1
00:00:05,839 --> 00:00:07,989
Vào năm 1992,

2
00:00:07,989 --> 00:00:10,261
một con tàu chở 
đồ chơi khi tắm cho trẻ em

3
00:00:10,261 --> 00:00:12,211
gặp phải một cơn bão.

4
00:00:12,211 --> 00:00:14,647
Những thùng hàng bị cuốn xuống biển,

5
00:00:14,647 --> 00:00:17,567
và sóng đánh 28.000 con vịt cao su

6
00:00:17,567 --> 00:00:20,837
và những món đồ chơi khác
tới Bắc Thái Bình Dương.

7
00:00:20,837 --> 00:00:22,697
Nhưng chúng không tụ lại một chỗ.

8
00:00:22,697 --> 00:00:23,977
Ngược lại,

9
00:00:23,977 --> 00:00:27,307
những con vịt bị trôi dạt
khắp nơi trên thế giới,

10
00:00:27,307 --> 00:00:29,557
các nhà nghiên cứu 
sử dụng đường đi của chúng

11
00:00:29,557 --> 00:00:33,727
để tạo biểu đồ hải lưu mới tốt hơn.

12
00:00:33,727 --> 00:00:36,493
Có nhiều nhân tố chi phối dòng hải lưu:

13
00:00:36,493 --> 00:00:40,043
gió, thủy triều,
thay đổi dung trọng nước,

14
00:00:40,043 --> 00:00:43,073
và chuyển động của Trái đất.

15
00:00:43,073 --> 00:00:45,753
Địa hình dưới đáy đại dương
và đường bờ biển

16
00:00:45,753 --> 00:00:47,733
cũng làm thay đổi
những chuyển động đó,

17
00:00:47,733 --> 00:00:49,360
làm cho hải lưu chảy nhanh hơn,

18
00:00:49,360 --> 00:00:52,200
chậm hơn, hoặc đổi hướng.

19
00:00:52,200 --> 00:00:55,030
Có hai loại hải lưu chính:

20
00:00:55,030 --> 00:00:58,290
hải lưu bề mặt và hải lưu tầng sâu.

21
00:00:58,290 --> 00:01:02,670
Hải lưu bề mặt chi phối chuyển động
của 10 phần trăm lượng nước bề mặt,

22
00:01:02,670 --> 00:01:05,570
còn hải lưu tầng sâu 
chi phối 90 phần trăm còn lại.

23
00:01:05,570 --> 00:01:08,070
Dù được tạo thành
từ những nguyên nhân khác nhau,

24
00:01:08,070 --> 00:01:10,960
hải lưu bề mặt và hải lưu tầng sâu
ảnh hưởng lẫn nhau

25
00:01:10,960 --> 00:01:15,160
trong một vũ điệu phức tạp
khiến toàn bộ đại dương chuyển động.

26
00:01:15,160 --> 00:01:19,505
Gần bờ, hải lưu bề mặt 
chịu ảnh hưởng của gió và thủy triều,

27
00:01:19,505 --> 00:01:24,505
khi mực nước dâng lên và hạ xuống,
nước bị kéo tới lui.

28
00:01:24,505 --> 00:01:26,073
Trong khi đó, ở cửa biển,

29
00:01:26,073 --> 00:01:29,773
gió là nguyên nhân chính
tạo ra hải lưu bề mặt.

30
00:01:29,773 --> 00:01:31,517
Khi thổi qua đại dương,

31
00:01:31,517 --> 00:01:34,507
gió kéo theo các lớp nước trên cùng.

32
00:01:34,507 --> 00:01:37,017
Lớp nước đó kéo các lớp bên dưới,

33
00:01:37,017 --> 00:01:40,307
các lớp nước bên dưới 
lại tiếp tục kéo các lớp bên dưới nữa.

34
00:01:40,307 --> 00:01:43,197
Trên thực tế, nước ở độ sâu 400 mét

35
00:01:43,197 --> 00:01:47,027
vẫn bị ảnh hưởng 
bởi gió ở bề mặt đại dương.

36
00:01:47,027 --> 00:01:51,337
Nếu phóng to để nhìn rõ hơn đường đi
của hải lưu bề mặt trên khắp Trái đất,

37
00:01:51,337 --> 00:01:54,820
bạn sẽ thấy chúng tạo ra
các vòng tròn lớn gọi là vòng xoáy,

38
00:01:54,820 --> 00:01:57,580
quay theo chiều kim đồng hồ
ở bán cầu Bắc

39
00:01:57,580 --> 00:02:00,430
và ngược chiều kim đồng hồ
ở bán cầu Nam.

40
00:02:00,430 --> 00:02:02,620
Đó là vì sự xoay vòng của Trái đất

41
00:02:02,620 --> 00:02:06,630
ảnh hưởng đến gió,
làm phát sinh những dòng chảy này.

