0:00:00.964,0:00:02.404
Kur isha 11 vieç,

0:00:02.404,0:00:06.966
më kujtohet qe u zgjova nga gjumi dhe në shtepi kishte nje atmosfere të kendshme

0:00:06.966,0:00:09.437
babai po degjonte lajmet e BBC

0:00:09.437,0:00:13.611
me radjon e tij të vogel njgyre gri.

0:00:13.611,0:00:16.487
Kishte një buzeqeshje të madhe në fytyre, gje e rrallë në ate kohë

0:00:16.487,0:00:20.458
normalisht lajmet e aktualitetit e bënin të merzitur.

0:00:20.458,0:00:25.343
"Talebanet kane ikur" therriti babai.

0:00:25.343,0:00:27.931
Nuk e dija se per çfare e kishte fjalën,

0:00:27.931,0:00:33.117
por kuptova qe babai ishte shumë i gëzuar.

0:00:33.117,0:00:41.628
"Më në fund do të ndjekesh nje shkollë te vertete" më tha.

0:00:41.628,0:00:46.797
Një mengjes që nuk do harroj kurrë.

0:00:46.797,0:00:51.965
Nje shkolle e vërtete.

0:00:51.965,0:00:55.073
Isha 6 vjeçe kur talebanët pushtuan Afganistanin

0:00:55.073,0:00:58.596
dhe e bëne shkollen të pa-ligjshme për vajzat.

0:00:58.596,0:01:01.704
Gjatë 5 vjeteve që erdhen jam veshur si çun

0:01:01.704,0:01:04.215
per të shoqeruar motren e madhe, e cila nuk mundesh

0:01:04.215,0:01:09.629
të dilte vetëm, për të shkuar në një shkollë sekrete.

0:01:09.629,0:01:14.254
Ishte e vetmja menyre qe kishim per te studiuar.

0:01:14.254,0:01:17.488
Cdo ditë, benim një rrugë të re

0:01:17.488,0:01:21.511
qe asnjeri mos te dyshonte se ku po shkonim.

0:01:21.511,0:01:23.705
Fshihnim librat në çantat e pazarit

0:01:23.705,0:01:29.841
që të tjeret të kujtonin se ishim duke bere pazarin.

0:01:29.841,0:01:32.217
Shkolla gjendesh brenda nje shtëpie,

0:01:32.217,0:01:37.880
ishim më shumë se 100 nga ne brenda ne dhomen e ndenjes.

0:01:37.880,0:01:43.730
Ishte e rehatshme në dimër por në verë vdisje nga vapa.

0:01:43.730,0:01:46.251
Të gjithë dinim që po rrezikonim jetën --

0:01:46.251,0:01:50.605
mesuesja, studentet dhe prinderit tanë.

0:01:50.605,0:01:52.978
Ndonjë herë ndodhte që shkolla mbyllej papritmas

0:01:52.978,0:01:56.894
per një javë sepse talebanet dyshonin.

0:01:56.894,0:01:59.674
Shumë herë e pyesnim veten se çfare dinin për ne

0:01:59.674,0:02:02.706
A ishim të ndjekura?

0:02:02.706,0:02:06.238
A e dinin se nga vinim?

0:02:06.238,0:02:08.896
Kishim frikë,

0:02:08.896,0:02:15.822
por shkolla ishte vendi se ku donim të ishim.

0:02:15.822,0:02:19.562
Kam pasur shumë fat që linda ne nje familje

0:02:19.562,0:02:25.809
ku arsimi ishte i cmuar dhe vajzat vlerësoheshin.

0:02:25.809,0:02:30.960
Gjyshi im ka qenë nje burrë i jashtëzakonshëm për kohen e tij.

0:02:30.960,0:02:34.439
Nje antikonformist i vertete nga një fshat i humbur i Afganistanit,

0:02:34.439,0:02:37.935
këmbënguli që e bija, mamaja ime,

0:02:37.935,0:02:44.348
te arsimohej, dhe per kete arsye ishte mohuar nga babai i tij.

0:02:44.348,0:02:47.858
Por mamaja ime pas studimeve u bë mesuese.

0:02:47.858,0:02:50.884
Ja ku është.

0:02:50.884,0:02:53.551
Prej 2 vjetesh është në pension por vetëm per të kthyer shtepinë tonë

0:02:53.551,0:02:58.929
në shkollë për gratë dhe vajzat e lagjes sone.

