သာမန်စီးပွားရေးလောကမှာဆိုရင်
အလုပ်ခန့်ထားရေးကအလုံးစုံဝယ်လိုအားကိုတွန်းအားပေးတယ်
တကယ်လို့ငါတို့ရဲ့အလုပ်ခန့်အပ်နှုန်းမြင့်ပြီး အလုပ်လက်မဲ့ဦးရေနည်းမယ်ဆိုရင်
လူတွေကအလုပ်တွေပိုရလာပြီး
သူတို့ရဲ့လုပ်အားခတွေမြင့်တက်လာမယ်
ဝယ်လိုအား တက်လာမယ် (သို့)
အခြားနည်းနဲ့ပြောမယ်ဆိုရင်
တကယ်လို့သူတို့အလုပ်ပြုတ်သွားမယ်ဆိုရင်
ဝယ်လိုအား ကျ သွားမယ်
လုပ်ခလည်းစတင်ကျ လာပါပြီး
လူတွေမှာပိုက်ဆံမရှိတော့ပေ။
ဒါကြောင့်အလုပ်ခန့်ခြင်းကဝယ်လိုအားကိုလှုံ့ဆော်တယ်
demand ကိုကြည့်မယ်
ဒီနေရာမှာသေချာရှင်းလင်းပါမယ်
demand ကထုတ်လုပ်မှုကိုတွန်းအားပေးတယ်
ဒါမှမဟုတ်ငါတို့ဒါကိုရောင်းလိုအားလို့စဉ်းစားလို့ရတယ်
demand က supply ကိုတွန်းအားပေးတယ်
ဈေးနှုန်းကိုရောပဲ
သေချာတာက
ဒီနှစ်ခုလုံးအတွက် တုံ့ပြန်အား က
သိပ်မကောင်းဘူး
demand တက်ရင် ဈေးလည်းတက်တယ်
အဲဒါက demand အတွက်
feedback မကောင်းဘူး
ဒီမြှားက
မကောင်းတဲ့ feedback ကိုရည်ညွှန်းတယ်
ဒါမှမဟုတ်ငါဒီမှာအနုတ်လက္ခဏာပြလိုက်မယ်
အခု demand ကမြင့်တယ်ပဲထားပါတော့
ဒီတော့ supply လည်းမြင့်လာမယ်
အဲဒါက demand ကိုလည်း...
တကယ်တော့ supply မြင့်လာတာက
ဈေးနှုန်းကိုကျစေပါတယ်
ငါဒီမှာ negative feedback line ဆွဲရမယ်
ရောင်းလိုအားမြင့်လာတာကဈေးကိုကျ စေတယ်
ဒါပေမယ့်ဒီဗီဒီယိုမှာငါဒီဟာကိုမကြည့်ဘူး
line တွေထပ်ဆွဲပါမယ်
အကြမ်းအားဖြင့် ဒီဟာကလွယ်ပါတယ်
ဒါပေမယ့်ယေဘုယျအားဖြင့်ရောင်းလိုအားနဲ့ဈေးနှုန်းက
လုပ်ငန်းအမြတ်ကိုပေးတယ်
(သို့) အမြတ်အားလုံးပေါ့
တစ်ဦးပိုင်လုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက်တောင်ပါ
အမြတ်တွေကအလုပ်ခန့်အပ်ခြင်းကိုတွန်းအားပေးပါတယ်
အခုဖြစ်နိုင်ချေ ကိုစဉ်းစားကြည့်ရအောင်
ငါတို့စီးပွားရေးအခြေအနေဆိုးရွားနေတယ်
စီးပွားရေးကျ ဆင်းနေတယ်ပေါ့
ဒီလိုအခြေအနေမှာစက်ဝိုင်းထဲကကြိုက်တဲ့အပိုင်းကိုစကြည့်လို့ရတယ်
အလုပ်ခန့်အပ်တာနဲ့စပါမယ်
အလုပ်ခန့်အပ်နှုန်းအရမ်းကျ နေတယ်ထားပါတော့
အဲဒါကdemandကိုကျ စေပါတယ်
demand ကျ တဲ့အခါ
supply လည်းကျ လာပါမယ်
ဈေးတွေလည်းကျ ကုန်တယ်
