0:00:05.304,0:00:09.905
Jemi në Muzeun e Artit Modern dhe po shikojmë një kolazh shumë të njohur.

0:00:09.905,0:00:14.225
Është Objekti i Patitulluar i Jean Arp, ndonjëherë i njohur si "Hans" Arp.,

0:00:14.225,0:00:18.629
por njihet gjithmonë si Kolazhi me Katrorë të renditut sipas Ligjit të Rastësisë.

0:00:18.629,0:00:20.226
Dhe pikërisht aashtu është.

0:00:20.226,0:00:23.904
Është një pjesë letre e hirtë, e konstruktuar.

0:00:23.904,0:00:33.783
Ka disa katrorë me ngjyrë kremi dhe disa me ngjyrë xhinsesh, të cilat janë ndarë në këto forma.

0:00:33.783,0:00:36.303
Dhe pastaj janë përhapur në spërfaqe.

0:00:36.303,0:00:41.383
Ajo që më bën prshtypje ëdhtë se jemi në vitin 1916-17.

0:00:41.383,0:00:43.630
Tamam në mes të Luftës së Parë Botërore.

0:00:43.630,0:00:46.063
Tamam në mes të fundit të Luftës së Parë Botërore.

0:00:46.063,0:00:49.380
Por ajo që më bën përshtypje është se sa shumë kemi arritur prej

0:00:49.380,0:00:52.143
'Les Demoiselles d'Avignon" e cila është perj vitit 1907.

0:00:52.143,0:00:54.263
Dhe sa radikale

0:00:54.263,0:01:02.713
ishte DADA. Komplet me vepra abstakte.

0:01:02.713,0:01:08.381
Nuk janë renditur me asnjë qëllim artistik.

0:01:08.381,0:01:10.879
Vërtetë kishin për qëllim të vepronin shpejt,

0:01:10.879,0:01:12.797
dhe të mos kujtonin se cili ishte definicioni i një vepre arti.

0:01:12.797,0:01:14.583
Po! Absolutisht!

0:01:14.583,0:01:16.583
Sikur hyn në zemrën e asaj

0:01:16.583,0:01:17.582
që përmban definicioni historikisht.

0:01:17.582,0:01:20.023
Nuk është shprehje e vetvetes, nuk është e qetë.

0:01:20.023,0:01:23.743
Nuk është shprehje e të pavetëdijshmes,

0:01:23.743,0:01:26.463
ashtu siq do ta deklaronte surrealizmi më vonë.

0:01:26.463,0:01:31.022
Pra, në fakt është, në një mënyrë, është ende sfiduese.

0:01:31.022,0:01:32.504
Është.

0:01:32.504,0:01:36.144
Ne i shikojmë pikturat si një vendim të artistit.

0:01:36.144,0:01:38.583
Dhe këtu është hequr dorë prej asaj.

0:01:38.583,0:01:40.983
Është si një lloj kundër-arti i vërteë.

0:01:40.983,0:01:42.503
Është kundër-art.

0:01:42.503,0:01:43.797
Është një shkatërrimi i vërtetë

0:01:43.797,0:01:45.380
i thelbit të asaj përmes sëcilës ne kuptojmë

0:01:45.380,0:01:47.104
si të deshifrojmë artin.

0:01:47.104,0:01:48.064
Ashtu është.

0:01:48.064,0:01:51.463
Pra, si ta kuptojmë këtë në

0:01:51.463,0:01:54.380
kuptimin e luftës? E përmendët se kjo

0:01:54.380,0:01:56.823
ishte në vitet 1916-1917, lufta po përhapet,

0:01:56.823,0:01:58.380
është e pashembullt.

0:01:58.380,0:02:00.382
Por kjo po bëhet në Cyrih.

0:02:00.382,0:02:02.380
Arp ishte njvri prej themeluesve të

0:02:02.380,0:02:05.223
lëvizjes së DADA-s në Cyrih.

0:02:05.223,0:02:09.742
Zvicra është vend asnjanas.

0:02:09.742,0:02:12.797
Dhe thjesh po pyes veten

0:02:12.797,0:02:15.712
ku ekziston kjo lidhje mes këtij

0:02:15.712,0:02:17.880
agresioni kundër traditave

0:02:17.880,0:02:20.505
të artit dhe gjithë kjo dhumë që po përhapej

0:02:20.505,0:02:22.065
përtej Europës.

0:02:22.065,0:02:24.783
Mendoj se përgjigja që ipet zakonisht

0:02:24.783,0:02:27.584
për këtë ishte theksimi i arsyes,

0:02:27.584,0:02:30.879
dhe arsyeja njerëzore ishte pjesë e kulturës borxheze

0:02:30.879,0:02:34.824
e cila kishte krijuar dhunën dhe mos arsyetimit

0:02:34.824,0:02:36.344
të Luftës së Parë Botërore.

0:02:36.344,0:02:39.421
Por ajo që më bën përshtypje, është se mungesa e arsyes

0:02:39.421,0:02:44.024
ka krijuar sipas ligjeve të radstësisë.

0:02:44.024,0:02:46.797
Dhe njerëzit po thirreshin për të luftuar

0:02:46.797,0:02:49.583
ishin të kontrolluar, duke i dërguar në vinë e luftës.

0:02:49.583,0:02:52.063
Ata jetojnë, vddesin, vuajnë.

0:02:52.063,0:02:55.063
Të amputohen këmbët, gjymtyrët.

0:02:55.063,0:02:57.943
Dhe brenda shumë pak kohe.

0:02:57.943,0:03:00.879
Arp duhet ta ketë parë këtë.

0:03:00.879,0:03:02.304
Numrin e madh të veteranëve, të cilët u kthyen

0:03:02.304,0:03:07.063
nëse ishin të dëmtuar apo i ishin eksozuar gazit, ishin të shpërfytyruar.

0:03:07.063,0:03:09.783
Crregullimet nga stresi post-traumatik.

0:03:09.783,0:03:11.223
Ishte e jshtëzakonshme,

0:03:11.223,0:03:12.223
dhe ata që ktheheshin të pa dëmtuar.

0:03:12.223,0:03:14.663
Atëherë çfarë rregulla ka në jetë?

0:03:14.663,0:03:18.064
Ku është arsyeja te ajo se çfarë i ndodhë dikujt dhe kujt?

0:03:18.064,0:03:20.344
Cilat arsye?

0:03:20.344,0:03:23.184
Në fakt përbën absurditetin e këtij objekti

0:03:23.184,0:03:25.213
të duket disi më i mençur.

0:03:25.213,0:03:29.213
Po.