0:00:00.964,0:00:02.404
11 жасымда

0:00:02.404,0:00:06.966
үйімдегі қуанышты дауыстан [br]таңертең оянғаным әлі есімде.

0:00:06.966,0:00:09.437
Әкем кішкентай, [br]сұр радиосынан

0:00:09.437,0:00:13.611
BBC жаңалықтарын [br]тыңдайтын.

0:00:13.611,0:00:16.487
Оны жүзінде сол кезде әдеттен тыс

0:00:16.487,0:00:20.458
қуаныш бар еді.

0:00:20.458,0:00:25.343
Әкем: «Талибандар кетті!» - деп [br]айқайлап жіберді.

0:00:25.343,0:00:27.931
Мұның не екенін түсінбесем де,

0:00:27.931,0:00:33.117
әкемнің бақытты жүзін көрдім.

0:00:33.117,0:00:41.628
Ол: «Енді сен мектепке бара аласың» [br]- деді.

0:00:41.628,0:00:46.797
Сол күнгі таңғы мезгілді ешқашан [br]ұмытпаймын.

0:00:46.797,0:00:51.965
Кәдімгі шын мектеп.

0:00:51.965,0:00:55.073
Талибандар Ауғанстанды басып алып,

0:00:55.073,0:00:58.596
қыздарға мектепке баруға тыйым салған [br]уақытта алты жаста едім.

0:00:58.596,0:01:01.704
Одан кейінгі бес жылда[br]әпкемді мектепке апару үшін

0:01:01.704,0:01:04.215
ұл болып киініп жүрдім.

0:01:04.215,0:01:09.629
Елден құпия мектепке баратынбыз.

0:01:09.629,0:01:14.254
Тек осылай ғана біз екеуміз де [br]білім ала алатын едік.

0:01:14.254,0:01:17.488
Біз күнде жүретін жолымызды

0:01:17.488,0:01:21.511
өзгелер біліп қоймасын [br]деп өзгертіп отырдық.

0:01:21.511,0:01:23.705
Кітаптарымызды азық-түлік [br]сөмкесіне салдық,

0:01:23.705,0:01:29.841
сонда жай ғана дүкенге шыққан сияқты [br]болып көрінетінбіз.

0:01:29.841,0:01:32.217
Мектеп үйдің ішінде болатын,

0:01:32.217,0:01:37.880
100-ден аса адам кішкентай бір бөлмеде [br]отыратынбыз.

0:01:37.880,0:01:43.730
Қыста бұл ыңғайлы еді, ал жазда шыдау [br]мүмкін болмайтын.

0:01:43.730,0:01:46.251
Біз, ұстаздарымыз, ата-аналарымыз –

0:01:46.251,0:01:50.605
бәріміз де өмірімізді тәуекелге тігіп [br]отырғанымызды білдік.

0:01:50.605,0:01:52.978
Кей кезде Талибандардың күдіктенуінен,

0:01:52.978,0:01:56.894
сабақ болмай қалатын.

0:01:56.894,0:01:59.674
Біз туралы біле ме екен [br]деп уайымдайтынбыз.

0:01:59.674,0:02:02.706
Бізді аңдып жүр ме?

0:02:02.706,0:02:06.238
Біздің қайда тұратынымызды біле ме?

0:02:06.238,0:02:08.896
Біз қорықтық,

0:02:08.896,0:02:15.822
бірақ, сонда да мектепке барғымыз келетін.

0:02:15.822,0:02:19.562
Білімді құрметтейтін,

0:02:19.562,0:02:25.809
ал қыздарына қазынадай қарайтын отбасында [br]туғаныма бақыттымын.

0:02:25.809,0:02:30.960
Менің атам өз заманының[br]ерекше адамы болатын.

0:02:30.960,0:02:34.439
Ауғанстанның шалғай ауылынан шыққан [br]абсолютті авантюрист,

0:02:34.439,0:02:37.935
ол қызының, яғни анамның сабаққа баруын [br]талап етемін деп,

0:02:37.935,0:02:44.348
өз әкесінің қарсылығына тап болған адам.

0:02:44.348,0:02:47.858
Осылайша менің білімді анам ұстаз болды.

0:02:47.858,0:02:50.884
Міне, ол суретте.

0:02:50.884,0:02:53.551
Ол 2 жыл бұрын жұмыстан шығып,

0:02:53.551,0:02:58.929
үйімізді көрші қыздар мен әйелдерді оқыту [br]үшін мектепке айналдырды.

0:02:58.929,0:03:03.317
Менің әкем — міне ол —

0:03:03.317,0:03:10.218
отбасындағы бірінші болып білім алған [br]адам.

