1
00:00:01,153 --> 00:00:02,849
Normal bir ekonomide

2
00:00:02,849 --> 00:00:09,435
istihdam toplam talebi etkileyecektir

3
00:00:09,435 --> 00:00:12,673
yüksek istihdam ya da düşük işsizlik olduğunda

4
00:00:12,673 --> 00:00:14,216
daha çok çalışan kişi olacak

5
00:00:14,216 --> 00:00:16,068
ve daha yüksek ücretleri olacak

6
00:00:16,068 --> 00:00:17,339
ve bu da talebi arttıracaktır

7
00:00:17,339 --> 00:00:18,409
tersi olduğunda da

8
00:00:18,409 --> 00:00:19,162
eğer işlerini kaybettiklerinde

9
00:00:19,162 --> 00:00:20,039
talep aşağıya düşecektir

10
00:00:20,039 --> 00:00:21,610
ücretler de düşecektir

11
00:00:21,610 --> 00:00:24,128
insanların cebinde para olmayacaktır

12
00:00:24,128 --> 00:00:26,456
istihdamın talebi harekete geçirdiğini söyleyebiliriz

13
00:00:26,456 --> 00:00:28,419
ve talep

14
00:00:28,419 --> 00:00:30,952
burada önemli bir basitleştirme yapacağım

15
00:00:30,952 --> 00:00:33,970
talep üretimi etkileyecektir

16
00:00:33,970 --> 00:00:36,603
ya da bunu arz olarak görebiliriz

17
00:00:36,603 --> 00:00:37,803
arzı etkileyecektir

18
00:00:37,803 --> 00:00:42,608
ayrıca fiyatın da tetikleyicisi olabilir

19
00:00:42,608 --> 00:00:43,678
ve elbette ki

20
00:00:43,678 --> 00:00:46,573
bu iki şey içinde negatif etkisi olacaktır

21
00:00:46,573 --> 00:00:48,038
.

22
00:00:48,038 --> 00:00:50,972
eğer talep yüksekse fiyatlar artacak

23
00:00:50,972 --> 00:00:52,838
bu da talep üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir

24
00:00:52,838 --> 00:00:54,188
.

25
00:00:54,188 --> 00:00:56,078
şurada gördüğünüz ok şu çizgi yani

26
00:00:56,078 --> 00:00:57,296
olumsuz etki demektir

27
00:00:57,296 --> 00:00:59,029
en iyisi şuraya bir eksi işareti koyayım

28
00:00:59,029 --> 00:01:00,745
ve diyelim ki talep yüksek

29
00:01:00,745 --> 00:01:02,430
arz da artacaktır

30
00:01:02,430 --> 00:01:06,599
bu talebi

31
00:01:06,599 --> 00:01:08,238
daha doğrusu arzın artması

32
00:01:08,238 --> 00:01:10,256
fiyatı aşağı çekecek

33
00:01:10,256 --> 00:01:13,421
bu yüzden şuraya da bir eksi etki işareti koymalıyım

34
00:01:13,421 --> 00:01:16,340
yüksek arz düşük fiyat demektir

35
00:01:16,340 --> 00:01:18,683
fakat bu videoda ele alacağım konu bu değil

36
00:01:18,683 --> 00:01:20,714
daha fazla çizgi koymaya devam edebiliriz

37
00:01:20,714 --> 00:01:22,997
fakat tablo kabaca böyle

38
00:01:22,997 --> 00:01:26,618
fakat genel fikir arz ve fiyat

39
00:01:26,618 --> 00:01:29,916
kurum kazancını

40
00:01:29,916 --> 00:01:31,552
ya da sadece genel anlamda kazancı tetikleyecektir

41
00:01:31,552 --> 00:01:33,668
bu tek bir işadamı da olabilir

42
00:01:33,668 --> 00:01:39,050
ve sonra kazançlar istihdamı etkileyecektir

43
00:01:39,050 --> 00:01:40,717
şimdi bir senaryo üzerinde duralım

44
00:01:40,717 --> 00:01:42,335
kötü bir ekonominin olduğu bir ülke

45
00:01:42,335 --> 00:01:45,002
belki depresyon olan bir ülke

46
00:01:45,002 --> 00:01:47,501
bu durumda dairenin her hangi bir yerinden başlayabiliriz

