,0:00:45.34,Default,,0000,0000,0000,,ısısının bir kısmını tutar.
Dialogue: 0,0:00:45.34,0:00:47.74,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden karbondioksite sera gazı denir.
Dialogue: 0,0:00:47.74,0:00:50.43,Default,,0000,0000,0000,,Sera etkisi olarak da bilinen,
Dialogue: 0,0:00:50.43,0:00:53.06,Default,,0000,0000,0000,,dünyayı Mars gibi donmaktan koruyan,
Dialogue: 0,0:00:53.06,0:00:54.71,Default,,0000,0000,0000,,battaniye gibi saran bir sıcaklık yaratır.
Dialogue: 0,0:00:54.71,0:00:58.19,Default,,0000,0000,0000,,Atmosferde ne kadar çok karbondioksit bloğu temizlenmek üzere asılı kalırsa,
Dialogue: 0,0:00:58.19,0:01:00.03,Default,,0000,0000,0000,,dünya da o kadar ısınır.
Dialogue: 0,0:01:00.03,0:01:02.97,Default,,0000,0000,0000,,Atmosferdeki karbon miktarı
Dialogue: 0,0:01:02.97,0:01:06.30,Default,,0000,0000,0000,,buzul çağları boyunca ve\Nastroid çarpışmalarıyla değiştiği hâlde,
Dialogue: 0,0:01:06.30,0:01:10.56,Default,,0000,0000,0000,,son 8.000 yıl süresince bizim alışık olduğumuz iklim şimdiki şeklini alarak
Dialogue: 0,0:01:10.56,0:01:12.70,Default,,0000,0000,0000,,beşerî medeniyetlerin büyümesini sağladı.
Dialogue: 0,0:01:12.94,0:01:14.83,Default,,0000,0000,0000,,Fakat 200 yıl kadar önce,
Dialogue: 0,0:01:14.83,0:01:17.12,Default,,0000,0000,0000,,toprağın altında depolanan eski karbonu\Nkazmaya başladık.
Dialogue: 0,0:01:18.08,0:01:20.81,Default,,0000,0000,0000,,Bu fosil yakıtlar, kömür, petrol ve doğal gaz,
Dialogue: 0,0:01:21.61,0:01:24.38,Default,,0000,0000,0000,,insanlığın evrilmesinden çok zaman önce ölmüş olan
Dialogue: 0,0:01:24.38,0:01:26.65,Default,,0000,0000,0000,,hayvan ve bitki kalıntılarından oluşmuştur.
Dialogue: 0,0:01:27.32,0:01:29.32,Default,,0000,0000,0000,,Onların içinde depolanmış olan enerji
Dialogue: 0,0:01:29.38,0:01:32.54,Default,,0000,0000,0000,,fabrikalarımıza, arabalarımıza ve\Nelektrik santrallerimize güç verdi.
Dialogue: 0,0:01:32.89,0:01:35.78,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bu fosil yakıtların yakılmasıyla \Ndünyanın Tetris oyununa \Nyeni karbon blokları da eklendi.
Dialogue: 0,0:01:36.100,0:01:40.98,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda tarım için ormanları\Nyok ederek,
Dialogue: 0,0:01:41.21,0:01:43.93,Default,,0000,0000,0000,,dünyanın karbon bloklarını azaltma\Ngücünü düşürdük.
Dialogue: 0,0:01:44.10,0:01:48.16,Default,,0000,0000,0000,,Ve 1750'den beri, atmosferdeki \Nkarbon miktarı
Dialogue: 0,0:01:48.16,0:01:49.78,Default,,0000,0000,0000,,yüzde 40 arttı
Dialogue: 0,0:01:49.78,0:01:51.78,Default,,0000,0000,0000,,ve azalacak gibi de görünmüyor.
Dialogue: 0,0:01:51.87,0:01:54.85,Default,,0000,0000,0000,,Tıpkı Tetris oyunundaki gibi\Nne kadar çok blok birikirse,
Dialogue: 0,0:01:54.87,0:01:57.18,Default,,0000,0000,0000,,dengeyi sağlamak da o kadar zorlaşır.
Dialogue: 0,0:01:57.18,0:01:59.100,Default,,0000,0000,0000,,Atmosferdeki ilave karbondioksit,
Dialogue: 0,0:01:59.100,0:02:01.73,Default,,0000,0000,0000,,yeryüzünde daha fazla ısının hapsolmasına ve
Dialogue: 0,0:02:01.73,0:02:03.54,Default,,0000,0000,0000,,kutuptaki buzulların erimesine neden olarak
Dialogue: 0,0:02:03.54,0:02:05.85,Default,,0000,0000,0000,,sera etkisini hızlandırır.
Dialogue: 0,0:02:06.32,0:02:09.69,Default,,0000,0000,0000,,Buzullar eridikçe, daha az güneş ışığı yansıtabilirler,
Dialogue: 0,0:02:09.69,0:02:12.30,Default,,0000,0000,0000,,bu da okyanusların daha da hızlı\Nısınmasına neden olur.
Dialogue: 0,0:02:12.40,0:02:16.81,Default,,0000,0000,0000,,Deniz seviyesi yükselir, kıyı şeridinde yaşayan nüfusu\Nsel tehdit eder,
Dialogue: 0,0:02:17.09,0:02:18.32,Default,,0000,0000,0000,,doğal sistemler bozulur
Dialogue: 0,0:02:18.38,0:02:21.74,Default,,0000,0000,0000,,ve havalar zamanla daha da aşırılaşır.
Dialogue: 0,0:02:21.80,0:02:24.88,Default,,0000,0000,0000,,İklim değişikliği farklı insanları ve bölgeleri farklı şekillerde etkileyebilir.
Dialogue: 0,0:02:24.89,0:02:28.82,Default,,0000,0000,0000,,Fakat, eninde sonunda hepimizin \Noynamak zorunda olduğu bir oyun bu.
Dialogue: 0,0:02:28.82,0:02:30.61,Default,,0000,0000,0000,,Ve Tetris oyunundan farklı olarak,
Dialogue: 0,0:02:30.61,0:02:33.59,Default,,0000,0000,0000,,yeniden başlama ve deneme şansımız \Nolmayacak.