0:03:10.218,0:03:12.327
Оның алдында қыздарды қоса алғанда,

0:03:12.327,0:03:17.416
балалары білім ала ма деген сұрақ [br]туған емес,

0:03:17.416,0:03:21.836
Талибандардың қоқан-лоққысына қарамай,[br]тәуекелге бел буып мектепке берген.

0:03:21.836,0:03:30.182
Ол үшін балалары білім алмаса, [br]сол қорқыныш болар еді.

0:03:30.182,0:03:33.310
Талибандар басқарған жылдары

0:03:33.310,0:03:38.403
өмірден көңілімнің қалғаны соншалық, [br]үнемі қорқынышта болып,

0:03:38.403,0:03:42.355
өз болашағымды мүлде елестете алмайтын [br]кездер әлі есімде.

0:03:42.355,0:03:45.409
Мен бәрін де тастағым келетін

0:03:45.409,0:03:48.545
бірақ, әкем

0:03:48.545,0:03:51.054
былай дейтін:

0:03:51.054,0:03:53.159
«Мені тыңда, қызым,

0:03:53.159,0:03:56.475
сен өміріңдегі бардың бәрін жоғалтуың [br]мүмкін.

0:03:56.475,0:04:00.680
Ақшаңды ұрлауы мүмкін, соғыс кезінде [br]үйіңді де тастауға тура келеді,

0:04:00.680,0:04:03.461
бірақ бір нәрсе өзіңмен қалады,

0:04:03.461,0:04:06.769
ол сенің басыңдағы нәрсе,

0:04:06.769,0:04:11.685
егер де сенің білім алуың үшін, [br]бізге қан сатуға тура келсе,

0:04:11.685,0:04:14.906
біз оған да дайынбыз.

0:04:14.906,0:04:19.988
Сенің әлі де білім алғың келмей ме?»

0:04:19.988,0:04:23.116
Қазір менің жасым 22-де.

0:04:23.116,0:04:25.886
Мен ондаған жылға созылған соғыстың

0:04:25.886,0:04:29.056
әсерінен қираған елде өстім.

0:04:29.056,0:04:34.197
Менің жасымдағы әйелдердің 6%-дан [br]азы ғана мектепті бітірді,

0:04:34.197,0:04:36.662
егер де менің де отбасымда[br]білім бағаланбаса,

0:04:36.662,0:04:39.266
мен де солардың қатарында болар едім.

0:04:39.266,0:04:44.581
Бірақ, осында тұрғаныма және Миддлбери [br]колледжін бітіргенім үшін қуанамын.

0:04:44.581,0:04:54.594
(Қол соғу)

0:04:54.594,0:04:57.542
Ауғанстанға қайта келгенімде, [br]

0:04:57.542,0:05:02.121
қыздарына білім беремін дегені үшін, [br]үй іші теріс айналған атам,

0:05:02.121,0:05:05.615
мені құттықтағандардың алғашқысы болды.

0:05:05.615,0:05:08.245
Ол тек қана менің білім алғаным [br]үшін ғана емес,

0:05:08.245,0:05:10.454
сонымен қатар Кабул көшелері бойымен

0:05:10.454,0:05:12.176
оны машинамен алып жүрген,

0:05:12.176,0:05:15.678
иә машина айдаған ең алғашқы әйел [br]болғаным үшін де мақтанды.

0:05:15.678,0:05:21.040
(Қол соғу)

0:05:21.040,0:05:23.689
Отбасым маған сенеді.

0:05:23.689,0:05:28.639
Көп нәрсені армандаймын, бірақ [br]отбасым мен үшін үлкен нәрселерді тілейді.

0:05:28.639,0:05:33.106
Міне, сондықтан да әйелдерді оқытуға [br]бағытталған халықаралық

0:05:33.106,0:05:35.870
10х10 компаниясының халықаралық елшісімін.

0:05:35.870,0:05:38.449
Міне, сондықтан да қыздарға

0:05:38.449,0:05:40.916
әлі де мектепке бару қауіпті болып [br]саналатын,

0:05:40.916,0:05:42.645
Ауғанстандағы қыздарға арналған,

0:05:42.645,0:05:48.282
SOLA мектеп-пансионы [br]құрылтайшысының бірімін.

0:05:48.282,0:05:52.047
Ең қызығы — мектебімнің осы мүмкіндікті [br]жібергісі келмейтін

0:05:52.047,0:05:57.675
оқушыларын көру.

