WEBVTT

00:00:06.245 --> 00:00:08.145
Để hiểu về biến đổi khí hậu,

00:00:08.145 --> 00:00:09.844
hãy nghĩ tới trò "xếp hình".

00:00:09.844 --> 00:00:14.262
Từ lâu, Trái đất đã chơi trò này 
với phiên bản những khối cacbon.

00:00:14.262 --> 00:00:17.797
Khí CO2 thải ra môi trường 
từ núi lửa

00:00:17.797 --> 00:00:19.343
xác thực vật,

00:00:19.343 --> 00:00:20.510
hô hấp của động vật

00:00:20.510 --> 00:00:21.968
và mặt biển.

00:00:21.968 --> 00:00:25.888
Chúng bị loại bỏ khỏi khí quyển 
trong quang hợp của cây cối,

00:00:25.888 --> 00:00:27.512
sự hấp thụ lại của biển

00:00:27.512 --> 00:00:29.677
hay lưu trữ trong đất và trầm tích.

00:00:29.677 --> 00:00:32.179
Trò xếp hình này 
được gọi là chu trình cacbon,

00:00:32.179 --> 00:00:34.682
và là sự vận động 
của sự sống trên Trái đất.

00:00:34.682 --> 00:00:36.761
Nó liên quan như thế nào 
tới khí hậu ?

00:00:36.761 --> 00:00:39.177
Khi CO2 ở trong không khí,

00:00:39.177 --> 00:00:40.820
chờ được tái hấp thụ,

00:00:40.820 --> 00:00:44.835
nó phản xạ một phần
nhiệt mặt trời.

00:00:44.844 --> 00:00:47.786
Vì vậy mà CO2 
còn được gọi là khí nhà kính.

00:00:47.786 --> 00:00:49.579
Nó tạo ra một tấm lưới sức nóng

00:00:49.579 --> 00:00:51.261
được biết đến là Hiệu ứng nhà kính,

00:00:51.261 --> 00:00:53.929
giữ cho Trái đất 
không nguội lạnh như sao Hỏa.

00:00:53.929 --> 00:00:57.793
Càng nhiều tảng CO2 trong không khí 
chờ được làm sạch,

00:00:57.793 --> 00:00:59.796
Trái đất càng trở nên ấm hơn.

00:00:59.796 --> 00:01:01.881
Mặc dù lượng khí cacbon trong khí quyển

00:01:01.881 --> 00:01:05.013
thay đổi nhờ vào kỉ băng hà 
và tác động của sao chổi,

00:01:05.013 --> 00:01:09.262
khí hậu ổn định 
trong suốt 8000 năm qua

00:01:09.262 --> 00:01:12.141
cho phép nền văn mình con người 
phát triển mạnh.

00:01:12.141 --> 00:01:14.145
Nhưng khoảng 200 năm trước,

00:01:14.145 --> 00:01:17.511
ta bắt đầu nhận ra 
khí cacbon đã được lưu trữ trong đất.

00:01:17.511 --> 00:01:20.845
Nhiên liệu hóa thạch, than, 
dầu và khí tự nhiên

00:01:20.845 --> 00:01:23.697
được tạo ra từ xác thực - động vật

00:01:23.697 --> 00:01:26.782
chết rất lâu trước khi có loài người.

00:01:26.782 --> 00:01:29.179
Năng lượng được tích trữ 
bên trong chúng

00:01:29.179 --> 00:01:31.871
cho phép vận hành
nhà máy, xe cộ và nguồn điện.

00:01:31.871 --> 00:01:37.042
Nhưng việc đốt nhiên liệu cũng tạo thêm 
khối cacbon vào trò chơi xếp hình này.

00:01:37.042 --> 00:01:39.845
Cùng lúc đó, chúng ta lại 
chặt rừng làm nông nghiệp,

00:01:39.845 --> 00:01:43.466
làm giảm khả năng xóa đi
những khối khí đó.

00:01:43.466 --> 00:01:46.730
Từ năm 1750, 
lượng khí cacbon trong khí quyển

00:01:46.730 --> 00:01:48.761
đã tăng lên tới 40%,

00:01:48.761 --> 00:01:50.928
và không có dấu hiệu suy giảm.

00:01:50.928 --> 00:01:53.761
Cũng như trò xếp hình, 
càng nhiều khối chồng chất,

00:01:53.761 --> 00:01:56.736
càng khó để giữ được sự ổn định.

00:01:56.736 --> 00:01:58.928
Lượng khí CO2 trong khí quyển
tăng lên

00:01:58.928 --> 00:02:00.925
làm tăng hiệu ứng nhà kính

00:02:00.925 --> 00:02:03.339
khi phản chiếu càng nhiều 
nhiệt gần mặt đất

00:02:03.339 --> 00:02:05.823
và làm tan chảy càng nhiều
băng ở hai cực.

00:02:05.823 --> 00:02:09.032
Khi đó, chúng càng khó có thể 
phản chiếu ánh sáng mặt trời,

00:02:09.032 --> 00:02:12.009
khiến đại dương ấm lên nhanh hơn.

00:02:12.009 --> 00:02:15.540
Mực nước biển dâng lên, 
người dân ven biển bị đe dọa bởi lũ lụt,

00:02:15.540 --> 00:02:17.841
Hệ sinh thái tự nhiên bị gián đoạn,

00:02:17.841 --> 00:02:21.425
khí hậu trở nên khắc nghiệt hơn 
theo thời gian.

00:02:21.425 --> 00:02:25.005
Biến đổi khí hậu ảnh hưởng khác nhau 
đến nhiều người, nhiều nơi

00:02:25.005 --> 00:02:28.552
Nhưng cuối cùng thì, đó là trò chơi 
mà chúng ta đều bị mắc kẹt.

00:02:28.552 --> 00:02:33.003
Và không giống như trò xếp hình,
ta sẽ không có cơ hội thứ hai.