0:00:06.549,0:00:07.989
Mwaka 1992

0:00:07.989,0:00:12.211
Meli ya mizigo iliyobeba shehena ya Vichezeo vya kuogea ilipatwa na dhoruba.

0:00:12.211,0:00:14.647
Makontena ya kusafirishia shehena yakapotea kwenye maji,

0:00:14.647,0:00:20.837
Mawimbi yalisomba bata wa raba na vichezeo vinginevyo kwenye bahari ya Pacific ya kaskazini.

0:00:20.837,0:00:22.697
Lakini havikukaa pamoja.

0:00:22.697,0:00:23.977
Tofauti kabisa--

0:00:23.977,0:00:27.307
Bata hao wametapakaa Dunia nzima,

0:00:27.307,0:00:29.557
Na wachunguzi wametumia njia yao

0:00:29.557,0:00:33.727
Kuelewa zaidi mikondo ya Bahari.

0:00:33.727,0:00:36.493
Mikondo ya bahari inaendeshwa na vitu vingi:

0:00:36.493,0:00:40.043
Upepo,mawimbi,mabadiliko kwenye wiani,

0:00:40.043,0:00:43.073
Na mzunguko wa Dunia.

0:00:43.073,0:00:47.733
Topografia ya sakafu ya bahari na ufukwe vinaongeza hiyo mizunguko,

0:00:47.733,0:00:49.360
Kusababisha mikondo iongeze spidi,

0:00:49.360,0:00:52.200
Kupunguza spidi au kubadili muelekeo.

0:00:52.200,0:00:55.030
Mikondo ya bahari imegawanyika kwenye makundi makuu mawili:

0:00:55.030,0:00:58.290
Mikondo ya juu na mikondo ya ndani ya bahari.

0:00:58.290,0:01:00.050
Mikondo ya juu ina dhibiti mwendo

0:01:00.050,0:01:02.660
Wa asilimia 10 ya maji ya bahari,

0:01:02.660,0:01:06.230
Wakati mikondo ya ndani inadhibiti asilimia 90 iliyobaki.

0:01:06.230,0:01:07.930
Japo yanasababishwa na vitu tofauti,

0:01:07.930,0:01:10.960
Mikondo ya juu na ya ndani inashabiana

0:01:10.960,0:01:15.160
Ni dansi ambayo inaifanya bahari itembee.

0:01:15.160,0:01:16.185
Karibu na fukwe,

0:01:16.185,0:01:19.635
Mikondo ya bahari ya juu inaendeshwa na upepo na mawimbi,

0:01:19.635,0:01:24.505
Ambayo inavuta Maji ndani na Nje pale ambapo kiwango cha maji kinapungua na kuongezeka.

0:01:24.505,0:01:29.773
Wakati huo huo,kwenye bahari upepo ndio nguvu kubwa ya mikondo ya juu.

0:01:29.773,0:01:31.517
Upepo unapovuma juu ya bahari,

0:01:31.517,0:01:34.507
Unaenda na maji ya juu,

0:01:34.507,0:01:37.477
Maji yanayotembea yavuta vilivyomo chini,

0:01:37.477,0:01:39.697
Na hizo zinavuta za chini yake.

0:01:39.697,0:01:43.197
Maji yenye kina kirefu cha Mita 400

0:01:43.197,0:01:47.027
Bado yana athiriwa na upepo wa juu ya bahari.

0:01:47.027,0:01:51.337
Ukiangalia kwa karibu muundo wa mikondo ya juu ya bahari ya Dunia nzima,

0:01:51.337,0:01:54.820
Utaona kwamba inatengeneza vitanzi vikubwa vinavyoitwa gyre,

0:01:54.820,0:01:57.580
Inayosafiri upande wa saa kaskazini mwa ulimwengu

0:01:57.580,0:02:00.430
Na kwa kurudi kusini mwa ulimwengu.

0:02:00.430,0:02:02.620
Hiyo ni sababu ya jinsi Dunia inavyozunguka

0:02:02.620,0:02:06.630
Inaingilia muundo wa upepo inayoleta hii mikondo.