0:02:58.929,0:03:03.317
Ja dhe babai im

0:03:03.317,0:03:10.218
ka qenë i pari në familjen e tij që ka studiuar.

0:03:10.218,0:03:12.327
Dhe nuk dyshonte që edhe femijet e tij do

0:03:12.327,0:03:17.416
të studjonin, perfshirë vajzat,

0:03:17.416,0:03:21.836
pavarësisht nga talebanët, pavaresisht nga rreziku.

0:03:21.836,0:03:30.182
Për atë, rreziku më i madh ishte që të linte femijët e tij pa arsim.

0:03:30.182,0:03:33.310
Gjatë qeverisjes talebane, më kujtohet

0:03:33.310,0:03:38.403
qe isha shume e stresuar nga jeta jonë

0:03:38.403,0:03:42.355
dhe isha shume e trembur dhe nuk shikoja një të ardhme.

0:03:42.355,0:03:45.409
Doja te hiqja dorë nga studimet,

0:03:45.409,0:03:48.545
por babai,

0:03:48.545,0:03:51.054
me tha,

0:03:51.054,0:03:53.159
"Degjo, bija ime,

0:03:53.159,0:03:56.475
ne jetë mund te humbesh gjithçka.

0:03:56.475,0:04:00.680
Mund të të vjedhin parate. Mund të detyrojne të braktisësh shtepinë gjatë një lufte.

0:04:00.680,0:04:03.461
Por e vetmja gje qe do kesh gjithmonë me vete

0:04:03.461,0:04:06.769
ështe çfare ke këtu,

0:04:06.769,0:04:11.685
edhe nese do jemi të detyruar me shit gjakun për të paguar pagesen e shkollës,

0:04:11.685,0:04:14.906
do e bëjme.

0:04:14.906,0:04:19.988
Pra, je e sigurt qe nuk do të vazhdosh?"

0:04:19.988,0:04:23.116
Sot jam 22 vjeç.

0:04:23.116,0:04:25.886
Jam rritur ne një shtet komplet te shkatërruar

0:04:25.886,0:04:29.056
nga dhjetra vjet luftë.

0:04:29.056,0:04:34.197
Më pak se 6% i grave te moshes sime kane pasur mundesine te shkojne më larg se shkolla mesme,

0:04:34.197,0:04:36.662
dhe nëse familja ime nuk do te ishte kaq e angazhuari ne edukimin tim,

0:04:36.662,0:04:39.266
une do isha një nga ato.

0:04:39.266,0:04:44.581
Por sot jam këtu, krenare që jam diplomuar ne universitetin e Middlebury.

0:04:44.581,0:04:54.594
(Duartrokitje)

0:04:54.594,0:04:57.542
Kur u ktheva në Afganistan, gjyshi im,

0:04:57.542,0:05:02.121
ai që iku nga shtepia e tij sepse guxoi të edukonte vajzat,

0:05:02.121,0:05:05.615
ka qenë nga të paret që më uruan.

0:05:05.615,0:05:08.245
Ai nuk është krenar vetem per diplomen time,

0:05:08.245,0:05:10.454
por edhe se kam qenë gruaja e parë

0:05:10.454,0:05:12.176
jam gruaja e parë

0:05:12.176,0:05:15.678
që e shoqeron me makinë neper rruget e Kabulit.

0:05:15.678,0:05:21.040
(duartrokitje)

0:05:21.040,0:05:23.689
Familja ime ka besim tek unë.

0:05:23.689,0:05:28.639
Une kam shumë ëndrra, por familja ka endërruar gjithmonë me shumë

0:05:28.639,0:05:33.106
Dhe ja pse sot jam nje ambasadore per 10x10,

0:05:33.106,0:05:35.870
nje fushatë boterore per arsimin e vajzave

0:05:35.870,0:05:38.449
Dhe ja perse kam krijuar SOLA,

0:05:38.449,0:05:40.916
i pari, dhe ndoshta i vetmi kolegj

0:05:40.916,0:05:42.645
për vajza ne Afganistan,

0:05:42.645,0:05:48.282
një shtet ku është akoma e veshtirë për gratë të shkojnë në shkollë.

0:05:48.282,0:05:52.047
Gjeja me emocionuese është që shikoj studente

0:05:52.047,0:05:57.675
me ambicje që kerkojne oportunitete.

