1
00:00:06,245 --> 00:00:08,145
Để hiểu về biến đổi khí hậu,

2
00:00:08,145 --> 00:00:09,844
hãy nghĩ tới trò "xếp hình".

3
00:00:09,844 --> 00:00:14,262
Từ lâu, Trái đất đã chơi trò này 
với phiên bản những khối cacbon.

4
00:00:14,262 --> 00:00:17,797
Khí CO2 thải ra môi trường 
từ núi lửa

5
00:00:17,797 --> 00:00:19,343
xác thực vật,

6
00:00:19,343 --> 00:00:20,510
hô hấp của động vật

7
00:00:20,510 --> 00:00:21,968
và mặt biển.

8
00:00:21,968 --> 00:00:25,888
Chúng bị loại bỏ khỏi khí quyển 
trong quang hợp của cây cối,

9
00:00:25,888 --> 00:00:27,512
sự hấp thụ lại của biển

10
00:00:27,512 --> 00:00:29,677
hay lưu trữ trong đất và trầm tích.

11
00:00:29,677 --> 00:00:32,179
Trò xếp hình này 
được gọi là chu trình cacbon,

12
00:00:32,179 --> 00:00:34,682
và là sự vận động 
của sự sống trên Trái đất.

13
00:00:34,682 --> 00:00:36,761
Nó liên quan như thế nào 
tới khí hậu ?

14
00:00:36,761 --> 00:00:39,177
Khi CO2 ở trong không khí,

15
00:00:39,177 --> 00:00:40,820
chờ được tái hấp thụ,

16
00:00:40,820 --> 00:00:44,835
nó phản xạ một phần
nhiệt mặt trời.

17
00:00:44,844 --> 00:00:47,786
Vì vậy mà CO2 
còn được gọi là khí nhà kính.

18
00:00:47,786 --> 00:00:49,579
Nó tạo ra một tấm lưới sức nóng

19
00:00:49,579 --> 00:00:51,261
được biết đến là Hiệu ứng nhà kính,

20
00:00:51,261 --> 00:00:53,929
giữ cho Trái đất 
không nguội lạnh như sao Hỏa.

21
00:00:53,929 --> 00:00:57,793
Càng nhiều tảng CO2 trong không khí 
chờ được làm sạch,

22
00:00:57,793 --> 00:00:59,796
Trái đất càng trở nên ấm hơn.

23
00:00:59,796 --> 00:01:01,881
Mặc dù lượng khí cacbon trong khí quyển

24
00:01:01,881 --> 00:01:05,013
thay đổi nhờ vào kỉ băng hà 
và tác động của sao chổi,

25
00:01:05,013 --> 00:01:09,262
khí hậu ổn định 
trong suốt 8000 năm qua

26
00:01:09,262 --> 00:01:12,141
cho phép nền văn mình con người 
phát triển mạnh.

27
00:01:12,141 --> 00:01:14,145
Nhưng khoảng 200 năm trước,

28
00:01:14,145 --> 00:01:17,511
ta bắt đầu nhận ra 
khí cacbon đã được lưu trữ trong đất.

29
00:01:17,511 --> 00:01:20,845
Nhiên liệu hóa thạch, than, 
dầu và khí tự nhiên

30
00:01:20,845 --> 00:01:23,697
được tạo ra từ xác thực - động vật

31
00:01:23,697 --> 00:01:26,782
chết rất lâu trước khi có loài người.

32
00:01:26,782 --> 00:01:29,179
Năng lượng được tích trữ 
bên trong chúng

33
00:01:29,179 --> 00:01:31,871
cho phép vận hành
nhà máy, xe cộ và nguồn điện.

34
00:01:31,871 --> 00:01:37,042
Nhưng việc đốt nhiên liệu cũng tạo thêm 
khối cacbon vào trò chơi xếp hình này.

35
00:01:37,042 --> 00:01:39,845
Cùng lúc đó, chúng ta lại 
chặt rừng làm nông nghiệp,

36
00:01:39,845 --> 00:01:43,466
làm giảm khả năng xóa đi
những khối khí đó.

37
00:01:43,466 --> 00:01:46,730
Từ năm 1750, 
lượng khí cacbon trong khí quyển

38
00:01:46,730 --> 00:01:48,761
đã tăng lên tới 40%,

39
00:01:48,761 --> 00:01:50,928
và không có dấu hiệu suy giảm.

40
00:01:50,928 --> 00:01:53,761
Cũng như trò xếp hình, 
càng nhiều khối chồng chất,

41
00:01:53,761 --> 00:01:56,736
càng khó để giữ được sự ổn định.

42
00:01:56,736 --> 00:01:58,928
Lượng khí CO2 trong khí quyển
tăng lên

43
00:01:58,928 --> 00:02:00,925
làm tăng hiệu ứng nhà kính

44
00:02:00,925 --> 00:02:03,339
khi phản chiếu càng nhiều 
nhiệt gần mặt đất

45
00:02:03,339 --> 00:02:05,823
và làm tan chảy càng nhiều
băng ở hai cực.

46
00:02:05,823 --> 00:02:09,032
Khi đó, chúng càng khó có thể 
phản chiếu ánh sáng mặt trời,

47
00:02:09,032 --> 00:02:12,009
khiến đại dương ấm lên nhanh hơn.

48
00:02:12,009 --> 00:02:15,540
Mực nước biển dâng lên, 
người dân ven biển bị đe dọa bởi lũ lụt,

49
00:02:15,540 --> 00:02:17,841
Hệ sinh thái tự nhiên bị gián đoạn,

50
00:02:17,841 --> 00:02:21,425
khí hậu trở nên khắc nghiệt hơn 
theo thời gian.

51
00:02:21,425 --> 00:02:25,005
Biến đổi khí hậu ảnh hưởng khác nhau 
đến nhiều người, nhiều nơi

52
00:02:25,005 --> 00:02:28,552
Nhưng cuối cùng thì, đó là trò chơi 
mà chúng ta đều bị mắc kẹt.

53
00:02:28,552 --> 00:02:33,003
Và không giống như trò xếp hình,
ta sẽ không có cơ hội thứ hai.