WEBVTT

00:00:01.153 --> 00:00:02.849
Normal bir ekonomide

00:00:02.849 --> 00:00:09.435
istihdam toplam talebi etkileyecektir

00:00:09.435 --> 00:00:12.673
yüksek istihdam ya da düşük işsizlik olduğunda

00:00:12.673 --> 00:00:14.216
daha çok çalışan kişi olacak

00:00:14.216 --> 00:00:16.068
ve daha yüksek ücretleri olacak

00:00:16.068 --> 00:00:17.339
ve bu da talebi arttıracaktır

00:00:17.339 --> 00:00:18.409
tersi olduğunda da

00:00:18.409 --> 00:00:19.162
eğer işlerini kaybettiklerinde

00:00:19.162 --> 00:00:20.039
talep aşağıya düşecektir

00:00:20.039 --> 00:00:21.610
ücretler de düşecektir

00:00:21.610 --> 00:00:24.128
insanların cebinde para olmayacaktır

00:00:24.128 --> 00:00:26.456
istihdamın talebi harekete geçirdiğini söyleyebiliriz

00:00:26.456 --> 00:00:28.419
ve talep

00:00:28.419 --> 00:00:30.952
burada önemli bir basitleştirme yapacağım

00:00:30.952 --> 00:00:33.970
talep üretimi etkileyecektir

00:00:33.970 --> 00:00:36.603
ya da bunu arz olarak görebiliriz

00:00:36.603 --> 00:00:37.803
arzı etkileyecektir

00:00:37.803 --> 00:00:42.608
ayrıca fiyatın da tetikleyicisi olabilir

00:00:42.608 --> 00:00:43.678
ve elbette ki

00:00:43.678 --> 00:00:46.573
bu iki şey içinde negatif etkisi olacaktır

00:00:46.573 --> 00:00:48.038
.

00:00:48.038 --> 00:00:50.972
eğer talep yüksekse fiyatlar artacak

00:00:50.972 --> 00:00:52.838
bu da talep üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir

00:00:52.838 --> 00:00:54.188
.

00:00:54.188 --> 00:00:56.078
şurada gördüğünüz ok şu çizgi yani

00:00:56.078 --> 00:00:57.296
olumsuz etki demektir

00:00:57.296 --> 00:00:59.029
en iyisi şuraya bir eksi işareti koyayım

00:00:59.029 --> 00:01:00.745
ve diyelim ki talep yüksek

00:01:00.745 --> 00:01:02.430
arz da artacaktır

00:01:02.430 --> 00:01:06.599
bu talebi

00:01:06.599 --> 00:01:08.238
daha doğrusu arzın artması

00:01:08.238 --> 00:01:10.256
fiyatı aşağı çekecek

00:01:10.256 --> 00:01:13.421
bu yüzden şuraya da bir eksi etki işareti koymalıyım

00:01:13.421 --> 00:01:16.340
yüksek arz düşük fiyat demektir

00:01:16.340 --> 00:01:18.683
fakat bu videoda ele alacağım konu bu değil

00:01:18.683 --> 00:01:20.714
daha fazla çizgi koymaya devam edebiliriz

00:01:20.714 --> 00:01:22.997
fakat tablo kabaca böyle

00:01:22.997 --> 00:01:26.618
fakat genel fikir arz ve fiyat

00:01:26.618 --> 00:01:29.916
kurum kazancını

00:01:29.916 --> 00:01:31.552
ya da sadece genel anlamda kazancı tetikleyecektir

00:01:31.552 --> 00:01:33.668
bu tek bir işadamı da olabilir

00:01:33.668 --> 00:01:39.050
ve sonra kazançlar istihdamı etkileyecektir

00:01:39.050 --> 00:01:40.717
şimdi bir senaryo üzerinde duralım

00:01:40.717 --> 00:01:42.335
kötü bir ekonominin olduğu bir ülke

00:01:42.335 --> 00:01:45.002
belki depresyon olan bir ülke

00:01:45.002 --> 00:01:47.501
bu durumda dairenin her hangi bir yerinden başlayabiliriz