42
00:02:06,630 --> 00:02:08,280
Nếu trái đất đứng yên,

43
00:02:08,280 --> 00:02:10,740
không khí và nước 
sẽ chỉ di chuyển qua lại

44
00:02:10,740 --> 00:02:14,380
giữa những vùng áp suất thấp ở xích đạo
và cao như ở hai cực.

45
00:02:14,380 --> 00:02:16,350
Nhưng vì trái đất quay,

46
00:02:16,350 --> 00:02:20,860
khí di chuyển từ xích đạo
đến Bắc Cực bị lệch về phía Đông,

47
00:02:20,860 --> 00:02:24,509
và khí di chuyển từ Bắc Cực xuống
bị lệch về phía Tây.

48
00:02:24,509 --> 00:02:27,299
Ở Nam bán cầu,
mọi thứ xảy ra theo hướng ngược lại,

49
00:02:27,299 --> 00:02:29,229
những luồng gió lớn

50
00:02:29,229 --> 00:02:32,789
tạo thành các vòng xoáy
quanh các bồn trũng đại duơng.

51
00:02:32,789 --> 00:02:35,679
Nó được gọi là Hiệu ứng Coriolis.

52
00:02:35,679 --> 00:02:40,129
Gió đẩy nước biển bên dưới
vào cùng một vòng xoáy.

53
00:02:40,129 --> 00:02:43,793
Và vì nước giữ nhiệt
hiệu quả hơn khí,

54
00:02:43,793 --> 00:02:47,663
những dòng hải lưu này
giúp điều chỉnh nhiệt độ Trái Đất.

55
00:02:47,663 --> 00:02:49,864
Không giống như hải lưu bề mặt,

56
00:02:49,864 --> 00:02:55,014
hải lưu tầng sâu bị ảnh hưởng chủ yếu
bởi sự thay đổi dung trọng nước biển.

57
00:02:55,014 --> 00:02:58,436
Khi di chuyển về Bắc Cực,
nước càng lúc càng lạnh,

58
00:02:58,436 --> 00:03:01,036
nồng độ muối cũng cao hơn,

59
00:03:01,036 --> 00:03:03,996
vì nước bị giữ lại
trong các tinh thể băng,

60
00:03:03,996 --> 00:03:05,956
để lại muối trong lòng biển.

61
00:03:05,966 --> 00:03:09,636
Nước lạnh, mặn, đặc hơn,
do đó, lắng xuống,

62
00:03:09,636 --> 00:03:12,616
phần nước ở gần bề mặt ấm hơn
nổi lên trên thay vị trí của nó,

63
00:03:12,616 --> 00:03:17,076
tạo thành một dòng hải lưu đứng
gọi là vòng tuần hoàn nhiệt.

64
00:03:17,076 --> 00:03:21,563
Vòng tuần hoàn nhiệt và gió

65
00:03:21,563 --> 00:03:26,319
kết hợp tạo thành một vòng lặp
được gọi là vành đai băng tải toàn cầu.

66
00:03:26,319 --> 00:03:29,486
Khi di chuyển
từ tầng sâu đại dương lên bề mặt,

67
00:03:29,486 --> 00:03:32,606
nó mang theo chất dinh dưỡng
nuôi dưỡng các vi sinh vật,

68
00:03:32,606 --> 00:03:35,726
tạo thành cơ sở
của nhiều chuỗi thức ăn đại dương.

69
00:03:35,726 --> 00:03:39,306
Vành đai băng tải toàn cầu
hiện là dòng hải lưu dài nhất thế giới,

70
00:03:39,306 --> 00:03:41,306
uốn lượn khắp nơi trên Trái Đất.

71
00:03:41,306 --> 00:03:44,906
Nhưng nó chỉ di chuyển
vài centimet trên giây.

72
00:03:44,906 --> 00:03:49,456
Một giọt nước phải tốn một ngàn năm
để hoàn tất một vòng lặp.

73
00:03:49,456 --> 00:03:51,316
Tuy nhiên, nhiệt độ nước biển tăng lên

74
00:03:51,316 --> 00:03:54,816
làm chậm băng tải.

75
00:03:54,816 --> 00:03:56,036
Các mô phỏng cho thấy

76
00:03:56,036 --> 00:03:59,476
điều này gây xáo trộn hệ thống thời tiết 
cả hai bờ Đại Tây Dương,

77
00:03:59,476 --> 00:04:01,166
và không ai biết

78
00:04:01,166 --> 00:04:04,936
liệu nó sẽ tiếp diễn hay dừng lại.

79
00:04:04,936 --> 00:04:08,936
Cách duy nhất để có thể dự báo đúng
và có những kế hoạch phù hợp

80
00:04:08,936 --> 00:04:14,196
là tiếp tục nghiên cứu hải lưu
và các mãnh lực tạo nên chúng.