0:00:07.828,0:00:12.526
Przez prawie dekadę naukowcy szukali[br]źródła nowego śmiercionośnego wirusa

0:00:12.526,0:00:16.526
w najwyższych górach Chin[br]i najbardziej odizolowanych jaskiniach.

0:00:16.526,0:00:21.256
W końcu znaleźli go u nietoperzy[br]zamieszkujących jaskinię Shitou.

0:00:21.256,0:00:23.486
Wirus, o którym mowa, to koronawirus,

0:00:23.486,0:00:27.489
który w 2003 roku spowodował epidemię[br]ciężkiego ostrego zespołu oddechowego,

0:00:27.489,0:00:30.739
czyli SARS.

0:00:30.739,0:00:32.889
Koronawirusy to grupa wirusów

0:00:32.889,0:00:36.433
pokrytych małymi kolcami białkowymi,[br]które wyglądają jak korona,

0:00:36.433,0:00:38.233
"corona" po łacinie.

0:00:38.233,0:00:41.213
Istnieją setki znanych koronawirusów.

0:00:41.213,0:00:45.320
Siedem z nich zaraża ludzi[br]i może powodować choroby.

0:00:45.320,0:00:51.866
Koronawirus SARS-CoV powoduje SARS,[br]MERS-CoV powoduje MERS,

0:00:51.866,0:00:56.859
a SARS-CoV-2 powoduje chorobę COVID-19.

0:00:56.859,0:01:01.229
Spośród siedmiu ludzkich koronawirusów[br]cztery powodują przeziębienia,

0:01:01.229,0:01:05.323
łagodne, wysoce zakaźne[br]infekcje nosa i gardła.

0:01:05.323,0:01:10.081
Dwa zakażają płuca i powodują[br]znacznie poważniejsze choroby.

0:01:10.081,0:01:14.571
Siódmy, który powoduje COVID-19,[br]ma cechy każdego z nich:

0:01:14.571,0:01:18.929
łatwo się rozprzestrzenia,[br]ale może poważnie wpłynąć na płuca.

0:01:18.929,0:01:23.661
Gdy zarażona osoba kaszle,[br]rozpyla kropelki zawierające wirusa.

0:01:23.661,0:01:28.496
Wirus może zarazić nową osobę,[br]gdy kropelki dostaną się do nosa lub ust.

0:01:28.496,0:01:31.786
Koronawirusy najlepiej przenoszą się[br]w zamkniętych przestrzeniach,

0:01:31.786,0:01:33.456
w których ludzie są blisko siebie.

0:01:33.456,0:01:36.866
Zimna pogoda zapobiega[br]wysychaniu ich delikatnej otoczki,

0:01:36.866,0:01:40.156
dzięki czemu wirus może[br]dłużej przetrwać między nosicielami,

0:01:40.156,0:01:43.744
a wystawienie na działanie[br]promieni UV może go uszkodzić.

0:01:43.744,0:01:47.484
Te sezonowe odmiany mają większe znaczenie[br]dla wirusów znanych od dawna.

0:01:47.484,0:01:50.394
Ale ponieważ nikt nie jest[br]jeszcze odporny na nowego wirusa,

0:01:50.394,0:01:52.343
ma on tak wielu potencjalnych nosicieli,

0:01:52.343,0:01:55.393
że nie potrzebuje idealnych warunków[br]do rozprzestrzeniania.

0:01:55.393,0:01:58.821
W organizmie nosiciela[br]kolce białka osadzają się w komórkach

0:01:58.821,0:02:01.270
i łączą się z nimi, umożliwiając wirusowi

0:02:01.270,0:02:05.536
przejęcie mechanizmów komórki[br]do replikacji jego własnych genów.

0:02:05.536,0:02:08.616
Koronawirusy przechowują[br]swoje geny na RNA.

0:02:08.616,0:02:12.683
Wszystkie wirusy są wirusami RNA lub DNA.

0:02:12.683,0:02:15.704
Wirusy RNA są zwykle mniejsze[br]i mają mniej genów,

0:02:15.704,0:02:20.259
co oznacza, że ​​infekują wielu gospodarzy[br]i szybko się w nich replikują.

0:02:20.259,0:02:24.460
Ogólnie rzecz biorąc, wirusy RNA[br]nie mają mechanizmu naprawy,

0:02:24.460,0:02:27.060
podczas gdy wirusy DNA mają.

0:02:27.060,0:02:29.360
Kiedy wirus RNA się replikuje,

0:02:29.360,0:02:33.405
jest o wiele bardziej prawdopodobne,[br]że będzie miał błędy zwane mutacjami.

0:02:33.405,0:02:37.337
Wiele z tych mutacji jest bezużytecznych[br]lub nawet szkodliwych.