0:02:06.630,0:02:08.280
Kama Dunia isingezunguka,

0:02:08.280,0:02:10.740
Maji na hewa vingeenda mbele na nyuma

0:02:10.740,0:02:12.820
Kutoka sehemu yenye presha ndogo ikweta

0:02:12.820,0:02:14.610
Na presha kubwa kwenye fito.

0:02:14.610,0:02:16.350
Lakini Kadri Dunia inavyozunguka,

0:02:16.350,0:02:20.860
Hewa kutoka ikweta kwenda kwenye fito ya kaskazini inageukia mashariki,

0:02:20.860,0:02:24.509
Na hewa inayoelekea chini inageukia magharibi.

0:02:24.509,0:02:27.299
Tofauti yake inatokea kwenye ulimwengu wa kusini,

0:02:27.299,0:02:29.229
Ili kusudi mito mikubwa ya upepo

0:02:29.229,0:02:32.789
Inatengeneza miundo ya vitanzi karibu na mabonde ya bahari.

0:02:32.789,0:02:35.679
Hii inaitwa ifekti ya coriolis.

0:02:35.679,0:02:40.129
Upepo unasukuma bahari chini yake kwenye gyre za kuzunguka.

0:02:40.129,0:02:43.793
Na sababu maji yanashika moto upesi kushinda hewa,

0:02:43.793,0:02:48.303
Hii mikondo inasaidia kugawanya joto duniani.

0:02:48.303,0:02:49.864
Tofauti na mikondo ya juu,

0:02:49.864,0:02:55.014
Mikondo ya ndani inaendeshwa na tofauti ya wiani wa maji ya bahari.

0:02:55.014,0:02:57.326
Maji yanavyoelekea fito ya kaskazini,

0:02:57.326,0:02:58.496
Yanakuwa na baridi.

0:02:58.496,0:03:01.036
Pia yanakuwa na chumvi nyingi,

0:03:01.036,0:03:05.956
Sababu ile barafu inayoshikilia maji wakati inaacha chumvi nyuma.

0:03:05.956,0:03:08.796
Haya Maji ya baridi yenye chumvi ni mazito zaidi

0:03:08.796,0:03:09.946
Kwahiyo yananuka,

0:03:09.946,0:03:12.616
Na Maji ya uvugu vugu yanachukua nafasi yake.

0:03:12.616,0:03:17.076
Kutengeneza mkondo wa wima unaoitwa mzunguko wa thermohaline

0:03:17.076,0:03:21.563
Mzunguko wa thermohaline wa maji ya ndani na yanayoendeshwa na upepo wa Mkondo wa bahari wa juu

0:03:21.563,0:03:26.319
Unajiunga kutengeneza kitanzi cha upepo kinachoitwa Global Conveyor Belt.

0:03:26.319,0:03:29.486
Maji yanavyohama kutoka ndani ya bahari kwenda juu.

0:03:29.486,0:03:32.606
Yanabeba virutubishi ambavyo vinasaidia kukuza viumbe hai

0:03:32.606,0:03:35.726
Ambayo inatengeneza msingi wa cheni nyingi za chakula baharini.

0:03:35.726,0:03:39.306
Mkondo wa Global Conveyor belt ndo mrefu zaidi duniani,

0:03:39.306,0:03:41.306
Ukizunguka dunia nzima.

0:03:41.306,0:03:44.906
Lakini unazunguka sentimita chache kwa sekunde.

0:03:44.906,0:03:49.456
Inaweza ichukua tone la maji miaka 1000 kufanya safari yote.

0:03:49.456,0:03:52.996
Japokuwa Levo za joto la bahari zinazopanda zinasababisha ukanda wa conveyor

0:03:52.996,0:03:54.956
Kupunguza spidi.

0:03:54.956,0:03:57.746
Modeli zinaonesha hii inasabisha ma tatizo kwenye hali ya hewa

0:03:57.746,0:03:59.616
Kwenye pande zote za Atlantic,

0:03:59.616,0:04:02.856
Na hamna anayejua nini kitatokea ikiendelea kupunguza spidi

0:04:02.856,0:04:05.146
Au ikisimama kabisa

0:04:05.146,0:04:09.136
Njia pekee tutakayoweza tabiri sawasawa na kujiandaa vizuri

0:04:09.136,0:04:13.826
Ni Kwa kuendelea kusoma mikondo na nguvu zote zinazosababisha mikondo kuwepo.