1
00:00:00,964 --> 00:00:02,404
Gdy miałam 11 lat,

2
00:00:02,404 --> 00:00:06,966
pewnego ranka obudził mnie
okrzyk radości w moim domu.

3
00:00:06,966 --> 00:00:09,437
To mój ojciec słuchał
wiadomości BBC

4
00:00:09,437 --> 00:00:13,611
w swoim małym, szarym radiu.

5
00:00:13,611 --> 00:00:16,487
Uśmiechał się szeroko, co było niezwykłe,

6
00:00:16,487 --> 00:00:20,458
ponieważ wiadomości przeważnie go przygnębiały.

7
00:00:20,458 --> 00:00:25,343
"Koniec z Talibami!", wykrzyknął.

8
00:00:25,343 --> 00:00:27,931
Nie wiedziałam, co miał na myśli,

9
00:00:27,931 --> 00:00:33,117
ale był bardzo, bardzo szczęśliwy.

10
00:00:33,117 --> 00:00:41,628
"Teraz możesz iść do prawdziwej szkoły", oznajmił.

11
00:00:41,628 --> 00:00:46,797
Poranek, którego nigdy nie zapomnę.

12
00:00:46,797 --> 00:00:51,965
Prawdziwa szkoła.

13
00:00:51,965 --> 00:00:55,073
Gdy Talibowie przejęli władzę w Afganistanie, 
miałam 6 lat.

14
00:00:55,073 --> 00:00:58,596
Wprowadzili zakaz posyłania dziewcząt do szkoły.

15
00:00:58,596 --> 00:01:01,704
Przez następnych 5 lat przebierałam się za chłopca

16
00:01:01,704 --> 00:01:04,215
i eskortowałam starszą siostrę, której już nie wolno było

17
00:01:04,215 --> 00:01:09,629
przebywać samej poza domem,
do potajemnej szkoły.

18
00:01:09,629 --> 00:01:14,254
Był to jedyny sposób zdobycia przez nas wykształcenia.

19
00:01:14,254 --> 00:01:17,488
Każdego dnia obierałyśmy inną drogę,

20
00:01:17,488 --> 00:01:21,511
tak, aby nikt nie zaczął podejrzewać, dokąd szłyśmy.

21
00:01:21,511 --> 00:01:23,705
Chowałyśmy nasze książki w torbach na zakupy,

22
00:01:23,705 --> 00:01:29,841
aby sprawiać wrażenie, że wyszłyśmy tylko na targ.

23
00:01:29,841 --> 00:01:32,217
Szkoła była w domu,

24
00:01:32,217 --> 00:01:37,880
ponad setka nas upakowana w małym pokoju.

25
00:01:37,880 --> 00:01:43,730
Było tam przytulnie w zimie, ale niezwykle gorąco w lecie.

26
00:01:43,730 --> 00:01:46,251
Wszyscy wiedzieliśmy, że ryzykujemy życie,

27
00:01:46,251 --> 00:01:50,605
nauczyciel, uczennice, nasi rodzice.

28
00:01:50,605 --> 00:01:52,978
Od czasu do czasu zajęcia były odwoływane na tydzień,

29
00:01:52,978 --> 00:01:56,894
ponieważ Talibowie byli podejrzliwi.

30
00:01:56,894 --> 00:01:59,674
Zawsze zastanawiałyśmy się, co wiedzą o nas.

31
00:01:59,674 --> 00:02:02,706
Czy jesteśmy śledzone?

32
00:02:02,706 --> 00:02:06,238
Czy wiedzą, gdzie mieszkamy?

33
00:02:06,238 --> 00:02:08,896
Byłyśmy przerażone,

34
00:02:08,896 --> 00:02:15,822
ale wciąż szkoła była miejscem, w którym chciałyśmy być.

35
00:02:15,822 --> 00:02:19,562
Miałam szczęście dorastać w rodzinie,

36
00:02:19,562 --> 00:02:25,809
w której ceniono edukację i doceniano córki.

37
00:02:25,809 --> 00:02:30,960
Mój dziadek był niezwykłym mężczyzną jak na swoje czasy.

38
00:02:30,960 --> 00:02:34,439
Indywidualista z odległej prowincji Afganistanu,

39
00:02:34,439 --> 00:02:37,935
nalegał, aby jego córka, moja mama,

40
00:02:37,935 --> 00:02:44,348
chodziła do szkoły, za co został wydziedziczony 
przez swego ojca.

41
00:02:44,348 --> 00:02:47,858
Ale moja wykształcona mama została nauczycielką.

42
00:02:47,858 --> 00:02:50,884
Oto ona.

43
00:02:50,884 --> 00:02:53,551
Przeszła na emeryturę 2 lata temu
tylko po to, aby przekształcić nasz dom

44
00:02:53,551 --> 00:02:58,929
w szkołę dla dziewcząt i kobiet z sąsiedztwa.

