WEBVTT 00:00:07.828 --> 00:00:12.526 Przez prawie dekadę naukowcy szukali źródła nowego śmiercionośnego wirusa 00:00:12.526 --> 00:00:16.526 w najwyższych górach Chin i najbardziej odizolowanych jaskiniach. NOTE Paragraph 00:00:16.526 --> 00:00:21.256 W końcu znaleźli go u nietoperzy zamieszkujących jaskinię Shitou. 00:00:21.256 --> 00:00:23.486 Wirus, o którym mowa, to koronawirus, 00:00:23.486 --> 00:00:27.489 który w 2003 roku spowodował epidemię ciężkiego ostrego zespołu oddechowego, 00:00:27.489 --> 00:00:30.739 czyli SARS. NOTE Paragraph 00:00:30.739 --> 00:00:32.889 Koronawirusy to grupa wirusów 00:00:32.889 --> 00:00:36.433 pokrytych małymi kolcami białkowymi, które wyglądają jak korona, 00:00:36.433 --> 00:00:38.233 "corona" po łacinie. 00:00:38.233 --> 00:00:41.213 Istnieją setki znanych koronawirusów. 00:00:41.213 --> 00:00:45.320 Siedem z nich zaraża ludzi i może powodować choroby. 00:00:45.320 --> 00:00:51.866 Koronawirus SARS-CoV powoduje SARS, MERS-CoV powoduje MERS, 00:00:51.866 --> 00:00:56.859 a SARS-CoV-2 powoduje chorobę COVID-19. NOTE Paragraph 00:00:56.859 --> 00:01:01.229 Spośród siedmiu ludzkich koronawirusów cztery powodują przeziębienia, 00:01:01.229 --> 00:01:05.323 łagodne, wysoce zakaźne infekcje nosa i gardła. 00:01:05.323 --> 00:01:10.081 Dwa zakażają płuca i powodują znacznie poważniejsze choroby. 00:01:10.081 --> 00:01:14.571 Siódmy, który powoduje COVID-19, ma cechy każdego z nich: 00:01:14.571 --> 00:01:18.929 łatwo się rozprzestrzenia, ale może poważnie wpłynąć na płuca. NOTE Paragraph 00:01:18.929 --> 00:01:23.661 Gdy zarażona osoba kaszle, rozpyla kropelki zawierające wirusa. 00:01:23.661 --> 00:01:28.496 Wirus może zarazić nową osobę, gdy kropelki dostaną się do nosa lub ust. 00:01:28.496 --> 00:01:31.786 Koronawirusy najlepiej przenoszą się w zamkniętych przestrzeniach, 00:01:31.786 --> 00:01:33.456 w których ludzie są blisko siebie. 00:01:33.456 --> 00:01:36.866 Zimna pogoda zapobiega wysychaniu ich delikatnej otoczki, 00:01:36.866 --> 00:01:40.156 dzięki czemu wirus może dłużej przetrwać między nosicielami, 00:01:40.156 --> 00:01:43.744 a wystawienie na działanie promieni UV może go uszkodzić. 00:01:43.744 --> 00:01:47.484 Te sezonowe odmiany mają większe znaczenie dla wirusów znanych od dawna. 00:01:47.484 --> 00:01:50.394 Ale ponieważ nikt nie jest jeszcze odporny na nowego wirusa, 00:01:50.394 --> 00:01:52.343 ma on tak wielu potencjalnych nosicieli, 00:01:52.343 --> 00:01:55.393 że nie potrzebuje idealnych warunków do rozprzestrzeniania. NOTE Paragraph 00:01:55.393 --> 00:01:58.821 W organizmie nosiciela kolce białka osadzają się w komórkach 00:01:58.821 --> 00:02:01.270 i łączą się z nimi, umożliwiając wirusowi 00:02:01.270 --> 00:02:05.536 przejęcie mechanizmów komórki do replikacji jego własnych genów. NOTE Paragraph 00:02:05.536 --> 00:02:08.616 Koronawirusy przechowują swoje geny na RNA. 00:02:08.616 --> 00:02:12.683 Wszystkie wirusy są wirusami RNA lub DNA. 00:02:12.683 --> 00:02:15.704 Wirusy RNA są zwykle mniejsze i mają mniej genów, 00:02:15.704 --> 00:02:20.259 co oznacza, że ​​infekują wielu gospodarzy i szybko się w nich replikują. 00:02:20.259 --> 00:02:24.460 Ogólnie rzecz biorąc, wirusy RNA nie mają mechanizmu naprawy, 00:02:24.460 --> 00:02:27.060 podczas gdy wirusy DNA mają. 00:02:27.060 --> 00:02:29.360 Kiedy wirus RNA się replikuje, 00:02:29.360 --> 00:02:33.405 jest o wiele bardziej prawdopodobne, że będzie miał błędy zwane mutacjami. NOTE Paragraph 00:02:33.405 --> 00:02:37.337 Wiele z tych mutacji jest bezużytecznych lub nawet szkodliwych. 