0:05:57.675,0:06:00.602
Әйелдің білім алуына қатысты[br]теріс ойларға қарамастан,

0:06:00.602,0:06:05.180
олардың ата-анам сияқты,

0:06:05.180,0:06:14.112
қолдап отырған ата-аналарының, әкелерінің [br]барын көріп отырмын

0:06:14.112,0:06:16.818
Ахмед сияқты. Бұл оның шын аты емес,

0:06:16.818,0:06:19.446
бірақ сіздерге оның жүзін [br]көрсете аламаймын.

0:06:19.446,0:06:23.091
Ахмед — оқушыларымның бірінің әкесі.

0:06:23.091,0:06:26.927
Жарты ай бұрын, қызы екеуі

0:06:26.927,0:06:30.261
ауылдарына SOLA-дан қайтып келе жатқанда,

0:06:30.261,0:06:36.754
сол кезде жол бойына қойылған

0:06:36.754,0:06:41.536
бомбаның жарылысынан қаза бола жаздады.

0:06:41.536,0:06:44.939
Ол үйіне кіре салған бетте [br]телефон шырылдап,

0:06:44.939,0:06:47.634
арғы шетіндегі дауыс:

0:06:47.634,0:06:51.029
"Егер тағы да қызыңды мектепке жіберсең,

0:06:51.029,0:06:53.806
тағы да өлтіруге тырысамыз", - деді.

0:06:53.806,0:06:57.708
«Егер өлтіргілерің келсе, [br]қазір өлтіріңдер,

0:06:57.708,0:07:01.602
бірақ, сендердің ескірген және [br]артта қалған сенімдерің үшін

0:07:01.602,0:07:06.434
қызымның болашағын құртпаймын», —[br]деп жауап берді.

0:07:06.434,0:07:08.803
Міне, менің Ауғанстанда түсінгенім осы,

0:07:08.803,0:07:12.323
және Батыста бұл туралы көп айтылмайды

0:07:12.323,0:07:15.546
Көбіміздің артымызда,

0:07:15.546,0:07:22.909
өз қызының қадірін білетін,

0:07:22.909,0:07:27.536
қызының жеңісі – өз жеңісі деп білетін [br]әкелер тұр.

0:07:27.536,0:07:31.474
Бірақ аналарымыз жеңіске жетуімізге [br]көмектеспейді дегенім емес.

0:07:31.474,0:07:36.010
Алғаш қыздарының болашағын

0:07:36.010,0:07:39.350
ойлайтындар дәл осылар,

0:07:39.350,0:07:42.761
бірақ Ауғанстан сияқты елде

0:07:42.761,0:07:46.181
біз ер адамдардың қолдауына [br]ие болуымыз керек.

0:07:46.181,0:07:49.731
Талибандар басқарған кезде,[br]мектепке баратын қыздар саны

0:07:49.731,0:07:51.523
бар-жоғы бірнеше жүз болды,

0:07:51.523,0:07:53.861
бірақ бұның заңсыз болғандығын [br]ұмытпаңыздар.

0:07:53.861,0:07:59.353
Қазіргі кезде Ауғанстанда 3 млн.[br]қыз мектепке барады.

0:07:59.353,0:08:06.600
(Қол соғу)

0:08:06.600,0:08:12.751
Америкадан Ауғанстан мүлдем басқаша.

0:08:12.751,0:08:17.723
Америкалықтар бұл өзгерісті [br]уақытша деп ойлайды.

0:08:17.723,0:08:20.773
Көп өзгеріс Америка әскері [br]шығарылған соң,

0:08:20.773,0:08:25.265
ұзақ уақытқа бармай ма деп қорқамын.

0:08:25.265,0:08:28.918
Бірақ Ауғанстанға қайтып келген соң,

0:08:28.918,0:08:33.703
мектебімде оқып жатқандар мен

0:08:33.703,0:08:36.343
оларды қолдап, көтеріп отырған [br]ата-аналарды көремін.

0:08:36.343,0:08:40.810
ұзақ мерзімді өзгерістер мен

0:08:40.810,0:08:44.110
келешегі бар болашақты көріп отырмын.

0:08:44.110,0:08:52.577
Мен үшін Ауғанстан — үміт пен [br]шексіз мүмкіндік елі

0:08:52.577,0:08:55.989
және күн сайын

0:08:55.989,0:08:59.397
SOLA оқушылары есіме осыны салып отырады.

0:08:59.397,0:09:02.604
Мен сияқты, олар да көп нәрсені [br]армандайды.

0:09:02.604,0:09:04.315
Рақмет.

0:09:04.315,0:09:15.192
(Қол соғу)