0:05:57.675,0:06:00.602
Dhe shoh prinderit dhe baballaret e tyre

0:06:00.602,0:06:05.180
qe ashtu si i imi i mbeshtesin ato,

0:06:05.180,0:06:14.112
pavaresisht nga opozimi i fortë.

0:06:14.112,0:06:16.818
Ashtu si Ahmedi, nuk është emri tij i vërtet,

0:06:16.818,0:06:19.446
dhe nuk mundem t'ju tregoj fytyren e tij,

0:06:19.446,0:06:23.091
por Ahmedi është babai i një nga studentet e mija.

0:06:23.091,0:06:26.927
Para nje muaij, ai dhe vajza e tij

0:06:26.927,0:06:30.261
ishin duke u kthyer ne shtepi nga SOLA,

0:06:30.261,0:06:36.754
dhe shpëtuan pa u vrarë

0:06:36.754,0:06:41.536
nga një bombe në rrugë, pune minutash.

0:06:41.536,0:06:44.939
Kur arriten ne shtepi, ra telefoni,

0:06:44.939,0:06:47.634
dhe një zë i tha

0:06:47.634,0:06:51.029
në se vazhdon te coje vajzen në shkollë,

0:06:51.029,0:06:53.806
ata do te provojne perseri.

0:06:53.806,0:06:57.708
"Me vrit tani, po deshe" i tha ai,

0:06:57.708,0:07:01.602
"por nuk do shkatërroj të ardhmen e vajzes time

0:07:01.602,0:07:06.434
për idetë tuaja fanatike dhe të prapambetura".

0:07:06.434,0:07:08.803
Ajo qe kam kuptuar nga Afganistani,

0:07:08.803,0:07:12.323
dhe kjo gjë eshte refuzuar shpesh nga perëndimi,

0:07:12.323,0:07:15.546
qe pas shumices se atyre nga ne që ja dalim

0:07:15.546,0:07:22.909
eshtë një baba që njeh vleren e vajzes se tij

0:07:22.909,0:07:27.536
dhe e di që suksesi i saj eshtë suksesi i tij.

0:07:27.536,0:07:31.474
Kjo jo per të thenë që nënat nuk jan kyç ne suksesin tonë.

0:07:31.474,0:07:36.010
Ne fakt ato jane shpesh fillimi i tratatives

0:07:36.010,0:07:39.350
për një të ardhme të ndritur të vajzave të tyre,

0:07:39.350,0:07:42.761
por në nje kontekst si ai i Afganistanit,

0:07:42.761,0:07:46.181
na duhet të kemi mbeshtetjen e burrave.

0:07:46.181,0:07:49.731
Nen talebanet, per vajzat që shkonin në shkolle

0:07:49.731,0:07:51.523
qindra vajza

0:07:51.523,0:07:53.861
mos harroni, ishte e paligjshme.

0:07:53.861,0:07:59.353
Por sot, më shumë se 3 milion vajza janë ne shkollë në Afganistan

0:07:59.353,0:08:06.600
(duartrokitje)

0:08:06.600,0:08:12.751
Afganistani duket shumë ndryshe i parë nga Amerika.

0:08:12.751,0:08:17.723
Amerika shikon brishtesine tek ndryshimet.

0:08:17.723,0:08:20.773
Kam frike se keto ndryshime nuk do te zgjasin

0:08:20.773,0:08:25.265
shumë pas terheqjes të trupave amerikane.

0:08:25.265,0:08:28.918
Por kur jam ne Afganistan,

0:08:28.918,0:08:33.703
kur shikoj studentet në shkollen time

0:08:33.703,0:08:36.343
dhe prinderit që i mbrojne ata,

0:08:36.343,0:08:40.810
që i japin kurajo, shoh një të ardhme premtuese

0:08:40.810,0:08:44.110
dhe një ndryshim të qendrueshëm.

0:08:44.110,0:08:52.577
Per mua, Afganistani eshte toka e shpreses dhe mundësive pa kufi,

0:08:52.577,0:08:55.989
dhe çdo ditë

0:08:55.989,0:08:59.397
vajzat e SOLA-s ma kujtojne kete gjë.

0:08:59.397,0:09:02.604
Ashtu si unë, ato kane endrra të medha.

0:09:02.604,0:09:04.315
Faleminderit.

0:09:04.315,0:09:15.192
(duartrokitje)