0:02:37.337,0:02:40.907
Ale przez niektóre wirus lepiej nadaje się[br]do określonych środowisk,

0:02:40.907,0:02:42.957
na przykład nowego gatunku nosiciela.

0:02:42.957,0:02:47.429
Epidemie często występują, gdy wirus[br]przeskakuje ze zwierząt na ludzi.

0:02:47.429,0:02:50.839
Dotyczy to wirusów RNA,[br]które wywołały epidemie eboli

0:02:50.839,0:02:55.876
ziki i SARS oraz pandemię COVID-19.

0:02:55.876,0:02:58.736
W organizmie ludzkim wirus nadal mutuje.

0:02:58.736,0:03:01.166
Zwykle nie wystarcza to[br]do stworzenia nowego wirusa,

0:03:01.166,0:03:05.321
ale wystarcza do stworzenia odmian[br]lub szczepów pierwotnego wirusa.

0:03:05.321,0:03:09.975
Koronawirus różni się od wirusów RNA [br]kilkoma kluczowymi cechami.

0:03:09.975,0:03:13.333
Jest jednym z największych,[br]co oznacza, że ​​ma najwięcej genów.

0:03:13.333,0:03:16.931
To stwarza więcej okazji[br]do szkodliwych mutacji.

0:03:16.931,0:03:21.067
Aby przeciwdziałać temu ryzyku,[br]koronawirusy mają unikalną cechę:

0:03:21.067,0:03:25.067
enzym, który sprawdza[br]błędy replikacji i je koryguje.

0:03:25.067,0:03:27.877
To sprawia, że ​​koronawirusy[br]są znacznie bardziej stabilne,

0:03:27.877,0:03:31.367
z wolniejszym poziomem mutacji,[br]niż inne wirusy RNA.

0:03:31.367,0:03:33.637
Choć może to brzmieć groźnie,

0:03:33.637,0:03:36.617
powolny wskaźnik mutacji[br]to w rzeczywistości obiecujący znak

0:03:36.617,0:03:38.857
jeśli chodzi o ich rozbrojenie.

0:03:38.857,0:03:42.217
Przy ponownym zainfekowaniu[br]nasz system immunologiczny

0:03:42.217,0:03:45.307
może szybciej je rozpoznać i zniszczyć,

0:03:45.307,0:03:47.397
żeby zapobiec chorobie.

0:03:47.397,0:03:48.623
Ale mutacje mogą sprawić,

0:03:48.623,0:03:52.097
że wirus będzie mniej rozpoznawalny[br]dla systemu odpornościowego,

0:03:52.097,0:03:53.717
czyli trudniejszy do zwalczenia.

0:03:53.717,0:03:57.617
Mogą też zmniejszyć skuteczność[br]leków przeciwwirusowych i szczepionek,

0:03:57.617,0:04:01.477
dostosowanych do konkretnego wirusa.

0:04:01.477,0:04:04.417
Dlatego co roku potrzebujemy[br]nowej szczepionki na grypę.

0:04:04.417,0:04:09.248
Wirus grypy mutuje tak szybko,[br]że stale pojawiają się nowe szczepy.

0:04:09.248,0:04:11.938
Wolniejsze tempo mutacji[br]koronawirusów oznacza,

0:04:11.938,0:04:14.678
że ​​nasz układ odpornościowy,[br]leki i szczepionki

0:04:14.678,0:04:18.166
mogą rozpoznać je dłużej po infekcji,

0:04:18.166,0:04:21.026
czyli lepiej nas chronić.

0:04:21.026,0:04:25.710
Nie wiadomo, jak długo trwa odporność[br]organizmu na różne koronawirusy.

0:04:25.710,0:04:29.611
Nigdy nie zatwierdzono leczenia[br]ani szczepionki przeciwko koronawirusowi.

0:04:29.611,0:04:33.046
Nie koncentrowaliśmy się na leczeniu tych,[br]które powodują przeziębienia,

0:04:33.046,0:04:36.091
i chociaż naukowcy zaczęli rozwijać[br]metody leczenia SARS i MERS

0:04:36.091,0:04:40.367
epidemie te zakończyły się przed testami[br]kuracji w badaniach klinicznych.

0:04:40.367,0:04:43.487
Ponieważ nadal wkraczamy[br]w siedliska innych zwierząt,

0:04:43.487,0:04:46.161
niektórzy naukowcy twierdzą,[br]że nowy koronawirus,

0:04:46.161,0:04:48.620
który przeskoczy na ludzi,[br]jest nieunikniony

0:04:48.620,0:04:53.548
ale jeśli zbadamy te niewiadome,[br]nie musi oznaczać katastrofy.