Yəni normal bir iqtisadiyyatda
məşğulluğun ümumi
tələbi artıracağını bilirik.
Əgər bizdə yüksək məşğulluq
və ya az işsizlik varsa,
insanlar daha çox işə
sahib olacaqlar və
daha yüksək maaş alacaqlar
və bu da daha yüksək
tələbə səbəb olacaqdır.
Yaxud əksinə gedərsə,
işlərini itirsələr,
tələb azalacaq, maaşlar
azalmağa başlayacaq
və insanların cibində pul olmayacaq.
Buna görə məşğulluq tələbi artırır.
Tələbi görə bilərik - və mən
burada böyük bir sadələşdirmə aparıram -
tələb istehsalın inkişafına
səbəb olacaqdır.
Bəlkə onu təklif
kimi düşünə bilərik.
Təklifi idarə edəcək və qiymət
idarəedicisi də ola bilər.
Əlbətdə ki, hər iki şey üçün bir az
mənfi rəy var.
Tələb yüksəkdirsə və qiymət yüksəkdirsə,
bu tələb üçün bir az mənfi hal
ola bilər.
Oxun əvəzinə, buradakı bu
xətt mənfi rəy deməkdir.
Burada bir az mənfi işarə qoyacağam.
Deyək ki, tələb yüksəkdir,
sonra təklif yüksək olur.
Əslində təklifin yüksək olması
qiymətin aşağı düşməsinə səbəb olardı.
Beləliklə, buradakı kimi
mənfi rəy yazmalıyam.
Yüksək təklif aşağı qiymət deməkdir.
Ancaq o videoda fokuslanmaq
istədiyim bu deyil.
Burada daha çox sətir
əlavə etməyə davam edə bilərik.
Ancaq bu çox sadə yanaşmadır.
Lakin ümumi fikir budur ki,
təklif və qiymət hətta
fərdi bir iş sahibi üçün
belə korporativ mənfəəti və ya
ümumiyyətlə mənfəəti artıracaqdır.
Sonra mənfəət məşğulluğu artıracaq.
İndi bir ssenari təsəvvür edək.
Pis iqtisadiyyatdayıq, bəlkə də
depressiyaya bənzər bir iqtisadiyyatdayıq.
Beləliklə, bu vəziyyətdə
həqiqətən bu dairənin
istənilən nöqtəsində
başlaya bilərsiniz.
Yalnız məşğulluqdan başlayacağam.
Beləliklə, deyək ki,
məşğulluq həqiqətən azdır.
Bu, tələbi həqiqətən aşağı salacaq.
Tələb həqiqətən azdırsa, təklif
azalacaq, qiymət də enəcək.
Bundan sonra mənfəət azalacaq.
Bu, məşğulluğu daha da
aşağı səviyyəyə gətirəcəkdir.
Beləliklə, tapdığımız bu cür
tənəzzül və ya depressiya sahəsi mühitinə
deflyasiya spiralı deyilir.
Bu bir spiraldır, çünki pis bir
iqtisadiyyat aşağı qiymətlərə
sürükləyir və bu da pis bir
iqtisadiyyata aparır.
Məsələləri daha da
pisləşdirmək üçün, bu kifayət
qədər uzun müddət davam
edərsə və ya bu qiymət
enmələri kifayət qədər şiddətli olarsa,
insanların “baxın, cibimdə bu dollar var”
deyənlərini xəyal edə bilərsiniz.
Bu dolları xərcləməyəcəyəm, çünki hər
an işimi itirə bilərəm və bilirəm ki,
dollar daha da güclənir, gözlədiyim hər
dəqiqə daha çox şey ala bilərəm.
Qiymət aşağı düşdükcə, bütün bu qorxunc
şeylər baş verdikcə - məşğulluq azalır,
mənfəət azalır, qiymətlər
enir - bu, insanları malları
inflyasiya spiralında edəcəkləri şəkildə
yığmamağa məcbur edir.
Ancaq bu onları pul
yığmağa məcbur edir.
Mərkəzi bankirlər və ya
hökumətlər üçün niyə
son dərəcə qorxulu olmasının səbəbi
iqtisadiyyat üzərində bu qədər
nəzarətə sahib olmamağa başlamalarıdır.
Yalnız çap maşınlarını
işləyə bilməzlər və bu
vəziyyətdə iqtisadiyyatı
stimullaşdırmağa çalışa
bilməzlər, çünki əgər insanlar bu
gün belə mühafizəkardırlarsa -
Təsəvvür edin ki, bəlkə bir
depressiya illərlə və illərlə davam edir.
Deyək ki, bir növ vertolyot götürürlər.
Bu, əslində pul kütləsinə
necə pul payladığınız
deyil, ancaq bir nümunə göstərmək üçündür.
Beləliklə, bir vertolyot götürürlər və
insanlara pul atmağa başlayırlar.
Nağd pul çap edirlər və
insanlara atmağa başlayırlar.
Beləliklə, ölkədəki hər kişi, qadın və
uşaq 10 dollarlıq banknot alır.
İnsanlar həqiqətən qorxurlarsa, o 10
dollarlıq əskinasları götürüb
döşəklərinə dolduracaqlar
və heç nə dəyişməyəcək.
Bu dollar əslində pul
kütləsinə girməyəcək.
Dövriyyəsi 0 olacaq.