45
00:02:58,929 --> 00:03:03,317
A mój ojciec - oto on -

46
00:03:03,317 --> 00:03:10,218
był pierwszym ze swojej rodziny, który 
otrzymał wykształcenie.

47
00:03:10,218 --> 00:03:12,327
Nie było mowy, aby jego dzieci

48
00:03:12,327 --> 00:03:17,416
nie otrzymały wykształcenia, włączając w to córki,

49
00:03:17,416 --> 00:03:21,836
pomimo Talibów, pomimo ryzyka.

50
00:03:21,836 --> 00:03:30,182
Większym ryzykiem dla niego było 
nie wykształcić swoich dzieci.

51
00:03:30,182 --> 00:03:33,310
Podczas władzy Talibów

52
00:03:33,310 --> 00:03:38,403
bywały czasy, kiedy byłam bardzo sfrustrowana 
naszym życiem,

53
00:03:38,403 --> 00:03:42,355
zawsze przerażona i bez nadziei na przyszłość.

54
00:03:42,355 --> 00:03:45,409
Chciałam zrezygnować,

55
00:03:45,409 --> 00:03:48,545
ale mój ojciec

56
00:03:48,545 --> 00:03:51,054
mówił wtedy,

57
00:03:51,054 --> 00:03:53,159
"Słuchaj, moja córko,

58
00:03:53,159 --> 00:03:56,475
możesz stracić wszystko, co posiadasz.

59
00:03:56,475 --> 00:04:00,680
Twoje pieniądze mogą zostać skradzione.
Możesz zostać zmuszona opuścić dom w czasie wojny.

60
00:04:00,680 --> 00:04:03,461
Jedyna rzecz, która zawsze pozostanie

61
00:04:03,461 --> 00:04:06,769
jest tutaj,

62
00:04:06,769 --> 00:04:11,685
i jeżeli będziemy musieli zapłacić krwią
za twoją szkołę,

63
00:04:11,685 --> 00:04:14,906
to zapłacimy.

64
00:04:14,906 --> 00:04:19,988
Wciąż chcesz zrezygnować?"

65
00:04:19,988 --> 00:04:23,116
Dzisiaj mam 22 lata.

66
00:04:23,116 --> 00:04:25,886
Dorastałam w kraju, który został zniszczony

67
00:04:25,886 --> 00:04:29,056
przez dziesiątki lat wojny.

68
00:04:29,056 --> 00:04:34,197
Mniej niż 6% kobiet w moim wieku
osiągnęło więcej niż średnie wykształcenie,

69
00:04:34,197 --> 00:04:36,662
i gdyby nie poświecenie mojej rodziny 
dla mojej edukacji,

70
00:04:36,662 --> 00:04:39,266
to byłabym jedną z wielu.

71
00:04:39,266 --> 00:04:44,581
Zamiast tego, stoję tutaj jako dumna absolwentka Middlebury College.

72
00:04:44,581 --> 00:04:54,594
(Oklaski)

73
00:04:54,594 --> 00:04:57,542
Kiedy wróciłam do Afganistanu, mój dziadek,

74
00:04:57,542 --> 00:05:02,121
ten, który został wygnany z domu, bo ośmielił się 
edukować własne córki,

75
00:05:02,121 --> 00:05:05,615
był pośród pierwszych, którzy mi
gratulowali.

76
00:05:05,615 --> 00:05:08,245
Nie tylko rozpowiada o moim dyplomie,

77
00:05:08,245 --> 00:05:10,454
ale również i o tym, że byłam pierwszą kobietą,

78
00:05:10,454 --> 00:05:12,176
i że jestem pierwszą kobietą

79
00:05:12,176 --> 00:05:15,678
wożącą go samochodem ulicami Kabulu.

80
00:05:15,678 --> 00:05:21,040
(Oklaski)

81
00:05:21,040 --> 00:05:23,689
Moja rodzina wierzy we mnie.

82
00:05:23,689 --> 00:05:28,639
Mam duże marzenia,
ale moja rodzina ma jeszcze większe.

83
00:05:28,639 --> 00:05:33,106
Oto dlaczego jestem globalnym ambasadorem
dla 10x10,

84
00:05:33,106 --> 00:05:35,870
światowej kampanii kształcenia kobiet.

85
00:05:35,870 --> 00:05:38,449
Właśnie dlatego współzałożyłam SOLA,

86
00:05:38,449 --> 00:05:40,916
pierwszą, i być może jedyną szkołę z internatem

87
00:05:40,916 --> 00:05:42,645
dla dziewcząt w Afganistanie,

88
00:05:42,645 --> 00:05:48,282
w kraju, w którym dla dziewcząt chodzenie do szkoły wciąż wiąże się z zagrożeniem.

89
00:05:48,282 --> 00:05:52,047
Ekscytujący jest widok uczennic w mojej szkole,

90
00:05:52,047 --> 00:05:57,675
z ambicją chwytających się możliwości.