00:01:47.501 --> 00:01:49.189
istihdamdan başlayabiliriz

00:01:49.189 --> 00:01:51.984
diyelim ki istihdam oldukça düşük

00:01:51.984 --> 00:01:54.666
bu talebi de oldukça düşürecektir

00:01:54.666 --> 00:01:56.440
eğer talep gerçekten düşükse

00:01:56.440 --> 00:01:57.866
arz aşağı gidecektir

00:01:57.866 --> 00:01:59.557
fiyatlar düştüğünde

00:01:59.557 --> 00:02:01.706
kazançlar da düşecektir

00:02:01.706 --> 00:02:04.564
bu istihdamı daha da düşürecektir

00:02:04.564 --> 00:02:06.031
ve bu durumda kendimizi

00:02:06.031 --> 00:02:09.663
durgunluk ya da bunalım içinde buluruz

00:02:09.663 --> 00:02:17.469
buna deflasyonist sarmal diyoruz

00:02:17.469 --> 00:02:18.447
bu bir sarmal

00:02:18.447 --> 00:02:20.852
çünkü kötü ekonomi daha düşük fiyatları tetikliyor

00:02:20.852 --> 00:02:23.447
ve bu da karşılık olarak kötü ekonomiyi tetikliyor

00:02:23.447 --> 00:02:24.619
işleri daha da kötüleştirmekiçin

00:02:24.619 --> 00:02:26.144
bu uzunca bir süre devam ederse

00:02:26.144 --> 00:02:27.814
ya da bu fiyat düşüşleri sertse

00:02:27.814 --> 00:02:29.505
insanların

00:02:29.505 --> 00:02:31.853
cebimde şu kadar para var , o parayı harcamayacağım

00:02:31.853 --> 00:02:33.553
dediklerini duyacaksınız

00:02:33.553 --> 00:02:36.282
bunun bir nedeni her an işimi kaybedebilirim

00:02:36.282 --> 00:02:39.806
ya da paranın değeri artıyor

00:02:39.806 --> 00:02:43.025
bekledikçe daha iyi şeyler satın alabilirim

00:02:43.025 --> 00:02:44.591
fiyatlar düştükçe

00:02:44.591 --> 00:02:46.483
bu sözünü ettiğimiz ürkütücü durumların hepsi devam ettikçe

00:02:46.483 --> 00:02:48.060
istihdam düşüyor

00:02:48.060 --> 00:02:49.632
kazançlar düşüyor

00:02:49.632 --> 00:02:51.259
fiyatlar düşüyor

00:02:51.259 --> 00:02:53.976
bu insanların mal ve hizmetlere saldırmasına neden olmaz

00:02:53.976 --> 00:02:55.435
en azından enflasyonist bir sarmalın olduğu dönem kadar

00:02:55.435 --> 00:02:57.636
yapmazlar bunu

00:02:57.636 --> 00:03:02.699
fakat paraya saldırırlar

00:03:02.699 --> 00:03:04.168
daha da ürkütücü olan

00:03:04.168 --> 00:03:05.881
merkez bankaları ve hükümetler için

00:03:05.881 --> 00:03:08.768
ekonominin kontrolu ellerinden çıkar

00:03:08.768 --> 00:03:10.700
para basarak

00:03:10.700 --> 00:03:13.149
ekonomiye hız vermeye çalışsalar da bu başarıya ulaşmaz

00:03:13.149 --> 00:03:14.358
çünkü

00:03:14.358 --> 00:03:15.848
insanlar o kadar tutucudur ki bu durumlarda

00:03:15.848 --> 00:03:16.877
.tahmin edebilirsiniz

00:03:16.877 --> 00:03:19.630
depresyonun yıllarca süreceğini düşünürler

00:03:19.630 --> 00:03:22.013
örneğin bir helkopterle

00:03:22.013 --> 00:03:24.046
bu aslında parayı normal dağıtma, para arzına katma yolu değildir

00:03:24.046 --> 00:03:25.279
.

00:03:25.279 --> 00:03:27.681
fakat aşırı bir örnek olarak veriyorum

00:03:27.681 --> 00:03:29.065
bir helikopter alırlar

00:03:29.065 --> 00:03:30.830
ve insanların üzerine para saçarlar

00:03:30.830 --> 00:03:33.214
para basarlar ve bu parayı insanların üzerlerine atarlar

00:03:33.214 --> 00:03:35.763
bunun sonucu olarak ülkedeki her erkek, her kadın, her çocuk

00:03:35.763 --> 00:03:37.614
10 liralık banknotlara sahip olurlar

00:03:37.614 --> 00:03:40.481
eğer gerçekten korkmuşlarsa

00:03:40.481 --> 00:03:42.125
yapacakları şey bu 10 ar liralık banknotları alıp

00:03:42.125 --> 00:03:43.238
yastıklarının altına koymaktır

00:03:43.238 --> 00:03:44.533
bu hiç bir şeyi değiştirmeyecektir

00:03:44.533 --> 00:03:47.436
lira para arzına dahil olmayacaktır

00:03:47.436 --> 00:03:50.698
dolaşım değeri sıfır olacaktır