47
00:01:47,501 --> 00:01:49,189
istihdamdan başlayabiliriz

48
00:01:49,189 --> 00:01:51,984
diyelim ki istihdam oldukça düşük

49
00:01:51,984 --> 00:01:54,666
bu talebi de oldukça düşürecektir

50
00:01:54,666 --> 00:01:56,440
eğer talep gerçekten düşükse

51
00:01:56,440 --> 00:01:57,866
arz aşağı gidecektir

52
00:01:57,866 --> 00:01:59,557
fiyatlar düştüğünde

53
00:01:59,557 --> 00:02:01,706
kazançlar da düşecektir

54
00:02:01,706 --> 00:02:04,564
bu istihdamı daha da düşürecektir

55
00:02:04,564 --> 00:02:06,031
ve bu durumda kendimizi

56
00:02:06,031 --> 00:02:09,663
durgunluk ya da bunalım içinde buluruz

57
00:02:09,663 --> 00:02:17,469
buna deflasyonist sarmal diyoruz

58
00:02:17,469 --> 00:02:18,447
bu bir sarmal

59
00:02:18,447 --> 00:02:20,852
çünkü kötü ekonomi daha düşük fiyatları tetikliyor

60
00:02:20,852 --> 00:02:23,447
ve bu da karşılık olarak kötü ekonomiyi tetikliyor

61
00:02:23,447 --> 00:02:24,619
işleri daha da kötüleştirmekiçin

62
00:02:24,619 --> 00:02:26,144
bu uzunca bir süre devam ederse

63
00:02:26,144 --> 00:02:27,814
ya da bu fiyat düşüşleri sertse

64
00:02:27,814 --> 00:02:29,505
insanların

65
00:02:29,505 --> 00:02:31,853
cebimde şu kadar para var , o parayı harcamayacağım

66
00:02:31,853 --> 00:02:33,553
dediklerini duyacaksınız

67
00:02:33,553 --> 00:02:36,282
bunun bir nedeni her an işimi kaybedebilirim

68
00:02:36,282 --> 00:02:39,806
ya da paranın değeri artıyor

69
00:02:39,806 --> 00:02:43,025
bekledikçe daha iyi şeyler satın alabilirim

70
00:02:43,025 --> 00:02:44,591
fiyatlar düştükçe

71
00:02:44,591 --> 00:02:46,483
bu sözünü ettiğimiz ürkütücü durumların hepsi devam ettikçe

72
00:02:46,483 --> 00:02:48,060
istihdam düşüyor

73
00:02:48,060 --> 00:02:49,632
kazançlar düşüyor

74
00:02:49,632 --> 00:02:51,259
fiyatlar düşüyor

75
00:02:51,259 --> 00:02:53,976
bu insanların mal ve hizmetlere saldırmasına neden olmaz

76
00:02:53,976 --> 00:02:55,435
en azından enflasyonist bir sarmalın olduğu dönem kadar

77
00:02:55,435 --> 00:02:57,636
yapmazlar bunu

78
00:02:57,636 --> 00:03:02,699
fakat paraya saldırırlar

79
00:03:02,699 --> 00:03:04,168
daha da ürkütücü olan

80
00:03:04,168 --> 00:03:05,881
merkez bankaları ve hükümetler için

81
00:03:05,881 --> 00:03:08,768
ekonominin kontrolu ellerinden çıkar

82
00:03:08,768 --> 00:03:10,700
para basarak

83
00:03:10,700 --> 00:03:13,149
ekonomiye hız vermeye çalışsalar da bu başarıya ulaşmaz

84
00:03:13,149 --> 00:03:14,358
çünkü

85
00:03:14,358 --> 00:03:15,848
insanlar o kadar tutucudur ki bu durumlarda

86
00:03:15,848 --> 00:03:16,877
.tahmin edebilirsiniz

87
00:03:16,877 --> 00:03:19,630
depresyonun yıllarca süreceğini düşünürler

88
00:03:19,630 --> 00:03:22,013
örneğin bir helkopterle

89
00:03:22,013 --> 00:03:24,046
bu aslında parayı normal dağıtma, para arzına katma yolu değildir

90
00:03:24,046 --> 00:03:25,279
.

91
00:03:25,279 --> 00:03:27,681
fakat aşırı bir örnek olarak veriyorum

92
00:03:27,681 --> 00:03:29,065
bir helikopter alırlar

93
00:03:29,065 --> 00:03:30,830
ve insanların üzerine para saçarlar

94
00:03:30,830 --> 00:03:33,214
para basarlar ve bu parayı insanların üzerlerine atarlar

95
00:03:33,214 --> 00:03:35,763
bunun sonucu olarak ülkedeki her erkek, her kadın, her çocuk

96
00:03:35,763 --> 00:03:37,614
10 liralık banknotlara sahip olurlar

97
00:03:37,614 --> 00:03:40,481
eğer gerçekten korkmuşlarsa

98
00:03:40,481 --> 00:03:42,125
yapacakları şey bu 10 ar liralık banknotları alıp

99
00:03:42,125 --> 00:03:43,238
yastıklarının altına koymaktır

100
00:03:43,238 --> 00:03:44,533
bu hiç bir şeyi değiştirmeyecektir

101
00:03:44,533 --> 00:03:47,436
lira para arzına dahil olmayacaktır

102
00:03:47,436 --> 00:03:50,698
dolaşım değeri sıfır olacaktır