91
00:05:57,675 --> 00:06:00,602
I widzę ich rodziców i ojców,

92
00:06:00,602 --> 00:06:05,180
którzy tak samo jak moi rodzice wspierają je,

93
00:06:05,180 --> 00:06:14,112
pomimo i nawet w obliczu zastraszającego sprzeciwu.

94
00:06:14,112 --> 00:06:16,818
Tak jak Ahmed. Nie jest to jego prawdziwe imię,

95
00:06:16,818 --> 00:06:19,446
i nie mogę pokazać jego twarzy,

96
00:06:19,446 --> 00:06:23,091
ale Ahmed jest ojcem jednej z moich uczennic.

97
00:06:23,091 --> 00:06:26,927
Niecały miesiąc temu on i jego córka

98
00:06:26,927 --> 00:06:30,261
wracali z SOLA do rodzinnej wioski,

99
00:06:30,261 --> 00:06:36,754
i dosłownie uniknęli śmierci o włos

100
00:06:36,754 --> 00:06:41,536
w wybuchu przydrożnej bomby, była to kwestia minut.

101
00:06:41,536 --> 00:06:44,939
Kiedy przybyli do domu, zadzwonił telefon

102
00:06:44,939 --> 00:06:47,634
i głos ostrzegł ich,

103
00:06:47,634 --> 00:06:51,029
że jeżeli wyśle córkę z powrotem do szkoły,

104
00:06:51,029 --> 00:06:53,806
to spróbują ponownie ich zabić.

105
00:06:53,806 --> 00:06:57,708
"Zabijcie mnie teraz, jeśli chcecie", powiedział,

106
00:06:57,708 --> 00:07:01,602
"ale ja nie zrujnuję przyszłości mojej córki

107
00:07:01,602 --> 00:07:06,434
dla was i dla waszych starych, zacofanych idei."

108
00:07:06,434 --> 00:07:08,803
Uświadomiłam sobie coś, co dotyczy Afganistanu,

109
00:07:08,803 --> 00:07:12,323
a co jest często odrzucane przez Zachód:

110
00:07:12,323 --> 00:07:15,546
że za naszymi sukcesami

111
00:07:15,546 --> 00:07:22,909
stoją przeważnie ojcowie, którzy uznają 
wartość swych córek,

112
00:07:22,909 --> 00:07:27,536
i którzy postrzegają ich sukces jako sukces własny.

113
00:07:27,536 --> 00:07:31,474
To nie znaczy, że matki nie odgrywają roli
w naszym sukcesie.

114
00:07:31,474 --> 00:07:36,010
W rzeczywistości często są one
inicjatorkami i przekonującymi negocjatorkami

115
00:07:36,010 --> 00:07:39,350
jasnej przyszłości dla córek,

116
00:07:39,350 --> 00:07:42,761
ale w kontekście społeczeństwa takiego jak afgańskie,

117
00:07:42,761 --> 00:07:46,181
musimy mieć poparcie mężczyzn.

118
00:07:46,181 --> 00:07:49,731
Za Talibów dziewczęta chodzące do szkoły

119
00:07:49,731 --> 00:07:51,523
liczyły się w setkach,

120
00:07:51,523 --> 00:07:53,861
pamiętajcie, to było nielegalne.

121
00:07:53,861 --> 00:07:59,353
Obecnie ponad 3 mln dziewcząt
uczęszcza do szkół w Afganistanie.

122
00:07:59,353 --> 00:08:06,600
(Oklaski)

123
00:08:06,600 --> 00:08:12,751
Afganistan wygląda tak odmiennie stąd,
z perspektywy amerykańskiej.

124
00:08:12,751 --> 00:08:17,723
Sądzę, że Amerykanie postrzegają kruchość 
wprowadzonych zmian.

125
00:08:17,723 --> 00:08:20,773
Boję się, że te zmiany nie przetrwają długo

126
00:08:20,773 --> 00:08:25,265
po wycofaniu się amerykańskich wojsk.

127
00:08:25,265 --> 00:08:28,918
Ale kiedy jestem w Afganistanie,

128
00:08:28,918 --> 00:08:33,703
kiedy widzę uczennice w mojej szkole

129
00:08:33,703 --> 00:08:36,343
i ich rodziców, którzy je wspierają,

130
00:08:36,343 --> 00:08:40,810
zachęcają, widzę obiecującą przyszłość

131
00:08:40,810 --> 00:08:44,110
i trwałą zmianę.

132
00:08:44,110 --> 00:08:52,577
Dla mnie Afganistan jest krajem nadziei 
i nieograniczonych możliwości,

133
00:08:52,577 --> 00:08:55,989
i każdego dnia

134
00:08:55,989 --> 00:08:59,397
moje uczennice przypominają mi o tym.

135
00:08:59,397 --> 00:09:02,604
Mają, tak jak ja, wielkie marzenia.

136
00:09:02,604 --> 00:09:04,315
Dziękuję.

137
00:09:04,315 --> 00:09:15,192
(Oklaski).