ဒီတော့ အမြတ်တွေလည်းကျ ဆင်းလာမယ်
အလုပ်ခန့်အပ်ခြင်းကိုပိုပြီးကျစေပါတယ်
ဒါကြောင့် ဒီလိုစီးပွားရေးကျ ဆင်းပြီး
စီးပွားရေးကပ်ဆိုက်တာက
ကုန်ဈေးနှုန်းကျ ဆင်းတာ(deflationary spiral)ဖြစ်တယ်
စီးပွားရေးမကောင်းတာက
ဈေးနှုန်းတွေကိုကျဆင်းစေတဲ့အတွက် ကုန်ဈေးနှုန်းထိုးဆင်းတာဖြစ်တယ်
အဲဒါကလည်းစီးပွားရေးကျ ဆင်းစေတာဖြစ်တယ်
အခြေအနေပိုဆိုးလာနိုင်ပါတယ်
စီးပွားရေးကျ ဆင်းတာကြာနေမယ်ဆိုရင်
ဒါမှမဟုတ်ဈေးနှုန်းတွေဆိုးဆိုးရွားရွားကျနေမယ်ဆိုရင်
လူတွေဘယ်လိုပြောမလဲဆိုတော့
"ငါ့အိတ်ကပ်ထဲမှာဒေါ်လာရှိတယ်
ငါဒီဒေါ်လာကိုလုံးဝမသုံးဘူး
ဘာလို့လဲဆိုတော့ငါအလုပ်ကိုအချိန်မရွေးဆုံးရှုံးနိုင်တယ်
မဟုတ်ရင်တောင်ဒေါ်လာကဈေးအရမ်းတက်လာပြီ
ငါခဏစောင့်လိုက်ရင်ငါအများကြီးပိုဝယ်နိုင်လိမ့်မယ်"
ဒါကြောင့်ဈေးကျ သွားတာနဲ့
ဒီလန့်စရာတွေဖြစ်လာလိမ့်မယ်
အလုပ်ခန့်အပ်နှုန်းကျ သွားရင်
အမြတ်တွေကျ လာမယ်
ဈေးတွေကျ မယ်
အဲဒါကလူတွေကို
ကုန်ဈေးနှုန်းတွေထိုးတက်တဲ့အချိန်မှာ
ပစ္စည်းတွေသိုလှောင်သလိုမျိ ု းဖြစ်စေလိမ့်မယ်
သူတို့ငွေတွေစုဆောင်းလိမ့်မယ်
အဲ့ဒီအခါကျ ရင်ဗဟိုဘဏ်တွေ၊အစိုးရအဖွဲ့တွေ
အတွက်စိုးရိမ်ရပါလိမ့်မယ်
သူတို့တွေကစီးပွားရေးကိုစပြီးမထိန်းချ ု ပ်နိုင်တော့ပါ
ဒီလိုအခြေအနေမှာ သူတို့ငွေစက္ကူ ထုတ်ပြီးတော့
စီးပွားရေးကိုပြန်တက်လာအောင်လုပ်လို့မရဘူး
တကယ်လို့သူတို့အဲ့လိုလုပ်ခဲ့မယ်ဆိုရင်
အခုအချိန်မှာလူတွေကရှေးရိုးစွဲဖြစ်နေတယ်
တွေးကြည့်ပါ
စီးပွားရေးကပ်ကနှစ်တွေချီ သွားနိုင်တယ်
သူတို့helicopterတစ်ခုယူလာတယ်ထားပါတော့
အဲဒါကသင်တို့ငွေလည်ပတ်ဖြန့်ဝေတဲ့ပုံစံ
မဟုတ်ပါဘူး
ဒါပေမယ့်ပြင်းထန်တဲ့ဥပမာတစ်ခုပြဖို့ပါ
သူတို့ helicopter ယူတယ်
လူတွေဆီပိုက်ဆံတွေပစ်ပေးတယ်
ပိုက်ဆံတွေထုတ်ပြီးအဲဒါတွေကိုလူတွေဆီပေးတယ်
ဒီတော့တစ်နိုင်ငံလုံးကယောကျာ်း၊မိန်းမ၊ကလေးမှန်သမျှ
$10 ရတယ်
တကယ်လို့လူတွေကတကယ်ကြောက်တယ်ဆိုရင်
သူတို့အဲဒီ $10 ကိုပဲယူပြီး
လျှိ ု ထားကြမှာပါ
ဘာကိုမှမပြောင်းလဲပါဘူး
တကယ်တော့ဒေါ်လာကငွေလည်ပတ်နှုန်းထဲမပါဝင်ပါဘူး
သူ့ရဲ့အလျင်နှုန်းကတော့သုညပါပဲ။