00:02:37.337 --> 00:02:40.907 Ale przez niektóre wirus lepiej nadaje się do określonych środowisk, 00:02:40.907 --> 00:02:42.957 na przykład nowego gatunku nosiciela. 00:02:42.957 --> 00:02:47.429 Epidemie często występują, gdy wirus przeskakuje ze zwierząt na ludzi. 00:02:47.429 --> 00:02:50.839 Dotyczy to wirusów RNA, które wywołały epidemie eboli 00:02:50.839 --> 00:02:55.876 ziki i SARS oraz pandemię COVID-19. 00:02:55.876 --> 00:02:58.736 W organizmie ludzkim wirus nadal mutuje. 00:02:58.736 --> 00:03:01.166 Zwykle nie wystarcza to do stworzenia nowego wirusa, 00:03:01.166 --> 00:03:05.321 ale wystarcza do stworzenia odmian lub szczepów pierwotnego wirusa. NOTE Paragraph 00:03:05.321 --> 00:03:09.975 Koronawirus różni się od wirusów RNA kilkoma kluczowymi cechami. 00:03:09.975 --> 00:03:13.333 Jest jednym z największych, co oznacza, że ​​ma najwięcej genów. 00:03:13.333 --> 00:03:16.931 To stwarza więcej okazji do szkodliwych mutacji. 00:03:16.931 --> 00:03:21.067 Aby przeciwdziałać temu ryzyku, koronawirusy mają unikalną cechę: 00:03:21.067 --> 00:03:25.067 enzym, który sprawdza błędy replikacji i je koryguje. 00:03:25.067 --> 00:03:27.877 To sprawia, że ​​koronawirusy są znacznie bardziej stabilne, 00:03:27.877 --> 00:03:31.367 z wolniejszym poziomem mutacji, niż inne wirusy RNA. NOTE Paragraph 00:03:31.367 --> 00:03:33.637 Choć może to brzmieć groźnie, 00:03:33.637 --> 00:03:36.617 powolny wskaźnik mutacji to w rzeczywistości obiecujący znak 00:03:36.617 --> 00:03:38.857 jeśli chodzi o ich rozbrojenie. 00:03:38.857 --> 00:03:42.217 Przy ponownym zainfekowaniu nasz system immunologiczny 00:03:42.217 --> 00:03:45.307 może szybciej je rozpoznać i zniszczyć, 00:03:45.307 --> 00:03:47.397 żeby zapobiec chorobie. 00:03:47.397 --> 00:03:48.623 Ale mutacje mogą sprawić, 00:03:48.623 --> 00:03:52.097 że wirus będzie mniej rozpoznawalny dla systemu odpornościowego, 00:03:52.097 --> 00:03:53.717 czyli trudniejszy do zwalczenia. 00:03:53.717 --> 00:03:57.617 Mogą też zmniejszyć skuteczność leków przeciwwirusowych i szczepionek, 00:03:57.617 --> 00:04:01.477 dostosowanych do konkretnego wirusa. 00:04:01.477 --> 00:04:04.417 Dlatego co roku potrzebujemy nowej szczepionki na grypę. 00:04:04.417 --> 00:04:09.248 Wirus grypy mutuje tak szybko, że stale pojawiają się nowe szczepy. 00:04:09.248 --> 00:04:11.938 Wolniejsze tempo mutacji koronawirusów oznacza, 00:04:11.938 --> 00:04:14.678 że ​​nasz układ odpornościowy, leki i szczepionki 00:04:14.678 --> 00:04:18.166 mogą rozpoznać je dłużej po infekcji, 00:04:18.166 --> 00:04:21.026 czyli lepiej nas chronić. NOTE Paragraph 00:04:21.026 --> 00:04:25.710 Nie wiadomo, jak długo trwa odporność organizmu na różne koronawirusy. 00:04:25.710 --> 00:04:29.611 Nigdy nie zatwierdzono leczenia ani szczepionki przeciwko koronawirusowi. 00:04:29.611 --> 00:04:33.046 Nie koncentrowaliśmy się na leczeniu tych, które powodują przeziębienia, 00:04:33.046 --> 00:04:36.091 i chociaż naukowcy zaczęli rozwijać metody leczenia SARS i MERS 00:04:36.091 --> 00:04:40.367 epidemie te zakończyły się przed testami kuracji w badaniach klinicznych. NOTE Paragraph 00:04:40.367 --> 00:04:43.487 Ponieważ nadal wkraczamy w siedliska innych zwierząt, 00:04:43.487 --> 00:04:46.161 niektórzy naukowcy twierdzą, że nowy koronawirus, 00:04:46.161 --> 00:04:48.620 który przeskoczy na ludzi, jest nieunikniony 00:04:48.620 --> 00:04:53.548 ale jeśli zbadamy te niewiadome, nie musi oznaczać katastrofy.